Uitspraak
RECHTBANK ROTTERDAM
1..De procedure
- de dagvaarding van 26 maart 2021, met producties 1 tot en met 36;
- de conclusie van antwoord in conventie tevens conclusie van eis in reconventie, met producties 1 tot en met 30;
- de brieven van de rechtbank van 23 juli 2021 waarbij een mondelinge behandeling is bepaald;
- de zittingsagenda van 14 oktober 2021;
- de conclusie van antwoord in reconventie en akte overlegging productie, met producties 37 tot en met 40;
- de akte aanvullende producties van AZN c.s., met producties 31a, 31b en 32 (abusievelijk genummerd 30a, 30b en 31);
- de mondelinge behandeling van 17 november 2021;
- de spreekaantekeningen van KAM;
- de pleitnotities van AZN c.s.
2..De feiten
Steam Turbine Power Generation Plant(hierna: de
STG Plant). Na een aanbesteding is de opdracht tot het realiseren van de
STG Plantgegund aan KAM.
STG Plantop het terrein van Attero B.V. te Moerdijk, neergelegd in de
engineering, procurement and construction-overeenkomst van 2 februari 2015 (hierna: de EPC-overeenkomst).
Fixed lump sum price contract for the implementation of AEC Steam Turbine Power generation, Moerdijk plant (NL) Steam turbine generator plant including buildings, cooling water systems, High Voltage systems and interconnecting piping with the existing plant” en waarin Attero B.V. ook als ‘Client’ en KAM ook als ‘Supplier’ wordt aangeduid, maken de volgende bepalingen deel uit:
annexes, deel uit.
GUARANTEED PERFORMANCE VALUES AND TESTS”, is – aangehaald voor zover relevant – het volgende bepaald:
GUARANTEED PERFORMANCE VALUES AND TESTS
PERFORMANCE GUARANTEES
PRICES, INSTALMENTS, LIQUIDATED DAMAGES”, is – aangehaald voor zover relevant – het volgende bepaald:
6112.14.002 AEC steam turbine, Moerdijk for planning, delivery, erection, commissioning and trial operation of a steam turbine with cooling water in- and outlet Rev.: 2- BAFO”, is – aangehaald voor zover relevant – het volgende bepaald:
for the complete and correct performance of all contractual and legal obligations of ATTERO POWER B.V.[…] resulting from the AGREEMENT for above mentioned project”.
performance bondafgegeven voor een bedrag van € 8.838.314,00 ten laste van KAM en ten gunste van AZN Power.
Agreement on Milestone Date Acceptance” (hierna: de PAC-overeenkomst). Hierin werd in plaats van een
Trial Periodgevolgd door
Acceptancevoorafgaand aan oplevering voorzien in een
Babyperiodna de
Acceptance eningebruikname door AZN Power. De
Acceptance Testsdienden naar genoegen te worden afgerond voor het einde van de
Babyperiod.
1. Acceptance (PAC) and associated provisions hereto
annexes, en wijzigingen deel uit.
STG Plantis op 1 februari 2018 in gebruik genomen door AZN Power.
Performance Test Agreement’ (afgekort:
‘PTA’). Dit heeft geresulteerd in een definitieve tekst van de PTA. Tot een bevoegde ondertekening door beide partijen van deze definitieve tekst van de PTA is het echter nooit gekomen. Van deze definitieve tekst van de PTA maakt het volgende artikel deel uit:
Pre-Test Uncertainty Estimationmet als conclusie dat de
Test Uncertaintydaarbij werd berekend als 1,90 procent.
test uncertaintyen de volgende conclusie gekomen – aangehaald voor zover relevant:
7 Uncertainty
%;rb.]
