Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ROTTERDAM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 386658 / KG ZA 11-814
Vonnis in kort geding van 16 december 2011
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
CONCRETE ARCHITECTURAL ASSOCIATES B.V.,
woonplaats gekozen hebbende te Amsterdam,
eiseres,
advocaat mr. N.D.R. Nefkens te Amsterdam,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
RESTAURANT MANAGEMENT GROUP B.V.,
gevestigd te Rotterdam,
gedaagde,
advocaten mrs. J.J. Schelling en C. Almeida te Rotterdam.
Partijen zullen hierna Concrete en RMG genoemd worden.
De procedure
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding d.d. 5 oktober 2011
- producties 1 tot en met 28 van Concrete
- producties 1 tot en met 12 van RMG
- de mondelinge behandeling op 9 november 2011
- de pleitnota van Concrete
- de pleitnota van RMG
- de ter zitting overgelegde ongenummerde producties van Concrete
- de ter zitting overgelegde ongenummerde producties van RMG
- de aanhouding ten behoeve van een gerechtelijke plaatsopneming op dinsdag 6 december 2011, waarbij - naast de voorzieningenrechter en de griffier - de volgende personen (in elk geval een gedeelte van de plaatsopneming) aanwezig waren:
- van de zijde van Concrete
- mr. Nefkens, voornoemd
- mr. A. van de Graaf, kantoorgenoot van mr. Nefkens
- de heer [X] van Concrete
- mevrouw [Y] van Concrete
- de heer [Z] van IQ-Creative B.V.
- van de zijde van RMG
- mr. Almeida, voornoemd
- mr. J.C.J. van de Rakt, kantoorgenoot van mr. Almeida
- de heer [Q]
- de vader van [Q].
Ten slotte is vonnis bepaald.
De feiten
Concrete is een architectenbureau dat voor klanten in binnen- en buitenland (o.a.) interieurs ontwerpt. Zij begeleidt haar klanten voorts bij de uitvoering van de door haar aan die klanten exclusief aangeboden ontwerpen. Haar werk is (o.a.) in 2008 beloond met The European Design Award of the Year voor de categorieën innovatie, technologie en grafisch ontwerp. Concrete heeft meermalen de (nationale en internationale) pers gehaald met haar ontwerpen.
Concrete heeft in 2010 het interieur ontworpen van het Italiaanse restaurant Mazzo te Amsterdam. Mazzo beslaat een ruimte op de begane grond. Mazzo is geopend op 23 oktober 2010. Eigenaar van Mazzo is IQ-Creative B.V. Mazzo wordt feitelijk geëxploiteerd door de heer [W] (hierna: [W]).
RMG exploiteert een aantal horecagelegenheden in Rotterdam, waaronder het in of omstreeks juli 2011 geopende Italiaanse restaurant Happy Italy. Happy Italy beslaat een ruimte op de begane grond en een met een trap toegankelijke boven- en benedenruimte. Bestuurder van RMG is de heer [Q] (hierna: [Q]).
In een e-mail van 12 juli 2011 te 16.37 uur van [W] aan [Q] met als onderwerp 'kopie mazzo in rotterdam' staat het volgende vermeld:
"Hi [Q],
Je hebt het wel heel erg letterlijk gekopieerd zeg...... (...)".
[Q] heeft per ommegaande als volgt op deze e-mail gereageerd:
"Hoi [W],
Vind je niet ok? Dan pas ik eea aan. (...)".
Concrete heeft RMG bij brief d.d. 22 juli 2011 (o.a.) gesommeerd de door haar gestelde inbreuk op (delen van) het interieurontwerp van Mazzo te staken en gestaakt te houden.
