Uitspraak
vonnis
RECHTBANK UTRECHT
Sector Civiel – Afdeling Handel
zaaknummer / rolnummer: 241444 / HA ZA 08-26
Vonnis van 22 oktober 2008
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
DELATA B.V.,
gevestigd te Oost- West- en Middelbeers,
eiseres,
advocaat mr. J. Ran,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TYCO INTEGRATED SYSTEMS B.V.,
gevestigd te Woerden,
gedaagde,
advocaat mr. J.J.W. Remme.
Partijen zullen hierna Delata en TIS worden genoemd.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 31 juli 2007
- incidentele conclusie
- incidentele conclusie van antwoord
- vonnis in het incident van 12 december 2007
- de conclusie van antwoord
- het tussenvonnis van 26 maart 2008
- het proces-verbaal van comparitie van 3 juli 2008
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. Partijen hebben op 22 december 2003 een overeenkomst gesloten met betrekking tot Philips B.V. object Hightech Campus te Eindhoven, waarbij Delata aan TIS software licenties van de Easy toegangscontrole systemen levert. In de overeenkomst wordt voor zover van belang het volgende bepaald:
“(…) Software licenties van de Easy toegangscontrole systemen voor de filialen van de Philips High Tech Campus en het Philips Business Park Eindhoven vallen onder een speciale kortingsregel”.(…)
De kortingen die Delata verleend ten aanzien van de toegangscontrole software licenties zijn als volgt:
De kortingsregel betreft alleen de Easy software prijslijst toegangscontrole items s-510; s-511 en s-512. Voor al de overige items gelden de in de prijslijst genoemde prijzen.
(…)
De jaarlijkse vergoeding is in overleg als volgt overeengekomen op € 2.400,00 per filiaal per jaar met een looptijd van 16 jaar, vast en gebaseerd op een leveringsomvang als in spreadsheet (…) vermelde aantallen.
Dit is dus onafhankelijk van het door Tis verwerven van een onderhoudscontract van Philips hightech campus of niet.
(…)
Voor al het overige betreffende Easy software licenties en leveringen geldt alleen de overeenkomst tussen TIS en ADT van 24 juli 2002 en de Easy software update overeenkomst Delata 082301B_CO2 van 23 augustus 2002. De in deze overeenkomst vermelde alinea’s ten aanzien van opzegging van de onderhoudsovereenkomst van in dit geval Philips komt hierdoor dus te vervallen en is voor 16 jaar vast.
Items die buiten de leveromvang besteld worden, vallen uiteraard onder de normale regeling. Na 16 jaar vervalt alles dus naar de normale EASY software update overeenkomst als eerder in deze alinea vermeld.
Indien een filiaal “vervreemdt” is overeengekomen dat de van korting voorziene licenties naar de netto prijslijstprijs worden aangevuld, (…), waarbij Y het aantal jaren is waarin de 6% vergoeding is betaald en dit filiaal automatisch in de normale software updateregeling wordt opgenomen.
Deze overeenkomst is aangegaan voor maximaal 16 jaar of eindigt eerder indien deze overeenkomst door een andere overeenkomst tussen partijen teniet wordt gedaan. (…)”
Eerder al, op 23 augustus 2002, hebben Delata en ADT Security Services B.V. (hierna: ADT), een zusteronderneming van TIS, een EASY software update overeenkomst gesloten, waarbij onder meer is afgesproken dat ADT de enige gerechtigde afnemer van de software voor onder andere TIS is. In deze overeenkomst zijn de volgende bepalingen van belang:
“Algemeen.
(…)
In dit kontrakt worden de omgang, leveringen en vergoedingen ten aanzien van de EASY-software geregeld aan de in de Benelux gevestigde vestigingen van Tyco-ondernemingen. ADT is hiervoor de partij die als de coördinator tussen de Tyco-vestigingen in de Benelux en Delata optreedt. Zij zal ook de jaarlijkse vergoeding aan Delata betalen en hiervoor de software updates ontvangen en op haar beurt aan de Tyco belanghebbende vestigingen binnen de Benelux verdelen.
