Uitspraak
RECHTBANK 'S-HERTOGENBOSCH
Parketnummer: 01/040521-04
Uitspraakdatum: 21 december 2004
VERKORT VONNIS
Verkort vonnis van de rechtbank 's-Hertogenbosch, meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken, in de zaak tegen:
[verdachte],
geboren te (woonplaats) op (geboortedatum) 1951,
wonende te (woonplaats), (adres),
verblijvende (adres) te (verblijfplaats).
Dit vonnis is op tegenspraak gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting van 7 december 2004.
De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officier van justitie en van hetgeen van de zijde van verdachte naar voren is gebracht.
De tenlastelegging.
De zaak is aanhangig gemaakt bij dagvaarding van 27 oktober 2004.
Aan verdachte is tenlastegelegd dat:
1.
hij in of omstreeks de periode gelegen tussen 10 december 2003 tot 29 maart
2004 te Rosmalen, gemeente 's-Hertogenbosch,, in het openbaar, bij geschrift
of afbeelding, te weten via het internet, heeft aangezet tot haat tegen en/of
discriminatie van mensen, te weten joden en/of gewelddadig optreden tegen
persoon of goed van mensen, te weten joden, wegens hun ras en/of hun
godsdienst, door het volgende te doen:
Verdachte heeft een voor alle gebruikers (bezoekers) van het internet vrij
toegankelijke website gecreëerd onder de naam (op de locatie)
www.dutchpal.com. Op deze website heeft verdachte een aantal teksten
geplaatst die, al dan niet door het aanklikken van (een) zogenaamde "link(s)"
konden worden gelezen door gebruikers van het internet. Een van deze teksten
was getiteld "Holocaust" of "De Holocaust die er nooit geweest is".
Deze tekst luidde als volgt:
"De Holocaust die er nooit is geweest.
We kunnen in het geval van de Holocaust duidelijk de effecten van de media
zien in het scheppen van gebeurtenissen die nooit hebben plaatsgevonden, en
in het omzetten van goed in fout en omgekeerd. De "Holocaust" kan perfect de
leugen van de eeuw genoemd worden, en door de hele geschiedenis van de mens
heen was er nog nooit zo'n gewaagde leugen als de Holocaust. In dit gedeelte
zullen we de feiten bespreken om te bewijzen dat alle verhalen over de
Holocaust werden verzonnen ter wille van het eigen voordeel van de
zionistische joden"
Onder deze tekst waren door verdachte links geplaatst/aangebracht (werd
verwezen) naar andere - door verdachte op zijn website geplaatste - teksten.
Onder deze links bevond zich onder meer de integrale (Engelse) tekst van een
boek getiteld "Did six million really die" ("Stierven er werkelijk zes
miljoen") van de auteur Richard E. Harwood. Verdachte heeft een aantal
hoofdstukken van die tekst vertaald in het Nederlands en ook op zijn website
geplaatst.
In genoemd boek wordt in 10 hoofdstukken - summierlijk samengevat, zakelijk
weergegeven - de genocide/ moord op 6 miljoen joden gedurende de tweede
wereldoorlog in twijfel getrokken en (voor een groot deel) betwist. De
inleiding van het boek bevat onder meer de volgende passages.
"IJzingwekkende boeken met spookachtig, huiveringwekkende omslagen blijven
van de persen rollen, en blijven bijdragen aan een groeiende mythologie van
de concentratiekampen en speciaal aan het verhaal dat niet minder dan Zes
Miljoen Joden daarin werden uitgeroeid. De erop volgende pagina's zullen
onthullen dat deze bewering het meest kolossale stuk fictie zou zijn en de
meest succesvolle bedriegerij; maar hier kan misschien een poging worden
gedaan om antwoord te geven op een belangrijke vraag: Wat heeft die verhalen
over gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog zo bijzonder verschillend
gemaakt van die van de Eerste Wereldoorlog? Waarom zijn de laatstgenoemde
herroepen terwijl de eerstgenoemde harder dan ooit herhaald worden? Is het
mogelijk dat het verhaal van de Zes Miljoen Joden gebruikt wordt voor een
politiek doel, zelfs in de vorm van politieke chantage?
