ECLI:NL:RBZWB:2018:6321

• Datum uitspraak: 17 oktober 2018
• Publicatiedatum: 12 november 2018
• Zaaknummer: C/02/342601 / HA ZA 18-173
• Instantie: Rechtbank Zeeland-West-Brabant
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Op tegenspraak
• Rechters: E.K. van der Lende-Mulder Smit
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Onrechtmatige daad en lastercampagne via sociale media in het kader van crowdfunding voor gehandicapte zoon

In deze civiele zaak, behandeld door de Rechtbank Zeeland-West-Brabant, heeft eiser, wonende te Arnemuiden, een vordering ingesteld tegen gedaagde, wonende te Beek en Donk, wegens onrechtmatige daad en laster. De zaak betreft een geschil dat voortvloeit uit een crowdfundingactie die gedaagde in 2016 op Facebook heeft gestart voor de aanschaf van een rolstoelbus voor zijn gehandicapte zoon. Eiser's vrouw bood aan om een liefdadigheidsbingo te organiseren, maar deze bingo heeft nooit plaatsgevonden. Gedaagde heeft op 5 juli 2017 een bericht op Facebook geplaatst waarin hij eiser en zijn vrouw beschuldigt van oplichting, wat heeft geleid tot reputatieschade voor eiser.

De rechtbank heeft vastgesteld dat gedaagde onrechtmatig heeft gehandeld door eiser publiekelijk te beschuldigen zonder voldoende feiten en omstandigheden ter onderbouwing. De rechtbank heeft geoordeeld dat de uitlatingen van gedaagde over eiser niet gerechtvaardigd waren en dat eiser recht heeft op schadevergoeding. Echter, de rechtbank heeft ook geoordeeld dat gedaagde niet onrechtmatig heeft gehandeld met betrekking tot een later geplaatst bericht op 6 september 2017, waarin eiser niet bij naam werd genoemd, en dat de televisie-uitzending van SBS 'Stegeman op de Bres' niet onrechtmatig was jegens eiser.

De rechtbank heeft eiser in de proceskosten veroordeeld, omdat hij grotendeels in het ongelijk is gesteld. De vordering tot schadevergoeding is afgewezen, omdat eiser onvoldoende heeft onderbouwd dat hij schade heeft geleden door het handelen van gedaagde. Het vonnis is uitgesproken op 17 oktober 2018.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Cluster II Handelszaken

Middelburg

zaaknummer / rolnummer: C/02/342601 / HA ZA 18-173

Vonnis van 17 oktober 2018

in de zaak van

[eiser] ,

wonende te Arnemuiden,

eiser,

advocaat mr. D.I.N. Levinson-Arps te Middelburg,

tegen

[gedaagde] ,

wonende te Beek en Donk,

gedaagde,

advocaat mr. J.B.G. Gelissen te Sittard.

Partijen worden hierna [eiser] en [gedaagde] genoemd.

1. De procedure

1.1.

Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:

• het tussenvonnis van 16 mei 2018
• het proces-verbaal van comparitie van 26 juni 2018.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

2.1.

[gedaagde] is in oktober 2016 op Facebook een crowdfundingsactie gestart voor de aanschaf van een rolstoelbus voor zijn gehandicapte zoon [X]. De vrouw van [eiser] heeft hem op 10 maart 2017 via Facebook aangeboden een liefdadigheidsbingo te organiseren. De bingo heeft niet plaatsgevonden.

2.2.

Op 5 juli 2017 heeft [gedaagde] op zijn Facebookpagina een bericht met een foto van [eiser] en zijn vrouw geplaatst met de tekst:

DELEN DELEN DELEN!!!!!!!!

Iedereen opgepast voor OPLICHTSTER [Y] [eiser] uit Arnemuiden

OPLICHTSTER die geld inzamelt over de rug van hele ZIEKE KINDEREN.

Zij pakt je op het zwakste moment.

Wanneer de ouders op zijn kwetsbaarst zijn.

Mevrouw staat bekend bij Politie tros-radar en opgelicht.

Zei is bekend met ID-fraude internet-oplichten en nog veel meer zaken!!!! En veroordeeld ook al staat allemaal op camera!!!!

Maar vooral geld inzamelen over de rug van zieke kinderen

Ik heb bewijzen genoeg en ook op camera heeft zei toegegeven ons te hebben opgelicht Maar politie doet helemaal niks!!!!

En die vent die er op staat is haar man en werkt net zo hard mee!!!!!!!!!!

WAARSCHUW IEDEREEN VOOR DEZE OPLICHTSTER!!!!!!

