ECLI:NL:RBZWB:2022:2349

Uitspraak

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Zittingsplaats Breda

Bestuursrecht

zaaknummer: BRE 20/10136 PW

uitspraak van de enkelvoudige kamer van 21 april 2022 in de zaak tussen

[naam eiseres], te [plaatsnaam] , eiseres

gemachtigde: mr. P.J. van der Meulen,

het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Tilburg,verweerder,

Procesverloop

In het besluit van 21 augustus 2020 (primair besluit I) heeft het college het recht op bijstand op grond van de Participatiewet met ingang van 1 mei 2020 ingetrokken. Daarnaast wordt over de periode van 1 mei tot 1 augustus 2020 een bedrag van € 2.901,21 teruggevorderd.

In het besluit van 24 augustus 2020 (primair besluit II) staat dat eiseres over de periode van 16 maart tot en met 30 april 2020 de teveel ontvangen vergoeding voor kinderopvang van € 184,97 moet terugbetalen. Ook moet zij vanwege de intrekking van de bijstandsuitkering de teveel verstrekte tegemoetkoming voor de kinderopvang ter hoogte van € 488,- over de periode van 1 mei tot en met 31 augustus 2020 terugbetalen.

In het besluit van 19 november 2020 (bestreden besluit) heeft het college het bezwaar van eiseres tegen de primaire besluiten ongegrond verklaard.

Eiseres heeft tegen het bestreden besluit beroep ingesteld.

Het college heeft een verweerschrift ingediend.

Het beroep is besproken op de zitting van de rechtbank op 27 januari 2022.

Hierbij waren eiseres en haar gemachtigde aanwezig. Het college werd vertegenwoordigd door [naam vertegenwoordiger 1] .

De rechtbank heeft ter zitting het college in de gelegenheid te gesteld om binnen 2 weken te reageren op het gespreksverslag dat eiseres ter zitting heeft overgelegd en aangekondigd dat het onderzoek na die twee weken wordt gesloten. Het college heeft geen reactie meer ingediend.

De rechtbank heeft de uitspraaktermijn verlengd.

Overwegingen

1.Feiten

1.1

Bijstandsuitkering

Eiseres ontvangt vanaf 2013, met enige onderbrekingen, een bijstandsuitkering van het college. Zij is alleenstaand met 3 minderjarige kinderen en een getalenteerd tattoo artist.

Het college is een onderzoek gestart, nadat het ervan op de hoogte was geraakt dat eiseres de schuur in haar tuin heeft verbouwd tot tattoostudio. Op 1 mei 2020 is in een brief aan eiseres gevraagd om de volgende informatie uiterlijk 14 mei 2020 aan te leveren:

het heronderzoekformulier, ingevuld en ondertekend;
alle bankafschriften van de laatste drie maanden van alle rekeningen;
alle bankafschriften van de inwonende kinderen jonger dan 18 jaar van de laatste drie maanden;
eventueel een bewijs van een onlangs opgeheven rekening;
bewijzen van inkomsten;
bewijzen van schulden;
bewijzen van vermogen;
een verkoopbewijs of een bewijs van betaling van haar voertuig.

Eiseres heeft om uitstel van de inlevertermijn verzocht. Aan haar is nog een termijn gegeven tot 25 mei 2020. Hieraan is toegevoegd dat het college graag een toelichting wil waaruit blijkt hoe eiseres de verbouwing van haar werkplek en de materialen heeft bekostigt.

Op 6 juli 2020 heeft het college eiseres een brief gestuurd waarin wordt gevraagd om enkele ontbrekende bankafschriften. Daarnaast wordt gevraagd om een verifieerbaar en controleerbaar overzicht van de kosten die zij heeft gemaakt voor de verbouwing van haar werkplek en hoe zij die kosten heeft betaald. Ook moet zij een overzicht aanleveren van de personen die zij heeft getatoeëerd in ruil voor hulp bij het verbouwen.

Bij besluit van 11 augustus 2020 wordt het recht op bijstand opgeschort, omdat eiseres de gegevens niet heeft aangeleverd. Zij dient dit alsnog vóór 18 augustus 2020 te doen.

Bij besluit van 21 augustus 2021 (primair besluit I) wordt per 1 mei 2020 de bijstandsuitkering van eiseres ingetrokken, omdat zij volgens het college nog steeds niet alle informatie heeft aangeleverd. Zij heeft daarmee haar inlichtingenplicht geschonden. Daarnaast vordert het college de teveel ontvangen bijstand over de periode van 1 mei tot en met 1 augustus 2020 terug. Dit gaat om een bedrag van € 2.901,21.

