ECLI:NL:RBROT:2013:8136

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK ROTTERDAM

Team haven en handel

zaaknummer / rolnummer: C/10/399066 / HA ZA 12-313

Vonnis van 25 september 2013

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

[eiseres],

gevestigd te Katwijk,

eiseres,

advocaat mr. D.G. Lasschuit,

tegen

de publiekrechtelijke rechtspersoon

GEMEENTE LANSINGERLAND,

zetelend te Berkel en Rodenrijs,

gedaagde,

advocaat mr. I.J.M.I. Souren.

Partijen zullen hierna [eiseres] en de gemeente genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

het incidenteel vonnis van 16 januari 2013 en de daarin genoemde processtukken;
de conclusie van dupliek van 27 februari 2013, met producties;
de pleidooien van 12 september 2013 en de bij die gelegenheid door mr. Lasschuit en mr. Souren overgelegde pleitnota's.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De feiten

2.1.

De Meerpolder is een polder in de gemeente. De gemeente, althans haar rechtsvoorganger de toenmalige gemeente Berkel en Rodenrijs, wenste in dit gebied een Vinex-wijk te doen aanleggen. Daarbij was het streven van de gemeente om zelf de grond in de Meerpolder te verwerven. Zij zette daartoe mede middelen in die de Wet voorkeursrecht gemeenten haar bood.

2.2.

[eiseres] is een projectontwikkelaar en bouwonderneming.

2.3.

[eiseres] verwierf samen met haar partner Nedprom II B.V. (hierna gezamenlijk te noemen: de Combinatie) grondposities in de Meerpolder. In het deelgebied de Meerpolder-Noord wenste de Combinatie in het kader van zogeheten "zelfrealisatie" op de gronden van twee particuliere grondeigenaren waarmee zij samenwerkte nieuwbouw te realiseren.

2.4.

De gemeente heeft op 30 november 2006 een ontwikkelingsovereenkomst met de Combinatie gesloten (productie 1 bij dagvaarding). Voorts heeft de gemeente op 18 december 2007 een realisatieovereenkomst met de Combinatie gesloten. De Combinatie verkreeg op grond daarvan het recht om als zelfrealisator binnen de vastgelegde kaders zelf nieuwbouw in project 66-67 van het deelgebied Meerpolder-Noord te realiseren. De considerans bij de ontwikkelingsovereenkomst vermeldt onder meer dat:

"[X] en [Y] momenteel eigenaar zijn van betreffende gronden, doch te kennen hebben gegeven samen te willen werken met de ontwikkelaar die te kennen heeft gegeven een bouwplan voor deze locatie te willen ontwikkelen voor eigen rekening en risico."

2.5.

In het gehele deelgebied Meerpolder-Noord dienden de nutsvoorzieningen nog te worden aangelegd. De daarbij betrokken nutsbedrijven werkten ter zake van die beoogde aanleg samen in het samenwerkingsverband Co-Infra Zuid-Holland. Binnen Co-Infra trad de heer [Z] (hierna: [Z]) op als project coördinator. Door [Z] werd periodiek een voorbereidingsoverleg bijeengeroepen. [Z] ("MS") trad daarbij op als voorzitter en notulist.

2.6.

Het verslag van een dergelijk voorbereidingsoverleg van 8 mei 2007 vermeldt onder meer het volgende:

onder 1.5 onder het kopje "Planning gemeente & [Q]":

"1.5.1 Op 16 april heeft MS een bespreking gehad met [A] van de [Q] over Meerpolder Noord. Gaande het gesprek bleek het echter alleen om fase 1a (project 67-66) te gaan. Voor de overige projecten had [Q] geen opdracht. MS heeft aangegeven dat de aanleg van Meerpolder Noord voor de nutsbedrijven gezien wordt als 1 project, en dat deze qua aanleg en levering met elkaar verbonden zijn.

(…)

1.5.9

MS geeft aan nog geen duidelijkheid te hebben wie namens de gemeente de voorbereiding gaat trekkenvoor Meerpolder Noord behoudens fase 1a.
actie gemeente"

onder 1.6.1 onder het kopje "Tracétekeningen":

"16 februari heeft MS de globale tracé tekeningen ontvangen van TN (de heer [TN] van de gemeente - toevoeging rb) betreffende fase 1-2-3 en 4. Fase 1a voor de projecten 66-67-68 ontbrak."

onder 1.12.1 onder het kopje "15 weken voorbereiding":

"MS geeft aan dat er conform de "Voorwaarden" nog diverse gegevens vanuit de gemeente en de [Q] aangeleverd moeten worden om de 15 weken voorbereiding te kunnen starten. MS zal de actiepuntenlijst bij het verslag bijvoegen."

onder 1.22.3 onder het kopje "Rondvraag":

"JB ([JB] van Eneco- toevoeging rb) vraagt of de prognose planning van [Q] fase 1a nog gehaald gaat worden."

