2.1. Voor zover van belang neemt het Hof hier over hetgeen in de uitspraak van de rechtbank in onderdeel ‘2. Tussen partijen vaststaande feiten’ is vermeld:
“2.1. Eiseres 1 (Hof: belanghebbende) is per 1 oktober 2002 een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en wordt gevormd door eiseres 2 (Hof: A N.V.), NV B, C N.V., B.V. D en B.V. E. Voor 1 oktober 2002 werd al gehandeld alsof sprake was van een fiscale eenheid en werd de omzetbelasting geconsolideerd aangegeven op de aan eiseres 2 uitgereikte aangiftebiljetten.
2.2. De leden van eiseres 1 hebben verschillende monumentale (kerk)gebouwen (hierna: de monumenten) in eigendom, met de volgende namen:
Eiseres 2 F-kerk
NV B G-kerk
H-kerk
I-kerk
C N.V. J-kerk
B.V. D K-kerk
B.V. E L-gebouw
2.3. Eiseressen (Hof: belanghebbende en A N.V.) houden zich bezig met onder meer de verhuur van woon- en bedrijfsruimten. Eiseres 2 is een toegelaten instelling in de zin van de Woningwet en beheert ongeveer 1.200 woningen en 225 bedrijfsruimten. Eiseressen stellen de ruimten in de monumenten op incidentele basis ter beschikking aan derden voor het houden van evenementen zoals congressen, bruiloften, modeshows, recepties, diners, concerten of presentaties. De verhuur omvat ook verhuur voor langere periodes zoals aan het M Orkest, hetgeen gebruik van een aantal maanden met zich brengt alsmede wekelijks terugkerende verhuur zoals voor kerkdiensten. Alle verhuur van ruimten loopt via eiseres 2. De restauratie van de monumenten wordt verzorgd door de C N.V. en NV B. B.V. D en B.V. E houden cultureel erfgoed c.q. monumenten in stand.
2.4. Bij het ter beschikking stellen van de ruimten is het gebruikelijk dat de ruimten gemeubileerd ter beschikking worden gesteld. Met de afnemer wordt de inrichting, verlichting en aankleding afgestemd. In beginsel mogen de afnemers geen gebruik maken van eigen meubels of materiaal. De door eiseres 2 verrichte diensten bij het ter beschikking stellen van de ruimten omvat:
- verlenen van advies over de inrichting;
- verzorgen van de inrichting van het evenement;
- verzorgen van voorzieningen en installaties voor de ruimten (beeld, geluid, licht) en het beschikbaar stellen van geluids- en/of lichttechnici;
- verlenen van permanent toezicht en beheer tijdens een evenement;
- verzorgen van reparaties en vernieuwingen;
- verzorgen van operationele en logistieke ondersteuning;
- ter beschikking stellen van de noodzakelijke voorzieningen (toilet-, kleed- en oefenvoorzieningen);
- ter beschikking stellen van een discrete zijingang;
- verzorgen van cateringactiviteiten (deze worden door een derde uitgevoerd) en het verzorgen van een prijslijst daarvoor;
- verzorgen van inhuur van extra materiaal bij derden;
- beschikbaar stellen van een portier.
2.5. De leden van eiseres 1 en haar afnemers komen voor de terbeschikkingstelling van de ruimten en het merendeel van de in aanvulling verrichte diensten één vergoeding overeen. Voor de onder 2.4. genoemde diensten wordt echter soms apart een post in de factuur opgenomen.
2.6. Op de website van eiseressen staat - voor zover hier van belang - het volgende vermeld:
“[Handelsnaam eiseres] heeft zeven bijzondere exclusieve locaties die op incidentele basis worden verhuurd.”
2.7. In folders bieden eiseressen de monumenten als volgt aan:
“[Handelsnaam eiseres] heeft een aantal bijzondere en exclusieve locaties die op incidentele basis worden verhuurd. Deze kerkelijke en industriële monumenten zijn zowel in de binnenstad als in landelijk P gelegen. De sfeervolle ruimten van de gerestaureerde gebouwen vormen een perfecte ambiance voor het houden van lezingen, congressen, recepties, diners, concerten of presentaties. Een deel van de locaties is bovendien geschikt als romantische plek voor een huwelijksvoltrekking en/of een huwelijksreceptie. [Handelsnaam eiseres] werkt samen met een aantal gerenommeerde cateraars, maar ook is het mogelijk om een eigen cateraar voor te stellen.”
2.8. De door eiseressen gehanteerde Algemene Voorwaarden Locaties vermelden - voor zover hier van belang - het volgende:
“1. Op alle door [eiseres 2], hierna te noemen [handelsnaam eiseres 2], uitgebrachte offertes en aangegane overeenkomsten met betrekking tot de verhuur van zalen in de locaties van [handelsnaam eiseres 2] zijn deze algemene voorwaarden van toepassing. Afwijkingen daarvan moeten uitdrukkelijk schriftelijk zijn overeengekomen.
(…)
5. [Handelsnaam eiseres 2] brengt een belaste verhuur in rekening. Door ondertekening van het huurcontract geeft huurder te kennen in te stemmen met deze belaste verhuur.
