ECLI:NL:RBZWB:2023:8097

• Datum uitspraak: 23 november 2023
• Publicatiedatum: 22 november 2023
• Zaaknummer: 02-316114-21
• Instantie: Rechtbank Zeeland-West-Brabant
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Op tegenspraak
• Rechters: G.H. Nomes; L.W. Louwerse; H. Skalonjic
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Afwijzing vordering tot verpleging van ter beschikking gestelde met wijziging van voorwaarden

Op 23 november 2023 heeft de Rechtbank Zeeland-West-Brabant uitspraak gedaan in een zaak betreffende de ter beschikking gestelde [betrokkene], geboren op [geboortedag] 1977, die momenteel gedetineerd is in de Penitentiaire Inrichting te Middelburg. De officier van justitie had op 27 oktober 2023 een vordering ingediend tot het alsnog van overheidswege verplegen van betrokkene, die eerder was veroordeeld tot terbeschikkingstelling (TBS) met voorwaarden wegens ernstige strafbare feiten, waaronder verkrachting en het bezit van kinderporno. De rechtbank heeft de vordering afgewezen, maar heeft de bestaande voorwaarden van de TBS wel gewijzigd.

De rechtbank overwoog dat, hoewel betrokkene enkele voorwaarden had overtreden, er een instelling, FPK Transfore, bereid was om betrokkene op te nemen. De rechtbank benadrukte het belang van proportionaliteit en subsidiariteit in haar beslissing. De reclassering had in eerdere rapporten aangegeven dat betrokkene's gedrag negatief was veranderd en dat er geen geschikte plek voor hem beschikbaar was, maar de rechtbank vond het noodzakelijk om de TBS met voorwaarden voort te zetten, in afwachting van een definitieve plaatsing.

De rechtbank heeft de voorwaarden aangevuld met de eis dat betrokkene in afwachting van zijn definitieve plaatsing in een FPK, onverwijld meewerkt aan een tijdelijke plaatsing in een tussenvoorziening, zoals bepaald door de reclassering. Deze beslissing is genomen om ervoor te zorgen dat betrokkene de nodige behandeling en begeleiding blijft ontvangen, terwijl de zoektocht naar een geschikte plek voortduurt. De rechtbank hoopt dat de opname in de FPK zo spoedig mogelijk kan plaatsvinden, maar heeft geen mogelijkheden om dit proces te versnellen.

Uitspraak

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Strafrecht

Zittingsplaats: Middelburg

Parketnummer: 02-316114-21

beslissing van de meervoudige kamer d.d. 23 november 2023

op de vordering van de officier van justitie tot het alsnog van overheidswege verplegen van de ter beschikking gestelde:

[betrokkene] ,

geboren op [geboortedag] 1977 te [geboorteplaats] ,

verblijvende te [verblijfplaats] ,

thans gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting te Middelburg,

raadsvrouw: mr. C.E.J.E. Kouijzer, advocaat te Middelburg.

1. De stukken

Het dossier bevat onder meer de volgende stukken:

- de vordering van de officier van justitie van 27 oktober 2023, die strekt tot het alsnog van overheidswege verplegen van betrokkene;

- het rapport van de reclassering van 26 oktober 2023;

- het aanvullend rapport van de reclassering van 8 november 2023;

- het proces-verbaal van het verhoor van betrokkene en het bevel tot voorlopige verpleging van de rechter-commissaris van 27 oktober 2023.

2. De procesgang

Bij vonnis van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 8 september 2022 is betrokkene veroordeeld tot onder meer terbeschikkingstelling (hierna TBS) met voorwaarden, wegens verkrachting, het plegen van ontucht, feitelijke aanranding van de eerbaarheid en het bezit van kinderporno. Daarbij zijn aan betrokkene de volgende voorwaarden opgelegd:

* dat betrokkene zich niet schuldig maakt aan een strafbaar feit;

* dat betrokkene meewerkt aan het reclasseringstoezicht. Deze medewerking houdt onder

andere in:

- dat betrokkene zich meldt op afspraken bij de reclassering. De reclassering bepaalt hoe vaak dat nodig is;

- dat betrokkene een of meer vingerafdrukken laat nemen en een geldig identiteitsbewijs laat

zien. Dit is nodig om de identiteit van betrokkene vast te stellen;

- dat betrokkene zich aan de aanwijzingen van de reclassering houdt. De reclassering kan aanwijzingen geven die nodig zijn voor de uitvoering van het toezicht of om betrokkene te helpen bij het naleven van de voorwaarden;

- dat betrokkene de reclassering aan een actuele foto helpt waarop zijn gezicht herkenbaar is. Deze foto is nodig voor opsporing bij ongeoorloofde aanwezigheid;

- dat betrokkene meewerkt aan huisbezoeken;