2.7.

Het verslag van het voorbereidingsoverleg van 9 juli 2007 vermeldt onder meer het volgende:

onder 3.1.2 onder het kopje "Opening":

"Eind mei 2007 heeft [Q] de opdracht gekregen voor de voorbereiding van Meerpolder-Noord. De [Q] zullen het aanspreekpunt zijn in de voorbereiding namens de gemeente.

onder 3.5. onder het kopje "Planning gemeente & [Q]":

"3.5.1 Voor de totale planning van Meerpolder Noord zal [Q] zorgdragen.
Actie [Q]

3.5.2

N.a.v. 1.5.9. en 2.5.4. [Q] gaan de voorbereiding trekken namens de gemeente Lansingerland.

3.5.3

N.a.v. 1.22.1 en 1.22.3 De bedrijven vragen zich af of de planning van Meerpolder-Noord nog wel haalbaar is aangezien er nog zoveel gegevens conform de voorwaarden aangeleverd dienen te worden, om de 15 weken voorbereiding te kunnen starten.
Actie [Q]

3.5.4.

N.a.v. 1.22.5 De bedrijven willen graag een actuele planning ontvangen.
Actie [Q]"

onder 3.6.1 onder het kopje "Tracétekeningen":

"N.a.v. 1.6.1, 2.6.1 en 1.22.1, 3.5.1, 1.5.1, 1.5.7, 2.5.1 en 2.5.2. Aangezien [Q] nu beide gebieden coördineren zal er een totale tracé tekening gemaakt worden voor beide gebieden incl. de doorsnede van de watergang.
Actie [Q]"

onder 3.23.1 onder het kopje "Volgende vergadering":

"Voor de volgende vergadering zal een uitnodiging komen. MS zal eerst diverse gegevens moeten ontvangen van [Q] om de bedrijven te voorzien van de benodigde gegevens."

onder 3.24.1 onder het kopje "Sluiting":

"Nu bekend is dat [Q] voor de gemeente de voorbereiding over gaat nemen zal [TN] zich terug trekken, en is [Q] het aanspreekpunt.

2.8.

Een e-mail van 24 september 2008 van [Z] aan vertegenwoordigers van diverse nutsbedrijven, met kopie aan vertegenwoordigers van de gemeente en[Q] vermeldt het volgende:

"Gisteren 23-9-08 hebben [JB] en ik op verzoek van de gemeente Lansingerland een gesprek gehad met [MvH] (gem. Lansingerland) en [C] ([Q]).

In het gesprek werd medegedeeld dat de verkoop van project 72-73 (AM wonen) slecht verloopt, en dat er herontwikkeld gaat worden. Aangezien de garantieverklaring "ontwerp" al getekend is en jullie druk bezig zijn met jullie ontwerp wil ik bij dezen aangeven te stoppen met de voorbereiding.

Ook de waterpartij zal veranderen, waar mogelijk het dwarsprofiel en coördinaten wijzigen. Het sportvelden complex zal tevens uitgebreid worden.

Wel zullen de projecten 70 en 66-67 doorgang vinden. Project 70 zal medio oktober starten, en project 66-67 start medio november.

De gem. Lansingerland en [Q] zullen met nieuwe herziene tekeningen komen. Pas als deze tekeningen bekend zijn kunnen jullie de eventuele schade van her-engineering bepalen. Ik zal dan deze eventuele kosten conform de garantieverklaring "Ontwerp" bij de gemeente Lansingerland verhalen.

Ook de vergunning die al aangevraagd is bij Hoogheemraadschap komt te vervallen, en kan in de toekomst na de nieuwe tekeningen en dwarsprofielen bij de gemeente aangevraagd worden.

De gemeente Lansingerland zal overwegen de planning aan te passen, zodat er het 1ste kwartaal de nieuwe gegevens verstrekt kunnen worden, het 2e kwartaal er gestart kan worden met de voorbereiding, en het 3e kwartaal gestart kan worden met de aanleg van hoofd K&L. Vervolgens kan er dan het 4e kwartaal de eerste woningen aangesloten worden.

Tot zo ver, en sorry voor het ongemak."

2.9.

Het verslag van het voorbereidingsoverleg van 19 februari 2009 vermeldt onder meer het volgende:

onder 4.2 onder het kopje "Verslag vorige vergadering":

"4.2.1. Verslag 3 dateert van 9 juli 2007 en is niet meer relevant.

4.2.2.

Ondanks de garantverklaring "ontwerp" die al was afgegeven is het project door herontwikkeling vanuit de gemeente Lansingerland op Hold gezet n.a.v. bespreking 23-9-08."

onder 4.5 onder het kopje "planning":

"4.5.1. De eerste woningen die opgeleverd gaan worden zijn van project 70. De prognose oplevering is medio week 37. Project 66-67 start medio week 10. Project 72-73 zal medio augustus starten en er zal gefaseerd gebouwd gaan worden.