(…)
1. De software-levering
1.a. Delata levert de totale software van EASY in de Nederlandse taalmodule aan ADT uit (…). ADT distribueert deze software aan de overige Tyco Benelux vestigingen voor zover deze hier behoefte aan hebben conform de overeenkomst die ADT met deze vestigingen heeft.
(…)
1.b. (…) Deze dongles worden door de verschillende Tyco Benelux vestigingen direct bij Delata besteld en direct aan hen (de opdrachtgevers van Delata) uitgeleverd. Zij zijn ook ieder voor zich verantwoordelijk voor betaling etc. (…) Over het totaal van de in deze pool aanwezige uitstaande software wordt een jaarlijkse vergoeding door ADT aan Delata afgedragen (…). Voor de afdracht van deze vergoeding is ADT verantwoordelijk.
3. Jaarlijkse vergoeding.
(…)
Het totaal aan geleverde software in de pool bestaat uit het totale aan operationeel uitstaande software bij klanten van in de Benelux gevestigde Tyco-ondernemingen. De rekening wordt door ons met een specificatie opgesteld en aan ADT gericht.
(…)
4. Relatie en gedrag tussen ADT en de overige Tyco-Benelux vestigingen.
ADT is de software-coordinator voor de in de Benelux gevestigde Tyco-ondernemingen. Hierdoor verplicht ADT zich deze produkten en diensten aan de ander Tyco Benelux vestigingen na eventuele naar rato vergoeding door te leveren. (…)”
In verband met laatstgenoemde overeenkomst hebben ADT en TIS op 24 juli 2002 een overeenkomst gesloten waarin onder meer het volgende is bepaald:
“(…) ADT een EASY-update en documentatie overeenkomst heeft gesloten met Delata, waarbij ADT als enige in Nederland gerechtigd is van Delata software en documentatie van EASY af te nemen en waarbij Delata alleen aan ADT deze software en documentatie van EASY levert;
(…)
1. De software-updates en documentatie, welke TIS nodig heeft ten behoeve van haar klanten, ontvangt TIS rechtstreeks bij ADT.
2. Dongles voor het vrijgeven van de software bestelt TIS rechtstreeks bij Delata.
3. TIS betaalt aan ADT jaarlijks een vergoeding van 6% van de door Delata aan TIS geleverde vrijschakelingen van de software van EASY.(…)”
TIS is haar betalingsverplichtingen uit de overeenkomst met Delata steeds nagekomen en heeft alleen de factuur van 29 januari 2007 onbetaald gelaten. Hiervoor voert TIS de volgende reden aan (brief van de heer [manager], manager bij Tyco, van 7 februari 2007):
“(…) Wij kunnen helaas niet tot betaling overgaan omdat de door u genoemde dongles niet meer in gebruik zijn. Zoals beschreven in de door u aangehaalde overeenkomst is daarmee de verhandelingsbasis gewijzigd.(…)”
Daarnaast schrijft de raadsman van Tyco aan Delata in zijn brief van 16 maart 2007 het volgende:
“(…)De overeenkomst regelt zowel de levering c.q. vrijschakeling van bovengenoemde software als ook het jaarlijkse onderhoud (zie in dit verband de jaarlijkse service-vergoeding).