- dat betrokkene de reclassering inzicht geeft in de voortgang van begeleiding en/of

behandeling door andere instellingen of hulpverleners;

- dat betrokkene zich niet op een ander adres vestigt zonder toestemming van de reclassering;

- dat betrokkene meewerkt aan het uitwisselen van informatie met personen en instanties die contact hebben met betrokkene, als dat van belang is voor het toezicht;

* dat betrokkene meewerkt aan een time-out in een Forensisch Psychiatrische Afdeling (FPA), Forensisch Psychiatrische Kliniek (FPK) of andere instelling (zoals een verslavingsinstelling), als de reclassering dat nodig vindt. Deze time-out duurt maximaal 7 weken, met de mogelijkheid van verlenging met nog eens maximaal 7 weken, tot maximaal 14 weken per jaar;

* dat betrokkene zich laat opnemen in [FPA] te [plaats] of een soortgelijke zorginstelling, of bij een forensische klinische instelling met een hoger beveiligingsniveau indien dit noodzakelijk wordt geacht, mede te bepalen door de justitiële instantie die verantwoordelijk is voor plaatsing. De opname start zodra [FPA] een bed voor hem vrij heeft. De opname duurt zolang de reclassering dat nodig vindt. Betrokkene houdt zich aan de huisregels en de aanwijzingen die de zorginstelling geeft voor de behandeling. Het innemen van medicijnen kan onderdeel zijn van de behandeling. Als de reclassering een overgang naar ambulante zorg, begeleid wonen of maatschappelijke opvang gewenst vindt, werkt betrokkene mee aan de indicatiestelling en plaatsing:

* dat betrokkene zich, aansluitend aan de klinische behandeling, ambulant laat behandelen door een ambulante zorgverlener, te bepalen door de reclassering. De behandeling duurt zolang de reclassering dat nodig vindt. Betrokkene houdt zich aan de huisregels en de aanwijzingen die de zorgverlener geeft voor de behandeling. Het innemen van medicijnen kan onderdeel zijn van de behandeling;

* dat betrokkene, indien de reclassering dit noodzakelijk acht, aansluitend aan de klinische behandeling verblijft in een instelling voor beschermd of begeleid wonen, te bepalen door de reclassering. Het verblijft duurt zolang de reclassering dat nodig vindt. Betrokkene houdt zich aan de huisregels en het dagprogramma dat de instelling in overleg met de reclassering voor hem heeft opgesteld;

* dat betrokkene niet naar het buitenland of het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden gaat, zonder toestemming van de reclassering;

* dat betrokkene zich op het gebied van drugsgebruik houdt aan de richtlijnen van de reclassering, ook ingeval dit inhoudt volledige abstinentie. Hij werkt mee aan controle op dit verbod. De controle gebeurt met urineonderzoek. De reclassering bepaalt hoe vaak betrokkene wordt gecontroleerd;

* dat betrokkene zich op het gebied van alcoholgebruik houdt aan de richtlijnen van de reclassering, ook ingeval dit inhoudt volledige abstinentie. De reclassering bepaalt met welke controlemiddelen en hoe vaak betrokkene wordt gecontroleerd. Mogelijke controlemiddelen zijn urineonderzoek en ademonderzoek (blaastest);

* dat betrokkene vermijdt dat hij in aanraking komt met kinderpornografisch materiaal en vermijdt dat er kinderpornografisch materiaal op zijn digitale gegevensdragers komt.

Betrokkene onthoudt zich op welke wijze dan ook van:

- het seksueel getint communiceren met minderjarigen;

- het bezoeken van een digitale omgeving waarin kinderpornografisch materiaal kan worden

verkregen;

- het bezoeken van een digitale omgeving waarin over seksuele handelingen met

minderjarigen wordt gecommuniceerd;

Betrokkene bespreekt tijdens de gesprekken met de reclassering hoe hij denkt dit gedrag te voorkomen;

* dat betrokkene meewerkt aan controle van digitale gegevensdragers tijdens een huisbezoek. Betrokkene verschaft toegang tot alle aanwezige computers, smartphones en andere digitale gegevensdragers waarop afbeeldingen kunnen worden opgeslagen of waarmee het internet kan worden benaderd. Betrokkene verstrekt de wachtwoorden die nodig zijn voor deze controle. De controle op digitale gegevensdragers vindt maximaal drie keer per jaar plaats. De controle is gericht op de vraag of betrokkene kinderpornografisch materiaal vermijdt. De controle strekt er niet toe een beeld te krijgen van het persoonlijke leven van betrokkene. De reclassering kan voor technische ondersteuning een deskundige meenemen, ook als dit een opsporingsambtenaar is die deskundig is op digitaal gebied. Bij de controle kan gebruik worden gemaakt van een hulpmiddel dat een indicatie geeft of kinderpornografisch materiaal aanwezig is;

