Uitspraak
RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE
SECTOR STRAFRECHT
MEERVOUDIGE KAMER
(VERKORT VONNIS)
parketnummer 09/017036-01
rolnummer 0005
's-Gravenhage, 5 november 2004
De rechtbank 's-Gravenhage, rechtdoende in strafzaken, heeft het navolgende vonnis gewezen in de zaak van de officier van justitie tegen de verdachte:
[verdachte],
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum],
adres: [adres].
De terechtzitting.
Het onderzoek is gehouden ter terechtzitting van 22 oktober 2004.
De verdachte is niet ter terechtzitting verschenen.
De raadsvrouw van verdachte, mr T.B. Trotman, advocaat te 's-Gravenhage, is ter terechtzitting verschenen en gehoord.
De officier van justitie mr H. Dijkstra heeft gevorderd dat verdachte terzake van het hem bij dagvaarding onder 1 telastgelegde wordt veroordeeld tot een geldboete van ? 6500, subsidiair 130 dagen hechtenis alsmede een taakstraf, bestaande uit een werkstraf, zijnde het verrichten van onbetaalde arbeid, voor de tijd van 60 uren, subsidiair 30 dagen hechtenis.
De telastlegging.
Aan de verdachte is telastgelegd hetgeen is vermeld in de ingevoegde fotokopie van de dagvaarding, gemerkt A.
Voorvragen en verweren
Alvorens de rechtbank oordeelt over mogelijke vormverzuimen ten aanzien van de verkrijging van bewijsmateriaal overweegt zij het navolgende. Het voorbereidend onderzoek als bedoeld in artikel 359a Sv heeft uitsluitend betrekking op het voorbereidend onderzoek tegen de verdachte terzake het aan hem tenlaste gelegde feit waarover de rechtbank heeft te oordelen. Artikel 359a Sv is niet van toepassing indien het verzuim is begaan buiten het verband van dit voorbereidend onderzoek. De van de Belgische fiscale autoriteiten verkregen documenten, zijnde kopieën van microfiches, zijn voor de FIOD-ECD de grondslag geweest voor een onderzoek. De rechtbank is derhalve van oordeel dat deze documenten zijn verkregen buiten het kader van het voorbereidend onderzoek ex artikel 359a Sv, tenzij sprake zou zijn van wetenschap of bemoeienis door het OM of Nederlandse opsporingsambtenaren bij de oorspronkelijke verkrijging van de betreffende documenten.
Dit neemt niet weg dat niet kan worden uitgesloten dat onrechtmatig optreden van natuurlijke- of rechtspersonen of buitenlandse instanties in de fase voorafgaand aan het voorbereidende onderzoek onder omstandigheden zodanige schending van de beginselen van een behoorlijke procesorde of veronachtzaming van de rechten van de verdediging in de strafzaak tot gevolg heeft dat dit dient te leiden tot uitsluiting van bewijsmateriaal dat tengevolge van dat onrechtmatig handelen is verkregen.
De rechtbank overweegt hiertoe het navolgende.
1. Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de officier van justitie:
Vast staat dat door de Belgische fiscale autoriteiten gegevens, te weten de kopieën van microfiches, zijn verstrekt aan de FIOD-ECD op basis van EEG Richtlijn 77/799. Gelet hierop moet worden vastgesteld, dat het hier om een rechtsgeldige overdracht van documenten gaat. Deze documenten zijn voor de FIOD-ECD de grondslag geweest voor een onderzoek.
De betreffende kopieën van microfiches zouden gegevens bevatten van Nederlanders die een rekening zouden hebben bij de Kredietbank Luxembourg (verder te noemen KB Lux). In beginsel is de Nederlandse rechter niet gehouden de rechtmatigheid van de verkrijging van die gegevens door de buitenlandse (in casu Belgische) autoriteiten te onderzoeken. De rechter mag er op vertrouwen dat een verdragsstaat zijn opsporingsbevoegdheden in overeenstemming met de verdedigingsrechten, neergelegd in het EVRM zal uitoefenen. Dit is slechts anders indien er sterke aanwijzingen zijn dat de verdragsnormen zijn geschonden en wel zodanig dat door een mogelijk gebrek de rechtmatigheid van het opsporingsonderzoek tegen verdachte is geschaad in een belang dat de geschonden norm beoogt te beschermen.
