Uitspraak
201311562/1/A3.
Datum uitspraak: 13 augustus 2014
AFDELING
BESTUURSRECHTSPRAAK
Uitspraak op het hoger beroep van:
de rechtspersoon naar buitenlands recht [appellante], gevestigd te [plaats], [land],
tegen de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 6 november 2013 in zaak nr. 12/11272 in het geding tussen:
[appellante]
en
Octrooicentrum Nederland.
Procesverloop
Bij besluit van 11 januari 2012 heeft Octrooicentrum Nederland een verzoek van [appellante] tot herstel van het op haar naam gestelde Europees octrooi nr. […] voor Nederland - dat met terugwerkende kracht per 27 april 2011 is vervallen - afgewezen.
Bij besluit van 10 mei 2012 heeft Octrooicentrum Nederland het besluit van 11 januari 2012 ingetrokken en een nieuw besluit genomen. Bij dit nieuwe besluit is voornoemd verzoek van [appellante] wederom afgewezen.
Bij besluit van 12 oktober 2012 heeft Octrooicentrum Nederland het door [appellante] daartegen gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
Bij uitspraak van 6 november 2013 heeft de rechtbank het door [appellante] daartegen ingestelde beroep ongegrond verklaard. Deze uitspraak is aangehecht.
Tegen deze uitspraak heeft [appellante] hoger beroep ingesteld.
Octrooicentrum Nederland heeft een verweerschrift ingediend.
De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 15 juli 2014, waar [appellante], vertegenwoordigd door G.J.M. Verhees, werkzaam bij Brabants Octrooibureau B.V., en Octrooicentrum Nederland, vertegenwoordigd door mr. C. Witteman, werkzaam bij de Rijksdienst Ondernemend Nederland, zijn verschenen.
Overwegingen
1. Ingevolge artikel 15, eerste lid, van de Rijksoctrooiwet 1995 (hierna: de Row 1995) is er een bureau belast met de uitvoering van deze rijkswet en andere bij of krachtens wet of bindende internationale verplichtingen opgelegde taken. Het bureau heet Octrooicentrum Nederland.
Ingevolge artikel 23, eerste lid, wordt, indien de aanvrager of de houder van een octrooi dan wel de houder van een Europees octrooi, ondanks het betrachten van alle in de gegeven omstandigheden geboden zorgvuldigheid, niet in staat is geweest een termijn ten opzichte van het bureau in acht te nemen, op zijn verzoek door het bureau de vorige toestand hersteld, indien het niet in acht nemen van de termijn ingevolge deze rijkswet rechtstreeks heeft geleid tot het verlies van enig recht of rechtsmiddel.
Ingevolge artikel 49, eerste lid, hebben, met inachtneming van het in deze rijkswet bepaalde Europese octrooien vanaf de dag, waarop overeenkomstig artikel 97, derde lid, van het Europees Octrooiverdrag de vermelding van de verlening is gepubliceerd, dezelfde rechtsgevolgen en zijn zij aan hetzelfde recht onderworpen als de overeenkomstig artikel 36 van deze rijkswet verleende octrooien.
Ingevolge het tweede lid, blijft een Europees octrooi, behoudens eerder verval of vernietiging door de rechter, van kracht tot het verstrijken van een termijn van twintig jaren, te rekenen vanaf de datum van indiening, die de Europese octrooiaanvrage, die tot het betrokken Europees octrooi heeft geleid, ingevolge artikel 80 van het Europees Octrooiverdrag met inachtneming van de artikelen 61 of 76 van dat verdrag bezit.
Indien het octrooi is verleend in een andere taal dan het Engels, doet degene aan wie een Europees octrooi is verleend, het bureau, ingevolge artikel 52, eerste lid, binnen een bij algemene maatregel van rijksbestuur te bepalen termijn een vertaling in het Nederlands of in het Engels toekomen van de tekst waarin het Europees Octrooibureau besluit dat octrooi te verlenen. Daarnaast doet degene aan wie een Europees octrooi is verleend het bureau binnen een bij algemene maatregel van rijksbestuur te bepalen termijn een vertaling in het Nederlands toekomen van de conclusies van het verleende octrooi. Bij indiening van de vertaling wordt een bedrag betaald, waarvan de hoogte en de termijn waarbinnen betaling geschiedt, bij algemene maatregel van rijksbestuur worden bepaald.