Echter, van onderhoud – waarin begrepen het updaten en upgraden van software – is sinds april 2006 geen sprake meer.(…)”
3. De vordering
3.1. Delata vordert, nadat deze zaak is verwezen door de sector kanton naar de sector civiel van de rechtbank, thans nog dat de rechtbank bij vonnis, voor zoveel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad
1. zal verklaren voor recht:
dat TIS op grond van de overeenkomst was en is gehouden om jaarlijks gedurende 16 jaar een betalingstermijn van € 2.400,00 per “geleverd” filiaal aan haar te (blijven) voldoen,
2. dat de rechtbank TIS bij vonnis veroordeelt om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan Delata te voldoen:
a. een bedrag van € 45.696,00,
b. de contractuele rente ad 1,5% per maand over voornoemd bedrag vanaf 1 maart 2007 tot de dag der algehele voldoening,
c. de contractuele buitengerechtelijke (incasso)kosten ad 15% van de hoofdsom,
vermeerderd met de wettelijke rente daarover tot de dag der algehele voldoening,
althans een door de rechtbank in goede justitie te bepalen vergoeding,
3. dat de rechtbank TIS bij vonnis veroordeelt tot het verstrekken van voldoende zekerheid aan Delata, in de vorm van een pand- of hypotheekrecht ten bedrage van het totaal van de resterende deelbetalingen, die Delata jaarlijks uit hoofde van de overeenkomst op TIS kan doen gelden, tot zekerheid voor de betaling van al hetgeen Delata uit hoofde van de overeenkomst nog van TIS heeft te vorderen, althans TIS te veroordelen tot een door de rechtbank in goede justitie te bepalen zekerheidsstelling, en
4. dat de rechtbank TIS bij vonnis veroordeelt in de kosten van deze procedure, te vermeerderen met de wettelijke rente hierover indien TIS deze kosten niet binnen twee weken na betekening van het in deze te wijzen vonnis heeft voldaan.
3.2. Delata legt aan haar vorderingen, tegen de achtergrond van de vaststaande feiten, de navolgende stellingen ten grondslag.
Op grond van de overeenkomst is TIS verplicht om jaarlijks gedurende 16 jaar een betalingstermijn van € 2.400,00 per “geleverd” filiaal aan Delata te voldoen. TIS heeft tot aan de factuur van 29 januari 2007 steeds aan deze betalingsverplichting voldaan. Bij brief van 13 februari 2007 heeft Delata TIS in gebreke gesteld en gesommeerd haar betalingsverplichting van 29 januari 2007 te voldoen. Bij brief van 8 maart 2007 heeft Delata TIS ten aanzien van genoemde verplichting opnieuw gesommeerd.
4. Het verweer
4.1. TIS concludeert dat de rechtbank bij vonnis de vorderingen van Delata zal
afwijzen en haar zal veroordelen in de kosten van de procedure.
4.2. TIS heeft hiertoe het volgende aangevoerd.
4.3. De tussen partijen gesloten overeenkomst ziet niet alleen op de levering door Delata van software licenties, maar ook op het leveren van updates van de software. TIS heeft in 2006 geen updates van Delata ontvangen, zodat Delata in 2006 tekort is geschoten in haar verplichtingen jegens TIS. Om deze reden heeft TIS bij brief van 7 februari 2007 de overeenkomst met Delata met ingang van 1 januari 2007 buitengerechtelijk ontbonden. Door de ontbinding van de overeenkomst per 1 januari 2007 is TIS dan ook niet langer gehouden de servicevergoeding Philips Campus voor 2007 te betalen.
4.4. Daarnaast heeft TIS haar betalingsverplichting jegens Delata bij brief van 16 maart 2007 op grond van art. 6:262 lid 1 BW opgeschort vanwege de eerder genoemde tekortkoming van Delata in 2006 onder de Software Update Overeenkomst.
4.5. De vordering van Delata betreffende de rente en incassokosten dient te worden afgewezen, omdat deze is gebaseerd op de algemene voorwaarden van Delata en deze niet van toepassing zijn op leveringen van Software updates voor de Philips Campus. Bovendien dienen de incassokosten te worden afgewezen, omdat Delata slechts advocaatkosten heeft gemaakt en deze niet onder de incassokosten vallen.
5. De beoordeling
5.1. Voorafgaand aan de inhoudelijke beoordeling dient te worden opgemerkt dat om organisatorische redenen een andere rechter dan de rechter die de comparitie heeft geleid over de onderhavige zaak heeft geoordeeld.
Deze zaak is door de sector kanton verwezen naar de sector civiel van de rechtbank.
5.2. Partijen betwisten het bestaan van de overeenkomst niet, zodat bij de beoordeling van de hierna volgende vragen de overeenkomst zoals vervat in productie 6 bij de dagvaarding het uitgangspunt is.