ZEI MOET GESTOPT WORDEN!!!!!!!

DELEN DELEN DELEN!!!!!!!

2.3.

Het bericht op de Facebookpagina van [gedaagde] is op 7 juli 2017 verwijderd.

2.4.

Op 4 september 2017 heeft de voorzieningenrechter in kort geding op vordering van [eiser] vonnis gewezen en daarin [gedaagde] op straffe van een dwangsom veroordeeld op zijn Facebookpagina een rectificatie te plaatsen en gedurende ten minste 30 dagen geplaatst te houden, daarbij de Facebookpagina van Marktplaats Zeeland met dit bericht te taggen, met veroordeling van [gedaagde] in de proceskosten, aan de zijde van [eiser] begroot op € 894,--, vermeerderd met wettelijke rente.

2.5.

[gedaagde] heeft aan de veroordelingen in dit vonnis voldaan.

2.6.

Op 6 september 2017 is op Facebook een bericht geplaatst met de tekst:

Lieve mensen en donateurs

Zoals jullie weten is [X] een aantal maanden geleden opgelicht. Er zou een bingo plaatsvinden maar diegene die het organiseerde is er toen met de cadeautjes en het geld vandoor gegaan.

Nu gaat er op verschillende plaatsen een verhaal rond dat WIJ de oplichters zijn en dat de crowdfunding oplichting is

Dit is natuurlijk niet waar!!!! [X] is geen oplichter maar zijn foto staat gekenmerkt bij beheerders op facebook als oplichting. Wij gaan dus vandaag een nieuw bericht maken met een hele andere foto van [X] erop en een andere tekst wat dan weer voort gedeeld mag gaan worden.

Ook gaan wij natuurlijk een bericht sturen naar alle beheerders waar wij van denken dat zij fout zijn ingelicht over ons.

Dit alles heeft voor ons de afgelopen maanden behoorlijk veel schade aangericht. Zowel pshygisch, mentaal en ook nog eens persoonlijk.

Wij als ouders van [X] willen maar 1 ding en dat is voor hem een rolstoel bus realiseren, dit met behulp van jullie lieve mensen en donateurs. Zonder jullie zouden we dit nooit allemaal voor elkaar kunnen krijgen!!!

Lieve mensen vraag alstublieft eerst aan ons wat waar is en wat niet waar is want mensen lezen niet goed en daardoor worden er grote roddels verspreid over internet wat nu grote gevolgen heeft voor [X].

Ik hoop dat we dit een beetje recht kunnen zetten want het is rond uit belachelijk!!!

Delen mag natuurlijk zodat mensen de waarheid kunnen lezen

Dit is de originele facebook pagina van [X].

2.7.

Op 26 november 2017 is in de televisie-uitzending van SBS ‘Stegeman op de Bres’ aandacht besteed aan het geschil tussen [gedaagde] en de vrouw van [eiser] over de afgelaste bingo in verband met de crowdfunding ten behoeve van de rolstoelbus voor [X].

3. Het geschil

3.1.

[eiser] vordert – samengevat – dat de rechtbank voor recht verklaart dat

• [gedaagde] op of omstreeks 5 juli 2017 onrechtmatig jegens hem heeft gehandeld en aansprakelijk is voor de schade;
• [gedaagde] op 6 september 2017 onrechtmatig jegens hem heeft gehandeld en aansprakelijk is voor de schade;
• [gedaagde] met de bekendmaking van de woonlocatie van [eiser] aan de makers en producenten van de TV-uitzending ‘Stegeman op de Bres’, welke door SBS op 26 november 2017 is uitgezonden, onrechtmatig jegens hem heeft gehandeld en aansprakelijk is voor de schade;
• [gedaagde] na het vonnis in kort geding is voortgegaan met de lastercampagne c.q. het mediaoffensief tegen hem en ook op die grond aansprakelijk is voor de schade.

Verder vordert hij € 6.000,- plus p.m. aan immateriële schadevergoeding, dan wel een door de rechtbank te begroten bedrag, dan wel verwijzing naar de schadestaatprocedure onder toewijzing van een voorschot van € 6.000,-, alsmede wettelijke rente en proceskosten.

3.2.