4.5.2

MS heeft op het whiteboard een overallplanning geschetst. Na de nieuwe garantieverklaring ontwerp met bijbehorende tekenlijst en de overige benodigde gegevens conform de voorwaarden kan de 15 weken voorbereiding starten. (…)"

onder 4.6 onder het kopje "Tracétekeningen":

4.6.1.

JT (de heer [JT] van Van der [Q] - toevoeging rb) overhandigt aan iedereen een set tekeningen.

(…)

4.6.2

Op de tracétekeningen tracés in het rood aangegeven waar nog geen terrein verworven is. Hieruit volgt dat Meerpolder Noord niet in het geheel aangebracht kan worden. Dit heeft ook gevolgen voor het ontwerp van elektra, omdat elektra een koppeling met de Wilgenlaan had ontworpen."

onder 4.12.1 onder het kopje "15 weken voorbereiding":

"MS geeft aan dat er conform de "Voorwaarden" versie 5 nog diverse gegevens vanuit de gemeente en de [Q] aangeleverd moeten worden om de 15 weken voorbereiding te kunnen starten."

onder 4.14.3 onder het kopje "V&G plan en totaal coördinatie"

"MS vraagt wie de overallcoördinator is in de voorbereiding en in de uitvoering? MvH (de heer [MvH] van de gemeente - toevoeging rb) geeft aan dat dit Cidion is gelijk aan Meerpolder Zuid."

2.10.

Het verslag van het voorbereidingsoverleg van 30 maart 2009 vermeldt onder meer het volgende:

onder 6.5 onder het kopje "Planning":

4.5.2

6.5.2

MS geeft aan dat we in:

week 23 een kick-off houden.

week 24 de materialen geleverd worden.

week 25 starten met de aanleg van het hoofdnet. 25 + 10 weken aanleg + 4 weken bouwvak = week 39

week 40 persen en beproeven

week 41 start aansluitingen"

onder 6.12 onder het kopje "15 weken voorbereiding":

"4.12.1 MS geeft aan dat er conform de "Voorwaarden" nog diverse gegevens vanuit de gemeente en de [Q] aangeleverd moeten worden om de 15 weken voorbereiding te kunnen starten. MS zal de actiepuntenlijst bij het verslag bijvoegen.

6.12.1

Ondanks dat nog steeds gegevens binnen komen, zijn de bedrijven in week 10 toch gestart met de voorbereiding, om zo veel mogelijk de stagnatie te beperken."

onder 6.23.1 onder het kopje "Volgende vergadering":

"Vooralsnog zal er geen volgende vergadering gehouden worden. MS gaat er wel van uit dat ieder zijn actiepunten afhandelt.
Actie allen

2.11.

Een e-mail van 18 juni 2009 van de heer [D] (hierna: [D]) van [Q] aan [Z] vermeldt het volgende:

"Onderwerp: Planning 66-67

Beste [MvH],

Deze week de planning betreffende werkzaamheden Co-Infra mogen ontvangen van Cidion.

In deze planning is het werk 66-67 niet vernoemd (Bouwbedrijf [eiseres]) aan de Westersingel.

De oplevering van de woningen staat momenteel gepland in week 43.

Kun je mij aangeven wanneer de kabels en leidingen worden aangebracht in dit deelplan?

Bijgevoegd is de planning van [eiseres]."

2.12.

Een e-mail van 22 juni 2009 van [Z] aan [D] vermeldt het volgende:

"Onderwerp: Re: Planning 66-67

Beste [D],

N.a.v. de prognose opleveringen van Cidion maken we gezamenlijk een prognose planning.

Van Cidion heb ik wel de oplevering prognose van project 70 ontvangen, maar de oplevering van 66-67 was bij mij nog niet bekend.

Cidion is namens de gemeente de coördinerende partij die mij voorziet van een planning, zodat wij hier op in kunnen spelen.

Ik zal de planning doorsturen aan [B], zodat hij jullie planning in de overallplanning kan integreren."

2.13.

Een e-mail van 17 juli 2009 van [D] aan de heer [B] (hierna: [B]) van Cidion vermeldt het volgende:

"[B],

Vanmiddag heb ik mogen vernemen dat de werkzaamheden betreffende de aanleg van kabels en leidingen in het hoofdtracé stagnatie heeft opgelopen. Ik word graag door jou op de hoogte gehouden. Zonder tegenbericht ga ik er vanuit dat de stagnatie vakkundig wordt opgelost en dat er geen problemen zijn voor wat betreft de bij ons onder handen zijnde werken. (project 70 en 66/67) De planningen welke zijn afgegeven zullen als zodanig worden gehandhaafd."

2.14.