Het geschil
Concrete vordert bij vonnis in kort geding, uitvoerbaar bij voorraad, op de minuut en op alle dagen en uren, RMG te veroordelen om:
A. binnen veertien dagen na betekening van het in deze te wijzen vonnis te (doen) staken en gestaakt te (doen) houden de inbreuk op de auteursrechten van Concrete op het interieurontwerp van Mazzo te Amsterdam en de door haar ontworpen meubelmodellen voor Mazzo te Amsterdam, alsmede het onrechtmatig handelen jegens Concrete, en te (doen) staken en gestaakt te (doen) houden het (doen) open-baarmaken en/of (doen) verveelvoudigen in Nederland van het interieurontwerp en de meubelmodellen van Concrete en het commercieel gebruik en/of in het verkeer brengen ervan onder andere op een website, en/of in e-mails, en/of in een catalogus en/of in promotiemateriaal; zulks op straffe van een direct opeisbare dwangsom van € 25.000,00 voor elke overtreding en voor iedere dag dat deze overtreding voortduurt;
B. binnen veertien dagen na betekening van het in deze te wijzen vonnis aan mr. N.D.R. Nefkens, Herengracht 582-584, 1017 CJ Amsterdam, onder overlegging van kopieën van offertes en/of facturen en/of bankafschriften en/of andere relevante documenten en bescheiden, een schriftelijke, door een registeraccountant gecontroleerde en gewaarmerkte gespecificeerde opgave te verstrekken van:
a. Naam, adres, telefoon- en faxnummer(s), web- en e-mailadressen van de producent(en), leverancier(s), bouwer(s) en/of ontwerper(s) van het inbreukmakende interieur en de inbreukmakende meubelmodellen uit het interieur;
b. de totale kosten die gemoeid zijn geweest bij het verwezenlijken van het interieur van Happy Italy, te weten materiaalkosten, arbeidskosten en alle bijkomende kosten anderszins;
c. alle inbreukmakende elementen in het interieur waarbij wordt aangegeven de aantallen, de inkoopprijs, naam leverancier en de leveringsdata van deze elementen;
d. alle locaties (soort gelegenheid, naam en adresgegevens) waar de inbreuk-makende meubelmodellen dan wel het inbreukmakende interieur zijn toe-gepast;
e. al het promotiemateriaal, waaronder brochures, flyers en/of drager(s) anderszins, waarin en/of waarop afbeeldingen van het inbreukmakende interieur en/of de inbreukmakende meubelmodellen worden getoond;
f. de namen, adressen, telefoon- en faxnummers(s), web- en e-mailadressen van de websites waarop ten behoeve van reclame of anderszins het inbreukmakende interieur en/of de inbreukmakende meubelmodellen door RMG is/zijn geplaatst, alsmede de kosten die met het plaatsen van deze advertenties gemaakt zijn;
C. binnen veertien dagen na betekening van het in deze te wijzen vonnis alle inbreuk-makende meubelmodellen af te staan aan Concrete, ter vernietiging op kosten van RMG, zonder dat Concrete daarvoor een vergoeding verschuldigd is;
D. binnen veertien dagen na betekening van het in deze te wijzen vonnis afgifte te doen aan Concrete van de aanwezige voorraad van brochures, flyers en/of promotiemateriaal anderszins waarin het inbreukmakende interieur en/of de inbreukmakende meubelmodellen zijn afgebeeld, ter vernietiging op kosten van RMG, zonder dat Concrete daarvoor een vergoeding verschuldigd is,
het gevorderde onder B, C en D op straffe van een direct opeisbare dwangsom van
€ 10.000,00 voor elke overtreding en voor iedere dag dat deze overtreding voortduurt;
E. de kosten van deze procedure aan Concrete te betalen, meer in het bijzonder de volledige door Concrete gemaakte kosten, in de zin van artikel 1019h Rv.
Voorts verzoekt Concrete de voorzieningenrechter om:
F. de termijn van het instellen van de eis in hoofdzaak te bepalen op zes maanden na datum van het in deze te wijzen vonnis.
RMG voert verweer.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
De beoordeling
Nietigheid dagvaarding?
Het meest verstrekkende verweer van RMG luidt dat de dagvaarding nietig is, omdat daarin - in strijd met het bepaalde in artikel 111 lid 2 j? 45 lid 3 sub b Rv - niet staat vermeld waar Concrete haar (statutaire) zetel houdt.
