ECLI:NL:RVS:2023:3208

• Datum uitspraak: 23 augustus 2023
• Publicatiedatum: 23 augustus 2023
• Zaaknummer: 202303291/1/A2
• Instantie: Raad van State
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: C.H.M. van Altena; J.E.M. Polak; E.J. Daalder
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Hoger beroep tegen de Belastingdienst/Toeslagen inzake kinderopvangtoeslag en beslistermijnen

In deze zaak gaat het om het hoger beroep van de Belastingdienst/Toeslagen tegen een uitspraak van de rechtbank Rotterdam van 26 april 2023. De rechtbank had de beroepen van [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] gegrond verklaard, die bezwaar hadden gemaakt tegen het niet tijdig nemen van een besluit op hun aanvragen voor compensatie in het kader van de kinderopvangtoeslagaffaire. De Belastingdienst/Toeslagen had hen een compensatie van € 36.623,00 toegekend, maar de ouders waren van mening dat de dienst niet tijdig had gehandeld. De rechtbank had de dienst opgedragen om binnen twee weken na verzending van haar uitspraak alsnog een besluit bekend te maken en een dwangsom van € 100,00 per dag te betalen voor elke dag dat deze termijn werd overschreden, met een maximum van € 15.000,00.

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in haar uitspraak van 23 augustus 2023 geoordeeld dat de termijn voor de Belastingdienst/Toeslagen om een besluit te nemen op bezwaar binnen zes weken na de verzending van de uitspraak moet liggen, in plaats van de door de rechtbank opgelegde termijn van twee weken. De Afdeling heeft vastgesteld dat er behoefte is aan eenduidigheid in de beslistermijnen die de Belastingdienst/Toeslagen hanteert bij het nemen van besluiten op bezwaar. De Afdeling heeft de Belastingdienst/Toeslagen opgedragen om binnen zes weken na de uitspraak besluiten op de bezwaren van [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] te nemen en deze op de wettelijk voorgeschreven wijze bekend te maken. Tevens is de Belastingdienst/Toeslagen veroordeeld tot vergoeding van de proceskosten van de ouders, die in verband met de behandeling van het hoger beroep zijn ontstaan.

Deze uitspraak heeft belangrijke implicaties voor de behandeling van vergelijkbare zaken, aangezien de Afdeling nu duidelijke termijnen heeft vastgesteld die in toekomstige gevallen als uitgangspunt zullen dienen. De uitspraak benadrukt de noodzaak voor de Belastingdienst/Toeslagen om tijdig en adequaat te reageren op aanvragen van gedupeerden in de kinderopvangtoeslagaffaire.

Uitspraak

202303291/1/A2.
Datum uitspraak: 23 augustus 2023

AFDELING
BESTUURSRECHTSPRAAK

Uitspraak op het hoger beroep van:

de Belastingdienst/Toeslagen,

appellant,

tegen de uitspraak van de rechtbank Rotterdam van 26 april 2023 in de zaken nrs. 22/6191 en 22/6320 in de gedingen tussen:

1. wederpartij sub 1], wonend te [woonplaats], en

2. [ wederpartij sub 2], wonend te [woonplaats],

en

de Belastingdienst/Toeslagen.

Procesverloop

[wederpartij sub 1] heeft bezwaar gemaakt tegen een besluit van de Belastingdienst/Toeslagen (hierna ook: de dienst) van 16 november 2021 waarbij haar een compensatie van € 36.623,00 is toegekend voor gemaakte fouten bij de beoordeling van haar recht op kinderopvangtoeslag in de jaren 2005, 2007-2009 en 2018.

[wederpartij sub 2] heeft bezwaar gemaakt tegen een besluit van de Belastingdienst/Toeslagen van 16 juni 2022 waarbij de dienst haar heeft medegedeeld nog geen reden te zien haar een forfaitair bedrag van € 30.000,00 toe te kennen als compensatie voor gemaakte fouten bij de beoordeling van haar recht op kinderopvangtoeslag in de jaren 2009-2011.