[B] heeft voornoemde e-mail van 17 juli 2009 doorgezonden aan [Z]. Een e-mail van [Z] van 21 juli 2009 aan [B] en aan betrokkenen aan de zijde van de gemeente en [Q] vermeldt het volgende:

"Ik ben een beetje verrast door onderstaande mail van [D]. Hierin geeft hij aan dat wij stagnatie opgelopen hebben met de aanleg van kabels en leidingen. Ik heb in goed overleg met Cidion de opgelopen stagnatie van ongeveer 1 week gecompenseerd met 1 week eerder te starten na de bouwvak (dus start week 34 i.p.v. 35)

Verder worden de projecten 66-67 opeens in 1 adem genoemd met project 70. Voor ons is project 66-67 een geheel ander project, en komt niet voor in de planning aanleg van hoofd kabels en leidingen.

Onze planning is gebaseerd op het tijdig leveren van alle energievormen t.b.v. project 70. Project 66-67 is pas 14 dagen geleden in beeld gekomen, en verwerkt in de planning van Cidion. Niet in de vastgestelde planning van Co-Infra met Cidion betreffende de aanleg van hoofd kabels en leidingen.

Toch wil ik even duidelijk maken dat wij als Co-Infra 1 aanspreekpunt hebben namens de gem. Lansingerland in de uitvoering en dat is Cidion. Voor bouwkundige voorzieningen binnen de erfgrens hebben wij met de bouwers van doen."

3.Het geschil

3.1.

[eiseres] vordert - samengevat - dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:

a. zal verklaren voor recht dat de gemeente jegens [eiseres] toerekenbaar tekort is geschoten in haar contractuele verplichtingen, meer in het bijzonder in haar coördinerende taak met betrekking tot de aanleg van de hoofdinfrastructuur voor de nutsvoorzieningen;

b. de gemeente zal veroordelen tot vergoeding van de hierdoor door [eiseres] geleden schade, op te maken bij staat, vermeerderd met de wettelijke handelsrente, subsidiair wettelijke rente, vanaf de datum van dagvaarding tot de dag der voldoening;

c. de gemeente zal veroordelen in de kosten van het geding, waaronder de kosten van het voorlopig getuigenverhoor.

3.2.

De gemeente voert verweer en concludeert tot afwijzing van de vorderingen, met veroordeling -uitvoerbaar bij voorraad - van [eiseres] in de proceskosten, vermeerderd met nakosten en wettelijke rente.

3.3.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.De beoordeling

4.1.

[eiseres] grondt haar vorderingen op wanprestatie. Daartoe stelt zij - kort weergegeven - het volgende. Op de gemeente rustte op grond van haar contractuele verhouding met de Combinatie een coördinerende taak ter zake van de aanleg van de hoofdinfrastructuur van de nutsvoorzieningen. De gemeente is daarin tekortgeschoten. Daardoor is vertraging opgetreden bij de aanleg van de hoofdinfrastructuur ter plaatse. Als gevolg daarvan konden de door [eiseres] gebouwde woningen niet tijdig op de nutsvoorzieningen worden aangesloten. De oplevering van de woningen is daardoor met 3 maanden vertraagd. [eiseres] heeft hierdoor schade geleden, onder meer bestaande uit extra bouwplaatskosten, faseringskosten, beveiligingskosten en kosten van verval en diefstal. [eiseres] begroot die schade (voorlopig) op € 362.537,00 excl. BTW. Voorts maakt [eiseres] ten behoeve van haar opdrachtgever 3B Wonen - naar de rechtbank begrijpt als lasthebber - aanspraak op vergoeding van door 3B Wonen geleden renteschade, begroot op € 96.408,00. [eiseres] wijst er voorts op dat de samenwerking tussen haar en Nedprom II bij vaststellingsovereenkomst van 15 juli 2011 is beëindigd en dat daarbij aan [eiseres] zijn overgedragen alle eventuele vorderingen op de gemeente.

4.2.

De kern van het geschil tussen partijen betreft de vraag of de gemeente in haar contractuele verhouding tot de Combinatie is tekortgeschoten bij de coördinatie van de aanleg van de hoofdinfrastructuur voor de nutsvoorzieningen.

4.3.

Uit hetgeen partijen over en weer hebben gesteld en aan producties hebben overgelegd, begrijpt de rechtbank dat er reeds voorafgaande aan het eerste kwartaal van 2009 complicaties en vertragingen waren opgetreden bij de uitvoering van het deelplan Meerpolder-Noord. Zo was er in 2008 sprake van herontwikkeling van een onderdeel van het deelplan (zie onder 2.8 hiervoor). Betreffende vertragingen zijn echter niet relevant voor de vordering. Immers, gesteld noch gebleken is dat die vertragingen te wijten waren aan enig tekortschieten van de gemeente in verplichtingen voortvloeiende uit haar contractuele verhouding tot [eiseres]. De periode tot het eerste kwartaal van 2009 zal de rechtbank dan ook verder niet in de beoordeling betrekken.