Ingevolge het tweede lid, voldoen de in het eerste lid bedoelde vertalingen aan bij ministeriële regeling te stellen vormvoorschriften. Indien bij ontvangst binnen de in het eerste lid bedoelde termijn niet is voldaan aan een vormvoorschrift, geeft het bureau hiervan onverwijld kennis aan de octrooihouder onder opgave van het voorschrift waaraan niet is voldaan en van de termijn waarbinnen het geconstateerde gebrek kan worden opgeheven.
Ingevolge het vierde lid, wordt het Europees octrooi geacht van de aanvang af niet de in artikel 49 bedoelde rechtsgevolgen te hebben gehad, indien:
a. binnen de in het eerste lid bedoelde termijnen de in het eerste lid bedoelde vertalingen niet door het bureau zijn ontvangen onderscheidenlijk het krachtens dat lid verschuldigde bedrag niet is betaald, of
b. binnen de in het tweede lid bedoelde termijn niet alsnog aan de opgegeven voorschriften is voldaan.
1.1. Ingevolge artikel 23, eerste lid, van het Uitvoeringsbesluit Rijksoctrooiwet 1995 (hierna: het Uitvoeringsbesluit) is de termijn waarbinnen krachtens artikel 52, eerste lid, van de wet na verlening van een Europees octrooi een vertaling in het Nederlands of in het Engels van de tekst waarin het Europees Octrooibureau voorstelt dat octrooi te verlenen, moet zijn ingediend, drie maanden vanaf de dag, waarop overeenkomstig artikel 97, vierde lid, van het Europees Octrooiverdrag de vermelding van de verlening is gepubliceerd. De termijn van de eerste volzin is van overeenkomstige toepassing op het indienen van een vertaling in het Nederlands van de conclusies van het verleende octrooi.
2. Op 27 april 2011 is het Europees octrooi nr. […] verleend aan [appellante]. Het octrooi is verleend met een Franstalige beschrijving en conclusies. Vaststaat dat [appellante] niet binnen de termijnen als bedoeld in artikel 52, eerste en tweede lid, van de Row 1995 in samenhang bezien met artikel 23, eerste lid, van het Uitvoeringsbesluit, de vereiste vertaling in het Engels of Nederlands heeft ingediend. Gelet hierop alsmede gelet op artikel 52, vierde lid, van de Row 1995 wordt het Europees octrooi geacht van de aanvang af niet de in artikel 49 van de Row 1995 bedoelde rechtsgevolgen te hebben geacht. [appellante] heeft gelet hierop onder verwijzing naar artikel 23, eerste lid, van de Row 1995 verzocht de vorige toestand te herstellen. Octrooicentrum Nederland heeft dit verzoek afgewezen omdat volgens hem niet is voldaan aan de in dit artikellid opgenomen zorgvuldigheidseis.
3. In hoger beroep voert [appellante] aan dat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat het feit dat Octrooicentrum Nederland in eerste instantie van mening was dat het niet tijdig indienen van een vertaling van de beschrijving moest worden aangemerkt als een vormgebrek, niet afdoet aan het oordeel dat het tijdig indienen van een vertaalde beschrijving een vereiste is in de zin van artikel 52, eerste lid, van de Row 1995, waarin niet staat dat bij overschrijding van de termijn een hersteltermijn moet worden geboden. [appellante] voert voorts aan dat Octrooicentrum Nederland onzorgvuldig heeft gehandeld door de zogenoemde vormgebrekenbrief niet aangetekend te verzenden en door met terugwerkende kracht de praktijk wat betreft het al dan niet verzenden van de vormgebrekenbrief te wijzigen. In zoverre heeft Octrooicentrum Nederland niet naar beste vermogen en te goeder trouw gehandeld. In dit kader wijst [appellante] erop dat het administratieve systeem van haar gemachtigde was ingericht in de wetenschap dat in de praktijk een vormgebrekenbrief werd verzonden bij overschrijding van de in artikel 52, eerste lid, van de Row 1995 bedoelde termijn. Daarnaast voert [appellante] aan dat het oordeel van de rechtbank leidt tot rechtsongelijkheid en grote gevolgen heeft voor binnen de geboden hersteltermijn ingeschreven octrooien.
3.1. Na overschrijding van onder meer de termijn uit artikel 52, eerste lid, van de Row 1995 kan een verzoek worden gedaan tot herstel in de vorige toestand als bedoeld in artikel 23, eerste lid, van de Row 1995. Op grond van dit artikellid wordt daartoe overgegaan indien de houder van een Europees octrooi alle in de gegeven omstandigheden geboden zorgvuldigheid heeft betracht.