Bij uitspraak van 26 april 2023 heeft de rechtbank de door [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] ingestelde beroepen gericht tegen het niet tijdig nemen van een besluit op bezwaar door de Belastingdienst/Toeslagen gegrond verklaard en het met een besluit gelijk te stellen niet tijdig nemen van een besluit vernietigd. De rechtbank heeft de dienst opgedragen binnen twee weken na verzending van het afschrift van haar uitspraak alsnog een besluit bekend te maken en daarbij bepaald dat de dienst aan [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] een dwangsom van € 100,00 moet betalen voor elke dag waarmee hij deze termijn overschrijdt, met een maximum van € 15.000,00.

Deze uitspraak is aangehecht.

Tegen deze uitspraak heeft de Belastingdienst/Toeslagen hoger beroep ingesteld.

[wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] hebben een schriftelijke uiteenzetting gegeven.

De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 17 juli 2023, waar de Belastingdienst/Toeslagen, vertegenwoordigd door [gemachtigde A] en [gemachtigde B], en [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2], vertegenwoordigd door mr. S.C. Scheermeijer, advocaat te Rotterdam, zijn verschenen.

De zaak is gevoegd ter zitting behandeld met de zaken nrs. 202302773/1/A2 en 202303294/1/A2, waar naast de vertegenwoordigers van de Belastingdienst/Toeslagen [appellant sub 1 in die zaak], vertegenwoordigd door mr. R.N. van der Ham, advocaat te Utrecht, en [partij sub 1 in die zaak], vertegenwoordigd door mr. B.E.C. de Jong , advocaat te Amsterdam, zijn verschenen.

Na de zitting zijn de zaken gesplitst.

Overwegingen

1. wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] hebben zich bij de Belastingdienst/Toeslagen gemeld als ouders van wie ten onrechte de kinderopvangtoeslag is stopgezet en teruggevorderd (ook bekend als de kinderopvangtoeslagaffaire). In de Wet hersteloperatie toeslagen zijn verschillende financiële compensatieregelingen neergelegd voor gedupeerde ouders. Als een ouder zich heeft gemeld, beoordeelt de Belastingdienst/Toeslagen of deze in aanmerking komt voor een eenmalig forfaitair bedrag van € 30.000,00 (artikel 2.7; ook bekend als de Catshuisregeling). Daarnaast kunnen gedupeerde ouders vragen om een compensatie via een integrale beoordeling van de schade of, als zij die compensatie niet hoog genoeg vinden, om een aanvullende compensatie voor hun werkelijke schade (artikel 2.1). Als een ouder het niet eens is met de toegekende compensatie, kan deze daartegen bezwaar maken.

2. Deze zaak, en ook de zaken nrs. 202302773/1/A2 en 202303294/1/A2, gaan over beroepen gericht tegen het niet tijdig nemen van een besluit (op bezwaar) door de Belastingdienst/Toeslagen. Meer in het bijzonder gaat het in deze zaken over de vraag binnen welke termijn de dienst een besluit moet nemen nadat een dergelijk beroep gegrond is verklaard. De rechtbanken hanteren daarvoor verschillende termijnen. De Afdeling acht het voor alle betrokkenen wenselijk dat hier meer eenduidigheid in komt. Zij heeft daarom beslistermijnen vastgesteld die in toekomstige vergelijkbare zaken door de Afdeling als uitgangspunt zullen worden genomen. Deze beslistermijnen zijn als volgt.

3. Als de Belastingdienst/Toeslagen een besluit moet nemen op een aanvraag als bedoeld in artikel 2.1 van de Wet hersteloperatie toeslagen geldt een nadere beslistermijn van twaalf weken na de datum van het verweerschrift om een schriftelijke vooraankondiging als bedoeld in artikel 6.7 van die wet te doen. Van deze twaalf weken moeten ten minste zes weken zijn gelegen na de dag van verzending van de uitspraak op het beroep gericht tegen het niet tijdig nemen van een besluit. Als de twaalf weken ten tijde van de uitspraak op dat beroep al zijn verstreken of als de dienst geen verweerschrift heeft ingediend, geldt een termijn van zes weken na de dag van verzending van de uitspraak om een vooraankondiging te doen. Vervolgens moet de dienst binnen twee weken na ontvangst van een zienswijze op de vooraankondiging of binnen twee weken na het verstrijken van de termijn van zes weken om te reageren op de vooraankondiging een besluit om (aanvullende) compensatie bekendmaken.