* dat betrokkene zich niet zal begeven in besloten ruimten waar zich minderjarigen bevinden zonder toezicht van een volwassene en hij zal geen minderjarigen ontvangen in zijn woning of begeleide/beschermde woonvorm;

* dat betrokkene, in overleg met de reclassering mee zal werken aan uitbreiding en consolidatie van zijn sociale netwerk;

* dat betrokkene meewerkt aan het aflossen van zijn schulden en het treffen van

afbetalingsregelingen, ook als dit inhoudt meewerken aan schuldhulpverlening in het kader

van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. Betrokkene geeft de reclassering inzicht in zijn financiën en schulden.

De TBS is op 3 maart 2023 aangevangen.

Tijdens het onderzoek ter openbare terechtzitting van de rechtbank van is de officier van justitie, mr. M. van Leeuwen, gehoord. Tevens is betrokkene gehoord, bijgestaan door zijn raadsvrouw. Voorts is gehoord als deskundige [reclasseringswerker] , reclasseringswerker bij Reclassering Nederland.

3. Het advies van de reclassering

De reclassering heeft in het rapport van 26 oktober 2023 verslag gedaan over de voortgang van de maatregel. Hieruit blijkt dat betrokkene zich in de loop van zijn traject steeds negatiever is gaan uiten over zijn verblijf binnen een klinische setting. De behandelaren en begeleiding zagen dit terug in zijn gedrag op de afdeling en tijdens de blokken. Het gedrag van betrokkene kende verder een negatieve ontwikkeling daar hij vaker betrokken was met drugs op de afdeling en zich verbaal agressief/dreigend opstelde. De betrokken behandelaren zagen steeds minder perspectief qua behandeling en achtten de problematiek van betrokkene te complex om binnen hun instelling verder te behandelen. In overleg is toen besloten om de behandeling stop te zetten en betrokkene elders aan te melden voor een tweede behandelpoging binnen een FPA en gezien zijn huidige overschrijdende gedrag mogelijk binnen een FPK. Geen enkele instelling is echter bereid gevonden de behandeling met betrokkene aan te gaan. Naast gebrek aan plek werd vaker de complexiteit van zijn problematiek als contra-indicatie gezien, naast het feit dat een FPA of een FPK qua beveiligingsniveau ontoereikend zou zijn om dergelijke intensieve behandeling aan te gaan. Door de FPA waar betrokkene verbleef is besloten om geen time-out af te wachten en zij hebben betrokkene gevraagd de instelling per direct te verlaten. De zoektocht naar een FPA of een FPK is voortgezet, maar zonder resultaat. Omdat er geen aanvullend alternatief voorhanden was, is door de reclassering in eerste instantie omzetting van de TBS geadviseerd. Uit het aanvullende rapport van de reclassering van 8 november 2023 komt echter naar voren dat FPK Transfore recent te kennen heeft gegeven wel de specialisatie in huis te hebben om de complexe problematiek van betrokkene te behandelen, maar wel binnen beveiligingsniveau 3. Daarnaast geeft deze FPK aan geen lange wachtlijst te hebben. Het blijft wel onduidelijk wanneer betrokkene exact geplaatst kan worden. Een rechtstreekse overplaatsing vanuit de P.I. naar FPK Transfore is het meest wenselijk. Een overbruggingsplek bij een andere FPA of FPK lijkt niet haalbaar aangezien hier de afgelopen periode al naar is gezocht en dit niet is gelukt.

Ter zitting heeft de deskundige daaraan nog het volgende toegevoegd. Omzetting van de TBS is een zware ingreep. De FPK Transfore is bereid gevonden om de intensieve behandeling met betrokkene toch aan te gaan en de reclassering wil daarin meegaan. Betrokkene staat momenteel tweede op de wachtlijst, maar het is niet bekend hoe lang het gaat duren voordat hij daadwerkelijk kan worden opgenomen. Dit kan binnen enkele weken zijn, maar ook binnen enkele maanden. Er is gezocht naar een overbruggingsplek, maar betrokkene kan nergens terecht. Ook Transfore ziet een overbruggingsplek tot een plek op de FPK beschikbaar is, gelet op het te lage beveiligingsniveau, niet zitten.

4. Het standpunt van de officier van justitie

Hoewel aan de formele vereisten wordt voldaan, verzoekt de officier van justitie om de vordering tot het alsnog van overheidswege verplegen van betrokkene af te wijzen gelet op de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit. Gebleken is dat er een instelling is die betrokkene alsnog wil opnemen en hij moet die kans krijgen. De vraag is echter wanneer hij geplaatst kan worden. Daar is momenteel geen zicht op, maar het is wel van belang dat dit zo spoedig mogelijk plaatsvindt. De vordering moet daarom worden afgewezen op het moment dat betrokkene geplaatst kan worden in de FPK Transfore. De officier van justitie geeft de rechtbank in overweging dat zij ook de mogelijkheid heeft om de zaak aan te houden, waarbij de rechtbank opdracht kan geven om betrokkene zo spoedig mogelijk te plaatsen.