Nu RMG in het geding is verschenen en voorts niet is gebleken dat het gestelde gebrek RMG onredelijk in haar belangen heeft geschaad, verwerpt de voorzieningenrechter op de voet van artikel 122 Rv het beroep van RMG op nietigheid van het exploot van dagvaarding (zoals de voorzieningenrechter ter zitting ook reeds heeft aangekondigd).
Ontvankelijkheid Concrete
Concrete heeft gesteld dat zij maker is van en auteursrechthebbende is op - kort gezegd - (kenmerkende elementen in) het interieurontwerp van Mazzo en dat dit (onder meer) blijkt uit de aanduidingen op de tekeningen die zij met betrekking tot het interieurontwerp heeft gemaakt (doch niet heeft overgelegd).
RMG heeft in twijfel getrokken dat Concrete (onderdelen van) het interieur van Mazzo heeft ontworpen en daarvan auteursrechthebbende is. Zij heeft gesteld dat het heel goed mogelijk is dat de intellectuele eigendomsrechten bij IQ-Creative B.V. berusten, in welk geval Concrete niet-ontvankelijk in haar vorderingen moet worden verklaard.
Vooropgesteld zij dat degene die het makerschap pretendeert van een reeds enige tijd openbaar gemaakt werk in de regel geloof verdient, behoudens tegenbewijs.
Naar het oordeel van de voorzieningenrechter heeft RMG haar verweer als hiervoor onder 4.2.2 verkort weergegeven in onvoldoende mate geconcretiseerd en met stukken onderbouwd. RMG stelt weliswaar dat (onder meer) uit de als productie 15 bij dagvaarding door Concrete overgelegde verklaring van [W] kan worden afgeleid dat niet Concrete houder is van de intellectuele eigendomsrechten op Mazzo ("Tijdens het maken van deze foto's [Nb. van het restaurant Mazzo, opm. vzr] heb ik [[W] namens IQ-Creative/Mazzo, aldus RMG, opm. vzr] hem [Nb. [Q], opm. vzr] wel expliciet duidelijk gemaakt dat hij het interieur van Mazzo niet mag kopiëren / overnemen in zijn nog te openen restaurant"), doch tegelijkertijd stelt zij dat die verklaring (op onderdelen) niet waar is, zodat aan het verweer van RMG op dit punt geen consequentie kan worden verbonden.
De voorzieningenrechter dient er dan ook vanuit te gaan dat de stelling van Concrete dat zij als maker mogelijk auteursrechthebbende is op (een deel of het geheel van) (kenmerkende elementen in) het interieurontwerp van Mazzo voorshands aannemelijk is.
Concrete kan worden ontvangen in haar vorderingen.
Hierna onder 4.5 (e.v.) zal de voorzieningenrechter, bij aanwezigheid van een spoedeisend belang (zie 4.4), beoordelen waarover het voorshands aannemelijke auteursrecht van Concrete zich nu precies uitstrekt. Met andere woorden, aan de orde zal komen of het interieurontwerp van Mazzo als geheel dan wel welk onderdeel of combinatie van onderdelen van dit ontwerp aangeduid kan worden als auteursrechtelijk beschermd werk in de zin van de Auteurswet (Aw).
Spoedeisend belang
Het spoedeisend belang is reeds gelegen in de aard van de vorderingen. Aan dit spoedeisend belang doet niet af dat Concrete na de sommatiebrief van 22 juli 2011 pas in september 2011 aan het bureau voorzieningenrechter een datum heeft gevraagd voor de behandeling van dit kort geding en niet eerder al een kort geding of een bodemprocedure aanhangig heeft gemaakt. Dat is een keuze die aan de eisende partij dient te worden gelaten, terwijl ook niet inzichtelijk is geworden wat de reden van de beweerde vertraging is geweest en aan wie van partijen deze nu precies te verwijten valt. Aan het spoedeisend belang doet evenmin af dat Concrete ingevolge artikel 1019i Rv heeft gevraagd om de termijn voor het instellen van een eis in de hoofdzaak te stellen op zes maanden na vonnisdatum en niet op een kortere termijn.