(…)
8. De wederpartij is gehouden het gehuurde slechts te gebruiken voor het doel waarvoor de overeenkomst met [handelsnaam eiseres 2] is aangegaan en welk doel daarbij aan [handelsnaam eiseres 2] is meegedeeld.
De wederpartij staat jegens [handelsnaam eiseres 2] in voor alle personen die zich op uitnodiging van de wederpartij of anderszins wegens enige relatie met de wederpartij in of in de nabijheid van de door [eiseres 2] aan de wederpartij verhuurde locatie bevinden. Zij is jegens [handelsnaam eiseres 2] aansprakelijk voor alle door deze personen veroorzaakte schade, uit welke hoofde ook en hoe ook ontstaan (…).
De wederpartij draagt er in alle redelijkheid zorg voor dat omwonenden alsmede eventuele andere gebruikers van het gehuurde en, in voorkomende gevallen, van de aan het gehuurde vast gebouwde gebouwen geen overlast van de activiteiten van de wederpartij zullen ondervinden. (…)
11. Direct na een evenement dient de locatie te worden ontruimd, (veeg)schoongemaakt te worden en te worden opgeleverd in de staat waarin de huurder deze aantrof, een en ander ten genoegen van [handelsnaam eiseres 2]. De wederpartij is verantwoordelijk voor de afvoer van materialen, afval ed. (…)
12. De wederpartij dient tijdig zorg te dragen voor het verkrijgen van vergunningen voor zover deze overeenkomstig wettelijke voorschriften vereist zijn.
13. Het is de wederpartij behoudens uitdrukkelijke schriftelijke toestemming niet toegestaan bouwkundige voorzieningen, tijdelijke extra aansluitingen enz. in het gebouw te treffen, daaronder begrepen het slaan van spijkers in muren, houtwerk, het ophangen aan het gebouw van lichten e.d., alles in de ruimste zin des woords. Het bedienen van de technische apparatuur van het gehuurde als ook het betreden van de dienstruimten mag uitsluitend geschieden in overleg met [handelsnaam eiseres 2] en is geheel voor eigen risico.
Voor zover van toepassing dient door of namens de wederpartij uiterlijk 6 weken vóór het evenement aan [handelsnaam eiseres 2] een draaiboek ter goedkeuring te worden voorgelegd, waarin in ieder geval zijn opgenomen de stroomvoorzieningen waarvan men gebruik wenst te maken alsmede de inrichting van de locatie. [Handelsnaam eiseres 2] verplicht zich dit plan binnen één week beoordeeld te hebben. Apparatuur die door of namens huurder op de locatie wordt gebruikt, dient te voldoen aan NEN 3040.
(…)
15. [Handelsnaam eiseres 2] werkt samen met een aantal cateraars, maar het is ook mogelijk voor de wederpartij om een eigen cateraar voor te stellen. Voor cateraars geldt een afdracht voor Food & Beverage van 7% in 2005 van de omzet aan [handelsnaam eiseres 2], indien zij als wederpartij optreden.”
2.9. Eiseressen brengen 19% btw aan haar afnemers in rekening voor het ter beschikking stellen van de ruimten met aanvullend dienstbetoon. Eiseressen hebben de voorbelasting die direct toerekenbaar is aan de terbeschikkingstelling van de ruimten, zoals restauratiekosten en overige dienstverlening op aangiften in aftrek gebracht.
2.10. Op 26 oktober 2005 heeft verweerder (Hof: de inspecteur) een boekenonderzoek aangekondigd, dat op 13 maart 2006 is aangevangen. Op 13 november 2006 heeft verweerder het controlerapport uitgebracht waarin, voor zover van belang, het volgende is opgenomen:
“(…)”
Naar aanleiding van de bevindingen heeft verweerder de naheffingsaanslagen aan eiseressen en een boete aan eiseres 1 opgelegd.
2.11. Partijen hebben in onderling overleg de diensten van eiseressen verdeeld in de volgende categorieën:
1. een gemiddelde vergadering, presentatie of congres
2. een gemiddelde kerkdienst
3. een gemiddelde condoleance
4. een gemiddeld diner, lunch of receptie
5. een gemiddelde expositie
6. een gemiddelde beurs
7. een gemiddelde modeshow
8. een gemiddeld huwelijk
9. een gemiddeld concert, theatervoorstelling, lezing of meditatie
10. overige gevallen, zoals een televisieopname
Voor elk van de genoemde categorieën hebben eiseressen een werklijst opgesteld met daarop de werkzaamheden die per evenement worden verricht. Deze werklijsten behoren tot de gedingstukken.
2.12. Eiseressen hebben de voorbelasting die toerekenbaar is aan de restauratie van het orgel van K-kerk in aftrek gebracht. Verweerder heeft deze belasting nageheven. Voor de verhuur van het orgel hebben eiseressen een aparte vergoeding bedongen. Deze verhuur zit niet standaard begrepen in de vergoeding voor de verhuur van K-kerk.
2.13. Tussen partijen is niet in geschil dat de onder 1.1.1. genoemde naheffingsaanslag ten name van eiseres 1 in beroep dient te worden verminderd met een bedrag van € 16.657 tot
€ 1.429.926.”