ECLI:NL:RBROT:2021:11089

• Datum uitspraak: 17 november 2021
• Publicatiedatum: 16 november 2021
• Zaaknummer: ROT 20/5971
• Instantie: Rechtbank Rotterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Socialezekerheidsrecht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: S.M. Dielemans-Goossens; A.P. Hameete; J. de Gans
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Bevoegdheid van verweerder om bijstandsnorm te verlagen bij lagere woonkosten en strijd met verbod op willekeur

In deze zaak heeft de Rechtbank Rotterdam op 17 november 2021 uitspraak gedaan in een geschil tussen eiseres en het Drechtstedenbestuur over de toekenning van een bijstandsuitkering op basis van de Participatiewet (Pw). Eiseres had een bijstandsuitkering aangevraagd die op 12 juni 2020 was toegekend, maar verweerder had de bijstandsnorm verlaagd op basis van lagere woonkosten. Eiseres betoogde dat deze verlaging in strijd was met de rechtszekerheid en het vertrouwensbeginsel, omdat zij had gekozen voor een goedkope woning in de veronderstelling dat dit geen negatieve gevolgen zou hebben voor haar uitkering. De rechtbank oordeelde dat verweerder weliswaar bevoegd was om de bijstandsnorm te verlagen, maar dat de toepassing van deze bevoegdheid in dit geval willekeurig was en niet voldeed aan de eisen van stelselmatigheid en consistentie. De rechtbank vernietigde het bestreden besluit, herstelde het primaire besluit en bepaalde dat eiseres recht had op de volledige bijstandsuitkering. Tevens werd verweerder veroordeeld tot vergoeding van de wettelijke rente en de proceskosten van eiseres.

Uitspraak

Rechtbank Rotterdam

Zittingsplaats Dordrecht

Bestuursrecht

zaaknummer: ROT 20/5971

uitspraak van de meervoudige kamer van 17 november 2021 in de zaak tussen

[eiseres] , te [plaats] , eiseres,

gemachtigde: mr. M.L.M. Klinkhamer,

en

het Drechtstedenbestuur, verweerder,

gemachtigde: mr. A. Kleijn.

Procesverloop

Bij besluit van 12 juni 2020 (het primaire besluit) heeft verweerder op grond van de Participatiewet (Pw) eiseres met ingang van 27 maart 2020 een bijstandsuitkering toegekend van € 886,66 per maand.

Bij besluit van 4 november 2020 (het bestreden besluit) heeft verweerder het bezwaar van eiseres ongegrond verklaard.

Eiseres heeft tegen het bestreden besluit beroep ingesteld.

Verweerder heeft een verweerschrift ingediend.

De zaak is op 26 april 2021 ter zitting van de enkelvoudige kamer van de rechtbank behandeld. Eiseres is verschenen, bijgestaan door haar gemachtigde. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigde. Op 26 april 2021 heeft de enkelvoudige kamer van de rechtbank het onderzoek gesloten. Op 27 mei 2021 heeft de enkelvoudige kamer van de rechtbank het onderzoek heropend en de zaak verwezen naar de meervoudige kamer van de rechtbank.

Op 27 oktober 2021 is de zaak behandeld op een zitting van de meervoudige kamer van de rechtbank. Eiseres is verschenen, bijgestaan door haar gemachtigde. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigde.

Overwegingen

1. Eiseres voert het huishouden van een alleenstaande en is sinds 27 september 2018 woonachtig in een woning van stichting [naam stichting] te Dordrecht.

Eiseres betaalt voor haar woning maandelijks € 75,- huur en € 60,- voor gas en licht (in totaal € 135,-). Op 27 maart 2020 heeft eiseres een aanvraag ingediend om bijstand voor levensonderhoud. Verweerder heeft in de lage woonkosten van eiseres aanleiding gezien om een korting op de voor haar geldende maandnorm van 70% van het wettelijk minimumloon aan te brengen van 20%, waarna de resterende norm is vermeerderd met de woonkosten van

€ 135,-. De op deze wijze op de situatie van eiseres afgestemde bijstandsnorm bedraagt per 27 maart 2020 € 886,66 per maand.