De stelling dat Concrete voornemens is binnenkort in New York een restaurant gelijk aan Mazzo te openen met eenzelfde uitstraling als Mazzo, heeft de voorzieningenrechter niet meegewogen in het hiervoor aangenomen spoedeisend belang.
Auteursrechtelijk beschermd werk?
Een werk komt voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking indien het werk een eigen, oorspronkelijk karakter bezit en het persoonlijk stempel van de maker draagt, aldus HR 4 januari 1991, NJ 1991, 608 ([A]/[B]). De eis dat het voortbrengsel een eigen, oorspronkelijk karakter heeft, houdt - kort gezegd - in dat de vorm niet ontleend mag zijn aan die van een ander werk. De eis dat het voortbrengsel het persoonlijk stempel van de maker moet dragen betekent dat sprake moet zijn van een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes, en die aldus voortbrengsel is van de menselijke geest. Daarbuiten valt in elk geval al hetgeen een vorm heeft die zo banaal of triviaal is, dat daarachter geen creatieve arbeid van welke aard ook valt aan te wijzen. Het gaat bij de eis van het persoonlijk stempel van de maker om een kenmerk dat uit het voortbrengsel zelf is te kennen (HR 30 mei 2008, NJ 2008, 556 [C] c.s./Nieuw Amsterdam c.s.).
Artikel 10 Aw geeft een (niet-limitatieve) opsomming van een aantal categorieën werken in de zin van de Auteurswet. Blijkens sub 8 van lid 1 van dat artikel kunnen ontwerpen, betrekkelijk tot de bouwkunde, zoals thans aan de orde, auteursrechtelijk beschermd zijn.
In het kader van het hiervoor onder 4.5 overwogene heeft Concrete gesteld dat de totale vormgeving van het interieur van Mazzo te beschouwen is als een werk in de zin van de Auteurswet dat auteursrechtelijke bescherming geniet. De elementen gebruikt voor het interieurontwerp van Mazzo zijn tot stand gekomen door de door Concrete gemaakte creatieve keuzes en vormen in hun totaliteit een interieur dat oorspronkelijk is en het resultaat is van een individuele schepping. De combinatie van de hierna onder 4.12 opgesomde kenmerkende elementen in het interieur van Mazzo zorgt voor een robuust, eerlijk en authentiek interieur (Concrete stelt dat sprake is van een uniek en onderscheidend uitgewerkt concept dat 'eerlijk en puur' gemaakt is (daarbij doelt zij op de vakkenkasten zonder schroeven) met een industriële 'look and feel'). Concrete heeft bij het gebruik van de verschillende elementen, zulks bezien op zich en in combinatie met elkaar, bewust gekozen voor het creëren van een contrast. De gebruikte meubelmodellen als de vakkenkasten en de hoge bartafels zijn afzonderlijk door Concrete ontworpen en in het interieur van Mazzo toegepast, zodat ook deze het persoonlijk stempel van Concrete dragen en als auteursrechtelijk beschermde werken dienen te worden aangemerkt.
RMG heeft daartegenover gesteld dat het interieur van Mazzo als geheel en de meubelmodellen als de schroefloos geconstrueerde vakkenkasten en de bartafels op zich niet als auteursrechtelijk beschermde werken in de zin van de Auteurswet beschouwd kunnen worden. Met betrekking tot alle losse elementen stelt zij dat deze niet auteursrechtelijk beschermd zijn, omdat het merendeel niet door Concrete is ontworpen en bovenal omdat deze geen eigen, oorspronkelijk karakter hebben, noch het persoonlijk stempel van Concrete dragen. De combinatie van elementen geeft slechts een op dit moment geliefde moderne stijl ('industrieel', 'Italiaanse sferen') weer die niet bijzonder, speciaal of nieuw te noemen is. Deze stijl heeft ook al ruimer navolging gevonden. In de visie van RMG valt een uiting van een stijl/trend/mode niet te monopoliseren/beschermen.