In zoverre het de joodse mensen zelf betreft is het bedrog een onberekenbaar
voordeel geweest. Elk denkbaar ras en nationaliteit had zijn aandeel in het
leed in de Tweede Wereldoorlog, maar geen enkel had het met zoveel succes
uitgewerkt en omgezet in zulk een groot voordeel.
En hier komt men tot de hamvraag: Waarom de Grote Leugen? Wat is zijn doel?
(...) Zolang de mythe wordt voortgezet zullen volkeren in verbinding ermee
blijven; de behoefte aan internationale tolerantie en begrip zullen erin
gehamerd worden door de Verenigde Naties totdat het natie-zijn zelf, de
feitelijke vrijheidsgarantie, wordt afgeschaft. (...)
De beschuldiging van de Zes Miljoen wordt niet alleen gebruikt om het
principe van natie-zijn en nationale trots te ondermijnen, maar het bedreigt
ook de overleving van het Ras zelf. (...) We worden bedreigd met het
onherstelbare verlies van onze Europese cultuur en rassenerfenis. (...) Dus
wordt elke rationele discussie over de problemen van het ras en de inspanning
om rasintegriteit te behouden, effectief ontmoedigd."
(artikel 137d Wetboek van Strafrecht)
Subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of
zou kunnen leiden:
hij in of omstreeks de periode tussen 10 december 2003 tot 29 maart 2004 te
Rosmalen, gemeente 's-Hertogenbosch,, zich in het openbaar, bij geschrift of
afbeelding, te weten via het internet, opzettelijk beledigend heeft uitgelaten
over een groep mensen, te weten joden, wegens hun ras en/of wegens hun
godsdienst, door opzettelijk beledigend het volgende te doen:
Verdachte heeft een voor alle gebruikers (bezoekers) van het internet vrij
toegankelijke website gecreëerd onder de naam (op de locatie)
www.dutchpal.com. Op deze website heeft verdachte een aantal teksten geplaatst
die, al dan niet door het aanklikken van (een) zogenaamde "link(s)" konden
worden gelezen door gebruikers van het internet. Een van deze teksten was
getiteld "Holocaust" of "De Holocaust die er nooit geweest is".
Deze tekst luidde als volgt:
"De Holocaust die er nooit is geweest.
We kunnen in het geval van de Holocaust duidelijk de effecten van de media
zien in het scheppen van gebeurtenissen die nooit hebben plaatsgevonden, en
in het omzetten van goed in fout en omgekeerd. De "Holocaust" kan perfect de
leugen van de eeuw genoemd worden, en door de hele geschiedenis van de mens
heen was er nog nooit zo'n gewaagde leugen als de Holocaust. In dit gedeelte
zullen we de feiten bespreken om te bewijzen dat alle verhalen over de
Holocaust werden verzonnen ter wille van het eigen voordeel van de
zionistische joden"
Onder deze tekst waren door verdachte links geplaatst/aangebracht (werd
verwezen) naar andere - door verdachte op zijn website geplaatste - teksten.
Onder deze links bevond zich onder meer de integrale (Engelse) tekst van een
boek getiteld "Did six million really die" ("Stierven er werkelijk zes
miljoen") van de auteur Richard E. Harwood. Verdachte heeft een aantal
hoofdstukken van die tekst vertaald in het Nederlands en ook op zijn website
geplaatst.
In genoemd boek wordt in 10 hoofdstukken - summierlijk samengevat, zakelijk
weergegeven - de genocide/ moord op 6 miljoen joden gedurende de tweede
wereldoorlog in twijfel getrokken en (voor een groot deel) betwist. De
inleiding van het boek bevat onder meer de volgende passages.
"IJzingwekkende boeken met spookachtig, huiveringwekkende omslagen blijven
van de persen rollen, en blijven bijdragen aan een groeiende mythologie van
de concentratiekampen en speciaal aan het verhaal dat niet minder dan Zes
Miljoen Joden daarin werden uitgeroeid. De erop volgende pagina's zullen
onthullen dat deze bewering het meest kolossale stuk fictie zou zijn en de
meest succesvolle bedriegerij; maar hier kan misschien een poging worden
gedaan om antwoord te geven op een belangrijke vraag: Wat heeft die verhalen
over gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog zo bijzonder verschillend
gemaakt van die van de Eerste Wereldoorlog? Waarom zijn de laatstgenoemde
herroepen terwijl de eerstgenoemde harder dan ooit herhaald worden? Is het
mogelijk dat het verhaal van de Zes Miljoen Joden gebruikt wordt voor een
politiek doel, zelfs in de vorm van politieke chantage?
