Uitspraak
RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT
Strafrecht
Zittingsplaats: Middelburg
Parketnummer: 02/700250-17
beslissing van de meervoudige kamer van 5 april 2024
op de vordering van de officier van justitie tot verlenging van de terbeschikkingstelling met voorwaarden van
[betrokkene] ,
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1985,
thans verblijvende bij [FPK 1] .
1.De stukken
Het dossier bevat onder meer de volgende stukken:
- de vordering van de officier van justitie van 27 februari 2024, die strekt tot verlenging van de terbeschikkingstelling (hierna tbs) met voorwaarden met twee jaar;
- het rapport van reclasseringsinstelling Novadic Kentron van 19 februari 2024, waarin wordt ingegaan op de naleving van de voorwaarden;
- een advies van 29 december 2023 van [psychiater] .
2.De procesgang
Bij vonnis van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 5 april 2018 is betrokkene
veroordeeld tot tbs met voorwaarden wegens handelen in strijd met artikel 26, eerste lid,
van de Wet wapens en munitie, het feit begaan met betrekking tot een vuurwapen van
categorie III, en handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie.
Daarbij zijn aan betrokkene de volgende voorwaarden opgelegd:
Algemene voorwaarde
* dat betrokkene, ten behoeve van het vaststellen van de identiteit, medewerking zal
verlenen aan het nemen van één of meerdere vingerafdrukken of een identiteitsbewijs als
bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht ter inzage zal aanbieden;
Specifieke voorwaarden
* dat betrokkene na het onherroepelijk worden van het vonnis in de kliniek zal worden
bezocht door de verslavingsreclassering in het kader van de meldplicht. Hierna moet
betrokkene zich blijven melden zo frequent en zo lang de reclassering dit noodzakelijk acht;
* dat betrokkene wordt verplicht om op basis van een door het NIFP-IFZ af te geven
indicatiestelling (door Reclassering Nederland aangevraagd op 27-03-2018) zich te laten
opnemen in de [FPK 2] te [plaats] of een soortgelijke instelling, zulks
ter beoordeling van het NIFP-IFZ, waarbij de betrokkene zich zal houden aan de
aanwijzingen die hem in het kader van die behandeling door of namens de (geneesheer-)
directeur van die instelling zullen worden gegeven, ook als dit het innemen van
voorgeschreven medicatie inhoudt;
* dat betrokkene wordt verplicht om zich aansluitend aan de klinische behandeling zo nodig
te laten behandelen bij een nader te bepalen forensische psychiatrische polikliniek of
soortgelijke ambulante forensische (verslavings)zorg, zulks ter beoordeling van de
reclassering, waarbij betrokkene zich zal houden aan de aanwijzingen die hem in het kader
van die behandeling door of namens die instelling/behandelaar zullen worden gegeven,
zolang de behandelaar dit nodig acht. De behandeling duurt de gehele looptijd van de
terbeschikkingstelling of zoveel korter als de reclassering nodig vindt. Betrokkene houdt
zich aan de behandelrichtlijnen en de aanwijzingen die de zorgverlener geeft voor de
behandeling, ook als dit het innemen van voorgeschreven medicatie inhoudt. Bij terugval
in of bij overmatig middelengebruik ontstaat een grote kans op risicovolle situaties. Dan
kan de reclassering een indicatiestelling aanvragen voor een kortdurende klinische opname
voor crisisbehandeling, detoxificatie, stabilisatie, observatie of diagnostiek. Als de
voor indicatie verantwoordelijke instantie een kortdurende klinische opname indiceert, laat
betrokkene zich opnemen in een zorginstelling, te bepalen door de instantie die
verantwoordelijk is voor plaatsing. De kortdurende klinische opname duurt maximaal zeven
weken of zoveel korter als de reclassering nodig vindt;
* dat betrokkene, indien nodig geacht door de reclassering en de kliniek, na zijn verblijf
binnen een klinische forensische setting of soortgelijke instelling, wordt verplicht om te
verblijven in een begeleide of beschermde woonvorm, zulks ter beoordeling van de
reclassering en de forensische setting, en dient zich te houden aan het (dag-)programma dat
