Uitspraak
vonnis
RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 416167 / HA ZA 12-427
Vonnis in incident van 15 augustus 2012
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
DIESELSERVICE STOKKING B.V.,
gevestigd te Gouda,
eiseres in de hoofdzaak,
verweerster in het incident,
advocaat mr. B.A.J. van Lammeren te Alphen aan den Rijn,
tegen
de rechtspersoon naar buitenlands recht
MONARKDIESEL GMBH & CO KG,
gevestigd te Hamburg, Duitsland,
gedaagde in de hoofdzaak,
eiseres in het incident,
advocaat mr. C. Fledderus te 's-Gravenhage.
Partijen zullen hierna Stokking en Monark genoemd worden.
1.De procedure
1.1.Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 2 maart 2012, met producties,
- de incidentele conclusie tot onbevoegdverklaring, met producties,
- de incidentele conclusie van antwoord, met producties.
1.2.Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.
2.Het geschil en de beoordeling daarvan in het incident
2.1.In de hoofdzaak heeft Stokking een aantal vorderingen tegen Monark ingesteld, die zijn gebaseerd op de stelling dat Monark is tekortgeschoten in de nakoming van een koopovereenkomst betreffende door Monark aan Stokking verkochte verstuivers voor dieselmotoren van schepen/machines (hierna: de koopovereenkomst).
2.2.Volgens Stokking is deze rechtbank bevoegd om van de zaak kennis te nemen op grond van artikel 5 lid 1 Verordening (EG) nr. 44/2001 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (EEX-Vo), nu de verstuivers in Gouda zijn afgeleverd.
2.3.Monark vordert dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart. Zij stelt daartoe dat partijen in de algemene voorwaarden van Monark, die deel uitmaken van de koopovereenkomst, een exclusieve forumkeuze hebben gedaan voor de rechtbank Hamburg, Duitsland in de zin van artikel 23 EEX-Vo.
2.4.Uit artikel 1 EEX-Vo volgt dat de zaak valt binnen het materieel toepassingsgebied van deze verordening. Aangezien gedaagde partij (en overigens ook eisende partij) woonplaats heeft op het grondgebied van een lidstaat, valt de zaak eveneens binnen het formeel toepassingsgebied van de EEX-Vo. De vraag of partijen een rechtsgeldige forumkeuze hebben gedaan moet daarom worden beoordeeld aan de hand van artikel 23 EEX-Vo. Dit artikel moet verdragsautonoom worden uitgelegd, waarbij dient te worden bezien of is voldaan de in dit artikel vervatte vormvereisten voor een forumkeuze. Dit betekent dat voorbij wordt gegaan de stellingen van Stokking over de vraag of de algemene voorwaarden van Monark zijn overeengekomen conform de vereisten van het Verdrag inzake internationale koopovereenkomsten van roerende zaken (het Weens Koopverdrag).
2.5.Niet in geschil is dat partijen geen forumkeuze hebben gedaan bij schriftelijke overeenkomst of bij schriftelijk bevestigde overeenkomst als bedoeld in artikel 23 sub a EEX-Vo. Gesteld noch gebleken is sprake dat een forumkeuze als bedoeld in artikel 23 lid 1 sub c EEX-Vo.
2.6.Het geschil spitst zich derhalve toe op de vraag of sprake is van een forumkeuze als bedoeld in artikel 23 lid 1 onder b EEX-Vo.
2.7.Vast staat dat:
i) tussen partijen sprake was van een lopende handelsbetrekking, waarbij Stokking sedert 2008 circa 150 maal producten heeft afgenomen van Monark onder dezelfde leveringscondities;
ii) bij de aanvang van de handelsrelatie Monark een productcatalogus heeft verstrekt aan Stokking, waarin staat:"Die allgemeinen Lieferungs- und Garantiebedingungen entnehmen Sie bitte unserer Preisliste"
iii) op de achterzijde van de facturen die Monark naar aanleiding van iedere bestelling stuurde naar Stokking, een verwijzing staat naar de algemene voorwaarden van Monark: Es gelten ausschließlich unsere Lieferungs- und Garantiebedingen";
iv) Stokking nooit met zoveel woorden heeft ingestemd met de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden, maar daar ook nooit tegen heeft geprotesteerd.
