Uitspraak
RECHTBANK UTRECHT
sector handel en kanton
kantonrechter
locatie Utrecht
zaaknummer: 801800 UC VERZ 12-4088 4091
vonnis d.d. 27 juli 2012
inzake de procedure, door partijen aangebracht bij prorogatie in de zin van artikel 96 Rv,
1. de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
FNV Bondgenoten,
gevestigd te Utrecht,
verder ook te noemen FNV Bondgenoten
gemachtigde: mr. M.J.M. Postma,
en
2. De Ondernemingsraad van P+S Plantlab B.V., [bedrijf 1] B.V. en [bedrijf 2] B.V.,
wonende te [woonplaats],
verder ook te noemen FNV Bondgenoten
gemachtigde: mr. CH.M. de Ruiter Kardol,
gezamenlijk FNV Bondgenotens.
Het verloop van de procedure
FNV Bondgenoten en de OR hebben een gezamenlijk verzoek ingediend.
De mondelinge behandeling vond plaats op 8 mei 2012.
Hierna is uitspraak bepaald.
Het geschil en de beoordeling daarvan
1
Tot de van belang zijnde omstandigheden en feiten behoort het volgende.
1.1. Bij de verkiezingen voor een nieuwe ondernemingsraad (verder OR) op 11 oktober 2011 werden dertien leden gekozen. Artikel. 4.2. van het reglement van de OR bepaalt dat de ondernemingsraad bestaat uit elf leden.
1.2. Er werd in vijf kieskringen gestemd. De vijf kieskringen, waarin gestemd is, zijn Kwekerij [bedrijf 1] BV, (P&S) Plantlab B.V. [woonplaats], (P&S) Plantlab B.V. Heemskerk, [bedrijf 2] B.V. [adres] en [bedrijf 2] B.V. [adres];
Art. 6.2. van het reglement van de OR bepaalt dat er wordt gestemd in twee kiesgroepen, te weten [woonplaats] en Heemskerk.
2.
FNV Bondgenoten vraagt de rechter om de verkiezingsuitslag ongeldig te verklaren en de ondernemingsraad op te dragen nieuwe verkiezingen uit te schrijven.
2.1. FNV Bondgenoten heeft leden die werkzaam zijn in de onderneming van voornoemde vennootschappen en zij heeft kandidaten gesteld voor de verkiezingen van de ondernemingsraad.
2.2. Bij de verkiezingen op 11 oktober 2011 werden dertien leden gekozen, terwijl artikel. 4.2. van het reglement bepaalt dat de ondernemingsraad bestaat uit elf leden. Er werd in vijfkieskringen gestemd. De vijf kieskringen, waarin gestemd is, zijn Kwekerij [bedrijf 1] BV, (P&S) Plantlab B.V. [woonplaats], (P&S) Plantlab B.V. Heemskerk, [bedrijf 2] B.V. [adres] en [bedrijf 2] B.V. [adres]. Art. 6.2. van het reglement van de OR bepaalt daarentegen dat er wordt gestemd in twee kiesgroepen, te weten [woonplaats] en Heemskerk.
Minimaal 13 weken voor de verkiezing zal de verkiezingsdatum aan het personeel en aan de vakbond bekend worden gemaakt. De OR-leden zullen hiervoor zorg dragen (artikel 6.4); Minimaal 9 weken voor de verkiezing zal de lijst met verkiesbare en kiesgerechtigde personen bekend gemaakt worden aan personeel en vakbond (artikel 6.5); De ondernemingsraad stelt dat de lijst van verkiesbare en kiesgerechtigde personen op personeelsinfoborden bekend is gemaakt. Niet twee weken voor de verkiezingen, uiterlijk 27 september 2011, maar pas op 5 oktober 2011 werd aan de kiesgroep Heemskerk de kandidatenlijst bekend gemaakt.