3.2. Zoals de Afdeling in haar uitspraak van 25 januari 2006 in zaak nr. 200506198/1 heeft overwogen, dient artikel 23, eerste lid, van de Row 1995 aldus te worden uitgelegd dat, wil die bepaling kunnen worden toegepast, naast een adequaat controlesysteem en op zich competent personeel tevens sprake moet zijn van zekere verontschuldigbare omstandigheden, althans van een situatie waarin geen verwijt moet kunnen worden gemaakt aan degene die de misslag heeft begaan.
3.3. Vaststaat dat Octrooicentrum Nederland tot begin 2012 in geval van overschrijding van de termijn als bedoeld in artikel 52, eerste lid, van de Row 1995 betrokkenen een zogenoemde vormgebrekenbrief zond waarin een hersteltermijn werd geboden. Voor de vraag of sprake was van zekere verontschuldigbare omstandigheden - als bedoeld onder 3.2 - werd tot begin 2012 beoordeeld onder welke omstandigheden de door Octrooicentrum Nederland geboden hersteltermijn was overschreden. Begin 2012 constateerde Octrooicentrum Nederland dat in geval van overschrijding van de termijn als bedoeld in artikel 52, eerste lid, van de Row 1995 de wet - anders dan waarvan het tot die tijd uitging - niet verplicht tot het bieden van een hersteltermijn. Vanaf dat moment wordt, zoals ter zitting is gebleken, voor de vraag of sprake is van zekere verontschuldigbare omstandigheden beoordeeld onder welke omstandigheden de in artikel 52, eerste lid, van de Row 1995 bedoelde termijn is overschreden.
3.4. De overschrijding van de termijn als bedoeld in artikel 52, eerste lid, van de Row 1995 door [appellante] heeft plaatsgevonden in 2011. Bij de behandeling van het verzoek als bedoeld in artikel 23, eerste lid, van de Row 1995 diende Octrooicentrum Nederland derhalve de verontschuldigbaarheid van overschrijding van de aan [appellante] geboden hersteltermijn en niet de verontschuldigbaarheid van overschrijding van de termijn als bedoeld in artikel 52, eerste lid, van de Row 1995 te beoordelen. Dat Octrooicentrum Nederland op 10 mei 2012 - en derhalve na voornoemde wijziging van de werkwijze - heeft beslist op het verzoek van [appellante] maakt dit niet anders, nu de overschrijding van de termijn als bedoeld in artikel 52, eerste lid, van de Row 1995 voor de kennisgeving van alsmede voor de daadwerkelijke wijziging van de werkwijze heeft plaatsgevonden. De rechtbank heeft dit niet onderkend.
Het betoog slaagt.
4. Het hoger beroep is gegrond. De aangevallen uitspraak dient te worden vernietigd. Doende hetgeen de rechtbank zou behoren te doen, zal de Afdeling het beroep alsnog gegrond verklaren en het besluit van 12 oktober 2012 vernietigen wegens strijd met de ingevolge artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht bij de voorbereiding van een besluit te betrachten zorgvuldigheid.
5. Gelet hierop behoeft hetgeen [appellante] voor het overige heeft aangevoerd geen bespreking meer.
6. Met het oog op een efficiënte afdoening van het geschil ziet de Afdeling aanleiding om met toepassing van artikel 8:113, tweede lid, van de Awb te bepalen dat tegen het nieuwe besluit slechts bij haar beroep kan worden ingesteld.
7. Van proceskosten die voor vergoeding in aanmerking komen is niet gebleken.
Beslissing
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State:
I. verklaart het hoger beroep gegrond;
II. vernietigt de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 6 november 2013 in zaak nr. 12/11272;
III. verklaart het door de rechtspersoon naar buitenlands recht [appellante] bij de rechtbank ingestelde beroep gegrond;
IV. vernietigt het besluit van Octrooicentrum Nederland van 12 oktober 2012;
V. bepaalt dat tegen het te nemen nieuwe besluit slechts bij de Afdeling beroep kan worden ingesteld;
VI. gelast dat Octrooicentrum Nederland aan de rechtspersoon naar buitenlands recht [appellante] het door haar voor de behandeling van het beroep en het hoger beroep betaalde griffierecht ten bedrage van € 796,00 (zegge: zevenhonderdzesennegentig euro) vergoedt.
Aldus vastgesteld door mr. M. Vlasblom, voorzitter, en mr. A. Hammerstein en mr. C.M. Wissels, leden, in tegenwoordigheid van mr. W.P. van Kooten-Vroegindeweij, griffier.
w.g. Vlasblom w.g. Van Kooten-Vroegindeweij
voorzitter griffier
Uitgesproken in het openbaar op 13 augustus 2014
559.