Als de Belastingdienst/Toeslagen een besluit op bezwaar moet nemen geldt een nadere beslistermijn van twaalf weken na de datum van het verweerschrift om een besluit op bezwaar bekend te maken. Van deze twaalf weken moeten ten minste zes weken zijn gelegen na de dag van verzending van de uitspraak op het beroep gericht tegen het niet tijdig nemen van een besluit. Als de twaalf weken ten tijde van de uitspraak op het beroep al zijn verstreken of als de dienst geen verweerschrift heeft ingediend, geldt een termijn van zes weken na de dag van verzending van de uitspraak om een besluit op bezwaar bekend te maken.

Als in een individueel geval bijzondere omstandigheden daartoe aanleiding geven, kan een andere beslistermijn worden bepaald.

4. In de uitspraak van vandaag in de zaken nrs. 202302773/1/A2 en 202303294/A2 heeft de Afdeling gemotiveerd hoe zij tot dit oordeel is gekomen.

5. Het hoger beroep van de Belastingdienst/Toeslagen richt zich tegen het oordeel van de rechtbank dat de dienst binnen twee weken na verzending van de uitspraak alsnog een besluit bekend moet maken en aan [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] een dwangsom moet betalen voor elke dag waarmee hij deze termijn overschrijdt.

6. Gelet op hetgeen onder 3 is overwogen, had deze termijn op zes weken moeten zijn vastgesteld. Er bestaat geen aanleiding om in deze individuele gevallen een andere nadere beslistermijn te bepalen.

7. Het hoger beroep is gegrond. De uitspraak van de rechtbank in de zaken nrs. 22/6191 en 22/6320 dient te worden vernietigd, voor zover de rechtbank daarbij de Belastingdienst/Toeslagen heeft opgedragen binnen twee weken na verzending van haar uitspraak alsnog een besluit bekend te maken en aan [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] een dwangsom is verschuldigd voor elke dag waarmee hij die termijn overschrijdt.

Omdat [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] in afwachting zijn van besluiten op bezwaar en de twaalfwekentermijn na het indienen van een verweerschrift in beroep al is verstreken, zal de Afdeling de Belastingdienst/Toeslagen opdragen binnen zes weken na de dag van verzending van deze uitspraak besluiten op bezwaar bekend te maken. De Afdeling zal verder bepalen dat de dienst aan hen een dwangsom van € 100,00 moet betalen voor elke dag waarmee hij deze termijn overschrijdt, met een maximum van € 15.000,00.

8. De Afdeling ziet aanleiding te bepalen dat de Belastingdienst/Toeslagen de proceskosten van [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] moet vergoeden.

Beslissing

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State:

I. verklaart het hoger beroep gegrond;

II. vernietigt de uitspraak van de rechtbank Rotterdam in de zaken nrs. 22/6191 en 22/6320, voor zover de rechtbank daarbij de Belastingdienst/Toeslagen heeft opgedragen binnen twee weken na verzending van haar uitspraak alsnog een besluit bekend te maken en [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] een dwangsom is verschuldigd voor elke dag waarmee hij die termijn overschrijdt;

III. draagt de Belastingdienst/Toeslagen op om binnen zes weken na verzending van deze uitspraak besluiten op de bezwaren van [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] te nemen en deze op de wettelijk voorgeschreven wijze bekend te maken;

IV. bepaalt dat de Belastingdienst/Toeslagen aan [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] een dwangsom van € 100,00 moet betalen voor elke dag waarmee hij de onder III genoemde termijn overschrijdt, met een maximum van € 15.000,00;

V. veroordeelt de Belastingdienst/Toeslagen tot vergoeding van bij [wederpartij sub 1] en [wederpartij sub 2] in verband met de behandeling van het hoger beroep opgekomen proceskosten tot een bedrag van € 1.674,00, geheel toe te rekenen aan door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Aldus vastgesteld door mr. C.H.M. van Altena, voorzitter, en mr. J.E.M. Polak en mr. E.J. Daalder, leden, in tegenwoordigheid van mr. A.G. de Vries-Biharie, griffier.

w.g. Van Altena

voorzitter

w.g. De Vries-Biharie

griffier

Uitgesproken in het openbaar op 23 augustus 2023

611