ECLI:NL:GHAMS:2015:15

Gerechtshof Amsterdam

Datum uitspraak
13 januari 2015
Publicatiedatum
8 januari 2015
Zaaknummer
200.153.751/01 OK
Instantie
Gerechtshof Amsterdam
Type
Uitspraak
Rechtsgebied
Civiel recht; Ondernemingsrecht
Procedures
  • Eerste aanleg - meervoudig
Rechters
Vindplaatsen
  • Rechtspraak.nl
AI samenvatting door LexboostAutomatisch gegenereerd

Vordering tot overdracht van aandelen in besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en deskundigenonderzoek naar waarde

In deze zaak heeft de besloten vennootschap Hoogeweide Vastgoed B.V. gedaagden opgeroepen om te verschijnen voor de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam. Hoogeweide vorderde de overdracht van aandelen in de besloten vennootschap tot Exploitatie van Pleisterplaatsen langs Autosnelwegen (EPA). De vordering was gebaseerd op artikel 2:201a van het Burgerlijk Wetboek, dat de mogelijkheid biedt voor een meerderheidsaandeelhouder om aandelen van minderheidsaandeelhouders over te nemen. Hoogeweide stelde dat zij meer dan 95% van de aandelen in EPA bezat en dat de gedaagden, die niet verschenen, de overdracht van hun aandelen moesten gedogen.

De Ondernemingskamer heeft vastgesteld dat Hoogeweide inderdaad 819 van de 822 aandelen in EPA bezat, wat meer dan 95% van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigt. De vordering was in dat opzicht gegrond. Echter, de Ondernemingskamer oordeelde dat de prijs van de over te dragen aandelen niet kon worden vastgesteld op het door Hoogeweide gevorderde bedrag van € 2.268,90 per aandeel, omdat er onvoldoende informatie was over de actuele waarde van de aandelen. Daarom werd een deskundigenonderzoek bevolen om de waarde van de aandelen te bepalen.

Het arrest concludeerde dat Hoogeweide niet ontvankelijk was in haar vordering tot overdracht van aandelen jegens het administratiekantoor, omdat dit kantoor geen aandelen meer hield. De Ondernemingskamer benoemde drs. J. Bouwman RC RV als deskundige om de waarde van de over te dragen aandelen te onderzoeken en stelde een maximum bedrag vast voor de kosten van het onderzoek. De zaak werd vervolgens verwezen naar de Eerste Enkelvoudige Kamer voor verdere behandeling.

Uitspraak

arrest
___________________________________________________________________
GERECHTSHOF TE AMSTERDAM
ONDERNEMINGSKAMER
zaaknummer: 200.153.751/01 OK
arrest van de Ondernemingskamer van 13 januari 2015
inzake
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
HOOGEWEIDE VASTGOED B.V.,
gevestigd te Schipluiden, gemeente Midden-Delfland,
EISERES,
advocaat:
mr. E.W. Bosch, kantoorhoudende te Honselersdijk,
t e g e n
1. de ontbonden besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TRANSPORT BAAN BEHEER B.V.,
laatstelijk gevestigd te Enschede,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
VIV B.V.,
voorheen gevestigd te Wijchen, thans zonder bekende kantoor- of vestigingsplaats in of buiten Nederland,
3. de naamloze vennootschap
N.V. ADMINISTRATIEKANTOOR VAN AANDELEN N.V. TOT EXPLOITATIE VAN PLEISTERPLAATSEN LANGS AUTOSNELWEGEN,
gevestigd te ‘s-Gravenhage,
4.
ALLE NIET BIJ NAAM BEKENDE HOUDERS, ZONDER BEKENDE WOON- OF VERBLIJFPLAATS BINNEN EN BUITEN NEDERLAND, VAN CERTIFICATEN OP C.Q. IN AANDELEN IN HET GEPLAATSTE KAPITAAL VAN DE BESLOTEN VENNOOTSCHAP MET BEPERKTE AANSPRAKELIJKHEID B.V. TOT EXPLOITATIE VAN PLEISTERPLAATSEN LANGS AUTOSNELWEGEN, GEVESTIGD TE SIEBENGEWALD (GEMEENTE BERGEN, PROVINCIE LIMBURG),
zonder bekende woon– of verblijfplaats in of buiten Nederland,
5.
ALLE NIET BIJ NAAM BEKENDE HOUDERS, ZONDER BEKENDE WOON- OF VERBLIJFPLAATS BINNEN EN BUITEN NEDERLAND, VAN AANDELEN IN HET GEPLAATSTE KAPITAAL VAN DE BESLOTEN VENNOOTSCHAP MET BEPERKTE AANSPRAKELIJKHEID B.V. TOT EXPLOITATIE VAN PLEISTERPLAATSEN LANGS AUTOSNELWEGEN, GEVESTIGD TE SIEBENGEWALD (GEMEENTE BERGEN, PROVINCE LIMBURG),
zonder bekende woon– of verblijfplaats in of buiten Nederland,
GEDAAGDEN,
niet verschenen.

