Uitspraak
RECHTBANK UTRECHT
Parketnummer: 16/604144-06
Beslissing verlenging terbeschikkingstelling d.d. 21 november 2011.
In de zaak van de officier van justitie onder het hierboven genoemde parketnummer tegen
[terbeschikkinggestelde], de terbeschikkinggestelde,
geboren te op [1970] te [geboorteplaats] (Turkije),
verblijvende te GGzE De Woenselse Poort te Boschdijk 771, 5626 AB Eindhoven,
advocaat mr. D. Gürses te Utrecht,
heeft de officier van justitie de verlenging van de terbeschikkingstelling gevorderd. Op deze vordering heeft de rechtbank de volgende beslissing gegeven.
1 De stukken
De rechtbank heeft acht geslagen op de zich in het dossier bevindende stukken waaronder:
- het arrest van het Gerechtshof Arnhem d.d. 29 oktober 2007, waarbij de terbeschikkinggestelde ter beschikking is gesteld met bevel tot verpleging van overheidswege, welke terbeschikkingstelling is ingegaan op 13 november 2007;
- de beslissing van het Gerechtshof Arnhem d.d. 21 april 2010, waarbij de termijn van terbeschikkingstelling is verlengd voor de duur van twee jaren;
- de vordering van de officier van justitie d.d. 26 september 2011, die strekt tot verlenging van de terbeschikkingstelling van de terbeschikkinggestelde met twee jaren;
-het rapport van GGzE De Woenselse Poort d.d. 13 september 2011, opgemaakt door R.J. van Montfoort, psychiater/ directeur behandelzaken en M.I. van den Bogerd, klinisch psycholoog/behandelaar, waarin het advies van de zijde van de inrichting is vermeld dat strekt tot verlenging van de terbeschikkingstelling van de terbeschikkinggestelde met twee jaren;
-de wettelijke aantekeningen omtrent de lichamelijke en geestelijke gesteldheid van GGzE De Woenselse Poort, over de periode oktober 2009 tot en met augustus 2011.
2 De procesgang
De terbeschikkinggestelde is bij het arrest van het Gerechtshof Arnhem d.d. 29 oktober 2007 ter beschikking gesteld met bevel tot verpleging van overheidswege in verband met poging tot doodslag, mishandeling en bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht. De terbeschikkingstelling is ingegaan op 13 november 2007. Op 7 november 2008 is de terbeschikkinggestelde opgenomen in GGzE De Woenselse Poort te Eindhoven.
Tijdens het onderzoek ter terechtzitting is de officier van justitie gehoord.
Tevens is de terbeschikkinggestelde gehoord, bijgestaan door zijn raadsman.
Omdat de terbeschikkinggestelde de Nederlandse taal onvoldoende beheerst, heeft het onderzoek ter terechtzitting plaatsgevonden met bijstand van E. Battaloglu, zijnde een in het register als bedoeld in artikel 2 van de Wet beëdigde tolken en vertalers onder nr. 2282 ingeschreven tolk in de Turkse taal. Hetgeen ter terechtzitting is gesproken of voorgelezen is door de tolk vertaald.
Voorts is de deskundige M.I. van den Bogerd - voornoemd - gehoord.
3 Het standpunt van de inrichting
Het standpunt van de inrichting blijkt uit het onder 1 genoemde rapport. De deskundige M.I. van den Bogerd heeft het rapport en het advies van de inrichting toegelicht. Het standpunt luidt - zakelijk weergegeven - als volgt.
De diagnose
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van de volgende delictgerelateerde factoren in de diagnostiek:
• Psychotische stoornis; paranoïde belevingen, achterdocht, geneigd stresserende situaties op paranoïde wijze te interpreteren, daarmee samenhangend hevige angst.
• Beperkte intellectuele capaciteiten; daardoor gebrekkig overzicht en begrip van (sociale) situaties, geen ziektebesef, onvoldoende in staat zich in de ander te verplaatsen, snel overvraagd (o.a. in werk en binnen gezin).