5. Het standpunt van de verdediging

Betrokkene heeft ter zitting verklaard dat hij graag nog een kans wil en gemotiveerd is om mee te werken aan een plaatsing bij de FPK Transfore.

De verdediging heeft naar voren gebracht dat toewijzing van de vordering grote gevolgen zal hebben voor betrokkene. Hij is gemotiveerd om het beter te doen en is bereid om mee te werken aan een opname bij de FPK Transfore. Gelet op de ontwikkelingen wordt verzocht om de vordering af te wijzen, omdat niet voldaan wordt aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit. De verdediging spreekt de hoop uit dat betrokkene daar snel geplaatst kan worden, nu betrokkene momenteel in detentie moet verblijven omdat er geen plek beschikbaar is. Mocht de rechtbank de zaak om die reden willen aanhouden, dan refereert de verdediging zich aan het oordeel van de rechtbank.

6. Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank moet op grond van artikel 6:6:10 van het Wetboek van Strafvordering bepalen of, indien een gestelde (essentiële) voorwaarde niet wordt nageleefd of anderszins het belang van de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen dat eist, de terbeschikkinggestelde alsnog van overheidswege moet worden verpleegd.

Uit het rapport van de reclassering van 26 oktober 2023 blijkt dat betrokkene een aantal van de aan zijn TBS verbonden voorwaarden heeft overtreden. De vordering tot het alsnog van overheidswege verplegen van betrokkene is daarom in beginsel toewijsbaar. Desondanks ziet de rechtbank reden de TBS met voorwaarden te handhaven. Zij overweegt daartoe als volgt.

Uit het aanvullend rapport van de reclassering van 8 november 2023 en de door de deskundige ter zitting gegeven toelichting blijkt dat voortzetting van de TBS onder voorwaarden, met een hoger beveiligingsniveau, mogelijk en ook wenselijk is. Gebleken is dat er toch een FPK is die betrokkene wil opnemen, te weten Transfore. Betrokkene is daarvoor ook gemotiveerd. De rechtbank is van oordeel dat de TBS met voorwaarden daarom moet worden voortgezet. Hiermee wordt voldaan aan de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit.

Het is onduidelijk op welke termijn betrokkene kan worden geplaatst in de FPK. De rechtbank hoopt dat de opname zo spoedig mogelijk kan plaatsvinden, maar zij heeft geen mogelijkheden om dit proces te bespoedigen. Zij ziet daarom ook geen aanleiding om de zaak om die reden aan te houden. Nu de huidige voorwaarden voorzien in een dergelijke opname, hoeven deze dus niet te worden aangepast. Wel is het zo dat het bevel van de rechter-commissaris tot voorlopige verpleging van betrokkene komt te vervallen door de afwijzing van de vordering tot omzetting, terwijl betrokkene na de uitspraak van deze beslissing niet onmiddellijk in de FPK kan worden geplaatst. Om die redenen zal de rechtbank de voorwaarden aanvullen zoals hieronder is vermeld, voor het geval toch een tijdelijke plaatsing in een tussenvoorziening kan worden gerealiseerd totdat betrokkene definitief geplaatst kan worden in de FPK.

7. De beslissing.

De rechtbank
wijst af de vordering van de officier van justitie tot het geven van een bevel tot alsnog verpleging van overheidswege.

De rechtbank wijzigt de bij vonnis van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 8 september 2022 aan de terbeschikkinggestelde opgelegde voorwaarden betreffende zijn gedrag, in die zin dat de volgende voorwaarde aan de reeds geldende voorwaarden wordt toegevoegd:

* dat betrokkene in afwachting van definitieve plaatsing in een FPK onverwijld meewerkt aan een tijdelijke plaatsing in een tussenvoorziening, te bepalen door de reclassering. Hij houdt zich aan de huisregels van deze instelling en aan de aanwijzingen die hem in het kader van de behandeling door of namens de instelling worden gegeven, ook als die inhouden de inname van de hem door de behandelaren voorgeschreven medicatie. Hij zal in de instelling verblijven zolang de reclassering dat noodzakelijk acht.

Deze beslissing is gegeven door mr. G.H. Nomes, voorzitter, mr. L.W. Louwerse en mr. H. Skalonjic, rechters, in tegenwoordigheid van de griffier mr. H. Holtgrefe en is uitgesproken ter openbare zitting op 23 november 2023.