De ondernemingsraad onderzoekt op grond van art. 7.1. van het reglement of de ingediende kandidatenlijsten en de daarop voorkomende kandidaten voldoen aan de vereisten van de wet en het reglement. Het is evenwel niet bekend of de ingediende kandidatenlijsten en de daarop voorkomende kandidaten aan de vereisten voldoen. Of er buiten FNV Bondgenoten kandidatenlijsten zijn ingediend, voorzien van de voorgeschreven dertig handtekeningen en of kandidaten kandidaat zijn gesteld middels indiening van de kandidatenlijsten en vervolgens als dat wel is gebeurd, of tijdig is geschied, daarover laat de ondernemingsraad zich niet uit, althans bewijs dat bij indiening van de buiten FNV Bondgenoten ingediende kandidatenlijsten de voorschriften in acht zijn genomen, is niet geleverd.
Aan de hand van het aantal kiesgerechtigde personen per vestiging zal worden bepaald hoeveel OR-leden iedere kiesgroep levert, zo bepaalt artikel 6.3 van het reglement.
2.3. Er kan niet afgeweken worden van de spelregels in het reglement. Voor de verkiezing van de ondernemingsraad zijn spelregels opgesteld, die zijn er opdat betrokkenen weten waar ze aan toe zijn. Die spelregels moeten in acht worden genomen. De bron voor de spelregels is het reglement. De spelregels moeten ook kenbaar zijn voor betrokkenen en daarom moeten ze in het reglement zijn opgenomen. FNV Bondgenoten heeft er belang bij dat verkiezingen van een ondernemingsraad ordelijk verlopen. Ze heeft er daarnaast belang bij dat de haar bekende en uit het reglement blijkende regels in acht worden genomen. FNV Bondgenoten kan haar beleid, te weten de door haar uit te voeren kandidaatstelling, daarop afstemmen. De verkiezing van de ondernemingsraad moet worden over gedaan.
3.
De OR voert verweer. De ondernemingsraad vraagt de vorderingen van FNV Bondgenoten af te wijzen.
3.1. Dat in het ’oude” reglement nog wordt gesproken over 11 leden in plaats van 13 heeft van doen met snelle ontwikkelingen binnen de onderneming die als keerzijde hebben, dat bijvoorbeeld het OR-reglement in feite weer verouderd is, voordat het reglement is opgesteld. De praktijk heeft geleerd, dat, als de OR alleen of grotendeels uit productiekrachten bestaat, ook al laat je deze medewerkers bijvoorbeeld door de FNV Bondgenoten opleiden (welke opleiding dan weer geruime tijd in beslag zal nemen, hetgeen tijdtechnisch gezien dan weer niet aansluit bij het OR-lidmaatschap), een dergelijke samenstelling totaal niet werkt. Gebleken is, dat zo’n samenstelling van de OR binnen de kortste keren tot ernstige onoverkomelijke onderlinge conflicten van velerlei aard, onbegrip, geroddel, jaloezie en onderlinge spanningen leidt, waardoor er niets uit handen van de OR-leden komt en het management zich uitsluitend moet bezighouden met het blussen van branden in de hoop dat de OR weer zal functioneren, althans, dat er weer iets uit handen van de OR komt. In deze situaties is bovendien gebleken, dat de toenmalige OR-leden totaal niet de waardevolle betekenis van een OR binnen de onderneming beseften. Bovendien ontbrak het bij hen aan verantwoordelijkheidsgevoel. Hierdoor is de laatste en zijn alle voorgaande ondernemingsraden spoedig na hun start volledig uit elkaar geklapt en bleef een chaos achter. Bij de laatste OR zijn alleen de voorzitster, mevr. [A],met twee secretarissen, de dames [B] en [C], overgebleven. Gelukkig waren deze drie dames toen bereid met de grootste moeite en naar eer en geweten de afgelopen OR-verkiezingen te organiseren, precies zoals zij dat ook voor de verkiezingen in 2008 hadden gedaan. Dat er dan wellicht een foutje is gemaakt, mag hen, en ook de onderneming, niet kwalijk genomen worden.