• Middelengebruik en gokken; misbruik van alcohol (dit kan ontremmend werken en paranoïde gedachtegang versterken), pathologisch gokken (daardoor financiële problemen en stress/conflicten binnen gezin).
• Gebrek aan structuur en professionele ondersteuning; sterke behoefte aan structuur door derden, geen professionele hulp (werkte hier niet aan mee), geen medicatie, geen zinvolle daginvulling, dolen, familie niet bij machte om voldoende bijsturing te bieden.
• Beperkt en ontoereikend netwerk; weinig ervaren steun en veel spanningen in de directe sociale omgeving, o.a. psychisch zieke moeder, conflictueuze relatie met vader, veel conflicten met echtegenote (waarschijnlijk ten gevolge van eigen gedrag), niet of nauwelijks contacten buiten eigen gezin en familie, vader spreekt slecht Nederlands en is niet optimaal geïntegreerd in de Nederlandse maatschappij.
• Ontoereikende sociale en copingvaardigheden; geringe frustratietolerantie, zich snel onbegrepen voelen, snel wisselende stemming, veelvuldige hevige conflicten, drinken/gokken, bij oplopende spanningen/angst geneigd te reageren met spullen vernielen, dreigen of (hevige) verbale of fysieke agressie naar de ander (door wie hij zich bedreigd/gekleineerd voelt).
De behandeldoelen
De hoofddoelen van het behandelplan van maart 2011 zijn het actief begeleiden van de terbeschikkinggestelde in het ontwikkelen van vaardigheden die betrekking hebben op het zelfstandig wonen, alsmede het ondersteunen van de terbeschikkinggestelde in het aanbrengen van structuur wanneer hij gebruik maakt van zijn onbegeleide vrijheden.
Het verloop en het effect van de behandeling
Bij de evaluatie van de behandeling in september 2011 blijkt dat de terbeschikkinggestelde niet te motiveren is voor het ontwikkelen van vaardigheden die betrekking hebben op het zelfstandig wonen. Het zelf koken, boodschappen doen en dagindeling volgen, blijken niet haalbaar. Bij alles moet een duidelijke aansturing plaatsvinden en gebeurt er weinig tot niets op eigen initiatief.
De terbeschikkinggestelde kan niet het verband zien tussen deze handelingen en een stap vooruit maken bijvoorbeeld naar de sociowoningen van de GGzE-instelling. Dit heeft tot de conclusie geleid dat de terbeschikkinggestelde aangemeld wordt voor een verblijfsvoorziening met 24-uurs zorg in de verstandelijk gehandicapten zorg.
Er is stapsgewijs geoefend met onbegeleide vrijheden. De terbeschikkinggestelde neemt hierin weinig initiatief en moet vaak worden aangespoord om gebruik te maken van zijn onbegeleide vrijheden. Anderzijds wil de inrichting geen uitbreiding van onbegeleide vrijheden naar de stad proberen gezien de ervaringen met het begeleide bezoek aan het theehuis, waarbij de terbeschikkinggestelde direct informeerde naar de mogelijkheid om alcohol te drinken en om te gokken.
Het recidiverisico
De kans op terugval in delictgedrag naar de vader of andere verzorgende familieleden wordt matig tot hoog geacht zonder de huidige maatregelen en passende setting. Bij de terbeschikkinggestelde ontbreekt probleeminzicht en vermogen zich in te leven in de motieven van anderen. Te verwachten is dat de terbeschikkinggestelde zonder toezicht in vrijheid opnieuw alcohol gaat misbruiken en gaat gokken. In dit verband is ook vermeld dat zich in juli 2011 een incident heeft voorgedaan, waarbij de terbeschikkinggestelde bij een begeleid bezoek aan een Turks theehuis, waarbij hij vragen heeft gesteld over gokken en Raki, een alcoholhoudende drank. Stress en spanning kunnen psychotische symptomen luxeren. Door het ontbreken van coping- en zelfzorgvaardigheden zal hij aangewezen zijn op bemoeienis en zorg van familieleden. Omdat hij vanuit zijn achterdocht kritiek slecht verdraagt en geen inzicht heeft in zijn problemen zal het tot conflicten en acting out kunnen komen. Daarom is het noodzakelijk de huidige maatregel voort te zetten.
