Uitspraak
KG-nr: 183098/KGZA 04-802/EV 3 september 2004
RECHTBANK UTRECHT
Sector Handels - en Familierecht
VONNIS
van de voorzieningenrechter
in het kort geding van:
1. de vennootschap naar vreemd recht
DYSON LTD.,
gevestigd te Malmesbury, Verenigd Koninkrijk,
2. de vennootschap naar vreemd recht
NOTETRY LTD.,
gevestigd te Wiltshire, Verenigd Koninkrijk,
e i s e r s ,
procureur: mr. B.F. Keulen,
advocaat: mr. J.Th. van Walderveen te Amsterdam,
- t e g e n -
de besloten vennootschap
met beperkte aansprakelijkheid
KRUIDVAT RETAIL B.V.,
gevestigd te Renswoude,
g e d a a g d e ,
procureur: mr. J.J.W. Remme,
advocaat: mr. E.M. Polak te Amsterdam.
Eisers worden hierna gezamenlijk in enkelvoud aangeduid als Dyson en gedaagde als Kruidvat.
1. Het verloop van de procedure
1.1. Het verloop van de procedure is als volgt:
- dagvaarding d.d. 1 september 2004, die in fotokopie aan dit vonnis is gehecht;
- mondelinge behandeling op 2 september 2004;
- pleitnota's en producties van beide partijen.
1.2. Partijen hebben vonnis gevraagd.
1.3. Op 3 september 2004 om 10.00 uur heeft de voorzieningenrechter uitspraak gedaan op het audiëntieblad. Het onderstaande is hiervan een uitwerking.
2. De feiten
2.1. Dyson Ltd. heeft onder de naam Dual Cyclone een reeks stofzuigers zonder stofzak op de markt gebracht. In 1993 kwam de eerste stofzuiger, de Dual Cyclone (DC)01, later opgevolgd door onder meer de typen DC02, DC05 en DC08.
2.2. Notetry Ltd. (hierna: Notetry) is een aan Dyson Ltd. gelieerde onderneming. Notetry is houdster van het in de Benelux op 18 januari 1999 ingeschreven modelrecht op de Dual Cyclone DC05, geregistreerd onder nummer 30505-00.
2.3. Kruidvat exploiteert een groot aantal winkels in Nederland en België, waarin zij met name artikelen op het terrein van persoonlijke verzorging aanbiedt. Daarnaast biedt Kruidvat op incidentele basis producten aan die niet onder het terrein van de persoonlijke verzorging vallen.
2.4. Vanaf 30 augustus 2004 heeft Kruidvat in al haar filialen een stofzuiger – zonder stofzak – te koop aangeboden onder de naam "Zyklonen-power" voor een koopprijs van € 59,95.
3. Het geschil
3.1. Voor de volledige inhoud en de grondslagen van de vordering wordt verwezen naar de aangehechte dagvaarding. Dyson vordert, kort weergegeven:
I. Kruidvat te gebieden iedere inbreuk op de auteursrechten en modelrechten van Dyson alsmede iedere onrechtmatige daad jegens Dyson te staken en gestaakt te houden;
II. Kruidvat te gebieden te staken en gestaakt te houden ieder verhandelen, ter verkoop aanbieden, in voorraad houden, im- en exporteren van de onder 2.4. genoemde stofzuigers;
III. Kruidvat te bevelen om binnen veertien dagen aan Dyson te verstrekken een schriftelijke, van relevante bescheiden vergezeld gaande, door een registeraccountant – op basis van onafhankelijk en zelfstandig verricht onderzoek – gecertificeerde opgave betreffende:
a. de totale hoeveelheid geproduceerde en/of ingekochte hoeveelheid inbreukmakende stofzuigers, gespecificeerd naar type, kleur en leverancier;
b. de totale hoeveelheid door Kruidvat uit openstaande orders te ontvangen inbreukmakende stofzuigers, gespecificeerd naar type, kleur en afnemer;