In zoverre het de joodse mensen zelf betreft is het bedrog een onberekenbaar
voordeel geweest. Elk denkbaar ras en nationaliteit had zijn aandeel in het
leed in de Tweede Wereldoorlog, maar geen enkel had het met zoveel succes
uitgewerkt en omgezet in zulk een groot voordeel.
En hier komt men tot de hamvraag: Waarom de Grote Leugen? Wat is zijn doel?
(...) Zolang de mythe wordt voortgezet zullen volkeren in verbinding ermee
blijven; de behoefte aan internationale tolerantie en begrip zullen erin
gehamerd worden door de Verenigde Naties totdat het natie-zijn zelf, de
feitelijke vrijheidsgarantie, wordt afgeschaft. (...)
De beschuldiging van de Zes Miljoen wordt niet alleen gebruikt om het
principe van natie-zijn en nationale trots te ondermijnen, maar het bedreigt
ook de overleving van het Ras zelf. (...) We worden bedreigd met het
onherstelbare verlies van onze Europese cultuur en rassenerfenis. (...) Dus
wordt elke rationele discussie over de problemen van het ras en de inspanning
om rasintegriteit te behouden, effectief ontmoedigd."
(artikel 137c Wetboek van Strafrecht)
meer subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht
of zou kunnen leiden:
hij in of omstreeks de periode tussen 10 december 2003 tot 29 maart 2004 te
Rosmalen, gemeente 's-Hertogenbosch,, anders dan ten behoeve van zakelijke
berichtgeving, een uitlating openbaar heeft gemaakt die, naar hij wist of
redelijkerwijs moest vermoeden, voor een groep mensen, te weten joden, wegens
hun ras en/of wegens hun godsdienst, beledigend was, door het volgende te doen:
Verdachte heeft een voor alle gebruikers (bezoekers) van het internet vrij
toegankelijke website gecreëerd onder de naam (op de locatie)
www.dutchpal.com. Op deze website heeft verdachte een aantal teksten geplaatst
die, al dan niet door het aanklikken van (een) zogenaamde "link(s)" konden
worden gelezen door gebruikers van het internet. Een van deze teksten was
getiteld "Holocaust" of "De Holocaust die er nooit geweest is".
Deze tekst luidde als volgt:
"De Holocaust die er nooit is geweest.
We kunnen in het geval van de Holocaust duidelijk de effecten van de media
zien in het scheppen van gebeurtenissen die nooit hebben plaatsgevonden, en
in het omzetten van goed in fout en omgekeerd. De "Holocaust" kan perfect de
leugen van de eeuw genoemd worden, en door de hele geschiedenis van de mens
heen was er nog nooit zo'n gewaagde leugen als de Holocaust. In dit gedeelte
zullen we de feiten bespreken om te bewijzen dat alle verhalen over de
Holocaust werden verzonnen ter wille van het eigen voordeel van de
zionistische joden"
Onder deze tekst waren door verdachte links geplaatst/aangebracht (werd
verwezen) naar andere - door verdachte op zijn website geplaatste - teksten.
Onder deze links bevond zich onder meer de integrale (Engelse) tekst van een
boek getiteld "Did six million really die" ("Stierven er werkelijk zes
miljoen") van de auteur Richard E. Harwood. Verdachte heeft een aantal
hoofdstukken van die tekst vertaald in het Nederlands en ook op zijn website
geplaatst.
In genoemd boek wordt in 10 hoofdstukken - summierlijk samengevat, zakelijk
weergegeven - de genocide/ moord op 6 miljoen joden gedurende de tweede
wereldoorlog in twijfel getrokken en (voor een groot deel) betwist. De
inleiding van het boek bevat onder meer de volgende passages.