Voorshands is aannemelijk dat voor wat betreft het interieurontwerp van Mazzo als geheel sprake is van een waarneembare uiting die concreet is vormgegeven en bepaalbaar is en die het resultaat is van een creatieve inspanning van Concrete. Het interieur als geheel heeft een eigen, oorspronkelijk karakter en draagt het persoonlijk stempel van de maker Concrete (zie hiervoor onder 4.2). Daarbij is het eigen karaker door de voorzieningenrechter beoordeeld naar de situatie ten tijde van het tot stand komen van het voortbrengsel (in de loop naar oktober 2010). Voor de vraag of van een werk sprake is doet immers niet ter zake of bepaalde aspecten daarvan sindsdien gebruikelijk geworden zijn en daardoor niet meer als origineel worden ervaren. Mogelijk zou dit aspect wel een rol kunnen spelen bij de beschermingsomvang van het werk.
Weliswaar houdt het interieurontwerp van Mazzo als geheel stijlelementen ('Italiaans' en 'industrieel') in die als zodanig niet te beschermen zijn, echter de combinatie met de specifieke elementen van het ontwerp en de eigen creatieve keuzes die Concrete daarin heeft moeten maken, maakt desondanks dat het ontwerp een oorspronkelijk karakter heeft ('robuust', 'eerlijk en puur'). Het interieurontwerp van Mazzo als geheel kan mitsdien worden aangeduid als een door het auteursrecht beschermd werk.
Evenwel geldt dit niet voor de afzonderlijke meubelmodellen als de muurbedekkende vakkenkast en de indeling daarvan (in de visie van Concrete is daaraan kenmerkend hetgeen hierna onder 4.12 sub 5 is weergegeven), de hoge bartafels (zie hierna 4.12 sub 6) en de vakkenkast bij de barafscheiding (zie hierna 4.12 sub 10), op welke afzonderlijke meubelmodellen Concrete auteursrechtelijke bescherming claimt.
Naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter is niet aannemelijk geworden dat deze meubelmodellen op zich bezien voldoende oorspronkelijk zijn. In het ontwerp van deze meubelmodellen als zodanig overheersen stijlelementen (bijvoorbeeld in de vulling van de vakkenkasten met producten uit iedere fase van het voedselbereidingsproces: 'Italiaans') dan wel technisch bepaalde elementen (de schroefloze constructie van de kasten) dan wel zijn zij als onvoldoende origineel aan te merken. Als onvoldoende origineel beschouwt de voorzieningenrechter onder meer als zodanig de afmetingen van de vakken van de kasten (40x40 of 20x40) en de gebruikte materialen voor de kasten (onbewerkt grenen hout) en de bartafels (onbewerkt grenen hout en zwarte natuurstenen platen). De wijze waarop de bartafel als het ware uit de vakkenkast komt en deel uitmaakt van die kast is weliswaar in enigerlei mate als bijzonder aan te merken, doch dat is, gelet op het hiervoor overwogene, te weinig om de afzonderlijke bartafels in het geheel als oorspronkelijk aan te merken. Hetzelfde geldt met betrekking tot de muurbedekkende vakkenkast die tevens - hetgeen in enigerlei mate bijzonder is te noemen - als trap wordt gebruikt, welke trap naar een als opbergruimte gebruikte brug leidt.
Inbreuk
Gelet op het hiervoor overwogene dient thans dus enkel te worden beoordeeld of het interieur van Happy Italy inbreuk maakt op het auteursrecht rustende op het interieurontwerp van Mazzo als geheel.