[eiser] stelt onder aanhaling van de daartoe strekkende overwegingen van de voorzieningenrechter in het kort geding vonnis van 4 september 2017 dat [gedaagde] jegens hem onrechtmatig heeft gehandeld door hem op 5 juli 2017 op Facebook publiekelijk valselijk te beschuldigen en/of verdacht te maken. Hij is niet betrokken bij enig handelen van zijn vrouw ten aanzien van de bingo. Op de datum van de door de voorzieningenrechter opgelegde rectificatie, 6 september 2017, heeft [gedaagde] een nieuw, voor [eiser] belasterend en daarmee onrechtmatig, bericht op Facebook geplaatst. Verder heeft [gedaagde] de adresgegevens van [eiser] aan Stegeman en diens productiemaatschappij SBS verschaft, waarna diens woonlocatie in Arnemuiden in de televisie-uitzending in beeld is gebracht, met als gevolg een ernstige schending van de persoonlijke levenssfeer, die aan [gedaagde] kan worden toegerekend.

[eiser] stelt dat hij door het handelen van [gedaagde] immateriële schade heeft geleden. Hij is emotioneel minder stabiel en heeft het plezier in het rijden met de straattaxi verloren, omdat hij wordt geconfronteerd met klanten die hem als ‘die oplichter van zieke kinderen uit Arnemuiden’ herkennen. Om dezelfde reden is hij gestopt met het geven van schaakles aan jeugdigen en met het meedoen aan schaakwedstrijden. Hij heeft ook materiële schade geleden, omdat hij hinder heeft ervaren in de uitoefening van zijn werk als taxichauffeur, leidend tot verlies van omzet voor zijn werkgever. Ook door mensen die zijn vrouw niet kennen wordt hij geassocieerd met hetgeen [gedaagde] en Stegeman haar aanrekenen.

3.3.

[gedaagde] concludeert tot afwijzing van de vordering. Hij stelt dat de bodemrechter zelfstandig moet toetsen of er sprake is van onrechtmatig handelen en niet af mag gaan op het oordeel van de voorzieningenrechter in kort geding, zodat [eiser] niet kan volstaan met verwijzing naar dat oordeel. Hij betwist dat hij onrechtmatig jegens [eiser] heeft gehandeld door in het bericht van 5 juli 2017 de frase ‘werkt net zo hard mee’ op te nemen. De vrouw van [eiser] heeft erkend [gedaagde] te hebben opgelicht en aangenomen moet worden dat [eiser] wist van haar praktijken. De goederen die ten behoeve van de bingo waren ingekomen, werden op het adres waar ook [eiser] woont, aangetroffen en ook [eiser] heeft aandacht voor de bingo gevraagd op Facebook. Ondanks dit standpunt heeft [gedaagde] het vonnis van de voorzieningenrechter uitgevoerd. Met het bericht van 6 september 2017 wilde [gedaagde] geruchten dat de crowdfundingsactie voor zijn zoon oplichting was, de wereld uit helpen. Hij heeft daarin [eiser] niet genoemd en ook geen foto van hem geplaatst. Dit bericht is dan ook niet onrechtmatig jegens hem. [gedaagde] had geen invloed op het al dan niet uitzenden van de televisie-uitzending ‘Stegeman op de bres’. Hij heeft de programmamakers niet benaderd. Hij is door hen benaderd en om medewerking gevraagd. Het verstrekken van gegevens is niet onrechtmatig. De programmamakers hadden op eenvoudige wijze zelf het adres van [eiser] kunnen achterhalen. [eiser] en zijn huis zijn niet in beeld geweest. Ten slotte betwist [gedaagde] dat [eiser] schade heeft geleden door zijn toedoen. De gestelde schade is niet onderbouwd. [eiser] en zijn woning komen in de televisie-uitzending niet in beeld en het bericht van 5 juli 2017 met de foto is op 7 juli 2017 al verwijderd. Voor zover [eiser] al (immateriële) schade zou hebben geleden, is niet onderbouwd waarom [gedaagde] daarvoor kan worden aangesproken. De gestelde materiële schade wegens omzetverlies van de werkgever is geen schade van [eiser]. [gedaagde] vordert veroordeling van [eiser] in de volledige kosten van het geding, alsmede de volledige kosten van de procedure in kort geding.

4. De beoordeling

het bericht van 5 juli 2017

4.1.

Op zichzelf is juist dat de bodemrechter niet is gebonden aan het oordeel van de voorzieningenrechter. [eiser] kan zijn vordering dan ook niet uitsluitend baseren op dat oordeel, zoals hij, naar [gedaagde] terecht opmerkt, doet. De rechtbank is echter van oordeel dat dit een inhoudelijke beoordeling niet in de weg moet staan. Uit de inhoud van de dagvaarding en het besprokene ter comparitie blijkt voldoende duidelijk wat [eiser] heeft bedoeld aan zijn vordering ten grondslag te leggen en was dit ook voor [gedaagde] voldoende duidelijk. De rechtbank zal dan ook tot een inhoudelijke beoordeling overgaan.