"IJzingwekkende boeken met spookachtig, huiveringwekkende omslagen blijven
van de persen rollen, en blijven bijdragen aan een groeiende mythologie van
de concentratiekampen en speciaal aan het verhaal dat niet minder dan Zes
Miljoen Joden daarin werden uitgeroeid. De erop volgende pagina's zullen
onthullen dat deze bewering het meest kolossale stuk fictie zou zijn en de
meest succesvolle bedriegerij; maar hier kan misschien een poging worden
gedaan om antwoord te geven op een belangrijke vraag: Wat heeft die verhalen
over gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog zo bijzonder verschillend
gemaakt van die van de Eerste Wereldoorlog? Waarom zijn de laatstgenoemde
herroepen terwijl de eerstgenoemde harder dan ooit herhaald worden? Is het
mogelijk dat het verhaal van de Zes Miljoen Joden gebruikt wordt voor een
politiek doel, zelfs in de vorm van politieke chantage?
In zoverre het de joodse mensen zelf betreft is het bedrog een onberekenbaar
voordeel geweest. Elk denkbaar ras en nationaliteit had zijn aandeel in het
leed in de Tweede Wereldoorlog, maar geen enkel had het met zoveel succes
uitgewerkt en omgezet in zulk een groot voordeel.
En hier komt men tot de hamvraag: Waarom de Grote Leugen? Wat is zijn doel?
(...) Zolang de mythe wordt voortgezet zullen volkeren in verbinding ermee
blijven; de behoefte aan internationale tolerantie en begrip zullen erin
gehamerd worden door de Verenigde Naties totdat het natie-zijn zelf, de
feitelijke vrijheidsgarantie, wordt afgeschaft. (...)
De beschuldiging van de Zes Miljoen wordt niet alleen gebruikt om het
principe van natie-zijn en nationale trots te ondermijnen, maar het bedreigt
ook de overleving van het Ras zelf. (...) We worden bedreigd met het
onherstelbare verlies van onze Europese cultuur en rassenerfenis. (...) Dus
wordt elke rationele discussie over de problemen van het ras en de inspanning
om rasintegriteit te behouden, effectief ontmoedigd."
en/of welke vorenbedoelde uitlating aanzette tot haat tegen en/of discriminatie
van mensen, te weten joden en/of gewelddadig optreden tegen persoon of goed
van mensen, te weten joden, wegens hun ras en/of hun godsdienst;
(artikel 137 e Wetboek van Strafrecht)
De geldigheid van de dagvaarding.
De dagvaarding voldoet aan alle wettelijke eisen.
De bevoegdheid van de rechtbank.
Krachtens de wettelijke bepalingen is de rechtbank bevoegd van het tenlastegelegde kennis te nemen.
De ontvankelijkheid van de officier van justitie.
Bij het onderzoek ter terechtzitting zijn geen omstandigheden gebleken, die aan de ontvankelijkheid van de officier van justitie in de weg staan.
Schorsing der vervolging.
Bij het onderzoek ter terechtzitting zijn geen gronden voor schorsing der vervolging gebleken.
De bewezenverklaring.
De rechtbank acht, op grond van de feiten en omstandigheden die zijn vervat in de bewijsmiddelen, wettig en overtuigend bewezen, dat verdachte het feit heeft begaan zoals is weergegeven op het in dit vonnis opgenomen afgestreepte afschrift van de dagvaarding.
Hetgeen meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven bewezen is verklaard, is naar het oordeel van de rechtbank niet bewezen. Verdachte zal hiervan worden vrijgesproken.
Nadere bewijsoverweging.
Door de raadsvrouwe is , kort samengevat, betoogd dat haar cliënt niet de opzet heeft gehad een groep mensen, in casu Joden, te willen beledigen, maar slechts heeft willen deelnemen aan het publieke debat over Joden, Palestina, de holocaust en het revisionisme.
Daarbij heeft zij zich mede beroepen op het recht van vrije meningsuiting (artikel 10 EVRM).
Naar het oordeel van de rechtbank zijn de bewezenverklaarde uitlatingen niet alleen op zichzelf, maar ook gezien in hun context onnodig grievend en kunnen zij niet worden beschouwd als uitlatingen met geen ander doel dan deelneming aan het publieke debat over een historisch/maatschappelijk vraagstuk.
