Uitspraak
201804266/1/R3.
Datum uitspraak: 5 juni 2019
AFDELING
BESTUURSRECHTSPRAAK
Uitspraak in het geding tussen:
Stichting Vredes- en DuurzaamheidsActiviteiten Netwerkstad (VEDAN), gevestigd te Enschede,
appellante,
en
de raad van de gemeente Enschede,
verweerder.
Procesverloop
Bij besluit van 12 maart 2018 heeft de raad het bestemmingsplan "Voormalige vliegbasis Twenthe - Noord" vastgesteld.
Tegen dit besluit heeft de Stichting beroep ingesteld.
De raad heeft een verweerschrift ingediend.
Zowel de Stichting als de raad hebben een nader stuk ingediend.
De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 21 mei 2019, waar de Stichting, vertegenwoordigd door [gemachtigden], en de raad, vertegenwoordigd door mr. J. Gundelach, advocaat te Almelo, en R. Harmsen, zijn verschenen.
Overwegingen
Inleiding
1. Per 1 januari 2008 is de functie van de voormalige militaire vliegbasis Twenthe geëindigd. Het plan maakt nieuwe functies mogelijk op het noordelijke deel van de voormalige vliegbasis, waaronder bedrijvigheid die verband houdt met zogenoemde ‘unmanned systems’.
2. De (wettelijke) bepalingen en relevante planregels die ten grondslag liggen aan de hierna volgende rechtsoverwegingen, zijn opgenomen in de bijlage bij deze uitspraak. De bijlage maakt deel uit van deze uitspraak.
De beroepsgrond
3. De Stichting verzet zich tegen de in het plan toegelaten bedrijvigheid die verband houdt met ‘unmanned systems’, omdat de ontwikkelde ‘unmanned systems’ militaire toepassing zullen vinden.
De Stichting voert verder aan dat het begrip ‘unmanned systems’ zou moeten worden gewijzigd in die zin dat steeds menselijke interventie wordt vereist bij de besturing van dergelijke ‘unmanned systems’. Volgens haar had de raad daartoe moeten beslissen met het oog op de veiligheid rond de testomgeving en omdat het gebruik van militaire drones zonder menselijke interventie in de besturing zeer omstreden is.
Ontvankelijkheid
4. De raad betoogt dat het beroep van de Stichting niet-ontvankelijk is, onder meer omdat zij geen rechtstreeks bij het bestreden besluit betrokken belang heeft.
5. Artikel 2 van de statuten van de Stichting luidt:
"1. De Stichting heeft ten doel
a. het informeren en mobiliseren van de Twentse bevolking voor vredeswerk en duurzaamheid;
b. het bevorderen van het begrip tussen Nederlanders en Duitsers;
c. het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn.
2. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: het uitgeven van publicaties, het organiseren van openbare bijeenkomsten, discussies en manifesten en het organiseren van Duits-Nederlandse uitwisselingen.
3. De stichting heeft uitdrukkelijk geen winstoogmerk."
6. De Stichting heeft toegelicht dat haar doelstelling inhoudt dat zij een stem probeert te geven aan de slachtoffers van oorlog, geweld en ander niet duurzaam gedrag dat in Twente plaatsvindt. Het bestreden besluit maakt het volgens de Stichting mogelijk dat de voorbereidingen van oorlogsgeweld, in de vorm van de ontwikkeling van ‘unmanned systems’, in Twente plaatsvinden. Het doel van de Stichting is om dat te voorkomen. Naar het oordeel van de Afdeling staat deze uit de doelstelling van de Stichting voortvloeiende morele betrokkenheid met diegenen die met oorlogsgeweld worden geconfronteerd, in een te ver verwijderd verband tot de inhoud van het bestreden besluit. Weliswaar is niet uitgesloten dat de binnen het plangebied ontwikkelde technologie in de toekomst ook militair wordt toegepast, maar dit is geen direct gevolg van het bestemmingsplan. De hier relevante directe gevolgen van het bestreden besluit zijn de ruimtelijke gevolgen van het plan voor het plangebied en de omgeving van het plangebied.
Wat betreft de gestelde onveiligheid voor omwonenden als gevolg van het testen van ‘unmanned systems’, is niet gebleken dat de Stichting dit ruimtelijke belang van omwonenden blijkens haar statuten en feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigt. Daarbij is van belang dat de Stichting ter zitting heeft toegelicht dat duurzaamheid, als bedoeld in haar statutaire doelstelling, met name in samenhang moet worden gezien met het ook in de doelstelling genoemde vredeswerk, in die zin dat de Stichting het belang bij een ‘duurzame vrede’ behartigt.