4.4.

De voor de vorderingen van [eiseres] relevante verwijten betreffen de gestelde coördinerende taak van de gemeente met betrekking tot de aanleg van de hoofdinfrastructuur voor de nutsvoorzieningen. [eiseres] noemt als concrete oorzaak van door haar gestelde schade dat de nutsvoorzieningen voor haar deelgebied niet tijdig zijn aangevraagd, althans niet tijdig zijn opgenomen in de planning (conclusie van repliek onder 160). Deze door [eiseres] gestelde schadeoorzaak kwam medio juni 2009 aan het licht. Het probleem komt tot uitdrukking in de e-mailwisseling van 18 en 22 juni 2009 tussen [D] van [Q] en [Z] van Co-Infra (zie hiervoor onder 2.11 en 2.12). Kennelijk verkeerde [eiseres] tot medio juni 2009 in de veronderstelling dat Co-Infra in haar planning van de aanleg van de hoofdkabels en -leidingen rekening hield met de op dat moment vigerende planning van [eiseres], terwijl dat in werkelijkheid niet het geval was.

4.5.

Hoe het hiervoor genoemde misverstand heeft kunnen ontstaan en heeft kunnen voortbestaan tot medio juni 2013, is de rechtbank niet duidelijk geworden. Aannemelijk is dat de bij de voorbereiding en uitvoering van de aanleg van hoofdkabels en -leidingen betrokken personen ten aanzien van het project 66-67 niet goed met elkaar hebben gecommuniceerd. Waar het bij de beoordeling van de vorderingen van [eiseres] echter om gaat, is of door [eiseres] voldoende is gesteld dat de gemeente is tekortgeschoten in contractuele verplichtingen jegens [eiseres], meer in het bijzonder in haar coördinerende taak met betrekking tot de aanleg van de hoofdinfrastructuur voor de nutsvoorzieningen. De rechtbank is van oordeel dat [eiseres] in dat kader, in het licht van het van de zijde van de gemeente gevoerde gemotiveerde verweer, niet heeft voldaan aan haar stelplicht.

4.6.

Niet in geschil is dat [eiseres] als zelfrealisator binnen project 66-67 zelf verantwoordelijk was voor de nutsvoorzieningen, zowel voor de hoofdinfrastructuur als voor de huisaansluitingen binnen dat deelgebied (zie conclusie van repliek onder 8). [eiseres] was uiteraard niet verantwoordelijk voor de aanleg van hoofdkabels en
-leidingen voor zover die aanleg buiten het gebied van haar project zou dienen plaats te vinden. De rechtbank acht echter onjuist de visie van [eiseres] zoals geformuleerd bij conclusie van repliek onder 64, dat op haar slechts de verplichting rustte om de nodige voorbereidingen voor het hoofdtracé te treffen, terwijl op de gemeente/Cidion de verplichting rustte om er voor te zorgen dat in onder andere de door [eiseres] gegraven sleuven tijdig de kabels en leidingen werden gelegd. Uit de overgelegde overeenkomsten is niet af te leiden dat de gemeente jegens [eiseres] een dergelijke verplichting op zich heeft genomen, noch is daaruit of uit de door de in het kader van het voorlopig getuigenverhoor afgelegde getuigenverklaringen af te leiden dat [eiseres] daar in 2009 op mocht vertrouwen. De rechtbank wijst in dit verband op het volgende.

4.7.

[eiseres] beroept zich (bij dagvaarding onder 5) op een als bijlage 5 bij bijlage 2 van de ontwikkelingsovereenkomst gevoegd stuk. Bijlage 2 betreft "De gemeentelijke nota "Procedure inrichtingsplannen, stedenbouwkundige matenplannen en juridische uitwerkingsplannen" d.d. 27 maart 2000" Bijlage 5 bij die bijlage 2 betreft een stuk met de naam "Begrippenapparaat". De term "begrippenapparaat" zou in de visie van [eiseres] echter niet de lading dekken omdat uit die begrippen de verantwoordelijkheden van de verschillende betrokken partijen zouden zijn af te leiden. Bijlage 5 bij bijlage 2 bij de ontwikkelingsovereenkomst vermeldt op de pagina's 7, 8, 9 en 10 onder meer het volgende:

"7. Realisatiefase (uitvoering)

Doel van de realisatiefase is de bouw-/woonrijpe grond op te leveren.

Tijdens deze fase wordt in opdracht van zowel de gemeente als marktpartijen een realisatieprogramma uitgevoerd, te weten: slopen, bodem saneren, grondtransport, aanleg hoofdplanstructuur, aanleg kabels en leidingen, civiele werken en inrichting openbaar gebied/woonrijp maken.

Deze laatste activiteit vindt plaats in de opleveringsfase van de woningen; de overige activiteiten vóór start van de woningbouw.