Mede gelet op de grenzen welke op grond van artikel 10 lid 2 EVRM aan de vrijheid van meningsuiting mogen worden gesteld, is de rechtbank van oordeel dat verdachte zich aan de hem onder subsidiair, verweten opzettelijke belediging heeft schuldig gemaakt.
De kwalificatie.
Het bewezenverklaarde levert op het in de uitspraak vermelde strafbare feit.
De strafbaarheid.
Er zijn geen feiten of omstandigheden gebleken die de strafbaarheid van het feit of van de verdachte uitsluiten. Verdachte is daarom strafbaar voor hetgeen te zijnen laste bewezen is verklaard.
Toepasselijke wetsartikelen.
De beslissing is gegrond op de artikelen:
Wetboek van Strafrecht art. 10, 14a, 14b, 14c, 137c.
DE OVERWEGINGEN DIE TOT DE BESLISSING HEBBEN GELEID
De op te leggen straf.
Bij de beslissing over de straf die aan verdachte dient te worden opgelegd heeft de rechtbank gelet op:
a. de aard van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan,
b. de persoon en de persoonlijke omstandigheden van verdachte.
Bij de strafoplegging zal de rechtbank enerzijds in het bijzonder rekening houden met de volgende uit het onderzoek ter terechtzitting naar voren gekomen omstandigheid ten bezware van verdachte:
- het voor een grote groep mensen uiterst kwetsende karakter van het bewezenverklaarde feit.
Bij de strafoplegging zal de rechtbank anderzijds in het bijzonder rekening houden met de volgende uit
het onderzoek ter terechtzitting naar voren gekomen omstandigheden die tot matiging
van de straf hebben geleid.
- verdachte werd niet eerder terzake strafbare feiten veroordeeld;
- verdachte heeft de betreffende site van het internet verwijderd, nadat hij door de politie op het laakbare van zijn handelen was gewezen.
Met betrekking tot de op te leggen gevangenisstraf zal de rechtbank bepalen dat die straf niet zal worden tenuitvoergelegd mits verdachte zich gedurende een hierna vast te stellen proeftijd aan de voorwaarde houdt dat hij zich niet aan een strafbaar feit zal schuldig maken . De rechtbank wil met een en ander enerzijds de ernst van het door verdachte gepleegde strafbare feit tot uitdrukking brengen en anderzijds door invloed uit te oefenen op het gedrag van de verdachte het door verdachte opnieuw plegen van een strafbaar feit tegengaan.
De rechtbank zal in casu geen geldboete opleggen zoals door de officier van justitie is geëist aangezien zij daarvoor geen termen aanwezig acht.. De rechtbank zal in plaats daarvan en gelet op de ernst van het feit wel een zwaardere voorwaardelijke gevangenisstraf opleggen dan de door de officier van justitie gevorderde gevangenisstraf.
DE UITSPRAAK
Verklaart het subsidiair tenlastegelegde bewezen zoals hiervoor is omschreven.
Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hiervoor bewezen is verklaard en spreekt hem daarvan vrij.
Het bewezenverklaarde levert op het misdrijf :
T.a.v. subsidiair:
Het zich in het openbaar, bij geschrift, opzettelijk beledigend uitlaten over
een groep mensen wegens hun ras en/of godsdienst.
Verklaart verdachte hiervoor strafbaar.
BESLISSING:
T.a.v. primair:
Vrijspraak, achtende de rechtbank het primair tenlastegelegde niet wettig en
overtuigend bewezen.
T.a.v. subsidiair:
Gevangenisstraf voor de duur van 4 weken voorwaardelijk met een proeftijd van 2
jaren.
Dit vonnis is gewezen door:
mr. G.J.W.M. van der Leeuw, voorzitter,
mr. O.T. Brouwer en mr. O.J.D.M.L. Jansen, leden,
in tegenwoordigheid van L. Scholl, griffier
en is uitgesproken op 21 december 2004.