In de visie van Concrete is dat deel van het interieur van Happy Italy dat zich op de begane grond en in de benedenruimte (de 'private dining') bevindt zodanig (nagenoeg) identiek aan het interieur van Mazzo dat de totaalindruk van de interieurs van beide restaurants in hoge mate overeenstemt, waarbij moet worden gelet op de punten van overeenstemming en niet op de detaillistische verschillen. Alle hierna onder 4.12 opgesomde kenmerkende elementen van Mazzo in combinatie bezien zijn in het interieur van Happy Italy gebruikt en op (nagenoeg) exact dezelfde wijze vormgegeven als in Mazzo. RMG heeft het interieur van Happy Italy bewust ontleend aan het interieur van Mazzo. Het interieur van Happy Italy heeft geen eigen identiteit, zoals het interieur van Mazzo dat wel heeft. Sprake is van ongeoorloofde verveelvoudiging in de zin van artikel 13 Aw. RMG maakt voorts het inbreukmakend interieur in het voor publiek toegankelijke restaurant Happy Italy en via de website van dit restaurant www.happyitaly.nl zonder toestemming en medewerking van Concrete met een commercieel doel openbaar in de zin van artikel 12 Aw. Concrete heeft door dit alles aan RMG toe te rekenen (materiële en immateriële) schade geleden, welke schade nog immer voortduurt.
Concrete stelt meer bijzonder dat RMG zonder haar toestemming de volgende auteursrechtelijk relevante elementen van het interieurontwerp van Concrete voor Mazzo in dezelfde combinatie heeft overgenomen:
1. De gebruikte onbehandelde materialen, de bakstenen muur en de betonnen vloer (zoals deze oorspronkelijk al in het gebouw aanwezig waren ('het erfgoed van het gebouw') en deel uitmaken van de dragende constructie van het gebouw), zichtbare pijpen en (andere) installaties en het gebruik van betonnen zuilen die Mazzo een industriële 'look and feel' geven.
2. Het zwarte plafond.
3. Het grote zwarte krijtbord.
4. De (in opdracht en op aanwijzing van Concrete gemaakte) grote zwart/wit foto's van etende mensen (die een relatie met Mazzo hebben) van de afmetingen 140 x 140 cm.
5. De muurbedekkende vakkenkast van onbewerkt grenen hout die de drie functionele ruimtes in het restaurant, te weten de bar, het eetgedeelte en de kinderspeelruimte, met elkaar verbindt, tevens inhoudende een trapgedeelte leidend naar een opbergruimte.
De kast reikt, met uitzondering van de ruimte bij de open keuken ('de barafscheiding', zie hierna onder sub 10)), tot aan het plafond en is zonder schroeven gemaakt ('eerlijk en puur'). De kast bestaat uit unieke verbindingselementen. De staanders en liggers van circa 25 mm dik zijn ter plaatse in elkaar gestoken. Deze kast heeft een industriële meccanoachtige uitstraling, waarbij de verbindingen aan de zijkanten duidelijk te zien zijn. De opbergvakken zijn (overwegend) 40 x 40 cm. Deze zijn uit esthetisch oogpunt gevuld met zorgvuldig door Concrete geselecteerde en gerangschikte Italiaanse (gekleurde) producten uit elke fase van het voedselbereidingsproces/de voedselketen, welke producten ook daadwerkelijk gebruikt worden en dus een functioneel doel hebben, zoals flessen wijn, wekpotten met pasta, pakken zout, blikken olijfolie, potten zongedroogde tomaten, blikken tomatenpuree en zakken risotto rijst tot en met sprokkelhout. In de kast bevindt zich één strook van vakken van de afmetingen 20 x 40 cm. De onderste twee rijen vakken worden gebruikt als laden.
6. De hoge bartafels van grenen hout met rvs plinten, elk met een dichte zijkant en een zwart natuurstenen blad, die bewust haaks tegen de grenen kast zijn geplaatst, alsof zij uit de kast komen en deel uitmaken van die kast.
7. De twee - naar het ontwerp van Concrete op maat gemaakte - zwarte Chesterfieldbanken (waarvan een in elk geval elf meter lang is) en de daarbij geplaatste lage (grijze) tafels en (witte en grijze) stoelen, waaraan gegeten en/of gedronken kan worden, teneinde een bijzondere en sfeervolle ambiance te creëren.