8..Result
test uncertaintybeschreven onder nummer 7 van het rapport is verlaagd van 1,9% in de PTA naar 1,83% in het TÜV-rapport, en voorts:
uccesful” het woord “
technically” toegevoegd.
performance bonddoor Unicredit kan worden uitgekeerd bijgesteld naar een bedrag van € 4.870.000,-- voor de periode na 31 maart 2019.
second opinion. Dit heeft geleid tot een door Certa Veritas op 15 april 2019 uitgebracht document met als titel “Second opinion op de toepasbaarheid van onzekerheid in het acceptatiecriterium van de stoomturbine-installatie van AEC Moerdijk”. Deze
second opinionvan Certa Veritas bevat de volgende conclusies:
second opinioneen aantal aanbevelingen opgenomen. De Engelse vertaling van de
second opinionis van 4 juli 2019.
second opinionvan Certa Veritas ter becommentariëring had voorgelegd aan TÜV, heeft TÜV op 23 juli 2019 een rapport uitgebracht met de titel “
Steam Turbine Performance Test Report - Alternative Calculation”. Blijkens de stukken van KAM en TÜV zijn hierin de
uncertaintyen de WNPP bepaald onder hantering van een, door de ASME PTC-6 toegestaan, alternatief uitgangspunt voor de berekeningen. Uitdrukkelijk is in het rapport vermeld dat dit niet in de plaats komt van of afdoet aan de waarde van het eerdere rapport. Aan het eind van dit alternatieve rapport wordt het volgende geconcludeerd:
4. Results
retestuit te (laten) voeren in de zin van artikel 22.2.3 van de EPC-overeenkomst.
performance bondverlengd tot 30 april 2020.
Arrestbefehlgegeven. AZN Power heeft hiertegen bezwaar gemaakt, waarna het Amtsgericht München bij beslissing van 22 mei 2020 zijn bevel heeft ingetrokken. Deze beslissing is op 5 juni 2020 in hoger beroep bekrachtigd.
3..Het geschil
in conventie
- b) AZN Power en Attero Holding hoofdelijk veroordeelt tot betaling van de schade die KAM heeft geleden ter hoogte van € 4.870.000,-- als gevolg van het trekkingsverzoek, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW vanaf 26 juli 2020 [de rechtbank leest dit als een kennelijke typefout: bedoeld is 26 juni 2022] althans een door de rechtbank in goede justitie te bepalen tijdstip;
- c) AZN Power en Attero Holding hoofdelijk veroordeelt tot betaling van:
- Uit de bewoording van artikel 4.8 PTA, de totstandkoming van en de ratio achter die paragraaf en de partijgedragingen kan uitsluitend worden geconcludeerd dat de in die paragraaf verwoorde onzekerheidsmarge dient te worden toegepast bij de beoordeling of KAM aan de gegarandeerde WNPP heeft voldaan;
- Uit het prestatierapport van TÜV, uit het alternatieve rapport van TÜV en uit de verklaring van TÜV blijkt dat KAM wel degelijk aan de gegarandeerde WNPP heeft voldaan;
- KAM is dus geen betaling aan AZN Power verschuldigd omdat zij niet zou hebben voldaan aan de gegarandeerde WNPP;
- Een beroep door AZN Power op de bankgarantie mocht uitsluitend worden gedaan, indien KAM haar contractuele verplichtingen jegens AZN Power niet was nagekomen; daar is echter geen sprake van geweest; door haar trekkingsverzoek op 30 maart 2020 heeft AZN Power dan ook in strijd gehandeld met de voorwaarden waaronder de bankgarantie is gesteld; wegens deze tekortkoming is AZN Power gehouden KAM de schade te vergoeden die zij door dit onterechte trekkingsverzoek heeft geleden, ten bedrage van € 4.870.000,--; daarnaast heeft AZN Power onrechtmatig jegens KAM gehandeld, althans is AZN Power ongerechtvaardigd verrijkt ten koste van KAM, althans is er onverschuldigd betaald aan AZN Power;
- AZN c.s. zijn dan ook gehouden tot vergoeding van de schade die KAM hierdoor heeft geleden;
- KAM heeft recht op betaling van de beschikbaarheidsbonus, want er is gedurende de garantieperiode van 1 februari 2018 tot en met 31 januari 2020 voldaan aan de volgende bepaling in de EPC-overeenkomst: “
- KAM heeft op grond van tussen partijen nader gemaakte afspraken recht op betaling van de managementvergoeding voor door haar tussen 1 januari tot en met 31 september 2018 verrichte werkzaamheden, in totaal groot € 347.750,--;
- KAM heeft recht op de betaling van de reparatievergoeding groot € 125.411,-- omdat zij tot dat bedrag onderzoeks- en reparatiekosten heeft gemaakt die contractueel voor rekening van AZN komen;
- Vanwege de forumkeuze voor de rechtbank Rotterdam in artikel 35.10 van de EPC-overeenkomst is de rechtbank Rotterdam bevoegd;
- Vanwege de rechtskeuze voor Nederlands recht in dat artikel is Nederlands recht met uitsluiting van het Weens Koopverdrag van toepassing op het onderhavige geschil.