5.3. Krachtens de overeenkomst is TIS gehouden jaarlijks een servicevergoeding te betalen aan Delata van € 2.400,00 per filiaal met een looptijd van 16 jaar. Het voorgaande wordt door TIS niet bestreden en TIS heeft dan ook tot en met 2006 conform de overeenkomst gehandeld en de facturen van Delata betaald.
5.4. TIS is van mening dat de betalingsverplichting uit hoofde van de overeenkomst niet langer op haar rust en dat zij daarom niet verplicht is de factuur van 29 januari 2007 te voldoen. Volgens TIS is Delata haar verplichting tot het leveren van software updates niet nagekomen, waarop TIS de overeenkomst op 7 februari 2007 met ingang van 1 januari 2007 schriftelijk heeft ontbonden, dan wel haar betalingsverplichting heeft opgeschort. Hierbij wordt door TIS verwezen naar productie 10 bij de dagvaarding.
5.5. De kern van het geschil spitst zich toe op de vraag of het verweer van TIS dat Delata krachtens de overeenkomst niet alleen is gehouden tot het leveren van software licenties, maar ook tot het leveren van de software updates, terecht wordt opgeworpen. In de overeenkomst wordt alleen gesproken over de verplichting voor Delata tot het leveren van software licenties. Uit de overeenkomst kan niet worden opgemaakt dat partijen tevens hebben afgesproken dat de overeenkomst ook betrekking heeft op het leveren van software updates. Het is niet aannemelijk dat partijen anders, zoals TIS stelt, zijn overeengekomen, nu in artikel 2 van de overeenkomst met betrekking tot al het overige het volgende is bepaald:
“(…) Voor al het overige betreffende Easy software licenties en leveringen geldt alleen de overeenkomst tussen TIS en ADT van 24 juli 2002 en de Easy software update overeenkomst Delata 082301B_C02 van 23 augustus 2002.(…)”
5.6. In artikel 2 van de overeenkomst hebben partijen derhalve uitdrukkelijk vastgelegd dat de overeenkomst slechts betrekking heeft op het leveren van software licenties en niet meer dan dat. Voor al het overige, zoals de software updates, gelden de andere overeenkomsten zoals genoemd in artikel 2. Bovendien blijkt eenduidig uit de overeenkomst tussen TIS en ADT van 24 juli 2002 dat ADT degene is die jegens TIS verplicht is tot het leveren van de zogenoemde software updates. Evenmin kan uit de overeenkomst tussen Delata en ADT van 23 augustus 2002 worden afgeleid dat TIS als partij bij deze overeenkomst betrokken is. Een en ander betekent dat TIS zich dan ook niet rechtstreeks op de overeenkomst tussen Delata en ADT kan beroepen.
5.7. Daarnaast is door TIS onvoldoende onderbouwd op grond waarvan moet worden aangenomen dat TIS anderszins rechten kan ontlenen aan de overeenkomst tussen Delata en ADT, terwijl het enkele feit dat ADT in de overeenkomst met Delata als coördinator wordt aangewezen niet tot het oordeel kan leiden dat TIS daardoor partij is geworden.TIS heeft ter comparitie nog wel aangevoerd dat de overeenkomst tussen haar en Delata alléén betrekking heeft op de levering van software updates en dat zij beschikt over inkooporders en facturen van de levering daarvan doch zij heeft nagelaten deze in het geding te brengen, zodat ook dit verweer vanwege onvoldoende onderbouwing wordt gepasseerd.
5.8. Het voorgaande brengt met zich dat Delata niet tekortgeschoten is in de nakoming van de overeenkomst, zodat TIS geen beroep kan doen op opschorting van haar betalingsverplichting of ontbinding van die overeenkomst.
5.9. Ten slotte heeft TIS onvoldoende onderbouwd op grond waarvan de betalingsverplichting van 16 jaar anderszins zou komen te zijn vervallen. Het verweer van TIS dat de overeenkomst tussen haar en Delata door een andere overeenkomst teniet is gegaan, kan geen stand houden, nu TIS daaromtrent niets naders heeft aangevoerd en zij slechts melding maakt van gewijzigde omstandigheden. In de slotbepaling van de overeenkomst hebben partijen uitdrukkelijk bepaald dat de overeenkomst slechts door een andere overeenkomst teniet kan worden gedaan.