De bewezenverklaring:
hij in de periode tussen 10 december 2003 tot 29 maart 2004 te
Rosmalen, gemeente 's-Hertogenbosch,, zich in het openbaar, bij geschrift, te weten via het internet, opzettelijk beledigend heeft uitgelaten
over een groep mensen, te weten joden, wegens hun ras en/of wegens hun
godsdienst, door opzettelijk beledigend het volgende te doen:
Verdachte heeft een voor alle gebruikers (bezoekers) van het internet vrij
toegankelijke website gecreëerd onder de naam (op de locatie)
www.dutchpal.com. Op deze website heeft verdachte een aantal teksten geplaatst
die, al dan niet door het aanklikken van (een) zogenaamde "link(s)" konden
worden gelezen door gebruikers van het internet. Een van deze teksten was
getiteld "Holocaust" of "De Holocaust die er nooit geweest is".
Deze tekst luidde als volgt:
"De Holocaust die er nooit is geweest.
We kunnen in het geval van de Holocaust duidelijk de effecten van de media
zien in het scheppen van gebeurtenissen die nooit hebben plaatsgevonden, en
in het omzetten van goed in fout en omgekeerd. De "Holocaust" kan perfect de
leugen van de eeuw genoemd worden, en door de hele geschiedenis van de mens
heen was er nog nooit zo'n gewaagde leugen als de Holocaust. In dit gedeelte
zullen we de feiten bespreken om te bewijzen dat alle verhalen over de
Holocaust werden verzonnen ter wille van het eigen voordeel van de
zionistische joden"
Onder deze tekst waren door verdachte links geplaatst/aangebracht (werd
verwezen) naar andere - door verdachte op zijn website geplaatste - teksten.
Onder deze links bevond zich onder meer de integrale (Engelse) tekst van een
boek getiteld "Did six million really die" ("Stierven er werkelijk zes
miljoen") van de auteur Richard E. Harwood. Verdachte heeft een aantal
hoofdstukken van die tekst vertaald in het Nederlands en ook op zijn website
geplaatst.
In genoemd boek wordt in 10 hoofdstukken - summierlijk samengevat, zakelijk
weergegeven - de genocide/ moord op 6 miljoen joden gedurende de tweede
wereldoorlog in twijfel getrokken en (voor een groot deel) betwist. De
inleiding van het boek bevat onder meer de volgende passages.
"IJzingwekkende boeken met spookachtig, huiveringwekkende omslagen blijven
van de persen rollen, en blijven bijdragen aan een groeiende mythologie van
de concentratiekampen en speciaal aan het verhaal dat niet minder dan Zes
Miljoen Joden daarin werden uitgeroeid. De erop volgende pagina's zullen
onthullen dat deze bewering het meest kolossale stuk fictie zou zijn en de
meest succesvolle bedriegerij; maar hier kan misschien een poging worden
gedaan om antwoord te geven op een belangrijke vraag: Wat heeft die verhalen
over gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog zo bijzonder verschillend
gemaakt van die van de Eerste Wereldoorlog? Waarom zijn de laatstgenoemde
herroepen terwijl de eerstgenoemde harder dan ooit herhaald worden? Is het
mogelijk dat het verhaal van de Zes Miljoen Joden gebruikt wordt voor een
politiek doel, zelfs in de vorm van politieke chantage?
In zoverre het de joodse mensen zelf betreft is het bedrog een onberekenbaar
voordeel geweest. Elk denkbaar ras en nationaliteit had zijn aandeel in het
leed in de Tweede Wereldoorlog, maar geen enkel had het met zoveel succes
uitgewerkt en omgezet in zulk een groot voordeel.
En hier komt men tot de hamvraag: Waarom de Grote Leugen? Wat is zijn doel?
(...) Zolang de mythe wordt voortgezet zullen volkeren in verbinding ermee
blijven; de behoefte aan internationale tolerantie en begrip zullen erin
gehamerd worden door de Verenigde Naties totdat het natie-zijn zelf, de
feitelijke vrijheidsgarantie, wordt afgeschaft. (...)
De beschuldiging van de Zes Miljoen wordt niet alleen gebruikt om het
principe van natie-zijn en nationale trots te ondermijnen, maar het bedreigt
ook de overleving van het Ras zelf. (...) We worden bedreigd met het
onherstelbare verlies van onze Europese cultuur en rassenerfenis. (...) Dus
wordt elke rationele discussie over de problemen van het ras en de inspanning
om rasintegriteit te behouden, effectief ontmoedigd."