€ 239,-- in het geval van betekening, een en ander te voldoen binnen veertien dagen na dagtekening van het in dezen te wijzen vonnis, en – voor het geval voldoening van de (na)kosten niet binnen die termijn plaatsvindt – te vermeerderen met de wettelijke rente over de (na)kosten vanaf veertien dagen na dagtekening van het in dezen te wijzen vonnis.
liquidated damagesis verschuldigd aan AZN Power ten bedrage van € 5.400.000,--;
- a) niet-ontvankelijkverklaring van AZN c.s. in hun vorderingen, althans tot het hun ontzeggen van deze vorderingen;
- b) voor het geval dat de vorderingen worden toegewezen, tot afwijzing van de gevorderde uitvoerbaarverklaring-bij-voorraad, en
- c) tot veroordeling van AZN c.s. bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad in de proceskosten alsmede in de gebruikelijke nakosten (zowel zonder als met betekening), te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW vanaf veertien dagen na de datum van het in dezen te wijzen vonnis.
4..De beoordeling
weighted net power production, de gewogen netto energieproductie die de door KAM opgeleverde
STG Plantmoest kunnen realiseren. AZN c.s. betwisten dat KAM voldaan heeft aan deze contractuele verplichting.
STG Planteen slechter testresultaat heeft behaald dan de Gegarandeerde WNPP, en heeft KAM in bepaalde gevallen recht op een prestatiebonus, indien het omgekeerde het geval is. Vergelijk artikel 22.2.4 respectievelijk artikel 22.2.5 van de EPC-overeenkomst in verbinding met de artikelen 3.4.2.1 en 3.4.2.2. van Annex 3. KAM heeft dan ook een voldoende belang bij deze verklaring voor recht, en AZN c.s. hebben dit belang niet betwist.
STG Plantten minste een WNPP zal produceren van 105,25 megawatt elektrische energie (MWe), de ‘Gegarandeerde WNPP’. In artikel 22.2.1 EPC-overeenkomst is neergelegd dat de installatie in een
trial operationvoorafgaande aan de oplevering zal worden onderworpen aan
guaranteed performance testsom vast te stellen of deze voldeed aan de
guaranteed performance valuesvoorzien in Annex 2. Artikel 22.2.3 EPC-overeenkomst voorziet in de mogelijkheid van hernieuwde tests wanneer met de
performance testsniet het beoogde resultaat wordt vastgesteld.
STG Plantzijn gewijzigd in de PAC-overeenkomst, bleef onveranderd dat door middel van
performance testingde energieproductie van de installatie zou worden bepaald en vervolgens zou worden beoordeeld of deze voldeed aan de afspraken over de Gegarandeerde WNPP.
performance testsvolgt of aan de Gegarandeerde WNPP van 105,25 MWe is voldaan. Dit is echter wel van groot belang, omdat de WNPP geen waarde is die kan worden afgelezen op een meter bij de
STG Plantmaar moet worden berekend op basis van metingen in en bij de
STG Plant. Partijen hebben echter afspraken gemaakt over de wijze waarop de
performance testszouden worden verricht, en uit die afspraken volgt dat bij het waarderen van de resultaten van de
performance testsrekening moet worden gehouden met aan de testmethode verbonden meetonzekerheid, de
test uncertainty.
performance testsvoorafgaand aan acceptatie van de installatie zullen worden verricht in overeenstemming met de ASME PTC-6-norm. Dit sluit aan op onderdeel 4.2.2. van het BAFO van KAM (Annex 8, zie onder 2.6.3. hierboven), waarin is bepaald “
The test undertaking and evaluation is carried out according to ASME PTC 6, full scale test”.