1.Het verloop van het geding

1.1
In het vervolg zullen partijen (ook) als volgt worden aangeduid:
- eiseres met Hoogeweide;
- gedaagde sub 1 met Transport Baan;
- gedaagde sub 2 met VIV.
1.2
Hoogeweide heeft bij exploot van 29 juli 2014 gedaagden gedagvaard om te verschijnen ter terechtzitting van de Ondernemingskamer van 4 november 2014 en gevorderd om bij arrest, zo mogelijk uitvoerbaar bij voorraad,
1) Transport Baan, VIV, gedaagde sub 3 en gedaagden sub 5 te veroordelen het onbezwaarde recht op de door hen gehouden aandelen in het kapitaal van B.V. tot Exploitatie van Pleisterplaatsen langs Autosnelwegen (hierna: EPA), gevestigd te Siebengewald (gemeente Bergen (Limburg)) over te dragen aan Hoogeweide;
2)
primair:de prijs van de over te dragen aandelen per de dag van het (eind)arrest vast te stellen op € 2.268,90 per aandeel;
subsidiair:de prijs van de over te dragen aandelen vast te stellen op een door de Ondernemingskamer te bepalen bedrag per een door haar te bepalen datum; en
3) te bepalen dat zolang en voor zover de prijs nog niet is betaald, deze wordt verhoogd met de wettelijke rente vanaf de onder 2) bedoelde datum tot aan de datum van overdracht;
4) te bepalen dat uitkeringen die in het onder 3) bedoelde tijdvak op de aandelen betaalbaar worden gesteld, op de dag van betaalbaarstelling tot gedeeltelijke betaling van de prijs strekken;
5) Hoogeweide te veroordelen de vastgestelde prijs, met rente als voormeld, te betalen aan Transport Baan, VIV, gedaagde sub 3 en gedaagden sub 5 tegen levering van het onbezwaarde recht op de aandelen;
6) gedaagden (sub 3. en ) 4 (de certificaathouders) te veroordelen dat zij de overdracht van de aandelen c.q. het aandeel moeten gehengen en gedogen;
7) gedaagden die verweer voeren tegen de vordering, te veroordelen in de kosten van het geding.
1.3
Op 4 november 2014 heeft Hoogeweide de in de dagvaarding genoemde producties in het geding gebracht en geconcludeerd conform haar dagvaarding. Voorts is op die datum tegen gedaagden verstek verleend.
1.4
Op 18 november 2014 heeft Hoogeweide de stukken van het geding overgelegd en arrest gevraagd.

2.De feiten

2.1
EPA is opgericht op 21 augustus 1964.
2.2
Bij notariële akte van 24 augustus 2012 zijn 161 gewone aandelen, genummerd 1 tot en met 160 en 822, geleverd aan Hoogeweide tegen een koopprijs van € 2.268,90 per aandeel.
2.2
De statuten van EPA zijn laatstelijk gewijzigd bij notariële akte van 25 september 2012. In deze akte is onder “Recapitulatie Aandelenbezit” opgenomen dat het geplaatste en gestorte kapitaal van EPA € 373.007,16 bedraagt, verdeeld in 822 gewone aandelen, elk aandeel met een nominale waarde van € 453,78. Voorts is opgenomen dat Hoogeweide 819 aandelen bezit, genummerd 1 tot en met 818 en 822 en dat de overige drie aandelen (genummerd 819, 820 en 821) bij derden zijn geplaatst.