deze voorziening in overleg met de reclassering en de forensische setting heeft opgesteld,
zolang de reclassering dit noodzakelijk acht;
* dat betrokkene zich op het gebied van drugs- en alcoholgebruik, respectievelijk het gebruik
van alcoholarme dranken zoals maltbier, dient te houden aan de richtlijnen van de
behandelaars en de reclassering, ook in geval dit inhoudt volledige abstinentie. Daarnaast
wordt betrokkene geacht om actief mee te werken aan de controle hierop middels
urinecontroles, bloedproeven en/of blaastesten;
* dat indien betrokkene, na de klinische opname, de voorwaarden overtreedt, bijvoorbeeld
zich niet houdt aan de voorwaarden van de tbs met voorwaarden of ernstige problematiek
niet meldt, zal overleg plaatsvinden tussen het Openbaar Ministerie (OM), de reclassering
en de behandelaars. Indien het OM, de reclassering en de behandelaars dit noodzakelijk
achten, laat betrokkene zich (her)opnemen, in het kader van een time-out; maximaal voor de
duur van zeven weken. Deze opname in het kader van een time-out kan eenmalig verlengd
worden voor de duur van zeven weken. In overleg met behandelaars zal worden bepaald
wanneer de tbs met voorwaarden, eventueel met een aanpassing, hervat kan worden. Bij
ernstige of meerdere overtredingen zal de tbs met voorwaarden beëindigd worden.
Wanneer er sprake is van een lichte overtreding kan besloten worden tot een mildere
sanctie, zoals een waarschuwing of berisping;
* dat betrokkene wordt verplicht om de volgende bijkomende voorwaarden na te leven en
zich te houden aan de opdrachten van de reclasseringsorganisatie die in het kader van het
toezicht op de naleving van deze voorwaarden noodzakelijk zijn:
- betrokkene maakt zich niet schuldig aan een strafbaar feit;
- betrokkene begeeft zich niet zonder toestemming buiten de Europese landsgrenzen van
Nederland. Betrokkene overlegt hierover vooraf met de reclassering. Het Openbaar
Ministerie (OM) beslist;
- betrokkene dient de reclassering tijdig in te schakelen indien zich problemen voordoen, op
wat voor gebied dan ook;
- betrokkene dient bereikbaar te zijn. Indien hij niet in de gelegenheid is om zijn telefoon op
te nemen, dient hij binnen 24 uur daarna contact op te nemen met de reclassering;
- betrokkene verleent medewerking aan het verstrekken van een actuele foto aan de
reclassering ten behoeve van eventuele opsporing;
- betrokkene werkt mee aan het invullen van de Koninklijke Landelijke Politie Diensten
(KLPD) lijst die, indien nodig, gebruikt kan worden voor opsporingsdiensten in geval van
onttrekking aan de voorwaarden;
- betrokkene geeft openheid over de (nieuwe) contacten binnen zijn netwerk;
* dat betrokkene medewerking verleent aan reclasseringstoezicht. Deze medewerking houdt
onder andere, maar niet uitsluitend, in:
- medewerking verlenen aan het nemen van een of meer vingerafdrukken of het ter inzage
aanbieden van een geldig identiteitsbewijs (als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de
identificatieplicht) ten behoeve van het vaststellen van de identiteit;
- zich melden op afspraken bij de reclassering, zo vaak de reclassering dat nodig acht;
- zich houden aan de voorschriften en aanwijzingen van de reclassering, die nodig zijn voor
de uitvoering van het toezicht of om betrokkene te bewegen tot het naleven van de
voorwaarden;
- medewerking verlenen aan huisbezoeken;
- verzorgen van een ziektekostenverzekering;
- inzicht geven aan de reclassering over de voortgang van begeleiding of behandeling door
andere instellingen/hulpverleners;
- niet verhuizen of van adres veranderen zonder toestemming van de reclassering;
- medewerking verlenen aan het uitwisselen van informatie met personen en instanties die
contact hebben met betrokkene, als dat van belang is voor het toezicht.
De tbs met voorwaarden is aangevangen op 20 april 2018.
De tbs met voorwaarden is laatstelijk bij beslissing van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 14 juli 2022 verlengd voor een termijn van twee jaar, onder de geldende voorwaarden.