Performance Test Code 6van de
American Society of Mechanical Engineers, in de markt gebruikelijk is om installaties vergelijkbaar aan de onderhavige te testen en dat over de toepassing van die norm tussen partijen van meet af aan geen twijfel bestond.
STG Plant,aan de hand van ASME PTC 6, per definitie aan een zekere onnauwkeurigheid onderhevig is. Op het moment dat een testresultaat een bepaalde
outputlaat zien, kan niet met 100% zekerheid gezegd worden dat die
outputde feitelijke performance van de installatie weergeeft. Niet in geschil is dat KAM reeds in haar BAFO onder 4.2.1 hiervoor aandacht heeft gevraagd:
uncertainty’noodzakelijk zou zijn in het kader van de oplevering en dat, anders dan AZN c.s. betogen, aan de
uncertaintywel degelijk betekenis toekomt bij de beantwoording van de vraag of de
STG Plantde overeengekomen garantiewaarde heeft behaald. Echter, de vraag welke betekenis concreet aan de
uncertaintytoekomt, wat de omvang daarvan is en meer in het bijzonder hoe zich die verhoudt tot de afspraken over de Gegarandeerde WNPP, laat zich niet uit de bewoordingen van de EPC-overeenkomst met bijlagen afleiden, noch uit de nadien gesloten PAC-overeenkomst of de ASME PTC-6.
performance testsen dat daarbij aan de orde is geweest hoe met de daaraan verbonden (meet)onzekerheid zou worden omgegaan.
pre-test uncertainty analysishadden gesloten, zoals geadviseerd door de ASME PTC-6 (zie 2.11 hierboven), heeft TÜV toegezien op de prestatietesten en een eigen (her)berekening van de
test uncertaintyverricht (zie 2.12 hierboven). Ter zitting is ook komen vast te staan dat TÜV de PTA als uitgangspunt heeft genomen bij haar toezicht op de meting.
STG Plantkunnen worden getest conform ASME PTC-6, als AZN Power een door haar technische team uitonderhandelde eindtekst voor de PTA stilzwijgend goedkeurt, als zij vervolgens meewerkt aan prestatietests conform die PTA-eindtekst door of onder toezicht van TÜV alsmede van een door haarzelf aangestelde deskundige derde, brengt een redelijke uitleg met zich dat AZN c.s. zich niet pas (een jaar) nadat de bevindingen van TÜV hun tegenvallen op onbevoegdheid van haar technische team mag beroepen, althans niet mag stellen dat de afspraken uit de PTA zonder (juridisch) belang zijn voor het antwoord op de vraag of de
STG Plantaan de daaraan te stellen prestatie-eisen voldoet. Juist om die vraag te kunnen beantwoorden hadden (de technische teams van) partijen immers zoveel moeite gedaan voor het bereiken van de PTA.
test uncertaintyheeft bepaald conform de ASME PTC-6, is niet in geschil (voor alle hier genoemde TÜV-bevindingen zie 2.12 hierboven). Vast staat dat TÜV, in lichte afwijking van het resultaat van de
pre-test uncertainty analysis(1,90 procent, zie 2.11 hierboven), de
test uncertaintyvaststelde op 1,83 procent. Ook staat vast dat TÜV de WNPP vaststelde op 103,388 MWe. Bij die WNPP beloopt de onzekerheidsbandbreedte van 1,83 procent, omgerekend in MWe, 1,89 MWe (= 1,83% x 103,388 MWe). Ook dat heeft TÜV uitgerekend en is niet in geschil.