3.De gronden van de beslissing

3.1
De vordering van Hoogeweide is gegrond op artikel 2:201a BW. Nu tegen gedaagden verstek is verleend, dient de Ondernemingskamer ambtshalve te onderzoeken of Hoogeweide voor eigen rekening ten minste 95% van het geplaatste kapitaal van EPA verschaft en ten minste 95% van de stemrechten in de algemene vergadering van aandeelhouders uitoefent en of zij de vordering heeft ingesteld tegen de gezamenlijke andere aandeelhouders.
3.2
Hoogeweide heeft gesteld dat het geplaatste kapitaal van EPA bestaat uit 822 aandelen, elk met een nominale waarde van € 453,78 per aandeel, en dat zij voor eigen rekening 819 aandelen in EPA houdt, corresponderend met 99,63% van het geplaatste kapitaal van EPA. Ter staving hiervan heeft Hoogeweide overgelegd (kopieën van):
  • i) de huidige statuten van EPA, zoals laatstelijk gewijzigd op 25 september 2012;
  • ii) een uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel betreffende EPA van 18 juli 2014, waaruit blijkt dat het geplaatste kapitaal € 373.007,16 bedraagt;
  • iii) een door mr. A. Verrijp, notaris te Westland, op 18 juli 2014 gewaarmerkt afschrift van het duplicaat-aandeelhoudersregister met de gegevens van de vennootschap vanaf 23 december 2011, waaruit blijkt dat Hoogeweide per 24 augustus 2012 houder is van 819 aandelen;
  • iv) een verklaring van notaris mr. Verrijp (“
“Van de geplaatste aandelen van de vennootschap worden gehouden door (…) Hoogeweide Vastgoed B.V. (…): acht honderd negentien (819) aandelen genummerd 1 tot en met 818 en 822.
Bij derden worden gehouden drie (3) aandelen, genummerd 819 tot en met 821.
Derhalve is Hoogeweide Vastgoed B.V. houdster van meer dan negen en negentig procent (99%) van de geplaatste aandelen.”
3.3
De Ondernemingskamer acht zich op grond van deze stukken, in onderling verband bezien, genoegzaam voorgelicht om vast te stellen dat EPA op de dag van de dagvaarding 819 aandelen hield in het geplaatste kapitaal van EPA. Derhalve verschafte EPA ten minste 95% van de aandelen in het geplaatste kapitaal van EPA. Uit de overgelegde statuten volgt voorts dat ieder aandeel recht geeft op één stem, zodat Hoogeweide ook ten minste 95% van de stemrechten kan uitoefenen. De vordering is in zoverre deugdelijk.
3.4
Met betrekking tot het vereiste dat de vordering tegen de gezamenlijke andere aandeelhouders is ingesteld heeft Hoogeweide, onder overlegging van het aandeelhoudersregister, gesteld dat de 822 aandelen in het geplaatste kapitaal van EPA als volgt zijn verdeeld:
Hoogeweide houdt 819 aandelen met de nummers 1 tot en met 818 en nummer 822;
Transport Baan houdt één aandeel met nummer 819; en
VIV houdt twee aandelen met de nummers 820 en 821.
3.5
Ten aanzien van Transport Baan heeft Hoogeweide (onder meer) een uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel van 18 juli 2014 overgelegd waarin is opgenomen dat deze vennootschap op 24 januari 1997 door een besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders is ontbonden en dat de vennootschap op dezelfde datum is opgehouden te bestaan omdat er geen bekende baten per die datum meer aanwezig zijn.
3.6
Ten aanzien van gedaagde sub 2 heeft Hoogeweide gesteld dat deze aandeelhouder bij haar bekend is onder de naam VIV, maar dat van deze vennootschap in het handelsregister niets is te vinden en verdere - niet nader omschreven - naspeuringen naar deze vennootschap niets hebben opgeleverd.
3.7
Bij haar arrest van 15 juli 2014 in de zaak met nummer 200.123.945/01 OK, waarin Hoogeweide eveneens overdracht van aandelen EPA op de voet van artikel 2:201a BW vorderde, heeft de Ondernemingskamer in rechtsoverweging 3.5 overwogen:

Uit de stelling van Hoogeweide volgt dat er rekening mee moet worden gehouden dat anderen dan Transport Baan en VIV houder zijn van aandelen in EPA. Voorts is de vordering tot overdracht niet ingesteld tegen onbekende houders van aandelen in EPA. (…) Het voorgaande brengt mee dat er niet van kan worden uitgegaan dat de vordering is ingesteld tegen alle overige aandeelhouders. Hoogeweide zal daarom niet-ontvankelijk worden verklaard in haar vordering.”
3.8
In onderhavige procedure heeft Hoogeweide haar vordering ook ingesteld jegens de onbekende houders van aandelen in EPA. Uit de in het geding gebrachte stukken, waaronder onder meer het aandeelhoudersregister, de notariële akte van levering van 24 augustus 2012 en de notariële akte van statutenwijziging van 25 september 2012, blijkt dat Hoogeweide de gezamenlijke andere aandeelhouders (deugdelijk) heeft gedagvaard. De vordering is ook in zoverre deugdelijk.
3.9
Ten aanzien van gedaagde sub 3, N.V. Administratiekantoor van Aandelen N.V. tot Exploitatie van Pleisterplaatsen langs Autosnelwegen (hierna ook: het administratiekantoor), volgt uit de stellingen van Hoogeweide en de door haar overgelegde stukken dat deze gedaagde geen aandelen (meer) houdt. Hoogeweide heeft in haar dagvaarding hierover gesteld dat haar bekend is dat één van de 822 aandelen gecertificeerd zou zijn, maar dat het administratiekantoor geen aandelen houdt, er derhalve geen gecertificeerd aandeel (meer) is en dat het administratiekantoor heeft verklaard dat geen certifcaathoudersregister (meer) aanwezig is. Hoogeweide heeft vervolgens gevorderd, omdat zij niet kan uitsluiten dat er nog een gecertificeerd aandeel is, dat (i) het administratiekantoor wordt veroordeeld het onbezwaarde recht op de door haar gehouden aandelen in EPA over te dragen aan Hoogeweide en (ii) zowel het administratiekantoor als de (mogelijke) houders van een certificaat worden veroordeeld de overdracht van aandelen te gehengen en te gedogen. De Ondernemingskamer oordeelt dat, nu uit de eigen stellingen van Hoogeweide volgt dat het administratiekantoor geen aandelen houdt, Hoogeweide in haar vordering tot overdracht van die aandelen jegens het administratiekantoor niet-ontvankelijk is.
3.1
Nu Hoogeweide zulks uitdrukkelijk heeft gevorderd en, klaarblijkelijk, daartoe gedaagden
“(sub 3 en)”sub 4 (de (mogelijke) onbekende certificaathouders) mede in dit geding heeft betrokken – ook al is het (mede) dagvaarden van onbekende certificaathouders, zoals de Ondernemingskamer in haar arrest van 15 juli 1999 heeft overwogen, in zaken als de onderhavige niet (langer) vereist -, zal de Ondernemingskamer, indien zij de vordering ook voor het overige toewijst, bepalen dat - zo begrijpt zij het gevorderde - het administratiekantoor en de onbekende certificaathouders hebben te gehengen en gedogen dat de gevorderde overdracht van aandelen in het kapitaal van EPA wordt geëffectueerd.
3.11
Aan de door gedaagden sub 1, 2 en 5 gehouden aandelen zijn geen bijzondere rechten inzake de zeggenschap in EPA verbonden. Gesteld noch gebleken is dat deze gedaagden ondanks de vast te stellen vergoeding ernstige stoffelijke schade zullen lijden door overdracht van de door hen gehouden aandelen of dat Hoogeweide jegens (een der) gedaagden afstand heeft gedaan van haar bevoegdheid onderhavige vordering in te stellen.
3.12
Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen kan de vordering van Hoogeweide in beginsel worden toegewezen en resteert de vaststelling van de door Hoogeweide te betalen prijs voor de over te dragen aandelen.
3.13
Hoogeweide heeft primair gevorderd dat de prijs van de over te dragen aandelen wordt vastgesteld op € 2.268,90 per aandeel. Deze prijs vormt volgens haar een “juiste en redelijke waardering” van de aandelen nu dit de prijs is waartegen Hoogeweide op 24 augustus 2012 haar laatst verkregen aandelen (161 aandelen) heeft verkregen, aldus Hoogeweide. Ten bewijze van haar stelling heeft zij de notariële akte van levering van de voormelde aandelen overgelegd zoals hiervoor vermeld in 2.2 alsmede de jaarrekening van EPA over het boekjaar 2012 en de conceptjaarrekening 2013.
3.14
Als uitgangspunt geldt dat de billijke prijs die moet worden betaald voor de over te dragen aandelen in het kader van een uitkoopprocedure als hier aan de orde dient overeen te komen met de waarde van die aandelen ten tijde van de overdracht of op een tijdstip dat daar zo dicht mogelijk bij gelegen is, tenzij uitkoop tegen een hogere prijs wordt gevorderd. Hoogeweide vordert in deze zaak aansluiting bij de door haar bij een onderhandse transactie betaalde prijs en verwijst voorts, zonder nadere toelichting, naar de jaarrekening 2012 en concept-jaarrekening 2013. De Ondernemingskamer acht zich op grond van de overgelegde stukken onvoldoende voorgelicht om de prijs vast te stellen op het door Hoogeweide gevorderde bedrag van € 2.268,90 per aandeel. Daarbij kan in het midden blijven of de onderhandse transactie en de (concept-) jaarrekeningen op zichzelf voldoende grondslag kunnen vormen voor de prijsvaststelling door de Ondernemingskamer. Immers, gelet op de tijd die is verstreken sinds de transactie en de vaststelling van de jaarrekening 2012, valt niet uit te sluiten dat sindsdien een (significante) waardestijging van de aandelen heeft plaatsgevonden. De Ondernemingskamer zal daarom een onderzoek door een deskundige gelasten naar de waarde van de over te dragen aandelen zoals hierna te vermelden. Naar het oordeel van de Ondernemingskamer kan met de benoeming van één deskundige worden volstaan. In verband met de aard van het onderzoek staat het de te benoemen deskundige vrij om zo nodig de deskundigheid van (een) ander(en) in te roepen. De te benoemen deskundige dient de waarde van de over te dragen aandelen per een zo recent mogelijke, voor de hand liggende datum te bepalen met inachtneming van alle feiten en omstandigheden die deze waarde bepalen. Indien hij op grond van door hem vast te stellen gegevens – zonder een volledig onderzoek – constateert dat de waarde van de aandelen in elk geval niet hoger is dan de gevorderde prijs, kan hij met die constatering en motivering daarvan volstaan.

