Uitspraak
Rechtbank 's-Gravenhage
Meervoudige wrakingskamer
Wrakingnummer 2009/6
rekestnummer: 330952 HA RK 09-65
parketnummer: 09/757989-08
datum beschikking: 18 maart 2009
BESCHIKKING
op het mondelinge verzoek tot wraking ingevolge artikel 513 van het Wetboek van Strafvordering, in de zaak van:
[verzoeker],
wonende te [adres],
verzoeker,
raadsvrouwe: mr. M.J.E. Gilsing, postbus 17160, 2502 CD 's-Gravenhage;
tegen
Mr. [X],
Rechter-commissaris in strafzaken te 's-Gravenhage.
1. Voorgeschiedenis en het procesverloop
1.1 Verzoeker is gedagvaard om op 19 november 2008 te verschijnen voor de meervoudige strafkamer van deze rechtbank. Op de zitting van 19 november 2008 werd het onderzoek ter terechtzitting geschorst en de stukken in handen van de rechter-commissaris gesteld voor het horen van getuigen die eventueel in de zaak van medeverdachte [medeverdachte] zullen worden gehoord en ter verrichting van datgene wat de rechter-commissaris naar aanleiding van die getuigenverhoren noodzakelijk acht. Tijdens het eerste getuigenverhoor op 12 februari 2009, waarbij de raadsvrouwe namens verzoeker aanwezig was, is mr. [X] voormeld gewraakt door de raadsvrouwe.
1.2 De rechter-commissaris heeft alle overige getuigenverhoren opgeschort in afwachting van een beslissing op het wrakingsverzoek.
2. De mondelinge behandeling van het wrakingsverzoek
Op 2 maart 2009 is het wrakingsverzoek ter zitting van deze wrakingskamer behandeld. Namens verzoeker is mr. Gilsing voormeld verschenen, die het wrakingsverzoek heeft toegelicht. Mr. [X] heeft de wrakingskamer mondeling bericht niet op de zitting aanwezig te kunnen zijn. Officier van justitie, mr. H.J.J. Talsma, is op de zitting verschenen.
3. Het standpunt van verzoeker
Verzoeker stelt zich bij monde van zijn raadsvrouwe op het standpunt dat het
Mr. [X] aan onpartijdigheid ontbreekt doordat hij tijdens het getuigenverhoor een vraag van de raadsman van medeverdachte [medeverdachte] aan de getuige ongemotiveerd heeft belet en doordat hij vervolgens het verzoek van de verdediging om de officier van justitie naar de verhoorruimte te laten komen voor het opmaken van een proces-verbaal meineed met betrekking tot de verbalisant ongemotiveerd heeft verworpen. Door aldus het ondervragingsrecht van de verdediging te beperken en reeds een standpunt omtrent het optreden van de verbalisant te hebben gegeven, heeft de rechter-commissaris het belang van de waarheidsvinding miskend, zodat - voor zover er geen sprake is van partijdigheid - in ieder geval de schijn van partijdigheid jegens verzoeker is gewekt.
4. Het standpunt van mr. [X]
Mr. [X] heeft in zijn verweerschrift van 20 februari 2009 te kennen gegeven dat hij niet in de wraking berust. Daarbij heeft hij zich op het standpunt gesteld dat hij het voor de waarheidsvinding niet noodzakelijk heeft geoordeeld om vragen aan de getuige toe te staan omtrent diens gehele verklaring van de waarheid. De beslissing tot inperking van het ondervragingsrecht is op deugdelijke grond genomen en daarmee is de waarheidsvinding geen geweld aangedaan. Voor zover het wrakingsverzoek betrekking heeft op de verdenking van meineed bij de verbalisant heeft mr. [X] opgemerkt dat de getuige bij de politie als verdachte is gehoord. Dat de getuige terugkomt op zijn verklaring die hij bij de politie als verdachte heeft afgelegd, leidt zonder nadere toelichting (die ontbreekt) niet tot de conclusie dat de verbalisant meineed heeft gepleegd.
5. Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie stelt zich op het standpunt dat door de handelwijze van de rechter-commissaris tijdens het getuigenverhoor de schijn van partijdigheid niet is gewekt.
Weliswaar had de rechter-commissaris op grond van de verwijzingsopdracht ruimte om meer vragen toe te staan dan de drie die door rechtbank waren geformuleerd, maar hij heeft daar geen gebruik van gemaakt. Die omstandigheid betekent niet dat de rechter-commissaris vooringenomen zou zijn. Voor zover het wrakingsverzoek betrekking heeft op het standpunt van de rechter-commissaris met betrekking tot meineed, is het eveneens ongegrond, aangezien het niet aan de rechter-commissaris is om uit te zoeken of sprake is van een vermoeden van meineed. Dat behoort tot de taak van de officier van justitie.