(…)

7.2

Bouwrijp maken (BRM)

M.b.t. de deelplannen: producten en activiteiten c.a. van de ontwikkelaar.

M.b.t. de hoofdplanstructuur: producten en activiteiten c.a. van de gemeente en nutsbedrijven.

De activiteiten die, na het bepalen van de prestatie, hierbij gemoeid zijn, zijn:

bestek/tekeningen bouwrijp maken,
directiebegroting,
werktekeningen nutsvoorzieningen,
aanbestedingsprocedure bouwrijp maken,
werkvoorbereiding nutsvoorzieningen,
aanleg riolering en bouwstraten,
aanleg hoofdinfrastructuur,
aanleg kabels en leidingen,
eindafrekening.

7.3

Gunning en bouwen woningen (GBW)

Dit zijn activiteiten en producten van de ontwikkelaar.

7.4

Gunning en bouwen voorzieningen (GBV)

Dit zijn activiteiten en producten van de gemeente (onder verantwoordelijkheid van de sector Welzijn).

7.5

Woonrijp maken (WRM)

M.b.t. de deelplannen: producten en activiteiten c.a. van de ontwikkelaar of de gemeente afhankelijk van de afspraken in de samenwerkingsovereenkomst.

M.b.t. de hoofdplanstructuur: producten en activiteiten c.a. van de gemeente en nutsbedrijven.

De activiteiten die, na het bepalen van de prestatie, hierbij gemoeid zijn, zijn:

bestek/tekeningen woonrijp maken,
directiebegroting,
aanbestedingsprocedure woonrijp maken,
uitvoering definitieve aanleg,
werkvoorbereiding nutsvoorzieningen,
uitvoering nutsvoorzieningen,
eindafrekening.

(…)

9. Overige relevante begrippen

(…)

9.4

Kwaliteitsbewaking uitvoering

(…)

Uitvoeringscoördinatie

Een besteksoverschrijdende taak tijdens de uitvoering. De uitvoeringscoördinator zorgt voor de afstemming over de verschillende bestekken heen. Dit geldt voor de bestekken die in opdracht van de Gemeente Berkel & Rodenrijs worden uitgevoerd, maar ook voor bestekken van derden (bijv. projectontwikkelaars, provincie of Stadsregio Rotterdam). De uitvoeringscoördinator is tevens de eerstverantwoordelijke voor de communicatie met de directe omgeving.

Bouwvergadering

Het overleg waarin directievoerder en de vertegenwoordiger van de aannemer belangrijke afspraken maken. Bij bouwplannen is doorgaans ook de architect of zijn vertegenwoordiger aanwezig. De bouwvergadering wordt genotuleerd in het bouwverslag. Dit is een stuk met een zware juridische status. Veelal moeten partijen het verslag tekenen voor akkoord.

Tijdens de uitvoering worden ook werkoverleg en afstemmingsoverleg met derden gehouden. Dit overleg is bedoeld voor de dagelijkse afstemming en heeft niet zo'n zware starus als een bouwvergunning (opm. rb.: bedoeld zal zijn: bouwverslag)."

4.8.

Het is de rechtbank uit de stellingen van [eiseres] echter niet duidelijk geworden op grond waarvan zij meende niet actief betrokken te moeten zijn bij de coördinatie van de aanleg van de nutsvoorzieningen, zowel op het gebied van project 66-67 als daarbuiten voor zover in 2009 noodzakelijk voor het mogelijk maken van de (tijdige) aanleg binnen dat gebied. Waar [eiseres] stelt dat Cidion, en daarmee de gemeente, in haar coördinatietaak is tekortgeschoten (conclusie van repliek onder 160), gaat [eiseres] ten onrechte volledig voorbij aan haar primaire eigen verantwoordelijkheid.

4.9.

[eiseres] stelt dat zij in een bilateraal overleg met de gemeente op 21 januari 2009 heeft aangegeven dat zij in week 43 (oktober 2009) wilde gaan opleveren (dagvaarding onder 20). Zij stelt voorts dat werd afgesproken dat zij haar planning aan de projectleider van de gemeente voor het gehele project Meerpolder zou toesturen, hetgeen zij dezelfde dag heeft gedaan. De rechtbank begrijpt uit de stellingen van [eiseres] echter dat zij zich verder passief heeft opgesteld. Weliswaar stelt [eiseres] bij conclusie van repliek (onder 18) dat zij haar planning wel degelijk aan Co-Infra heeft opgegeven, maar uit de stellingen van [eiseres] is niet af te leiden wanneer en op welke wijze zij dat heeft gedaan. De rechtbank gaat er derhalve van uit dat [eiseres] dat niet tijdig en/of niet op correcte wijze heeft gedaan en/of daar geen adequaat vervolg aan heeft gegeven.

4.10.