3.2. In 2002, 2005 en 2008 zijn op dezelfde wijze verkiezingen als de laatste uitgevoerd. FNV Bondgenoten en CNV hebben tegen de wijze waarop deze verkiezingen toen werden georganiseerd en verliepen en ter zake van de resultaten ervan, geen enkele kritiek uitgeoefend. Begrijpt de OR het goed, dan verzet FNV Bondgenoten zich kennelijk tegen de samenstelling van de huidige OR. Volgens hen dienen twee leden uit de OR te verdwijnen. De een houdt zich met PZ bezig, terwijl de andere een bedrijfsonderdeel leidt. Juist deze twee leden zijn van groot belang in verband met de afspiegeling van de OR leden ten opzichte van de samenstelling van de onderneming. Zij moeten dus beslist aan boord van de OR blijven.
3.3. Er is een vijftal kiesgroepen. Ieder van de vijf bedrijven heeft een eigen kiesgroep, omdat het personeel van iedere vestiging het personeel van andere vestigingen van de onderneming niet kent en gedurende het werk geen contact met personeel van andere vestigingen heeft en ook niet mag hebben, dit vanwege het grote virusbesmettingsgevaar onder het plantmateriaal. Iedere individuele werknemer heeft zelfs een direct contactverbod, behoudens specifieke toestemming van de bedrijfsleiding, met zijn/haar collega’s in hetzelfde bedrijf.
Er waren dus altijd al meerdere kiesgroepen, maar het was altijd de bedoeling dat iedere vestiging een kiesgroep had. In het reglement staat vermeld dat in een tweetal kiesgroepen moet worden gestemd, maar dit is bedoeld per besloten vennootschap en per vestigingsplaats van deze vennootschappen, [woonplaats] en Heemskerk. (P&S) Plantlab B.V. heeft een vestiging zowel in [woonplaats] als in Heemskerk, hetgeen een tweetal kiesgroepen voor deze vennootschap geeft. [bedrijf 1] B.V. is in [woonplaats] gevestigd. Dit is derhalve de derde kiesgroep. De vierde en vijfde kiesgroep betreft [bedrijf 2] B.V. Deze vennootschap heeft twee vestigingen in Heemskerk. Zo komt de ondernemingsraad op vijf kieskringen.
3.4. Ter gelegenheid van de laatste verkiezing zijn al met zeer veel moeite leden gevonden kunnen worden. Iedere werknemer binnen de onderneming is toen schriftelijk benaderd met het verzoek zich voor de OR te melden. Dat werkte niet. Vervolgens heeft werkgever met heel veel moeite persoonlijk de werknemers benaderd en enkele daarvan uiteindelijk bereid kunnen vinden in de OR deel te nemen. Deze leden hebben toen daarbij werkgever wel voorwaarden gesteld. Zij willen uitsluitend met de huidige representatieve samenstelling in de OR deelnemen en uitsluitend met één groep, die zich onderling ook goed verdraagt, als OR in de onderneming participeren en actief zijn. De onderneming staat dus in feite met de rug tegen de muur. Indien onverhoopt nieuwe verkiezingen uitgeschreven moeten worden, dan zit de onderneming sowieso tenminste een half jaar zonder OR, ervan uitgaande dat er dan weer een OR samengesteld zou kunnen worden.
3.5. De OR volhardt bij haar standpunt, dat er bij de verkiezingen en de voorbereidingen daartoe, niets fout is gegaan, althans niets fout tengevolge waarvan nieuwe verkiezingen zouden moeten plaatsvinden, en dat het niet in het belang van de onderneming is dat er thans nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven.
4.
De kantonrechter komt tot het volgende oordeel.
4.1.
Ingevolge het bepaalde in artikel 36 van de WOR kan iedere belanghebbende de kantonrechter verzoeken te bepalen dat de ondernemer of de ondernemingsraad gevolg dient te geven aan hetgeen bij of krachtens deze wet is bepaald omtrent het instellen of in stand houden van een ondernemingsraad, het vaststellen van een voorlopig of een definitief reglement van de ondernemingsraad, de kandidaatstelling voor en de verkiezing van de leden van de ondernemingsraad, alsmede omtrent het bekend maken van agenda’s en verslagen van vergaderingen, een en ander voor zover dit van de ondernemer of de ondernemingsraad afhangt. Lid 2 bepaalt dat de ondernemingsraad en de ondernemer de kantonrechter kunnen verzoeken te bepalen dat de ondernemer, onderscheidenlijk de ondernemingsraad gevolg dient te geven aan hetgeen overigens bij of krachtens deze wet is bepaald, een en ander voor zover dit van de ondernemer onderscheidenlijk de ondernemingsraad afhangt.