1.2

Tegemoetkoming kinderopvang

Eiseres heeft een vergoeding ontvangen voor de eigen bijdrage van de kinderopvang. In verband met de coronacrisis heeft zij van de Sociale Verzekeringsbank (Svb) een bedrag ontvangen ter compensatie van betaalde kinderopvang, omdat haar kinderen tijdens de lockdown niet naar de kinderopvang konden. In het besluit van 24 augustus 2020 (primair besluit II) staat dat eiseres over de periode van 16 maart tot en met 30 april 2020 de van het college ontvangen vergoeding van € 184,97 moet terugbetalen. Ook moet zij vanwege de intrekking van de bijstandsuitkering de verstrekte tegemoetkoming voor de kinderopvang ter hoogte van € 488,- over de periode van 1 mei tot en met 31 augustus 2020 terugbetalen. In totaal gaat het om een bedrag van € 672,97.

2.Bestreden besluit

Het college heeft de bezwaren van eiseres ongegrond verklaard. Het college stelt dat het op 20 januari 2020 via de trajectbegeleider van Diamant heeft vernomen dat eiseres voornemens is om de schuur te verbouwen tot werkplek. Op 12 maart 2020 vernam het college van Diamant dat de verbouwing van de schuur al vergevorderd zou zijn. Vervolgens is er een onderzoek gestart naar de bekostiging van de verbouwing en de financiering van de onderneming van eiseres. Volgens het college heeft eiseres haar inlichtingenplicht geschonden door niet zelf en uit eigen beweging kenbaar te maken dat zij de schuur aan het ombouwen is tot een werkplek. Het college heeft aan eiseres gevraagd hoe zij de verbouwing van de schuur heeft gefinancierd. Eiseres heeft toen gezegd dat zij geen kosten heeft gehad. De vrienden en kennissen van eiseres hebben werkzaamheden verricht en in ruil daarvoor wil eiseres hen tatoeages geven. Tijdens de hoorzitting heeft eiseres verklaard dat dit een misvatting was en dat sprake is geweest van vriendendiensten. Eiseres heeft niets hoeven te betalen voor de verbouwing. Zij heeft zelf muren geschilderd en de vloer zelf betaald. Het college stelt dat eiseres hier geen bewijsstukken van heeft laten zien. Gelet op de tegenstrijdige verklaringen en het ontbreken van aantoonbare en verifieerbare bewijsstukken, vindt het college het verhaal omtrent de financiering van de schuur niet aannemelijk. Gelet hierop stelt het college dat terecht is besloten om de uitkering van eiseres in te trekken per ingang van 1 mei 2020 in verband met het schenden van de inlichtingenplicht.

3.Geschil

Ter zitting heeft eiseres aangeven dat de terugvordering van de € 184,97 aan tegemoetkoming kinderopvang niet in geschil is, omdat zij dit bedrag inderdaad ook van de Svb heeft ontvangen.

In geschil is of het college de bijstandsuitkering terecht heeft ingetrokken over de periode van 1 mei tot 1 augustus 2020 en de als gevolg daarvan onverschuldigd betaalde bijstandsuitkering van € 2.901,21 terecht van eiseres heeft teruggevorderd. Ook is in geschil of eiseres als gevolg van de intrekking de teveel verstrekte tegemoetkoming kinderopvang ter hoogte van € 488,00 moet terug betalen.

4.Standpunt van eiseres

4.1

Eiseres heeft ter zitting aangevoerd dat zij de inlichtingenplicht niet heeft geschonden. Zij heeft daartoe op zitting een uitdraai van de What’s App gesprekken met haar re-integratiecoach ‘Kitty’ van Diamant overgelegd. Volgens eiseres staat hierin dat zij het college wel degelijk op de hoogte heeft gesteld van de start van de verbouwing van de schuur en de wijze waarop zij deze verbouwing gefinancierd heeft. De coach was namelijk het aanspreekpunt voor het college en hield (ook) het college op de hoogte van alle ontwikkelingen.

Wat de financiering van de verbouwing betreft, heeft eiseres alle informatie aangeleverd. Zij heeft nauwelijks kosten gemaakt, omdat zij geholpen is door vrienden en spullen heeft betaald van haar vakantietoeslag en kinderbijslag. Ter zitting heeft zij nog toegelicht dat er al water- en lichtpunten aanwezig waren in de schuur, dat de stoel en de tatoeëerbenodigdheden dezelfde zijn als die zij 10 jaar geleden heeft aangeschaft toen zij als zelfstandige begon en dat zij de factuur van de vloer aan het college heeft overgelegd. Meer valt er niet te melden.