Ter terechtzitting heeft de deskundige meegedeeld dat de terbeschikkinggestelde in september 2011 is aangemeld bij Reinaerde. Naar verwachting kan binnen enkele maanden uitsluitsel worden gegeven op welke termijn de terbeschikkinggestelde kan worden geplaatst bij een vestiging van Reinaerde in de buurt van zijn familie. Aan Reinaerde is verzocht om een groepsaccomodatie met 24-uurs toezicht in een intramurale setting, aangezien de terbeschikkinggestelde naar de mening van de deskundige toezicht en controle nodig heeft.
De inrichting geeft er de voorkeur aan om de terbeschikkinggestelde in het TBS-kader te plaatsen bij Reinaerde, zodat aan die plaatsing voorwaarden kunnen worden gesteld.
4 Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft haar standpunt ten aanzien van de verlengingstermijn gehandhaafd.
5 Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft verzocht de vordering af te wijzen. Subsidiair is verzocht de terbeschikkingstelling te verlengen met één jaar. Meer subsidiair is verzocht de TBS voorwaardelijk te beëindigen.
De verdediging heeft betoogd dat de terbeschikkinggestelde bij het begeleide bezoek aan het Turkse koffiehuis zag dat het betreffende koffiehuis raki had en dat er gokautomaten stonden. De terbeschikkinggestelde heeft toen in een gesprek met de eigenaar van het koffiehuis geconstateerd dat er raki was en dat er gokautomaten stonden. Ontkend wordt dat er naar raki en gokautomaten is gevraagd.
Omdat naar de mening van de verdediging de agressie gedurende het TBS-verblijf heeft ontbroken en er geen sprake is van alcoholafhankelijkheid, is er aanleiding de terbeschikkingstelling (voorwaardelijk) te beëindigen. De terbeschikkinggestelde is bereid om reclasseringstoezicht in combinatie met forensisch psychiatrisch toezicht te accepteren.
6 De beoordeling
Gelet op hetgeen hierboven is overwogen, is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen, eist dat de terbeschikkingstelling met verpleging van de terbeschikkinggestelde wordt verlengd.
De rechtbank is daarbij van oordeel dat het op grond van de rapportage van de deskundige en het verhandelde ter terechtzitting aannemelijk is dat de behandeling van de terbeschikkinggestelde meer tijd in beslag zal nemen dan één jaar. In dat verband overweegt de rechtbank dat het door de deskundige geschetste beeld dat de terbeschikkinggestelde geen ziektebesef heeft, ter terechtzitting bevestigd is. De terbeschikkinggestelde heeft ter terechtzitting immers betoogd dat hij het gebruik van medicijnen niet nodig vindt, dat hij niet onrustig is, dat hij hersteld is en dat terug naar huis gaan naar zijn mening het beste is.
De rechtbank acht het evenwel wenselijk dat de voortgang van de behandeling en de resocialisatie van de terbeschikkinggestelde bij Reinaerde over een jaar kan worden getoetst.
De rechtbank zal derhalve de termijn van terbeschikkingstelling verlengen met één jaar. Aan het meer subsidiaire verzoek van de raadsman wordt aldus niet toegekomen.
7 De toepasselijke wetsartikelen
De rechtbank heeft gelet op de artikelen 38d en 38e van het Wetboek van Strafrecht.
8 De beslissing
De rechtbank verlengt de termijn van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege van de terbeschikkinggestelde voor de tijd van één jaar.
Deze beslissing is gegeven door mr. I. Bruna, voorzitter, mr. M.J. Grapperhaus en mr. J.R. Krol, rechters, in tegenwoordigheid van de griffier A. Heijboer en is uitgesproken ter openbare terechtzitting op 21 november 2011.
Mr. I. Bruna is niet in de gelegenheid deze beslissing mee te ondertekenen.