Lid 3 van art 36 bepaalt dat een verzoek aan de kantonrechter op grond van deze wet niet ontvankelijk is, indien FNV Bondgenoten niet vooraf schriftelijk de bemiddeling van de bedrijfscommissie heeft gevraagd.
4.2.
Hoewel partijen over en weer niets over niet-ontvankelijkheid hebben opgemerkt, wijst de kantonrechter erop dat de redactie van lid 3 (en lid 4) van artikel 36 WOR zodanig is dat een verzoek niet ontvankelijk is, indien de FNV Bondgenoten niet vooraf schriftelijk de bemiddeling van de bedrijfscommissie heeft gevraagd. Dit duidt erop dat de kantonrechter ambtshalve moet onderzoeken of zulks het geval was. Naar het oordeel van de kantonrechter is de sanctie van niet-ontvankelijkheid alleen gezet op een verzoek aan de kantonrechter op grond van ”deze wet”, waarmee de WOR is bedoeld. Nu het onderhavige verzoek niet op grond van deze wet maar op grond van artikel 96 van het Wetboek van burgerlijke rechtsvordering wordt verzocht, waarin voor de kantonrechter ook een bemiddelingstaak lijkt te zijn weggelegd, die ook is uitgevoerd maar zonder succes, behoeft de niet-ontvankelijkheid niet te worden uitgesproken.
4.3.
Het verzoek de verkiezingen over te doen kan worden toegewezen.
Voldoende is aannemelijk gemaakt dat de ondernemingsraad bepaalde onderdelen uit zijn eigen reglement niet goed heeft nageleefd. De gevolgen van het niet naleven van het reglement kunnen zo zwaar zijn dat gedurende de periode waarin de ondernemingsraad is gekozen, zij niet geheel op juiste wijze samengesteld is, hetgeen gevolgen heeft voor een legitieme vertegenwoordiging van het personeel in de onderneming. Nu naar het oordeel van de kantonrechter verkiezingen precies volgens de regels moeten geschieden en vaststaat dat bij de onderhavige verkiezingen in ieder geval niet het reglement gevolgd is op de voor iedereen kenbare regelingen dat er 2 kiesgroepen zijn, terwijl voorts door ondernemingsraad onvoldoende is weersproken hetgeen met betrekking tot bekendmakingen en de samenstelling van ondernemingsraad had moeten zijn gebeurd, is de kantonrechter van oordeel dat de verkiezingen moeten worden overgedaan. De OR zal uiterlijk 1 september 2012 moeten beginnen met de eerste stap in het reglement ter zake (nieuwe) verkiezingen.
4.4.
Met betrekking tot de vraag of de verkiezing moeten worden overgedaan conform het oude of een nieuw reglement is de kantonrechter van oordeel dat de nieuwe verkiezing nog zal moeten geschieden conform het oude reglement, omdat een nieuw reglement niet door de ondernemingsraad kan worden vastgesteld, nu zij niet legitiem is gekozen. De nieuwe in te stellen ondernemingsraad zal derhalve een nieuw reglement kunnen vaststellen.
4.5.
De kantonrechter is van oordeel dat de proceskosten geheel moeten worden gecompenseerd, in die zin dat elke partij de eigen kosten draagt.
De beslissing
de kantonrechter:
verklaart de uitslag van de op 11 oktober 2011 gehouden verkiezingen van de ondernemingsraad van P+S Plantlab B.V., [bedrijf 1] B.V. en [bedrijf 2] B.V. ongeldig.
bepaalt dat de ondernemingsraad begint met het uitschrijven van nieuwe verkiezingen, aan de hand van de bepalingen in het reglement van de ondernemingsraad, uiterlijk op 1 september 2012;
compenseert de proceskosten in die zin, dat partijen de eigen kosten dragen.
Dit vonnis is gewezen door mr. J.J.M. de Laat, kantonrechter, en is in het openbaar uitgesproken op 27 juli 2012.