c. de totale hoeveelheid verkochte inbreukmakende stofzuigers, gespecificeerd naar type, kleur en afnemer;
d. de totale door Kruidvat betaalde inkoopprijs, althans productieprijs en gehanteerde verkoopprijs, gespecificeerd naar kleur en type;
e. de totale hoeveelheid bij Kruidvat in voorraad zijnde inbreukmakende stofzuigers, gespecificeerd naar type en kleur;
f. het totale bedrag van de door Kruidvat genoten winst als gevolg van de verhandeling van de inbreukmakende stofzuigers;
g. de namen en adressen van alle bij de verhandeling en productie van de inbreukmakende stofzuigers betrokken (rechts)personen, meer in het bijzonder namen en adressen van (rechts)personen die de stofzuigers aan Kruidvat hebben geleverd en aan wie Kruidvat één of meer stofzuigers heeft geleverd;
I. Kruidvat te veroordelen tot betaling van een dwangsom van € 30.000,- per dag of per overtreding van het onder I. tot en met III. genoemde;
II. Kruidvat te bevelen om de totale nog bij haar in voorraad zijnde en door alle filialen geretourneerde inbreukmakende stofzuigers te laten vernietigen;
III. Kruidvat te veroordelen tot betaling aan Dyson van een bedrag van € 45.000,- bij wijze van voorschot op schadevergoeding/winstafdracht, te vermeerderen met de wettelijke rente;
IV. de termijn als bedoeld in artikel 260 Rv te bepalen op 6 maanden;
V. Kruidvat te veroordelen in de kosten van de procedure.
3.2. Dyson heeft aan haar vordering allereerst ten grondslag gelegd dat Kruidvat inbreuk maakt op de auteursrechten van Dyson op de DC02, in het bijzonder op de rechten als bedoeld in de artikelen 12 en 13 van de Auteurswet (Aw). Volgens Dyson heeft het ontwerp van het uiterlijk van de DC02 een eigen, persoonlijk karakter en draagt het de persoonlijke stempel van de maker. Daarmee komt de DC02 voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking, aldus Dyson, en door een qua vormgeving identieke stofzuiger op de markt te brengen maakt Kruidvat inbreuk op de DC02.
Voorts stelt Dyson dat Kruidvat inbreuk maakt op het modelrecht van Notetry. Volgens Dyson biedt Kruidvat immers een stofzuiger ter verkoop aan die hetzelfde uiterlijk heeft als de door Notetry gedeponeerde stofzuiger, althans een stofzuiger met een uiterlijk dat dezelfde algemene indruk wekt bij de geïnformeerde gebruiker. Daarmee handelt Kruidvat in strijd met artikel 14 van de Benelux Tekeningen en Modellenwet (BTMW), aldus Dyson.
Tenslotte is er volgens Dyson sprake van slaafse nabootsing, althans onrechtmatig handelen, nu Kruidvat zonder enige noodzaak de stofzuiger van Dyson nabootst en daarmee profiteert van de reputatie van Dyson en waardoor verwarring ontstaat bij het relevante publiek. Bovendien wordt volgens Dyson haar reputatie aangetast als gevolg van het feit dat Kruidvat haar stofzuigers tegen een veel lagere prijs op de markt brengt.
3.3. Het verweer van Kruidvat komt in het volgende voor zoveel nodig aan de orde.
4. De beoordeling
4.1. In dit kort geding staat de vraag centraal of Kruidvat vanaf 30 augustus 2004 ‘met de in haar filialen aangeboden stofzuigers, bekend onder de naam Zyklonen-Power, model- en/of auteursrechtelijk inbreuk maakt op de door Dyson ontwikkelde stofzuiger van het type DC02.