Gelet op de inhoud van het verslag van het Vast Comité van Toezicht op de Politiediensten te Brussel van 27 juli 1999, waarvan een kopie zich bij de stukken bevindt en het verhandelde ter terechtzitting valt thans niet uit te sluiten dat een situatie als voornoemd zich hier voordoet.
De inhoud van het verslag van het Vast Comité van Toezicht op de Politiediensten - waarin wordt geconcludeerd, dat in het onderhavige geval de Belgische strafrechtrichtlijnen niet werden toegepast en dat de wijze waarop terzake gehandeld werd als onbehoorlijk en ondoelmatig moet worden beschouwd - is in vonnissen van Belgische rechtbanken als reden genoemd om te twijfelen aan de regelmatigheid van het verkregen bewijs.
Dit zou ook voor de rechtbank reden kunnen zijn om de rechtmatigheid van de verkrijging van die gegevens te beoordelen.
In dit licht is echter van belang de schriftelijke reactie op het naar aanleiding van een tussenvonnis van 12 september 2002 (LJN AE 7569) van de rechtbank Amsterdam gedane rechtshulpverzoek aan de Belgische autoriteiten. Uit een brief van 3 maart 2003 van A. van Oudenhove, procureur-generaal bij het Parket bij het Hof van Beroep te Brussel volgt, dat vanuit België geen nadere duidelijkheid verschaft kan worden omtrent de wijze waarop de Belgische justitie en de Belgische belastingdienst de in geding zijnde microfiches hebben verkregen. Niet te verwachten is dat zulks binnen afzienbare termijn anders zal zijn.
Een definitieve afgewogen beoordeling omtrent de rechtmatigheid is dus onmogelijk, niettemin blijven er krachtige aanwijzingen dat sprake is van onrechtmatige verkrijging naar Belgisch recht.
Voor de vraag of dit moet leiden tot niet-ontvankelijkheid van de officier van justitie is van belang de vraag of de Nederlandse autoriteiten, te weten FIOD-ECD en of het openbaar ministerie hebben gehandeld in strijd met de beginselen van een behoorlijke procesorde. Van de zijde van de verdediging is immers gesuggereerd dat deze instanties de hand hebben gehad in een eventuele onrechtmatige verkrijging, dat sprake is geweest van samenspanning met de Belgische autoriteiten. Meerdere hypothesen zijn naar voren gebracht doch concrete aanknopingspunten ter zake ontbreken. Van een schending van de beginselen van een behoorlijke procesorde door de Nederlandse autoriteiten, waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is te kort gedaan is dan ook geen sprake. Gelet op genoemde Richtlijn mocht ten tijde van de verstrekking van de uit België afkomstige gegevens worden uitgegaan van de rechtmatigheid hiervan. De gegevens mochten in elk geval als startinformatie voor een onderzoek dienen. Nu bij het onderzoek ter terechtzitting ook overigens geen omstandigheden zijn gebleken die aan de ontvankelijkheid van de officier van justitie in de weg staan, kan hij kan dus in zijn vordering worden ontvangen.
2. Bewijsuitsluiting
Onder verwijzing naar hetgeen hiervoor is overwogen met betrekking tot de ontvankelijkheid van de officier van justitie overweegt de rechtbank met betrekking tot de gevoerde verweren, dat sprake is van onrechtmatig verkregen bewijs het volgende.
Zoals hiervoor reeds is overwogen zijn er krachtige aanwijzingen die er op duiden dat het door de Belgische autoriteiten verkregen bewijs naar maatstaven van Belgisch recht onrechtmatig is verkregen. Belgische rechtbanken zijn tot de conclusie gekomen, dat de overgelegde microfiches als bewijsstuk dienen te worden uitgesloten van bewijs omdat zij niet beschikken over stukken die noodzakelijk zijn ter controle van die rechtmatigheid. (correctionele rechtbank te Hasselt, 30 april 2003).
Naar het oordeel van de rechtbank leidt dit echter niet zonder meer tot de conclusie dat de kopieën van de microfiches ook in Nederland uitgesloten dienen te worden voor het bewijs danwel dat de vruchten van het op basis daarvan uitgevoerde onderzoek van het bewijs dienen te worden uitgesloten. Op grond van diverse stukken in het dossier, waaronder het eerder genoemde rapport van de commissie P. kan worden vastgesteld, dat er met name vraagtekens kunnen worden geplaatst waar het betreft de omgang met informanten en voorts dat er sprake zou zijn geweest van een onrechtmatige huiszoeking, waarbij de microfiches zijn aangetroffen. Het zou hier dan uitsluitend kunnen gaan om schending van de belangen van de direct betrokkenen, dat wil zeggen degenen die op het moment van die mogelijke schendingen onderwerp van strafrechtelijk onderzoek waren.