2. Bij het bestreden besluit heeft verweerder het bezwaar van eiseres ongegrond verklaard en de verlaagde norm gehandhaafd.

3. Eiseres betoogt in beroep dat nu verweerder zijn bevoegdheid op grond van artikel 27 van de Pw heeft geregeld in artikel 16 van de Beleidsregels Participatiewet Drechtsteden (de Beleidsregels) en de daarin geregelde situatie niet aan de orde is, verweerder in strijd met de rechtszekerheid heeft gehandeld door de bijstandsnorm te verlagen. Op de zitting van

27 oktober 2021 heeft eiseres daaraan toegevoegd dat sprake is van willekeur bij de toepassing van de verlaging. Daarnaast doet eiseres een beroep op het vertrouwensbeginsel, nu zij bewust heeft gekozen voor een goedkope woning in het vertrouwen dat dit niet tot een verlaging van haar uitkering zou leiden.

4. Verweerder stelt zich op het standpunt dat hoewel artikel 16 van de Beleidsregels niet van toepassing is op eiseres omdat zij wel woonkosten heeft, de verlaging van de bijstandsnorm kan worden gebaseerd op artikel 27 van de Pw. Als gevolg van de lage woonkosten zijn de algemeen noodzakelijke bestaanskosten van eiseres namelijk evident lager dan waarin de bijstandsnorm voorziet. Er is geen verplichting beleid te maken voordat verweerder van de bevoegdheid van artikel 27 van de Pw gebruik mag maken. Verweerder heeft er voor gekozen om aan te sluiten bij artikel 16 van de Beleidsregels door in de situatie van eiseres eerst de korting van 20% toe te passen waarin deze bepaling voorziet voor gevallen waarin woonkosten ontbreken, en de uitkomst vervolgens te vermeerderen met de daadwerkelijke woonkosten.

5.1.

Op grond van artikel 27 van de Pw kan verweerder de bijstandsnorm lager vaststellen voor zover de belanghebbende lagere algemene noodzakelijke kosten van het bestaan heeft dan waarin de norm voorziet als gevolg van zijn woonsituatie, waaronder begrepen het niet aanhouden van een woning.

5.2.

Op grond van artikel 16 van de Beleidsregels wordt de bijstandsnorm op grond van artikel 27 van de Pw verlaagd met 20% van het wettelijk sociaal minimum indien de belanghebbende lagere algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan heeft dan waarin de bijstandsnorm voorziet als gevolg van bewoning van een woning waaraan geen woonkosten zijn verbonden of als gevolg van het niet beschikken over een woning.

6.1.

Verweerder heeft beleid vastgesteld ter invulling van de discretionaire bevoegdheid die artikel 27 van de Pw hem laat. Het beleid van verweerder bevat geen bepaling over een verlaging van de bijstandsnorm bij lage woonkosten. De rechtbank ziet geen aanknopingspunten voor het oordeel dat in de Beleidsregels een limitatieve opsomming is opgenomen van gevallen waarin de bijstandsnorm wordt verlaagd in geval van lagere noodzakelijke kosten van bestaan als gevolg van de woonsituatie van een betrokkene.

De formulering van artikel 16 van de Beleidsregels geeft daar geen aanleiding toe en verweerder heeft onweersproken gesteld dat ook uit de totstandkomingsgeschiedenis van deze bepaling niet kan worden afgeleid dat deze uitputtend is bedoeld. De rechtbank is dan ook van oordeel dat de discretionaire bevoegdheid onder artikel 27 van de Pw met de Beleidsregels niet uitputtend is ingevuld. Dit betekent dat verweerder ook buiten de gevallen genoemd in artikel 16 van de Beleidsregels in beginsel de ruimte heeft om een verlaging van de bijstandsnorm te baseren op artikel 27 van de Pw indien lagere woonkosten daartoe aanleiding geven.

6.2.