2.8. Om te kunnen aannemen dat partijen de in de algemene voorwaarden vervatte forumkeuze zijn overeengekomen in een vorm die wordt toegelaten door de handelwijzen die tussen de partijen gebruikelijk is geworden, zijn de onder 2.7 onder ii) en iii) bedoelde verwijzingen niet voldoende. Vereist is immers dat Monark de algemene voorwaarden op een zodanige wijze aan Stokking heeft medegedeeld dat Stokking het daarin opgenomen forumkeuzebeding kende of heeft kunnen kennen (verg. HR 27 mei 2011, NJ 2012, 391 en HR 30 maart 2012, NJ 2012, 392).
2.9Monark stelt dat zij aan Stokking een bij de productcatalogus behorende papieren prijslijst heeft verstrekt, waarin een samenvatting was opgenomen van de algemene voorwaarden, die - voor zover hier van belang - luidt: "Erfüllungsort für Lieferung und Zahlung, sowie Gerichtsstand fur alle sich aus dem Vertragsverhaltnis ergebenden Streitigkeiten ist Hamburg".
Als deze, door Stokking gemotiveerd betwiste stelling van Monark juist is, heeft Monark de algemene voorwaarden op een zodanige wijze aan Stokking medegedeeld dat Stokking het daarin opgenomen forumkeuzebeding kende of heeft kunnen kennen. Het stilzwijgen van Stokking kan haar als instemming met het aldus aan haar medegedeelde forumkeuzebeding worden toegerekend. (Verg. HR 30 maart 2012, NJ 2012, 392).
Monark zal worden toegelaten om deze stelling te bewijzen.
2.10. Als Monark slaagt deze stelling te bewijzen is sprake van een (exclusieve) forumkeuze voor de rechtbank Hamburg, Duitsland.
2.11.Partijen zijn het erover eens dat zonder forumkeuze deze rechtbank op grond van artikel 5 EEX-Vo bevoegd is van de vordering van Stokking kennis te nemen.
2.12.Iedere verdere beslissing wordt aangehouden.
3.De beslissing
De rechtbank
in het incident
3.1.laat Monark toe tot het bewijs van haar stelling dat zij aan Stokking een bij de productcatalogus behorende papieren prijslijst heeft verstrekt, waarin een samenvatting was opgenomen van de algemene voorwaarden, die - voor zover hier van belang - luidt: "Erfüllungsort für Lieferung und Zahlung, sowie Gerichtsstand fur alle sich aus dem Vertragsverhaltnis ergebenden Streitigkeiten ist Hamburg;
3.2.bepaalt dat, indien Monark het bewijs door middel van getuigen wil leveren, deze zullen worden gehoord door mr. L. Alwin op een door haar te bepalen dag en uur in een van de zalen van het Paleis van Justitie aan de Prins Clauslaan 60 te 's-Gravenhage;
3.3.bepaalt dat de advocaat van Stokking en van Monark binnen twee weken na de datum van dit vonnis schriftelijk aan de rechtbank - ter attentie van de griffie van de sector civiel - opgave zullen doen van de verhinderdata van alle betrokkenen voor een periode van drie maanden na heden, waarna dag en uur voor de verhoren zal worden bepaald;
3.4.bepaalt dat alle partijen - indien zij dat wensen - uiterlijk twee weken voor het eerste getuigenverhoor alle beschikbare bewijsstukken aan de rechtbank en de wederpartij moeten toesturen;
3.5.houdt iedere verdere beslissing aan;
in de hoofdzaak
3.6.houdt iedere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. L. Alwin en in het openbaar uitgesproken op 15 augustus 2012, in tegenwoordigheid van de griffier.