Vast staat dat dit strafrechtelijke onderzoek waarbinnen die gestelde schendingen zouden hebben plaatsgevonden zich niet richtte tegen verdachte of andere Nederlandse rekeninghouders en er jegens verdachte nog geen voorbereidend onderzoek was gestart door ambtenaren van het OM of Nederlandse opsporingsambtenaren. Ook overigens is niet aannemelijk geworden dat er door de Belgische - of Nederlandse - autoriteiten handelingen zijn verricht waardoor verdachte en/of andere Nederlandse rekeninghouders zijn geschaad in enig in rechte te eerbiedigen belang dat een (mogelijk) in België (of Luxemburg) geschonden norm beoogt te beschermen. In het bijzonder herhaalt de rechtbank dat het in het geheel niet aannemelijk is geworden dat de Nederlandse en/of Belgische autoriteiten enige bemoeienis hebben gehad met ontvreemding of het kopiëren van de interne bankgegevens van de Kredietbank Luxembourg door derden.
Voorts merkt de rechtbank op dat in het onderhavige geval uitsluitend de rechtmatige verkrijging van de betreffende microfiches wordt betwist en gesteld noch gebleken is dat de mogelijk daaraan klevende gebreken (ook) de betrouwbaarheid van het bewijs zelf aantasten.
Het vorengaande leidt de rechtbank tot de conclusie dat er geen reden is om de uit België afkomstige bescheiden, zijnde kopieën van microfiches, uit te sluiten voor het bewijs, danwel te oordelen dat de vruchten van het op basis daarvan uitgevoerde onderzoek voor het bewijs dienen te worden uitgesloten.
Ten overvloede merkt de rechtbank hierbij op, dat zelfs indien de betreffende informatie uitsluitend als startinformatie zou mogen worden gebruikt en van het bewijs zou moeten worden uitgesloten er in dit geval niettemin voldoende overig bewijs is, dat verdachte de telastgelegde feiten heeft gepleegd.
Voorts heeft de verdediging aangevoerd dat verdachte de bankstukken na een vordering ex artikel 81 AWR onder dreiging van strafvervolging via zijn boekhouders op 27 november 2001 aan de FIOD heeft verstrekt. Derhalve kunnen deze stukken niet worden gebruikt als bewijs.
De rechtbank stelt vast dat verdachte op 30 oktober 2001 door twee buitengewoon opsporingsambtenaren is verhoord terzake verdenking van een strafbaar feit. Verdachte is aldus het door hen opgemaakte proces-verbaal van verhoor voorafgaand aan het verhoor meegedeeld dat hij als verdachte zal worden gehoord en dat hij niet tot antwoorden verplicht is. Uit het proces-verbaal volgt dat verdachte heeft bekend de rekeninggegevens te hebben verzwegen voor de Belastingdienst. Blijkens het proces-verbaal van 31 oktober 2001 is van verdachte op grond van artikel 81 van de AWR de uitlevering ter inbeslagneming gevorderd van alle bescheiden en vastleggingen betrekking hebbende op de rekening van verdachte bij de KB Lux. Een dergelijke vordering tot uitlevering ter inbeslagneming op grond van artikel 81 AWR is een vordering krachtens wettelijk voorschrift overeenkomstig artikel 184 Wetboek van Strafrecht. Het niet-voldoen aan voornoemde vordering behelst een overtreding van artikel 184 Wetboek van Strafrecht. Uit het dossier is gebleken dat de heren Jansen en Elgers van de FIOD-ECD verdachte er op hebben gewezen dat hij zich schuldig maakt aan overtreding van artikel 184 Wetboek van Strafrecht als hij niet voldoet aan voornoemde vordering tot uitlevering ter inbeslagneming. Daargelaten of in casu sprake zou zijn geweest van overtreding van artikel 184 Wetboek van Strafrecht, is deze stelling in zijn algemeenheid juist. Daarbij kan er bovendien niet aan worden voorbij gezien, dat de verstrekte bankafschriften kunnen worden aangemerkt als stukken bestaande onafhankelijk van de wil van de verdachte. Het dienen van deze stukken als bewijs kan niet leiden tot schending van het beginsel dat verdachte niet hoeft mee te werken aan zijn eigen veroordeling.