6. Beoordeling
6.1 Bij de beoordeling van een beroep op het ontbreken van onpartijdigheid van de rechter in de zin van art. 6, eerste lid, Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden dient uitgangspunt te zijn dat een rechter uit hoofde van zijn aanstelling moet worden vermoed onpartijdig te zijn, tenzij zich een uitzonderlijke omstandigheid voordoet die een zwaarwegende aanwijzing oplevert voor het oordeel dat een rechter jegens een rechtzoekende een vooringenomenheid koestert, althans dat de bij een rechtzoekende dienaangaande bestaande vrees objectief gerechtvaardigd is.
6.2 De kernvraag in deze procedure is of sprake is van de (schijn van) partijdigheid van mr. [X].
6.3 Voor zover het wrakingsverzoek betrekking heeft op de wijze waarop mr. [X] het ondervragingsrecht van de verdediging heeft beperkt, overweegt de rechtbank als volgt. Voorop wordt gesteld dat de meervoudige strafkamer in de verwijzingsopdracht het ondervragingsrecht van de verdediging heeft beperkt, nu zij daarin heeft verwezen naar haar beslissing in de zaak van de medeverdachte waarin staat aangegeven dat de verhoren dienen te worden beperkt tot een drietal specifieke vragen. Deze vragen zijn door de getuige beantwoord, zoals blijkt uit het proces-verbaal van het van het verhoor. De meervoudige strafkamer heeft daarnaast de rechter-commissaris de bevoegdheid verleend om naast de door haar geformuleerde vragen nadere onderzoekshandelingen te verrichten. De meervoudige strafkamer heeft aldus de rechter-commissaris ruimte gelaten voor nader onderzoek, maar daaraan de beperking verbonden dat het onderzoek noodzakelijk moet zijn. Kennelijk is de rechter-commissaris van oordeel geweest dat de door hem belette vraag in het kader van het onderzoek niet noodzakelijk was, hetgeen als een feitelijk oordeel in het kader van deze wrakingsprocedure niet op juistheid kan worden getoetst. Dergelijke beslissingen kunnen eventueel tijdens de inhoudelijke behandeling van de zaak ter zitting aan de orde worden gesteld. De zittingsrechters kunnen naar aanleiding daarvan de gevolgtrekking maken die in het kader van de waarheidsvinding wenselijk of noodzakelijk voorkomt,.
Het enkele feit dat de rechter-commissaris deze beslissing heeft genomen leidt in het licht van de hem gegeven opdracht niet tot het oordeel dat sprake is van (schijn van) partijdigheid en levert derhalve geen grond op voor wraking.
6.4 Voor zover het wrakingsverzoek betrekking heeft op de beslissing van de rechter-commissaris om de officier van justitie niet naar de verhoorruimte te laten komen voor het opmaken van een proces-verbaal van meineed, overweegt de rechtbank het volgende.
Nu het vermoeden van de raadsman van verzoeker dat er in deze zaak sprake is van een verdenking meineed niet nader is onderbouwd, houdt de weigering van de rechter-commissaris om de officier van justitie naar de verhoorruimte te laten komen voor het opmaken van een proces-verbaal meineed, geen (juridisch) oordeel in, waaruit een aanwijzing voor (de schijn van) partijdigheid zou kunnen worden afgeleid.
6.5 Nu de namens verzoeker aangevoerde gronden het verzoek niet kunnen dragen en zich naar het oordeel van de rechtbank ook overigens geen omstandigheden hebben voorgedaan die zwaarwegende aanwijzingen opleveren voor een gebrek aan onpartijdigheid van mr. [X] dan wel de uiterlijke schijn daarvan, dient het verzoek te worden afgewezen.
6.6 Derhalve zal als volgt worden beslist.
7. Beslissing
De rechtbank:
wijst het verzoek tot wraking af;
bepaalt dat het proces in de hoofdzaak wordt voortgezet in de stand waarin het zich bevond ten tijde van het indienen van het wrakingsverzoek;
beveelt dat (een afschrift van) deze beslissing met inachtneming van het bepaalde bij artikel 515, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering wordt toegezonden aan:
• de verzoeker p/a zijn raadsman mr. M.J.E. Gilsing;
• de officier van justitie mr. H.J.J. Talsma;
• mr. [X].
Aldus ter terechtzitting van deze rechtbank uitgesproken op 18 maart 2009 door
door mrs E.A.G.M. van Rens, voorzitter, S.J. Hoekstra-van Vliet en J.Th. van Walderveen, rechters, in tegenwoordigheid van mr. M. Gest als griffier.