[eiseres] mocht er niet op vertrouwen dat de gemeente op basis van louter de door [eiseres] in het bilaterale overleg gedane mededeling en de door [eiseres] verstrekte informatie het daarheen zou leiden dat Cidion en Co-Infra er in het uitvoerende traject voor zouden zorg dragen dat project 66-67 op de door [eiseres] gewenste wijze in de planning van Co-Infra zou worden opgenomen. Evenmin lag het in de rede dat [eiseres] er zonder meer op zou vertrouwen dat de werkzaamheden vervolgens dienovereenkomstig tijdig en goed gecoördineerd met eventuele andere werkzaamheden op het gebied van project 66-67 zouden worden uitgevoerd.

4.11.

Dat [eiseres] de gemeente in het bilateraal overleg - dat slechts enkele malen per jaar plaatsvond - diende te informeren over haar concrete plannen met project 66-67, had als achtergrond dat de gemeente moest kunnen verifiëren dat [eiseres] als zelfrealisator de nieuwbouw in project 66-67 binnen de vastgelegde kaders zou realiseren. Het lag echter dermate in de rede dat met betrekking tot de planning van de uitvoering (meer) overleg over goede coördinatie noodzakelijk zou zijn, dat onbegrijpelijk is dat [eiseres] in dat kader verder geen initiatief heeft ondernomen. Anders gezegd: van [eiseres] mocht worden verwacht dat zij ter behartiging van haar eigen belangen - eventueel bijgestaan door de door haar ingeschakelde deskundigen van [Q] - actief zou (blijven) participeren in overleg (met Co-Infra en Cidion) over de coördinatie van de aanleg van de nutsvoorzieningen binnen het deelproject Meerpolder-Noord, voor zover (mede) van belang voor de uitvoering van project 66-67.

4.12.

[eiseres] stelt dat de gemeente de opdrachtgever van Co-Infra was zodat Co-Infra alleen werkzaamheden kon inplannen nadat daarvoor door de gemeente opdracht was gegeven. [eiseres] miskent met die stelling dat niet de gemeente maar zij verantwoordelijk was voor project 66-67. Dat voor het totale gebied Meerpolder-Noord door de gemeente een garantie aan Co-Infra was afgegeven, bracht wellicht mee dat Co-Infra de gemeente als opdrachtgever voor het totale gebied beschouwde, en Cidion als gesprekspartner ter zake van de uitvoering, maar dat doet niet af aan de eigen verantwoordelijkheid van [eiseres].

4.13.

Zelfs al verkeerde [eiseres] in de veronderstelling dat slechts de gemeente opdrachten aan Co-Infra kon geven, dan neemt dat niet weg dat het op de weg van [eiseres] lag om bij Co-Infra en Cidion te informeren of in ieder geval de opdrachten waar zij belang bij had, (tijdig) waren verstrekt en om te verifiëren of haar project (tijdig) op de door haar gewenste wijze in de planning van Co-Infra was opgenomen. [eiseres] stelt wel dat Cidion is tekort geschoten in het opstellen van een overallplanning (conclusie van repliek onder 127), maar zij stelt niet dat zij Cidion in het eerste kwartaal van 2009 in kennis heeft gesteld van haar actuele planning, noch dat zij Cidion heeft verzocht om die planning in de meest actuele overallplanning te verwerken, noch dat zij bij Cidion of Co-Infra heeft geïnformeerd naar de actuele planning. Indien [eiseres] - zoals zij stelt - Cidion beschouwde als de overallcoördinator met betrekking tot de aanleg van de nutsvoorzieningen, is onbegrijpelijk dat [eiseres] zich niet met Cidion in verbinding heeft gesteld teneinde overleg te voeren over de opname van project 66-67 in de overall planning en over de verdere coördinatie van de te verrichten werkzaamheden.

4.14.

Dat [eiseres] zich in 2009 onvoldoende op de hoogte heeft gesteld van de relevante ontwikkelingen met betrekking tot de planning van de nutsvoorzieningen en onvoldoende initiatief heeft getoond richting Co-Infra en Cidion waardoor kennelijk communicatiestoornissen hebben kunnen ontstaan, en hebben kunnen voortbestaan, komt voor haar risico. [eiseres] kan de negatieve financiële gevolgen daarvan derhalve niet afwentelen op de gemeente met de stelling dat de gemeente is tekortgeschoten in een coördinerende taak. Dat mogelijk (ook) betrokkenen aan de zijde van de gemeente en/of Cidion en/of Co-Infra niet steeds optimaal hebben gecommuniceerd met betrokkenen aan de zijde van [eiseres] rechtvaardigt niet de conclusie dat de gemeente jegens [eiseres] is tekortgeschoten in coördinerende taken.

4.15.