Tijdens het onderzoek ter openbare terechtzitting van de rechtbank van 5 april 2024 zijn
gehoord:
- de officier van justitie mr. E.M.H.B.C. van Aalst;
- betrokkene, bijgestaan door mr. A.A. Nunnikhoven, advocaat te Tilburg.
[deskundige] , reclasseringswerker bij Novadic Kentron, is, hoewel behoorlijk opgeroepen, niet ter zitting verschenen.
3.Het advies van de reclassering
De reclassering heeft in het rapport van 19 februari 2024 verslag gedaan over de voortgang van de maatregel. Uit dit verslag is gebleken dat sinds het begin van de tbs-maatregel is geprobeerd om door behandeling en begeleiding gedragsverandering te bewerkstelligen. Uit de beschikbare informatie blijkt dat dit tot op heden onvoldoende resultaat heeft gehad. Gedurende het behandeltraject zijn er meerdere incidenten geweest, waarbij betrokkene terugviel in middelengebruik en agressief gedrag vertoonde. Met name rondom zijn verslavingsproblematiek laat betrokkene een beperkt probleeminzicht zien. Meerdere
keren heeft hij een terugval in alcoholgebruik verzwegen voor de reclassering en zijn behandelaren. Er heeft op 3 oktober 2023 een omzettingszitting plaatsgevonden, omdat betrokkene zijn voorwaarden overtrad en hij een forensisch begeleider heeft bedreigd door een mes op diens keel te zetten. Betrokkene heeft van de rechtbank nog een laatste kans gekregen voor een vierde behandelpoging. Naar aanleiding hiervan is betrokkene recent overgeplaatst naar [FPK 1] . Vooralsnog is niet duidelijk of betrokkene binnen deze setting in staat zal zijn om zijn gedrag te veranderen. Aanvankelijk zal de behandeling zich vooral richten op het behouden van psychische stabiliteit en abstinentie van middelen. De inschatting is dat een behandeling alleen kans van slagen heeft als het huidige beveiligingsniveau en de mate van ondersteuning nog geruime tijd gecontinueerd worden. Het toewerken naar een extramurale verblijfssetting zoals begeleid/beschermd wonen is volgens de reclassering dan ook niet aan de orde. Indien het huidige kader zou vervallen, wordt het recidiverisico met eventuele letselschade tot gevolg ingeschat als hoog. Het advies is dan ook de tbs met voorwaarden te verlengen met twee jaar.
4.Het advies van de externe gedragsdeskundige
Uit het rapport van [psychiater] van 29 december 2023 blijkt dat bij betrokkene sprake is van schizofrenie, zwakbegaafdheid, een stoornis in het gebruik van alcohol en een stoornis in het gebruik van cocaïne. De risico-inschatting voor recidive van geweldsdelicten is bij verblijf in een klinische setting en de begeleidende context laag tot matig. Zonder deze begeleidende context en zonder het tbs-kader nemen deze risico’s op korte termijn toe naar hoog. Betrokkene is ingesteld op het antipsychoticum Haldol. Daardoor zijn de psychoses volledig gestopt. In de strikt gesloten setting van de FPK is betrokkene ook weer abstinent van alcohol en cocaïne. Dit past in een patroon dat betrokkene in meer gestructureerde en begrenzende behandelsettingen abstinent is, maar zodra hij meer ruimte krijgt makkelijk door anderen of specifieke factoren verleid kan worden om terug te grijpen op alcohol, cannabis of cocaïne. Het onvermogen van betrokkene om consistent met behandelafspraken om te gaan en om echt abstinent te blijven van deze stoffen, maken dat de voortgang tot op heden beperkt is, waarbij positief is dat betrokkene nu psychosevrij lijkt. Uiteindelijk is het paranoïde psychotisch functioneren de motor van angsten die leiden tot betrokkenes neiging zich te bewapenen, waaruit vervolgens gevaar voor anderen voortkomt. Aangezien dit een chronisch matig stabiel evenwicht is en zal blijven, zal betrokkene duurzaam zijn aangewezen op een setting waar hij naast adequate medicatie ook voldoende structuur, begrenzing