4.2

Tot slot stelt eiseres dat het college het besluit onzorgvuldig heeft genomen. Eiseres heeft alle benodigde informatie geleverd. Zelfs al zou ze niet alle informatie hebben gegeven, dan nog ligt er voldoende om haar recht op bijstand te kunnen vaststellen. Bovendien gaat het hier om een belastend besluit dus het is aan het college om aannemelijk te maken dat zij geen recht heeft op een uitkering.

5.Standpunt van het college

5.1

Op de vraag van de rechtbank op welke grondslag het college de intrekking van het recht op bijstand baseert, heeft de gemachtigde van het college ter zitting geantwoord dat de opschortingsprocedure niet goed is verlopen en dat het college daarom heeft gekozen om artikel 54, derde lid, van de Participatiewet aan de intrekking van de bijstandsuitkering ten grondslag te leggen. Doordat eiseres geen bewijsstukken heeft overgelegd ten aanzien van de financiering van de verbouwing van de schuur en de personen die zij in ruil voor hulp heeft getatoeëerd, heeft zij de inlichtingenplicht geschonden. Hoewel het college via de trajectbegeleidster van Diamant op de hoogte was van het voornemen van eiseres om als zelfstandige te starten en haar schuur te verbouwen, heeft eiseres het college of de trajectbegeleidster nooit op de hoogte gesteld van de daadwerkelijke start van de verbouwingswerkzaamheden en de wijze van financiering hiervan.

5.2

Ter zitting heeft de gemachtigde van het college aangegeven dat het college pas voor het eerst in april 2020 op de hoogte was van de daadwerkelijke start van de verbouwing.
Het college benadrukt dat eiseres inlichtingen moet verstrekken over de voorbereidende activiteiten van een op te zetten onderneming en de wijze van financiering hiervan. Daarnaast heeft eiseres zelf verklaard dat zij de verbouwingswerkzaamheden ‘later’ mag betalen in de vorm van een tatoeage. Dit heeft zij gedaan in een e-mail van 15 mei 2020 en van 4 augustus 2020. Hiermee vindt het college de verklaring dat eiseres geen kosten heeft gemaakt voor de verbouwing ongeloofwaardig.

6.Wettelijk kader

Op grond van artikel 17, eerste lid, van de Participatiewet doet de belanghebbende aan het college op verzoek of onverwijld uit eigen beweging mededeling van alle feiten en omstandigheden waarvan hem redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op zijn arbeidsinschakeling of het recht op bijstand.

Op grond van artikel 54, derde lid, van de Participatiewet herziet het college een besluit tot toekenning van bijstand, dan wel trekt een besluit tot toekenning van bijstand in, indien het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting, bedoeld in artikel 17, eerste lid, heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van bijstand.

Op grond van artikel 58, eerste lid, van de Participatiewet vordert het college van de gemeente die de bijstand heeft verleend de kosten van bijstand terug, voor zover de bijstand ten onrechte of tot een te hoog bedrag is ontvangen als gevolg van het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting, bedoeld in artikel 17, eerste lid.

7.Beoordeling door de rechtbank

7.1

De rechtbank zal eerst beoordelen of het college op goede gronden tot de conclusie is gekomen dat eiseres haar inlichtingenplicht heeft geschonden. Partijen verschillen van mening over de vraag of eiseres uit eigen beweging aan (een vertegenwoordiger van) het college heeft doorgegeven dat zij bezig was met de verbouwing van de schuur.

De rechtbank constateert dat in de door eiseres overgelegde uitdraai van de What’s App gesprekken tussen haar en trajectbegeleidster Kitty van Diamant het volgende staat:

18-01-2020

Chrisje: ik ga mensen optrommelen om mij te helpen 1 schuur om te bouwen. Ik wil dit toch gaan doorzetten maar dan voor mezelf. Omgerekend hoef ik dan dus maar 10u te tattooeren in de maand om uit de uitkering te komen (…)

Chrisje: (…) maandag spullen halen en diezelfde dag komen 2 vrienden hierheen om mn schuur te bekijken wat ermee gedaan moet worden en hoeveel werk dat gaat zijn. In principe zit alles erin, stroom, water, verwarming, een raam. Het is alleen vies en niet afgewerkt. Maar daar zie je straks helemaal niks meer van als het af is.