Ter zitting heeft de gemachtigde van verweerder toegelicht dat er geen sprake is van een concreet voornemen om beleid vast te stellen over de verlaging van de bijstandsnorm bij lage woonkosten. Ook van een vaste gedragslijn of uitvoeringspraktijk is volgens verweerder geen sprake. Verweerder heeft aangegeven dat in één andere situatie van een bewoonster van een hofje van [naam stichting] is besloten een verlaging toe te passen op haar lopende uitkering. Voor zover bekend bij de gemachtigde van verweerder is (nog) geen sprake van een verlaging bij andere bewoonsters van de hofjes van [naam stichting] . Ook heeft de gemachtigde van verweerder aangegeven dat verweerder niet in gesprek is gegaan met eiseres of andere bewoonsters om te communiceren over een verlaging van de bijstandsnorm wegens lage woonkosten. Desgevraagd heeft de gemachtigde van verweerder ook aangegeven dat verweerder niet heeft onderzocht of in andere gevallen waarin sprake is van lage woonkosten – bijvoorbeeld bij projecten binnen de regio van verweerder waarbij jongeren tijdelijk kantoorpanden bewonen – aanleiding bestaat voor een verlaging van de bijstandsnorm. Ook is niet duidelijk of bijvoorbeeld in gevallen waardoor als gevolg van huursubsidie sprake is van lagere woonkosten aanleiding bestaat om de norm te verlagen. Daarnaast heeft verweerder aangegeven geen grens te hebben vastgesteld waaronder sprake is van lage woonkosten die een verlaging van de bijstandsnorm rechtvaardigen.

6.3.

Op grond van het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat het al dan niet verlagen van de bijstandsnorm ten tijde van het nemen van het bestreden besluit afhankelijk is geweest van min of meer toevallige factoren. Een dergelijke wijze van uitoefening van de bevoegdheid tot toepassing van een verlaging van de bijstandsnorm verdraagt zich niet met de eisen van stelselmatigheid en consistentie. Dit betekent dat het bestreden besluit geen stand kan houden wegens strijd met het in artikel 3:4, tweede lid, van de Awb vervatte verbod van willekeur. Gelet hierop behoeven de overige beroepsgronden geen bespreking.

7. Het beroep is gegrond. De rechtbank vernietigt het bestreden besluit en ziet aanleiding zelf in de zaak te voorzien en het primaire besluit te herroepen en te bepalen dat dat eiseres over de periode vanaf 27 maart 2020 recht heeft op bijstand naar de norm voor een alleenstaande. De rechtbank ziet grond voor toewijzing van de door eiseres verzochte vergoeding van de wettelijke rente over de periode waarover eiseres recht heeft op nabetaling. Voor de wijze waarop verweerder de rente dient te berekenen verwijst de rechtbank naar de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van 25 januari 2012 (ECLI:NL:CRVB:2012:BV1958).

8. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiseres het door haar betaalde griffierecht vergoedt.

9. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiseres gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 2.938,- (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift en 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 534,- en 1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1,5 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 748,- en wegingsfactor 1).

Beslissing

De rechtbank:

• verklaart het beroep gegrond;
• vernietigt het bestreden besluit;
• herroept het primaire besluit en bepaalt dat eiseres met ingang van 27 maart 2020 recht heeft op een bijstandsuitkering berekend naar de volledige norm voor een alleenstaande en dat deze uitspraak in zoverre in de plaats treedt van het vernietigde bestreden besluit;
• veroordeelt verweerder tot vergoeding aan eiseres van de wettelijke rente overeenkomstig de in rechtsoverweging 7. van deze uitspraak aangegeven wijze;
• veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres tot een bedrag van € 2.938,-;
• bepaalt dat verweerder aan eiseres het betaalde griffierecht van € 48,- vergoedt.

Deze uitspraak is gedaan door mr. S.M. Dielemans-Goossens, voorzitter, en
mr. A.P. Hameete en mr. J. de Gans, leden, in aanwezigheid van mr. M. Lammerse, griffier. De uitspraak is uitgesproken in het openbaar op 17 november 2021.

De griffier en de voorzitter zijn verhinderd de uitspraak te ondertekenen.

griffier

voorzitter

Een afschrift van deze uitspraak is verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de dag van verzending daarvan hoger beroep worden ingesteld bij de Centrale Raad van Beroep.