en ondersteuning krijgt. Dit betekent dat betrokkene geleidelijk ingebed zal moeten worden in een verblijfsetting, waarschijnlijk een ggz-terrein gebonden verblijfsafdeling of in ieder geval een 24-uurs-RIBW met oog voor risico’s, waar hij duurzaam zou kunnen verblijven. Toewerken naar een dergelijke verblijfsetting en de eerste fase daar zal bij voorkeur onder de paraplu van de tbs-maatregel moeten plaatsvinden. Toewerken naar een passende verblijfplek voor betrokkene lijkt de essentie van de behandeling te moeten zijn, een verblijfplek die ook rekening houdt met betrokkenes zwakbegaafdheid. Voor dit traject zal nog geruime tijd noodzakelijk zijn, zeker omdat betrokkene zich uiteindelijk verbonden zal moeten gaan voelen met de plek waar hij definitief gaat verblijven. Gezien de bovengenoemde risico-inschatting voor nieuw geweld bij op korte termijn eindigen van de behandeling en de maatregel, de vooralsnog beperkte groei op het vlak van ziektebesef en -inzicht en ook het feit dat er nog geen eindverblijfsplek voor betrokkene in beeld is, zal behandeling in een tbs-kader zeker nog twee jaar duren. De psychiater adviseert de tbs met voorwaarden met twee jaar te verlengen.
5.Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie is ter zitting bij de vordering de tbs met voorwaarden met twee jaar te verlengen gebleven.
6.Het standpunt van de verdediging
Betrokkene heeft ter zitting verklaard dat hij graag de kliniek uit wil en naar een FPA zou willen gaan. Er mag meer voortgang in het traject zitten.
De verdediging heeft betoogd dat betrokkene weg wil uit de FPK en heeft gevraagd de vordering tot verlenging van de tbs af te wijzen. Subsidiair wordt verzocht de tbs te verlengen met één jaar.
7.Het oordeel van de rechtbank
De rechtbank is bevoegd om van de vordering kennis te nemen, omdat zij in eerste aanleg
kennis heeft genomen van de misdrijven ter zake waarvan de tbs is gelast.
De vordering is tijdig, dat wil zeggen niet eerder dan twee maanden en niet later dan één
maand voor het tijdstip waarop de tbs door tijdsverloop zou eindigen, ingediend. De
officier van justitie is ontvankelijk in de vordering.
De tbs kan slechts worden verlengd indien de veiligheid van anderen, dan wel de
algemene veiligheid van personen of goederen de verlenging van de tbs met voorwaarden
eist. Het recidivegevaar moet nog aanwezig zijn en moet voortvloeien uit een ziekelijke
stoornis en/of een gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens.
Gelet op de adviezen van de reclassering en de psychiater wordt naar het oordeel van de rechtbank nog steeds aan dit wettelijke criterium voldaan. Bij betrokkene is sprake van schizofrenie, zwakbegaafdheid en stoornissen op het gebied van alcohol- en
drugsgebruik. Het risico op recidive wordt bij wegvallen van het huidige kader ingeschat als hoog.
Uit de adviezen blijkt dat de huidige klinische zorg en ondersteuning nog geruime tijd gecontinueerd zullen moeten worden. Behandeling in een tbs-kader wordt nog zeker twee jaar nodig geacht. In een dergelijk geval is het uitgangspunt dat de tbs-maatregel verlengd wordt met twee jaar.
Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, is de rechtbank van oordeel dat de tbs met voorwaarden van betrokkene moet worden verlengd met twee jaar, met behoud van de geldende voorwaarden.
8.De beslissing
De rechtbank verlengt de termijn van de terbeschikkingstelling met voorwaarden van
[betrokkene] met twee jaar.
Deze beslissing is genomen door mr. J.C.A.M. Los, voorzitter, mr. G.H. Nomes en
mr. J.P.E. Mullers, rechters, in tegenwoordigheid van de griffier mr. C.E.A.M. van der Ven-van de Riet en is uitgesproken ter openbare zitting op 5 april 2024.
Mr. Los is niet in de gelegenheid om deze beslissing mede te ondertekenen