1.2Toezichthoudend dierenarts [naam 2] heeft over de controle op 25 april 2016 in de veterinaire verklaring, gevoegd bij het rapport van bevindingen, voor zover van belang, het volgende verklaard:
“(…)
Beschrijf de omstandigheden waarin de dieren zich bevonden
(…)
Ik zag in een groot hok, direct na de ingang van deze stal, ca 75 ooien. (…)
Ik zag dat hier meerdere grote balen kuilvoer stonden. Ik zag dat dit kuilvoer op meerdere plaatsen schimmel bevatte.
Ik zag ook verrotte delen in dit kuilvoer.
Ik zag schapen staan vreten bovenop een grote baal. Ik zag dat het hekwerk rondom een baal was opengeklapt.
Ik zag dat de bodembedekking van deze stal bestond uit een dikke laag oude resten kuilvoer.
Ik zag een geschoren schaap dat linksvoor ernstig kreupel was: ik zag nl. dat het de linker voorpoot nauwelijks belastte.
Ik zag een klein schaap dat te lange klauwen had. Ik controleerde de poten en zag dat er onder het vuil en onder de zool gevouwen te lange draagrand een rotte plek zat. Ik rook dat dit stonk. Ik zag dat een stukje uit de zool viel. Ik zag dat daar een gat met pus was.
Ik zag een schaap met werknr. [… 7] met te lange klauwen met aangekoekte mest. Ik trok de mest weg en zag dat er nagenoeg geen zool meer was.
Ik voelde dat dit schaap zeer mager was. Ik zag en voelde dat dit schaap verdikte warme ‘voorknieën’ had.
Ik zag een schaap met I&R nummer [… 2] dat rondom te lange klauwen had. Ik zag dat er aangekoekte mest aan deze klauwen zat.
Ik zag een schaap met I&R nummer [… 3] dat rondom veel te lange klauwen had met veel aangekoekte mest.
Ik zag dat de linker achterpoot/klauw misvormd en gezwollen was.
Ik zag een schaap met I&R nummer [… 4] met veel te lange klauwen. Ik zag dat de voorklauwen werden ondermijnd door rotting.
Ik zag een schaap met I&R nummer [… 5] met veel te lange klauwen en kale ‘voorknieën’.
Ik zag een schaap met I&R nummer [… 6] . Ik zag dat dit schaap gebogen achterpoten had en heel slecht liep. Ik zag dat de rechter hak sterk was gezwollen.
Ik zag geen sporen van behandeling op deze poten.
Ik zag in een paardenbox 2 geiten en 2 lammeren. Ik rook dat het stonk in dit hok.
Ik zag een bak met voerresten staan en concludeerde dat dit erg stonk. Ik zag broodresten, vis, paprika en sinaasappelschillen in deze bak.
Ik concludeerde dat dit geen geschikt voer voor geiten was.
Ik zag dat de bodembedekking in dit hok bestond uit met mest bevuilde oude voerresten van kuilvoer. Ik zag hier plastic zakken liggen en een oude kapotte emmer met scherpe randen.
In welke lichamelijke toestand werden de dieren aangetroffen?
Alle schapen die ik controleerde hadden slecht verzorgde klauwen. In meerder klauwen zaten ontstekingen.
(…)
Wanneer is de aangetroffen toestand naar uw mening ontstaan?
Dit bedrijf kent een lange historie als aandachtsbedrijf: er werden veel vaker tekortkomingen t.a.v. verzorging van dieren vastgesteld.
De schapen hebben al langere tijd te lange klauwen: ten minste 4 weken.
(…)
Waardoor is de aangetroffen toestand naar uw mening ontstaan?
De schapen dienen tijdig bekapt te worden zodat het vuil zich niet kan ophopen en rottingsprocessen moeilijker kunnen ontstaan. Dikwijls is de omgeving voor de klauwen te vochtig waardoor ontsteking wordt bevorderd.
(…)
Is de gezondheid en/of het welzijn van de dieren naar uw mening benadeeld? Toelichting
Ja; de gezondheid van de schapen is benadeeld als de klauwen veel te lang worden. Het vuil kan zich ophopen en allerlei kiemen kunnen zich nestelen en vermeerderen waardoor ontstekingen kunnen ontstaan.
(…)
De geiten met lammeren hadden niet de beschikking over goed hooi en/of kuilvoer.
In de schapenstal waren veel balen met schimmel, rotting en slechte kwaliteit ruwvoer.
(…)
(Rot)kreupelheid bij schapen is een belangrijke oorzaak van veel en ernstig fysiek ongerief. Te lange klauwen zijn oorzaak van scheuren en verwondingen aan de klauwen. Te lange klauwen bemoeilijken het lopen en kunnen oorzaak zijn van een afwijkende stand en gang. Te vuile en te natte bodembedekking bevordert het ziekteproces.
Te vuile omgeving en bodembedekking van geiten met lammeren veroorzaakt fysiek ongerief: door vocht en vuil neemt de infectiedruk toe met name op jonge dieren.
Kreupele schapen zijn ernstig belemmerd in hun natuurlijk gedrag. Kreupelheid en daardoor pijnlijke voorpoten is er dikwijls oorzaak van dat ze gedwongen worden op de ‘voorknieën’ te grazen. Dit geeft dan beschadiging van huid en later ontsteking van ‘voorknieën’ te zien. (…)
Is er hierdoor sprake van vermijdbaar lijden?
Ja. Het meeste lijden is vermijdbaar door tijdig preventieve maatregelen te treffen. Tijdig klauwbekappen is een belangrijk preventieve maatregel om de klauwgezondheid te behouden en bevorderen.
Heeft de houder naar uw mening – gelet op de toestand waarin de dieren werden aangetroffen – de dieren de nodige verzorging onthouden?
Zorg behelst water, voer, huisvesting en medische zorg.
Ja. De klauwverzorging van de schapen vond onvoldoende plaats. De geiten moeten behoorlijk voer aangeboden krijgen: dit is nog belangrijker voor zogende geiten.
Is er diergeneeskundige behandeling noodzakelijk en, zo ja, binnen welke termijn?
Er moet worden bekapt en dan zal moeten worden beoordeeld of verdere diergeneeskundige behandeling noodzakelijk is. (…)
Welke andere (niet diergeneeskundige) maatregelen dienen genomen te worden om het benadeelde welzijn van de dieren op te heffen? (…)
Tijdig en netjes bekappen. Aangetaste klauwen sprayen met CTC spray. Zorgdragen voor een droge en schone omgeving. Zorgen dat kreupele dieren worden afgezonderd zodat ze in betere conditie kunnen blijven en de bacteriën niet kunnen verspreiden.
De dierenarts inschakelen voor adviezen t.a.v. schapen en kalveren. Dan de adviezen opvolgen.
Acht u het noodzakelijk dat er dieren worden meegevoerd en opgeslagen in belang van de gezondheid/het welzijn van de dieren? (…)
Ja: indien geen adequate actie wordt genomen en/of de adviezen van de dierenarts niet worden uitgevoerd.