Modelrecht
4.2. Geoordeeld moet worden dat de DC02 niet voor bescherming onder het modelrecht op grond van de BTMW in aanmerking komt. Kruidvat heeft immers onweersproken aangevoerd dat het depot waarop Dyson zich ter bescherming van haar model in het onderhavige geval beroept ziet op het type DC05 en niet op het type DC02. Voor zover Dyson beoogt te stellen dat de DC02, als voorloper van de DC05, zoveel gelijkenis vertoont met de DC05 dat ook de DC02 onder de bescherming van het modelrecht van de DC05 valt, dan moet worden geoordeeld dat het modeldepot van Notatry van de DC05 niet voor bescherming in aanmerking komt. Om voor modelbescherming in aanmerking te komen is, zo blijkt uit artikel 1bis BTMW, immers vereist dat het model nieuw is en dat het over een eigen karakter beschikt. Onweersproken is dat de DC02 in 1993 op de markt is gebracht en vast staat dat het model DC05 in januari 1999 is gedeponeerd. Als de stelling van Dyson dat de DC02 zoveel op de DC05 lijkt dat ze feitelijk als hetzelfde model te beschouwen zijn wordt gevolgd, dan moet worden geoordeeld dat de DC05 niet nieuw is noch over een eigen karakter beschikt. In dat geval heeft immers een stofzuiger met hetzelfde uiterlijk als het gedeponeerde model, of een stofzuiger die daarmee slechts ondergeschikte verschillen vertoont, reeds feitelijke bekendheid genoten in de periode voorafgaand aan de depotdatum. De vordering van Dyson, voor zover gebaseerd op inbreuk van het modelrecht van Notetry, dient dan ook te worden afgewezen.
Auteursrecht
4.3. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is de stofzuiger van Dyson van het type DC02 aan te merken als een nieuw, oorspronkelijk werk, dat het persoonlijk stempel van de maker draagt. Vergeleken met andere door partijen overgelegde afbeeldingen van (ook stofzakloze) stofzuigers valt op dat de maker bij het ontwerpen van de DC02 keuzes heeft gemaakt die subjectief bepaald zijn en niet uitsluitend op objectieve vereisten van technische of praktische aard zijn gebaseerd. De hieronder (onder 4.5.) genoemde kenmerken geven de DC02 een onmiskenbaar eigen, herkenbaar gezicht, in het bijzonder de ronde s-vormige body met aan de achterkant de grote wielen, de ronde voorkant en het transparante stofreservoir met - eveneens - transparante handvat. Daarmee komt de DC02 in aanmerking voor auteursrechtelijke bescherming. Anders dan Kruidvat heeft betoogd doet hieraan niet af – de door Dyson betwiste – stelling dat Dyson de DC02 niet meer te koop aanbiedt.
4.4. Kruidvat heeft betwist dat zij inbreuk maakt op het auteursrecht van Dyson. Haar stofzuiger heeft, evenals vele andere stofzuigers zonder stofzak die in de afgelopen jaren op de markt zijn gebracht, dezelfde futuristische stijl als de stofzuiger van Dyson. Met Kruidvat is de voorzieningenrechter van mening dat het volgen van een bepaalde stijl toelaatbaar is en op zichzelf geen auteursrechtinbreuk hoeft op te leveren. Dit is echter anders indien de stofzuiger van Kruidvat daarnaast, door het overnemen van de bijzondere kenmerken en vormgeving van de DC02, moet worden aangemerkt als een verveelvoudiging van de DC02.
4.5. De kenmerken van de DC02 zijn de volgende. Een ronde, s-vormige body met aan de achterzijde twee grote ronde wielen. De achterwielen hebben een binnenwiel en op de body, boven de wielen, bevinden zich aan de ene kant de aan-/uitknop van de stofzuiger en aan de andere kant de knop om het electriciteitssnoer in de stofzuiger op te bergen. Op de body van de stofzuiger bevindt zich een rond handvat, meelopend in de vorm van de body. Aan de voorzijde van de DC02 bevinden zich twee kleine wieltjes. De bovenzijde bestaat uit een ronde vorm, waarop de zuigbuis is geplaatst.
Aan de voorzijde bevindt zich een transparant stofreservoir, met een transparant handvat.
4.6. Bij de beoordeling van de vraag of de stofzuiger van Kruidvat als een verveelvoudiging van de DC02 dient te worden aangemerkt en als zodanig inbreuk maakt op het auteursrecht van Dyson komt het aan op de totaalindruk van het ontwerp.