18-02-2020

Kitty Diamant: Hoe gaat de verbouwing? Nog contact gehad met de gemeente?

Chrisje: Heb net een uitnodiging binnen… heb gelijk gebeld.

Kitty Diamant: Bij wie?

Chrisje: Nina [naam vertegenwoordiger 2] . Die had ik eerder ook al. (…)

25-02-2020

Kitty Diamant: Hoe gaat het? Ik werd net gebeld door Nina [naam vertegenwoordiger 2] , vd gemeente. Ze gaat binnenkort een afspraak met je plannen. Hoe gaat de verbouwing? (…) Had jij nog contact gehad over de afspraak van de 14e die niet klopte? (…)

Chrisje: Ja ze zou met jou het een en ander bespreken. En daarna zou ik wat horen.

Kitty Diamant: Heb haar bijgepraat over de stand van zaken.

Chrisje (…): Moet nog wel veel gebeuren, maar die jongens komen zaterdag de hele dag werken. (…) Moet ik even zien hoe ik dat doe met de kosten. Maar dan heb ik kinderbijslag gekregen rond die periode. (…)

Kitty Diamant: Misschien al wat pr doen? Klanten werven?

Chrisje: Ja dat kan ik idd tussendoor doen. kan wel regelmatig wat foto’s posten. Alleen moet ik wel toestemming krijgen vd gemeente voor ik echt klanten kan ‘werven’. Moet wel met zekerheid kunnen zeggen dat ze bij me terecht kunnen.

Kitty Diamant: Ja dat begrijp ik

Chrisje: Wat heeft ze eigenlijk erover gezegd net?

Kitty Diamant: Ze wil met jou de plannen bespreken. Dus mijn advies is om hier voorbereid aan te komen.

Chrisje: Ja snap ik. Daarmee kan ik haar er van overtuigen dag ik serieus ben. (…)

14-03-2020

Chrisje stuurt een mp4 bestand(de rechtbank begrijpt: een filmpje)

Kitty Diamant: Zo hard gewerkt! Ziet er strak uit. Leuk dat je een filmpje doorstuurt. Gaat de afspraak bij de gemeente morgen nog door?

Chrisje: (…) gaat niet door helaas. Maar wel telefonisch. Donderdag komt de stucadoor. 2 3 dagen werk en ik krijg alles voor niks. Het gaat wel snel nu.

Kitty Diamant: de verbouwing voor niks? Fijn zeg! Topvrienden. (…)

Chrisje: Ja het stuccen is voor niets, de andere kosten betaal ik terug in tattoo.

17-03-2020:

Chrisje: Hoi Kitty, zojuist de gemeente gesproken. (…)

24-03-2020

Chrisje stuurt een jpg.bestand en een mp4 bestand(de rechtbank begrijpt een foto en een filmpje)

Kitty Diamant: Wauw. Ziet er professioneel uit. (…)

28-04-2020

(…)

Chrisje: (…) Mijn tattooruimte is een stuk verder. De vloer moet nog geverfd worden en er moet een keukentje in. Daarna nog wat spullen aanschaffen etc. Hopelijk kan de GGD gauw komen keuren en is er snel meer duidelijkheid (…)

Kitty Diamant: (…) en je tattoo ruimte bijna af, super.

7.2

De rechtbank overweegt dat uit deze gesprekken naar voren komt dat eiseres haar trajectbegeleider goed op de hoogte houdt van de verbouwing van de schuur en dat zowel de trajectbegeleider, als eiseres zelf contact hierover onderhoudt met [naam vertegenwoordiger 2] als vertegenwoordiger van het college. De rechtbank is van oordeel dat het college in dit licht niet kan blijven volhouden dat zij pas in april 2020 op de hoogte was van de daadwerkelijke start van de verbouwing van de schuur. Eiseres heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat zij vanaf het begin, namelijk januari 2020, aan haar inlichtingenplicht hierover heeft voldaan. Daarvoor acht de rechtbank het voldoende dat zij Kitty van Diamant op de hoogte hield, nu Kitty door het college was ingeschakeld en eiseres ervan op de hoogte was dat Kitty de informatie die zij van eiseres kreeg ook deelde met [naam vertegenwoordiger 2] .