4.2.

De rechtbank stelt voorop dat het belang van [eiser] bij de bescherming van zijn eer en goede naam moet worden afgewogen tegen het belang van [gedaagde] bij zijn vrijheid van meningsuiting. [gedaagde]’ vrijheid te mogen zeggen wat hij wil, vindt zijn grens in onrechtmatig handelen jegens [eiser], waarvan sprake is als de uitlatingen van [gedaagde] over [eiser] onvoldoende worden onderbouwd door feiten en omstandigheden.

4.3.

Waar het in het bericht van [gedaagde] van 5 juli 2017 om gaat is de zinsnede ‘
En die vent die er op staat is haar man en werkt net zo hard mee!!!!!!!!!! ’ met bijgevoegd een foto met daarop het gezicht van [eiser]. Geen punt van discussie is dat deze zin terugslaat op de beschuldiging van oplichting aan het adres van de vrouw van [eiser]. Daarmee houdt deze zinsnede ook een beschuldiging van oplichting door [eiser] zelf in. Het uiten van een dergelijke beschuldiging op een open Facebookpagina moet, zoals hiervoor is overwogen, voldoende door feiten en omstandigheden worden gerechtvaardigd, wil het niet onrechtmatig zijn. Net als de voorzieningenrechter oordeelt de rechtbank dat dergelijke feiten en omstandigheden onvoldoende zijn gesteld, dan wel gebleken. [eiser] kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor het handelen van zijn vrouw. Het opgeslagen zijn van goederen ten behoeve van de bingo in hun gezamenlijke woning en/of het aandacht vragen door [eiser] voor de bingo, maken, zonder bijkomende feiten en omstandigheden, welke ontbreken, niet dat ook [eiser] van oplichting kan worden beticht. Door [eiser] van oplichting te beschuldigen, terwijl de feiten en omstandigheden daarvoor onvoldoende steun bieden, heeft [gedaagde] met dit op 5 juli 2017 op zijn Facebookpagina gepubliceerde bericht jegens hem onrechtmatig gehandeld. De gevorderde verklaring voor recht die hierop betrekking heeft, kan worden toegewezen.

het bericht van 6 september 2017

4.4.

Dit geldt niet voor het bericht dat op 6 september 2017 op de Facebookpagina van [gedaagde] is gezet. In dat bericht staat de naam van [eiser] niet genoemd. Op het moment van plaatsen van het bericht was het bericht van 5 juli 2017 al bijna twee maanden verwijderd. In het door de voorzieningenrechter opgelegde rectificatiebericht komt de naam van [eiser] niet voor. Hoewel niet is uit te sluiten dat er mensen zijn die desondanks dit bericht kunnen koppelen aan [eiser], weegt het belang van [eiser] niet aan deze kans blootgesteld te worden niet op tegen het belang van [gedaagde] duidelijk te maken dat de crowdfundingsactie ten behoeve van zijn zoon geen blaam treft. Dit bericht is jegens [eiser] niet onrechtmatig. De daarop betrekking hebbende vorderingen zullen worden afgewezen.

de televisie-uitzending ‘Stegeman op de Bres’ van 26 november 2017

4.5.

Partijen zijn het erover eens dat de uitzending uitsluitend was gericht op de vrouw van [eiser] en [eiser] en zijn woning niet in beeld zijn verschenen. Niet valt derhalve in te zien op welke manier deze uitzending jegens [eiser] onrechtmatig was, nog los van de vraag op grond waarvan de uitzending als onrechtmatig handelen van [gedaagde] zou kwalificeren. Ter comparitie heeft [gedaagde] onweersproken toegelicht dat de programmamakers hem hebben benaderd voor het maken van de uitzending en zelf beslissen of zij het programma uitzenden. Hij had daar geen invloed op. Verder heeft hij toegelicht dat hij hen niet bewust het adres van [eiser] heeft verstrekt. Hij heeft hen op hun verzoek om informatie de aangifte van oplichting met betrekking tot de bingo overhandigd. Daarin stond ook het adres van de vrouw van [eiser] en daarmee van [eiser]. Met [gedaagde] is de rechtbank echter van oordeel dat de programmamakers anders eenvoudig op andere manieren het adres van de vrouw van [eiser] – en daarmee van [eiser] – hadden kunnen achterhalen. De rechtbank oordeelt dan ook dat de televisie-uitzending geen aan [gedaagde] toe te rekenen onrechtmatig handelen jegens [eiser] inhoudt, zodat de daarop gebaseerde vorderingen eveneens zullen worden afgewezen.

lastercampagne

4.6.