De bewijsmiddelen.
P.M.
De bewezenverklaring.
Door de voormelde inhoud van vorenstaande bewijsmiddelen - elk daarvan, ook in zijn onderdelen, gebruikt voor het bewijs van datgene waarop het blijkens zijn inhoud betrekking heeft - staan de daarin genoemde feiten en omstandigheden vast. Op grond daarvan is de rechtbank tot de overtuiging gekomen en acht zij wettig bewezen, dat de verdachte het op de dagvaarding onder 1 telastgelegde feit heeft begaan, met dien verstande, dat de rechtbank bewezen acht - en als hier ingelast beschouwt, zulks met verbetering van eventueel in de telastlegging voorkomende type- en taalfouten, zoals weergegeven in de bewezenverklaring, door welke verbetering de verdachte niet in de verdediging is geschaad - de inhoud van de telastlegging, zoals deze is vermeld in de fotokopie daarvan, gemerkt B.
Strafbaarheid van het bewezenverklaarde en van de verdachte.
Het bewezenverklaarde is volgens de wet strafbaar.
De verdachte is deswege strafbaar, nu geen strafuitsluitingsgronden aannemelijk zijn geworden.
Strafmotivering.
Na te melden straffen zijn in overeenstemming met de ernst van het gepleegde feit, de omstandigheden waaronder dit is begaan en gegrond op de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan tijdens het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.
Voorts wordt in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.
Verdachte heeft gedurende een lange periode een substantieel vermogen alsmede de daarover uitgekeerde rente en dividend niet aan de Belastingdienst opgegeven. Hij heeft hierdoor de Belastingdienst en daarmee de maatschappij ernstig financieel benadeeld.
Blijkens een op naam van verdachte staand uittreksel uit het Algemeen documentatieregister d.d. 4 juli 2002 is verdachte in het verleden nimmer veroordeeld.
De rechtbank houdt bij de bepaling van de hoogte van de straf rekening met het tijdsverloop. Hoewel er geen sprake is van een gehele inactiviteit bij het openbaar ministerie, blijft staan dat verdachte lang heeft moeten wachten tot hij zekerheid kreeg omtrent de vervolging.
Gelet op vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat een geldboete alsmede een werkstraf behoort te worden opgelegd. Bij de vaststelling van de vermogensstraf heeft de rechtbank rekening gehouden met de draagkracht van de verdachte.
De toepasselijke wetsartikelen.
De op te leggen straffen zijn gegrond op de artikelen:
- 9, 22c, 22d, 23, 24, 24c, 57 van het Wetboek van Strafrecht.
- 68 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (oud)
- 68 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen
Beslissing.
De rechtbank,
verklaart de officier van justitie ontvankelijk in zijn vordering;
verklaart wettig en overtuigend bewezen, dat de verdachte het bij dagvaarding onder 1 telastgelegde feit heeft begaan en dat het bewezenverklaarde uitmaakt:
Opzettelijk een bij de belastingdienst voorziene aangifte onjuist en onvolledig doen, terwijl daarvan het gevolg zou kunnen zijn dat te weinig belasting zou kunnen worden geheven, meermalen gepleegd
en
Opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte onjuist en onvolledig doen, terwijl het feit er toe strekt dat te weinig belasting wordt geheven, meermalen gepleegd.
verklaart het bewezenverklaarde en de verdachte deswege strafbaar;
veroordeelt de verdachte tot:
een geldboete van ? 6500,-;
bepaalt dat de geldboete bij gebreke van betaling en verhaal zal worden vervangen
door hechtenis voor de tijd van 130 dagen;
veroordeelt verdachte te dier zake voorts tot:
een taakstraf, bestaande uit een werkstraf, zijnde het verrichten van onbetaalde arbeid, voor de tijd van 60 UREN;
beveelt, voor het geval dat de veroordeelde de taakstraf niet naar behoren verricht, dat vervangende hechtenis zal worden toegepast voor de tijd van 30 DAGEN;
verklaart niet bewezen hetgeen aan de verdachte meer of anders is telastgelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.
Dit vonnis is gewezen door
mrs Poustochkine, voorzitter,
Kuijer en Boerlage, rechters,
in tegenwoordigheid van mr Meijers, griffier,
en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank van 5 november 2004.