4.De beslissing

De Ondernemingskamer:
verklaart Hoogeweide Vastgoed B.V., niet ontvankelijk in haar vordering tot overdracht van aandelen jegens gedaagde sub 3: N.V. Administratiekantoor van Aandelen N.V. tot Exploitatie van Pleisterplaatsen langs Autosnelwegen, gevestigd te ‘s-Gravenhage;
beveelt een onderzoek door een deskundige naar de waarde van de over te dragen aandelen in het geplaatste kapitaal van B.V. tot Exploitatie van Pleisterplaatsen langs Autosnelwegen, gevestigd te Bergen (Limburg), een en ander met inachtneming van hetgeen in dit arrest is overwogen;
benoemt drs. J. Bouwman RC RV te Utrecht teneinde het onderzoek te verrichten;
stelt het bedrag dat het onderzoek ten hoogste mag kosten vast op € 5.000, de verschuldigde omzetbelasting daarin niet begrepen;
bepaalt dat Hoogeweide Vastgoed B.V. binnen drie weken na heden dat bedrag dient te voldoen op een door de deskundige aan te duiden wijze dan wel ten genoege van de deskundige voor de betaling van dat bedrag zekerheid dient te stellen op een door de deskundige aan te duiden wijze en bepaalt dat de deskundige niet met zijn werkzaamheden behoeft aan te vangen dan nadat betaling of zekerheidsstelling plaats heeft gevonden;
bepaalt dat de deskundige bij zijn onderzoek eiseres in de gelegenheid dient te stellen opmerkingen te maken en verzoeken te doen en dat uit zijn schriftelijk bericht dient te blijken dat aan dit voorschrift is voldaan;
bepaalt dat van de inhoud van de opmerkingen en de verzoeken van eiseres in het schriftelijk bericht van de deskundige melding wordt gemaakt;
bepaalt dat de deskundige uiterlijk op 10 maart 2015 zijn schriftelijk en ondertekend bericht doet toekomen aan de griffier van de Ondernemingskamer en verwijst de zaak naar de terechtzitting van de Eerste Enkelvoudige Kamer voor de Behandeling van Burgerlijke Zaken (rol van de Ondernemingskamer) van die dag voor het deskundigenbericht;
bepaalt dat de griffier van de Ondernemingskamer onverwijld een afschrift van dit arrest en van het procesdossier aan de deskundige zal doen toekomen;
houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit arrest is gewezen door mr. A.C. Faber, voorzitter, mr. A.M.L. Broekhuijsen–Molenaar en mr. M.M.M. Tillema, raadsheren, en prof. dr. M.N. Hoogendoorn RA en drs. M.A. Scheltema, raden, in tegenwoordigheid van mr. A.J. van Wees, griffier, en door de rolraadsheer in het openbaar uitgesproken op 13 januari 2014.