Het beroep dat [eiseres] doet op de getuigenverklaring van [Z], die is afgelegd in het op verzoek van [eiseres] gelaste voorlopig getuigenverhoor, kan haar niet baten. Uit die verklaring kan worden afgeleid dat [Z] in de veronderstelling verkeerde dat er in het geval van [eiseres] geen sprake was van zelfrealisatie. Die veronderstelling was echter onjuist. Dat [eiseres] zelfrealisator was, staat immers vast. Over de taken van Cidion/de gemeente ten aanzien van de realisatie van project 66-67 indien zou worden uitgegaan van de situatie dat [eiseres] zelfrealisator was, heeft [Z] als volgt verklaard:

"Op een vraag van mr. Souren antwoord ik dat als [eiseres] zelfrealisator zou zijn geweest er voor Cidion/de gemeente geen taak zou zijn weggelegd bij de realisatie van dit project."

4.16.

Voor zover problemen zijn ontstaan doordat [Z] er niet mee bekend was dat [eiseres] zelfrealisator was, komt dat in de verhouding tussen [eiseres] en de gemeente voor risico van [eiseres]. Het lag op haar weg om haar positie jegens [Z] duidelijk te maken. Dat er mogelijk verwarring is ontstaan doordat [Q] zich eerst bij [Z] presenteerde als louter optredende voor [eiseres] terwijl zij later zowel voor [eiseres] als voor de gemeente ging optreden, mogelijk zonder dat voor [Z] steeds duidelijk was in welke hoedanigheid of welke hoedanigheden [Q] optrad, komt niet voor risico van de gemeente.

4.17.

Uit de stellingen van [eiseres] en uit de overgelegde stukken kan de rechtbank niet afleiden dat Cidion ten onrechte meende dat ten aanzien van de realisatie van project 66-67 in beginsel geen taak voor haar was weggelegd vanwege het feit dat [eiseres] zelfrealisator was. Oorzaak van de door [eiseres] gestelde schade is bovendien veeleer dat [eiseres] zich kennelijk nimmer heeft gerealiseerd dat Cidion zich niet verantwoordelijk achtte voor de aanleg van de nutsvoorzieningen ten aanzien van project 66-67. Het komt de rechtbank voor dat dit alleen verklaarbaar is vanuit het feit dat [eiseres] om haar moverende redenen kennelijk geen contact met Cidion heeft willen opnemen en onderhouden. Ook dat komt niet voor risico van de gemeente, maar voor risico van [eiseres].

4.18.

Uit het feit dat de gemeente na juni 2009 zoveel mogelijk heeft trachten te bevorderen dat de nutsvoorzieningen ten aanzien van project 66-67 alsnog zo spoedig mogelijk zouden worden aangelegd, kan - anders dan [eiseres] meent - niet worden afgeleid dat de gemeente aansprakelijk was voor de ontstane vertraging. Naar het oordeel van de rechtbank spreekt het voor zich dat in een situatie als de onderhavige alle betrokkenen zo goed mogelijk samenwerken teneinde te trachten de schadelijke gevolgen van de eerdere miscommunicatie zoveel mogelijk te beperken. Voor het vestigen van aansprakelijkheid is echter noodzakelijk dat er een relevante tekortkoming wordt gesteld. Bij gebreke daarvan draagt een ieder in beginsel zijn eigen schade.

4.19.

Nu uit de stellingen van [eiseres] niet kan worden afgeleid dat de gemeente jegens [eiseres] is tekortgeschoten in de nakoming van contractuele verplichtingen, zullen de vorderingen van [eiseres] worden afgewezen.

4.20.

[eiseres] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van de gemeente worden begroot op:

- griffierecht € 575,00

- salaris advocaat
12.900,00(5,0 punten × tarief € 2.580,00)

Totaal € 13.475,00

4.21.

De rechter, ten overstaan van wie de getuigenverhoren zijn gehouden, heeft dit vonnis niet kunnen wijzen om organisatorische redenen.

5.De beslissing

De rechtbank

5.1.

wijst de vorderingen af,

5.2.

veroordeelt [eiseres] in de proceskosten, aan de zijde van de gemeente tot op heden begroot op € 13.475,00, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in art. 6:119 BW over dit bedrag met ingang van de vijftiende dag na de dag waarop dit vonnis is gewezen tot de dag van volledige betaling,

5.3.

veroordeelt [eiseres] in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 131,00 aan salaris advocaat, te vermeerderen, onder de voorwaarde dat [eiseres] niet binnen 14 dagen na aanschrijving aan het vonnis heeft voldaan en er vervolgens betekening van de uitspraak heeft plaatsgevonden, met een bedrag van € 68,00 aan salaris advocaat en de explootkosten van betekening van de uitspraak, en te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in art. 6:119 BW over de nakosten met ingang van de vijftiende dag na de betekening van dit vonnis tot aan de voldoening,

5.4.

verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad,

5.5.

wijst af het meer of anders gevorderde.

Dit vonnis is gewezen door mr. C. Bouwman en in het openbaar uitgesproken op 25 september 2013.

[1729/1354]