Geoordeeld moet worden dat de hierboven onder 4.5. genoemde karakteristieke kenmerken van de DC02 zo goed als volledig terugkeren in de door het Kruidvat te koop aangeboden stofzuiger. Voor zover er verschillen bestaan, dan zijn deze slechts van ondergeschikte aard. Zo loopt het handvat op de body van de stofzuiger van het Kruidvat niet helemaal door tot bovenop de stofzuiger en beschikt deze stofzuiger over één klein wieltje aan de voorzijde, doch deze verschillen zijn te verwaarlozen in het kader van het totale beeld van de producten. Ook het feit dat de vorm van de slangingang van de Kruidvat-stofzuiger verschilt en dat de ontgrendelingsknop op een andere plaats zit dan bij de DC02 doet aan dit oordeel niet af. Het betreft hier slechts ondergeschikte details die niet afdoen aan de overeenstemmende totaalindruk die de stofzuigers te zien geven en die het publiek niet zullen opvallen.
4.7. Op grond van het vorenstaande moet worden geconcludeerd dat er sprake is van een zodanige gelijkenis tussen de DC02 en de door het Kruidvat in haar filialen verkochte stofzuigers dat er sprake is van een verveelvoudiging in de zin van de Aw en dat Kruidvat derhalve inbreuk maakt op de auteursrechten van Dyson. De vordering is derhalve toewijsbaar voor zover gegrond op auteursrechtinbreuk. Nu Kruidvat reeds hiermee onrechtmatig handelt jegens Dyson behoeft op de gestelde slaafse nabootsing en overig onrechtmatig handelen, waarvan overigens niet is gebleken, niet te worden beslist.
De vorderingen
4.8. Dyson heeft in haar dagvaarding aangevoerd dat zij tevens belang heeft bij toewijzing van haar vorderingen voor België, aangezien Kruidvat een groot aantal filialen in België heeft. Anders dan Kruidvat meent moet de vordering van Dyson tot het opleggen van een verbod op auteursrechtinbreuk zo worden gelezen dat deze vordering zich mede uitstrekt tot België. Dyson heeft immers in het lichaam van de dagvaarding gesteld dat zij specifiek belang heeft bij toewijzing van haar vordering voor België. Door in het petitum in het algemeen een verbod te vorderen moet daaronder tevens worden geacht te zijn begrepen een grensoverschrijdend verbod op inbreuk van het auteursrecht van Dyson, zich uitstrekkend tot België. De voorzieningenrechter is ten aanzien van Dyson op grond van de Berner Conventie bevoegd om kennis te nemen van een geschil betreffende het door Dyson naar Engels recht verkregen auteursrecht op de DC02 en om een verbod uit te spreken voor inbreukmakende handelingen van Kruidvat in door de Conventie gebonden landen. Het toe te wijzen verbod op inbreuk van het auteursrecht van Dyson wordt derhalve tevens geacht te gelden voor de filialen van Kruidvat in België.
4.9. Dyson heeft voorts gevorderd Kruidvat te veroordelen tot betaling van een voorschot op schadevergoeding ter grootte van € 45.000,-. Kruidvat heeft zich hiertegen verweerd, stellende dat er geen sprake is van een spoedeisend belang aan de zijde van Dyson. Dit verweer gaat niet op. Dyson heeft immers voldoende aannemelijk gemaakt dat zij, als gevolg van de inbreukmakende en derhalve onrechtmatige handelingen van Kruidvat schade heeft geleden uit hoofde van winstderving en exclusiviteits- en reputatieverlies. Uitgaande van de door Dyson ter gelegenheid van de mondelinge behandeling opgevoerde schadeberekening, welke Kruidvat op zichzelf niet heeft betwist, is voldoende aannemelijk dat de bodemrechter in ieder geval een bedrag van € 25.000,- bij wijze van schadevergoeding aan Dyson zal toekennen. De gevorderde schadevergoeding zal ter hoogte van dit bedrag dan ook worden toegewezen.