adjustment for uncertainty” ziet op “
the test results”, en niet op de “
contractual guarantees” (zie r.o. 4.13). Ook volgens het BAFO moet met de “
measurement uncertainty” rekening worden gehouden “
when calculating the results” conform de “
respective standards” (zie 2.6.3. hierboven). Het is dus niet zo, zoals KAM in de dagvaarding lijkt te stellen, dat de door TÜV bepaalde onzekerheid een bandbreedte inhoudt ten opzichte van de contractuele prestatienorm. Deze
uncertaintyis een bandbreedte ten opzichte van het meetresultaat dat met de prestatietests is bepaald.
uncertaintykan afwijken van het bepaalde testresultaat. Anders gezegd: bij een testresultaat van 100 MWe en een onzekerheid van 2 procent (of MWe) ligt het werkelijke resultaat tussen 98 en 102 MWe (en niet tussen 99 en 101 MWe).
.
within uncertainty’
-dus met inachtneming van de onzekerheidsbandbreedte aan weerszijden van het testresultaat - overeenkomen met de Gegarandeerde WNPP. De rechtbank beantwoordt die vraag, mede gelet op al het hiervoor overwogene, bevestigend.
The Weighed Net Power Production is 103.388 MWe. The guaranteed value is 105.25 MWe and has been missed by 1.862 MWe. The uncertainty of the Weighed Net Power Production is 1.89 MWe.”) brengt immers mee dat de testresultaten van 103,388 MWe met inachtneming van de bandbreedte van (plus en min) 1,89 MWe moeten worden verstaan als ‘tussen 101,498 MWe en 105,278 MWe’. De Gegarandeerde WNPP van 105,25 MWe valt binnen dat spectrum, en daarmee heeft KAM jegens AZN Power aan haar prestatieverplichtingen voldaan met betrekking tot de Gegarandeerde WNPP.
After final evaluation […] successful”), en ook de bevestigende verklaring die TÜV op verzoek van KAM nog heeft afgelegd (zie 2.23 hierboven).
GegarandeerdeWNPP en dat dit garantiekarakter moet betekenen dat KAM nooit aan haar prestatieverplichting kan hebben voldaan als de
STG Plantminder dan het gegarandeerde aantal MWe’s produceert. Volgens AZN c.s. is daarom de enige redelijke uitleg van artikel 4.8 PTA, indien de rechtbank daaraan waarde toekent, dat de gemeten WNPP dusdanig hoog moet zijn dat, zelfs indien de onzekerheidsmarge daarop in mindering wordt gebracht, de Gegarandeerde WNPP nog steeds wordt gehaald.
GegarandeerdeWNPP en anderzijds het wederzijds besef dat de testresultaten met inachtneming van de daaraan verbonden meetonzekerheid moeten worden geïnterpreteerd. Juist vanwege die spanning is echter artikel 4.8 PTA overeengekomen. De van artikel 4.8 PTA deel uitmakende volzin “
The performance test shall be accepted if the test results match the guaranteed values within uncertainty.” houdt een verplichting in voor partijen om de prestatietest te accepteren indien voldaan is aan de voorwaarde dat een WNPP is gemeten die binnen de onzekerheidsmarge valt. Er staat niet “
if [they] match beyond uncertainty” of woorden van die strekking, zoals zou passen bij de door AZN c.s. voorgestane uitleg. Dat de prestatietest (aanvankelijk) door AZN Power is aanvaard omdat de testresultaten met de gegarandeerde waarden overeenkwamen
binnende onzekerheidsbandbreedte, is hierboven al toegelicht.
liquidated damages, hoewel de WNPP de Gegarandeerde WNPP overschrijdt, terwijl tegelijkertijd de (maximum)waarde van 108,194 MWe recht geeft op de
incentivevan artikel 3.4.2.2. van Annex 3. Die uitleg is logisch noch redelijk en kan ook daarom niet worden gevolgd.