Het voorgaande brengt mee dat de door de Stichting op grond van haar statuten en feitelijke werkzaamheden behartigde belangen in een te ver verwijderd verband staan tot het bestreden besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan en dat het vereiste rechtstreeks bij het bestreden besluit betrokken belang dan ook ontbreekt.
7. De conclusie is dat de Stichting geen belanghebbende is bij het bestreden besluit als bedoeld in artikel 1:2, eerste lid, van de Awb en dat het daartegen ingevolge artikel 8:1, in samenhang gelezen met artikel 8:6 en artikel 2 van bijlage 2, van de Awb geen beroep kan instellen.
8. Het beroep is niet-ontvankelijk.
9. Voor een proceskostenvergoeding bestaat geen aanleiding.
Beslissing
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State:
verklaart het beroep niet-ontvankelijk.
Aldus vastgesteld door mr. R. Uylenburg, lid van de enkelvoudige kamer, in tegenwoordigheid van mr. W.M. Boer, griffier.
w.g. Uylenburg w.g. Boer
lid van de enkelvoudige kamer griffier
Uitgesproken in het openbaar op 5 juni 2019
745.
BIJLAGE
Algemene wet bestuursrecht
Artikel 1:2
1. Onder belanghebbende wordt verstaan: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken.
(…)
3. Ten aanzien van rechtspersonen worden als hun belangen mede beschouwd de algemene en collectieve belangen die zij krachtens hun doelstellingen en blijkens hun feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen.
Artikel 8:1
Een belanghebbende kan tegen een besluit beroep instellen bij de bestuursrechter.
Artikel 8:6
1. Het beroep kan worden ingesteld bij de rechtbank, tenzij een andere bestuursrechter bevoegd is ingevolge hoofdstuk 2 van de bij deze wet behorende Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak dan wel ingevolge een ander wettelijk voorschrift.
(…)
Bijlage 2 Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak
Hoofdstuk 2. Beroep in eerste aanleg bij een bijzondere bestuursrechter
Artikel 2. Beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State
Tegen een besluit, genomen op grond van een in dit artikel genoemd voorschrift of anderszins in dit artikel omschreven, kan beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
(…)
Wet ruimtelijke ordening:
a. een besluit omtrent vaststelling van een bestemmingsplan (…)
Planregels
Artikel 1 (Begrippen)
(…)
1.46 Safety & Security: bedrijfsmatige, informatieve, praktijkgerichte, recreatieve, onderzoeksgerichte, educatieve en/of innovatieve activiteiten op het gebied van veiligheid(systemen), onder andere in de vorm van een veiligheidscentrum, fieldlabs, rijvaardigheidstrainingen, activiteiten rondom Unmanned Systems en luchthavenbrandweer.
(…)
1.51 Unmanned Systems: (gebruik van) systemen waarbij de besturing op afstand plaatsvindt en/of waarbij de besturing van het systeem plaats kan vinden zonder menselijke interventie."
1.52 US-bedrijvigheid: het gehele cluster van bedrijvigheid gericht op:
het ontwikkelen, testen, bewerken, demonsteren, produceren op kleine schaal, herstellen, installeren of inzamelen van Unmanned Systems inclusief de systemen en toepassingen in zowel hard- als software;
de verhuur, opslag en distributie van Unmanned Systems inclusief aanverwante payloads (vracht, installaties en/of andere technische toepassingen);
praktijkonderwijs rondom Unmanned Systems.
(…)
Artikel 4 (Bedrijventerrein - Technology Base Twente)
4.1 (bestemmingsomschrijving)
De voor Bedrijventerrein - Technology Base Twente aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. een luchthaven en bedrijvigheid dan wel dienstverlening die uitsluitend is gericht op rechtstreekse levering van goederen en/of diensten ter ondersteuning van de luchthaven;
b. testen van vliegtuigmotoren tussen 07:00 uur en 19:00 uur dezelfde dag, uitsluitend ter plaatse van de aanduiding "specifieke bouwaanduiding - met lettercode A".
c. Unmanned Systems.
d. bedrijven vallend onder:
1. Safety & Security;
2. Advanced Materials and Manufacturing (HTSM/AMM);
3. luchthavengebonden bedrijvigheid;
4. US-bedrijvigheid;
5. Bedrijvigheid dan wel dienstverlening die uitsluitend is gericht op rechtstreekse levering van goederen en/of diensten ter ondersteuning van de activiteiten genoemd onder 1 t/m 4. voor zover genoemd in (of gelet op de milieubelasting in aard en invloed op de leefomgeving daaraan gelijk te stellen): (…)
(…)"