5.10. Op grond van het voorgaande oordeelt de rechtbank dat de betalingsverplichting van TIS zoals geformuleerd in de overeenkomst in stand is gebleven. De vordering van Delata met betrekking tot de verklaring van recht dat TIS op grond van de overeenkomst een betalingsverplichting had en heeft om jaarlijks gedurende 16 jaar een betalingstermijn van € 2.400,00 per “geleverd” filiaal aan Delata te voldoen, zal derhalve worden toegewezen. Ook de de vordering van Delata betreffende de veroordeling van TIS om aan Delata een bedrag van € 45.696,00 te voldoen tegen behoorlijk bewijs van kwijting zal gezien het vorenstaande worden toegewezen.
5.11. TIS heeft ook de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden van Delata op de overeenkomst betwist. Uit de brieven van 28 november 2001, 28 maart 2002 (productie 3 bij de dagvaarding) en in het bijzonder uit de inkoopopdracht van Tyco van 10 augustus 2004 (productie 3 bij de dagvaarding) blijkt echter dat TIS de algemene voorwaarden van Delata heeft aanvaard. Ook dit verweer wordt derhalve gepasseerd. De gevorderde contractuele rente ad 1,5% per maand vanaf 1 maart 2007 tot de dag der algehele voldoening zal worden toegewezen.
5.12. Ondanks dat uit de genoemde voorwaarden blijkt dat Delata aanspraak kan maken op de buitengerechtelijke incassokosten van 15% van de hoofdsom, heeft Delata onvoldoende onderbouwd dat het gaat om kosten die betrekking hebben op verrichtingen anders dan een enkele aanmaning, het inwinnen van inlichtingen en het op gebruikelijke wijze samenstellen van het dossier. Dit onderdeel van de vordering wordt daarom afgewezen.
5.13. De vordering van Delata om TIS te veroordelen tot het verstrekken van voldoende zekerheid aan Delata ligt, als niet (voldoende gemotiveerd) weersproken voor toewijzing gereed.
5.14. TIS zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de proceskosten, vermeerderd met de wettelijke rente, indien TIS deze kosten niet binnen twee weken na betekening van het in deze te wijzen vonnis heeft voldaan.
De kosten aan de zijde van Delata worden begroot op:
- dagvaarding EUR 70,85
- vast recht 806,00
- salaris advocaat 1.788,00(2 punten × factor 1,0 × tarief EUR 894,00)
Totaal EUR 2.664,85
6. De beslissing
De rechtbank
6.1. verklaart voor recht dat TIS uit hoofde van de overeenkomst gehouden was en is om jaarlijks gedurende 16 jaar een betalingstermijn van € 2.400,00 per “geleverd” filiaal aan Delata te (blijven) voldoen,
6.2. veroordeelt TIS om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan Delata te voldoen:
een bedrag van € 45.696,00, te vermeerderen met de contractuele rente ad 1,5% per maand over dit bedrag vanaf 1 maart 2007 tot de dag der algehele voldoening,
6.3. veroordeelt TIS tot het verstrekken van voldoende zekerheid aan Delata ten bedrage van het totaal van de resterende deelbetalingen die Delata jaarlijks uit hoofde van de overeenkomst op TIS kan doen gelden,
6.4. veroordeelt TIS in de proceskosten, aan de zijde van Delata tot op heden begroot op € 2.664,85 te vermeerderen met de wettelijke rente, indien TIS deze kosten niet binnen twee weken na betekening van het in deze te wijzen vonnis heeft voldaan,
6.5. verklaart dit vonnis met betrekking tot het dictum sub 6.2, 6.3 en 6.4 uitvoerbaar bij voorraad,
6.6. wijst het meer of anders gevorderde af.
In verband met een herverdeling van werkzaamheden wordt dit vonnis door een andere rechter geschreven dan door degene die de comparitie heeft gehouden.
Dit vonnis is gewezen door mr. S.A.M. Vrendenbarg-Elsbeek en in het openbaar uitgesproken op 22 oktober 2008.