STG Plantin mei 2018 resulteerde in een WNPP van 103,388 MWe, die ten opzichte van de Gegarandeerde WNPP van 105,25 MWe bleef binnen de onzekerheidsmarge van 1,89 MWe, jegens AZN Power heeft voldaan aan haar prestatieverplichtingen met betrekking tot de Gegarandeerde WNPP. De vordering a onder (i) wordt dan ook toegewezen.
STG Plantvoor het opwekken van elektrische energie. AZN c.s. betwisten dat dit het geval is.
STG Plant. Ook voor deze verklaring voor recht heeft KAM dus een voldoende belang, waartoe de rechtbank verwijst naar r.o. 4.7 hierboven.
Guarantee Period. Zie hierboven in 2.6.1. Niet in geschil is dat deze garantieperiode is ingegaan op 1 februari 2018 en is verstreken op 31 januari 2020. In geschil is in hoeverre de
STG Plantbeschikbaar is geweest tijdens deze periode.
STG Planttijdens het eerste jaar van de garantieperiode continu beschikbaar geweest en tijdens het tweede jaar slechts 1,2% van de tijd niet beschikbaar, namelijk van 3 tot en met 9 november 2019.
STG Plantin de jaren 1 en 2 3,88% respectievelijk 1,53% bedroeg. Hieruit volgt dat ook volgens AZN c.s. in beide jaren de Gegarandeerde Beschikbaarheid van 96% is gehaald. Daaruit volgt dat de vordering a onder (ii) zal worden toegewezen.
performance bond) indien KAM tekort was geschoten in de nakoming van haar verplichtingen jegens AZN Power uit de EPC-overeenkomst.
STG Plantin de Garantieperiode van 1 februari 2018 tot en met 31 januari 2020 langer beschikbaar is geweest voor het opwekken van elektrische energie dan 96% van de tijd.
€ 382.552,08, een beschikbaarheidsbonus verschuldigd zijn. Zij berekenen deze bedragen volgens dezelfde (overeengekomen) methodiek als KAM, maar gaan daarbij uit van een aan KAM toe te rekenen onbeschikbaarheid in jaar 1 van 340 uur (3,88%) en in jaar 2 van 134 uur (1,53%). AZN c.s. wijzen ter onderbouwing op hun producties 29, 30 en 31, en stellen dat zij de verschuldigde bonus verrekenen met hun vorderingen op KAM.
handelsrente verschuldigd.
KAM Claim’ een vordering van ongeveer € 300.000,-- voor de hier bedoelde management werkzaamheden onder de noemer ‘
Shell Steam Export’ is opgevoerd, staat ook deze vordering al ten minste sinds februari 2020 ter discussie tussen partijen. Gelet op die achtergrond kunnen AZN c.s. niet voor het eerst eind november 2021 ter zitting aanvoeren dat zij eigenlijk niet overzien over welke werkzaamheden het gaat. Dit verweer wordt als te laat naar voren gebracht gepasseerd.
handelsrente verschuldigd.
handelsrente verschuldigd.
NJ1998, 512). AZN c.s. hebben verweer gevoerd tegen de gevorderde uitvoerbaarverklaring bij voorraad maar zij hebben hiervoor geen inhoudelijke argumenten. De enkele omstandigheid dat AZN c.s. van een voor hen nadelig vonnis in hoger beroep zullen gaan, levert hiervoor geen gegronde reden op. Daarbij komt dat het grootste bedrag dat AZN c.s. uit hoofde van dit vonnis zal moeten voldoen, het garantiebedrag betreft dat zij eerder zelf ten onrechte ten laste van KAM heeft geïnd. De gevorderde uitvoerbaarverklaring bij voorraad zal daarom worden toegewezen.
performance guaranteemocht inroepen. Op grond van de beoordeling in conventie van vorderingen a onder (i) en (b) zal deze vordering worden afgewezen.
performance guaranteegeïncasseerde en de in verrekening gebrachte vorderingen en vermeerderd met de juridische kosten gemaakt in verband met de pogingen van KAM om uitbetaling onder de bankgarantie te verhinderen. Op grond van de beoordeling in conventie van vordering a onder (i) en zal deze vordering worden afgewezen.