[eiser] heeft deze grondslag gebaseerd op de hierboven aangehaalde gebeurtenissen op 6 september en 26 november 2017. Nu deze gebeurtenissen niet onrechtmatig waren jegens [eiser] is van een aan [gedaagde] toe te rekenen lastercampagne na het vonnis in kort geding geen sprake. De gevorderde verklaring voor recht die daarop ziet, zal ook worden afgewezen.

schade

4.7.

[gedaagde] is aansprakelijk voor schade die [eiser] ten gevolge van het bericht op 5 juli 2017 lijdt. [eiser] heeft echter onvoldoende onderbouwd dat hij door die uiting schade heeft geleden. Ook als verwijzing naar de schadestaatprocedure wordt gevorderd, dient aannemelijk te worden gemaakt dat schade is geleden die, ook al is dat maar ten dele, kan worden toegerekend aan [gedaagde]. Omzetverlies van de werkgever, zo daar al sprake van is, want op geen enkele manier aannemelijk gemaakt, is geen schade van [eiser]. Voor zover hij immateriële schade lijdt, omdat hij wordt belemmerd in zijn vrije tijdsbesteding en werk als taxichauffeur doordat mensen hem uit de weg gaan, heeft hij niet onderbouwd waarom dat is toe te rekenen aan [gedaagde]. Het bericht met de foto van [eiser] van 5 juli 2017 is al na twee dagen verwijderd. Voor zover hij lijdt onder de gevolgen van hetgeen is gebeurd rondom de niet uitgevoerde bingo, ligt dan ook meer voor de hand dat dat zijn oorzaak vindt in het handelen van zijn vrouw dan in het handelen van [gedaagde]. De oplichting door de vrouw van [eiser] en de gevolgen daarvan, kunnen [gedaagde] niet worden toegerekend. De vordering tot vergoeding van schade dan wel verwijzing naar de schadestaatprocedure zal dan ook worden afgewezen.

proceskosten

4.8.

De rechtbank ziet aanleiding [eiser] als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten te veroordelen. De enige vordering die wordt toegewezen behelst het oordeel dat het bericht van 5 juli 2017 onrechtmatig was. Deze kwestie was in feite reeds afgedaan door de uitvoering van het vonnis van de voorzieningenrechter en de daarop gebaseerde schadevordering wordt afgewezen, omdat daarvoor onvoldoende is gesteld of gebleken.

4.9.

De proceskosten van [gedaagde] worden begroot op de gebruikelijke wijze met toepassing van het liquidatietarief. Voor toewijzing van een vergoeding van de volledige kosten is geen plaats. De proceskosten van [gedaagde] worden tot dusver begroot op:

• griffierecht € 79,00
• salaris advocaat

totaal € 1.165,00

4.10.

De vordering van [gedaagde] tot vergoeding aan hem van de proceskosten in kort geding zal worden afgewezen. [gedaagde] heeft geen vordering in reconventie ingesteld en bovendien geen grondslag voor de vordering gesteld. Dit is wel nodig. De voorzieningenrechter heeft in het vonnis in kort geding immers al omtrent de proceskosten beslist en de bodemprocedure is geen hoger beroep van het kort geding.

4.11.

De vordering van [gedaagde] tot veroordeling van [eiser] in de nakosten zal worden afgewezen. [gedaagde] procedeert met een toevoeging. Op grond van art. 40 van de Wet op de Rechtsbijstand is hij geen kosten verschuldigd voor de bijstand bij de tenuitvoerlegging van het vonnis, zodat deze kosten ook niet voor vergoeding in aanmerking kunnen komen.

5. De beslissing

De rechtbank

5.1.

verklaart voor recht dat [gedaagde] met de verwijzing naar [eiser] in het Facebookbericht van 5 juli 2017 onrechtmatig jegens [eiser] heeft gehandeld en aansprakelijk is voor de daardoor aan [eiser] toegebrachte schade;

5.2.

veroordeelt [eiser] in de proceskosten, aan de zijde van [gedaagde] tot dusver begroot op € 1.165,00;

5.3.

verklaart dit vonnis ten aanzien van 5.2 uitvoerbaar bij voorraad;

5.4.

wijst af het meer of anders gevorderde.

Dit vonnis is gewezen door mr. E.K. van der Lende-Mulder Smit en in het openbaar uitgesproken op 17 oktober 2018.