7.3

Ook blijkt uit de geciteerde gesprekken dat eiseres niet hoefde te betalen voor de werkzaamheden aan de schuur en dat het vriendendiensten waren. Dat zij heeft aangeboden om gratis tatoeages te zetten, doet daar niet aan af. Zij heeft daar immers niet mee betaald, maar het aangeboden als wederdienst. Ter zitting heeft zij verklaard dat hier geen gebruik van is gemaakt. Ook blijkt uit de gesprekken dat de verbouwing over enige maanden verspreid is om de kosten te spreiden en dat eiseres de kinderbijslag ging gebruiken om te financieren. Ter zitting heeft de rechtbank eiseres bevraagd over de tatoeëerbenodigdheden zoals de stoel en de apparatuur. Eiseres heeft daarover verklaard dat die al in haar bezit waren. Tevens heeft zij verklaard dat – zoals ook uit de What’s App-gesprekken blijkt – er al water en elektriciteit in de schuur aanwezig waren.

De rechtbank overweegt dat de bewijslast bij een intrekkingsbesluit bij het college ligt. Dit betekent ten aanzien van de financiering van de schuur dat het college aannemelijk moet maken dat eiseres haar inlichtingenplicht heeft geschonden, in dit geval door geen openheid te geven over hoe zij de verbouwing heeft bekostigd. De rechtbank is van oordeel dat het college daar niet in is geslaagd, nu zij het verhaal van eiseres over de financiering van de verbouwing, dat wordt ondersteund door de aangehaalde What’s App-gesprekken, onvoldoende heeft betwist danwel ontkracht.

7.3

Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen, concludeert de rechtbank dat het college niet (voldoende) aannemelijk heeft gemaakt dat eiseres de inlichtingenplicht heeft geschonden. Het college heeft aldus ten onrechte de bijstandsuitkering van eiseres ingetrokken. Nu de intrekking geen stand kan houden, is ook de grondslag voor de terugvordering van de ten onrechte verleende bijstand van € 2.901,21 komen te vervallen.

Tevens is hiermee de grondslag voor de terugvordering van de teveel ontvangen tegemoetkoming kinderopvang van € 488,- komen te vervallen.

8.Conclusie

De rechtbank komt op grond van al het voorgaande tot de conclusie dat het beroep gegrond is. Het bestreden besluit zal gedeeltelijk worden vernietigd. Het voor eiseres belastende besluit is niet zorgvuldig voorbereid. De rechtbank zal zelf in de zaak voorzien en het primaire besluit I herroepen. Het primaire besluit II wordt gedeeltelijk herroepen, in zoverre dat het deel dat ziet op de teveel ontvangen tegemoetkoming kinderopvang van € 184,97 over de periode van 16 maart tot en met 30 april 2020 in stand blijft.

9. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat het college aan eiseres het door haar betaalde griffierecht vergoedt.

10. Omdat het beroep gegrond is en (gedeeltelijke) herroeping van de primaire besluiten volgt, krijgt eiseres een vergoeding voor de proceskosten die zij in bezwaar en beroep heeft gemaakt. Het college moet die vergoeding betalen. De vergoeding wordt met toepassing van het Besluit proceskosten bestuursrecht als volgt berekend. De bijstand door een gemachtigde levert 4 punten op (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift met een waarde per punt van € 541,-, 1 punt voor het verschijnen op de hoorzitting met een waarde per punt van
€ 541,-, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift met een waarde per punt van € 759,-, en 1 punt voor het verschijnen op de zitting met een waarde per punt van € 759,-), bij een wegingsfactor 1. De rechtbank kent daarom een bedrag van € 2.600,- toe.

Beslissing

De rechtbank:

- verklaart het beroep gegrond;

- vernietigt het bestreden besluit, behoudens de terugvordering van de tegemoetkoming kinderopvang van € 184,97;

- herroept primair besluit I;

- herroept primair besluit II, behoudens de terugvordering van de tegemoetkoming kinderopvang van € 184,97;

- draagt het college op het betaalde griffierecht van € 48,- aan eiseres te vergoeden;

- veroordeelt het college in de proceskosten van eiseres tot een bedrag van
€ 2.600,-.

Deze uitspraak is gedaan door mr. S.S.J. van Kooij, rechter, in aanwezigheid van
mr. H.D Sebel, op 21 april 2022 en openbaar gemaakt door middel van geanonimiseerde publicatie op www.rechtspraak.nl.

rechter

De griffier is verhinderd deze uitspraak te ondertekenen.

Afschrift verzonden aan partijen op:

Wat kunt u doen als u het niet eens bent met deze uitspraak?

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de dag van verzending daarvan hoger beroep worden ingesteld bij de Centrale Raad van Beroep.