4.10. De gevorderde nevenvoorzieningen zijn eveneens toewijsbaar, met dien verstande dat ter zake van de onder III. van het petitum gevorderde opgaven er geen aanleiding is om de inbreukmakende stofzuigers te specificeren naar type en kleur. Onweersproken is immers dan Kruidvat maar één type stofzuiger in haar filialen heeft aangeboden. Evenmin ziet de voorzieningenrechter aanleiding om Kruidvat te veroordelen een opgave te doen van alle afnemers van de inbreukmakende stofzuigers, nu voldoende aannemelijk is geworden dat het hier slechts consumenten betreft. Van Kruidvat kan niet worden verwacht dat zij opgave doet van namen en adressen van alle consumenten die in haar filialen een stofzuiger hebben gekocht. Nu Kruidvat bovendien onbetwist heeft aangevoerd dat de termijn waarbinnen zij de door een registeraccountant gecertificeerde opgave dient te doen te kort is, zal deze termijn worden bepaald op vier weken. Dezelfde termijn zal vastgesteld voor de vordering tot retournering en vernieling van de nog bij Kruidvat aanwezige inbreukmakende stofzuigers.
4.11. De gevorderde dwangsommen zullen worden gematigd en gemaximeerd als na te melden. Er is geen verweer gevoerd tegen vaststelling van de termijn als bedoeld in artikel 260 Rv op zes maanden, zodat dienovereenkomstig zal worden beslist.
4.12. Kruidvat zal, als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van het geding.
5. De beslissing
De voorzieningenrechter:
5.1. gebiedt Kruidvat om binnen 24 uur iedere inbreuk op het auteursrecht van Dyson Ltd. op de stofzuiger van het type Dual Cyclone DC02 te staken en gestaakt te houden;
5.2. gebiedt Kruidvat om binnen 24 uur te staken en gestaakt te houden ieder verhandelen, ter verkoop aanbieden, in voorraad houden, im- en exporteren van de in de dagvaarding genoemde stofzuiger, bekend onder de naam "Zyklonen-power";
5.3. beveelt Kruidvat om binnen vier weken na betekening van dit vonnis aan Dyson te verstrekken een schriftelijke, van relevante bescheiden vergezeld gaande, door een registeraccountant op basis van onafhankelijk en zelfstandig onderzoek gecertificeerde opgave te doen van:
a. de totale door Kruidvat ingekochte hoeveelheid inbreukmakende stofzuigers;
b. de totale hoeveelheid door Kruidvat verkochte inbreukmakende stofzuigers;
c. de totale door Kruidvat betaalde inkoopprijs en de door haar gehanteerde verkoopprijs;
d. de totale hoeveelheid bij Kruidvat in voorraad zijnde inbreukmakende stofzuigers;
e. de namen en adressen van de (rechts)personen die de inbreukmakende stofzuigers aan Kruidvat hebben geleverd;
5.4. bepaalt dat Kruidvat aan Dyson een dwangsom verbeurt van € 1.000,- voor iedere overtreding van het onder 5.1., 5.2. en 5.3. bepaalde, tot een maximum van in totaal aan te verbeuren dwangsommen van € 100.000,-;
5.5. beveelt Kruidvat de totale nog bij haar in voorraad zijnde en door alle filialen geretourneerde inbreukmakende stofzuigers binnen vier weken na betekening van dit vonnis, althans na een nader tussen partijen overeen te komen termijn, voor eigen rekening te laten vernietigen in het bijzijn van de advocaat van Dyson en een deurwaarder die hiervan proces-verbaal zal opmaken;
5.6. veroordeelt Kruidvat om aan Dyson te betalen een bedrag van € 25.000,- (vijfentwintig duizend euro) als voorschot op de aan haar te betalen schadevergoeding en/of winstafdracht;
5.7. veroordeelt Kruidvat in de kosten van dit geding, tot aan deze uitspraak aan de zijde van Dyson begroot op € 703,- voor salaris procureur en op € 970,40 voor verschotten;
5.8. bepaalt de termijn voor het instellen van de eis in de hoofdzaak als bedoeld in artikel 260 Rv op 6 maanden;
5.9. verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;
5.10 wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. P.S. Elkhuizen-Koopmans en in het openbaar uitgesproken op 3 september 2004.