8. De 'private dining', een sfeervolle plek in een met glazen deuren af te sluiten ruimte met een ronde tafel met daarom heen geplaatst stoelen op een (aan een) Perzisch kleed (vergelijkbaar kleed) en daarboven hangend een industriële Gubi lamp. De ruimte is multifunctioneel te gebruiken (bijvoorbeeld ook voor zakelijke doeleinden).
9. De verschillende stoelen die bij elkaar om een eettafel zijn geplaatst (bij de witte/zwarte eettafels: aluminium en grijze/witte/zwarte stoelen van Satelliet), die een Italiaanse trattoria sfeer van gezelligheid en chaotische imperfectie moet creëren. Bij de bartafels zijn aluminium hoge barstoelen geplaatst.
10. De bar die de open keuken scheidt van het eetgedeelte is opgedeeld in secties van acht vakken breed en drie vakken hoog (150 x 120 cm). Het bovenste vak is in hoogte korter dan de daaronder gelegen twee vakken, en de breedte van het bovenste vak beslaat twee van de daaronder gelegen vakken naast elkaar. Na elke acht vierkante vlakken is er een tussenkast met twee zwarte deuren, waarvan een deur net zo breed is als een vierkant vak en zo hoog is als twee vierkante vakken. Voorts bevinden zich in de afscheiding drie betonnen pilaren.
11. De specifiek gekozen originele designlampen van Moooi ('Dear Ingo', een spinachtige industriële lamp; de eyecatcher van Mazzo, aldus Concrete) en Gubi (industriële donkere half (hoge/bolle) hanglampen waarvan de bovenkant plat is) die alle zo gepositioneerd zijn dat deze een uniek en prominent verlichtingseffect creëren.
12. De kindvriendelijke hoek.
Op het door RMG gevoerde verweer op het punt van de door Concrete gestelde inbreuk, zal hierna, voor zover van belang, nader worden ingegaan.
De voorzieningenrechter stelt voorop dat van een verveelvoudiging in de zin van artikel 13 Aw sprake is indien een voldoende mate van overeenstemming bestaat tussen het auteursrechtelijk beschermde werk en het beweerdelijk inbreukmakende werk. Daartoe moet worden beoordeeld of het beweerdelijk inbreukmakende werk de auteursrechtelijk beschermde trekken van het eerdere werk vertoont, zodanig dat de totaalindrukken overeenkomen. Een (door de maker van het beweerdelijk inbreukmakende werk te ontzenuwen) vermoeden van ontlening moet worden aangenomen indien het beweerdelijk inbreukmakende werk in zodanige mate de auteursrechtelijk beschermde trekken van het eerdere werk vertoont, dat de totaalindrukken die beide werken maken te weinig verschillen voor het oordeel dat het eerstbedoelde werk als een zelfstandig (bedoeld is: nieuw en oorspronkelijk) werk kan worden aangemerkt. Ook wanneer de vorm van het product het resultaat is van een binnen zekere (technische) uitgangspunten beperkte keuze, kan sprake zijn van een werk dat een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Anderzijds geldt dat het werkbegrip van de Auteurswet zijn begrenzing vindt waar het eigen, oorspronkelijk karakter enkel datgene betreft wat noodzakelijk is voor het verkrijgen van een technisch effect.
Na vergelijking van de beide interieurontwerpen overweegt de voorzieningenrechter dat enkel dat deel van het interieur van Happy Italy, voor zover het de combinatie van de daartoe behorende verschillende elementen betreft, dat zich bij binnenkomst in het restaurant aan de rechterzijde bevindt sterk overeen lijkt te komen met het interieurontwerp van Mazzo als geheel. Opvallend daarbij is dat dit deel van het interieur van Happy Italy, net als bij Mazzo, is uitgevoerd met een muurbedekkende kast met vakken van (alle) 40 x 40 cm, welke zijn gevuld met producten uit het gehele voedselbereidingsproces, (los staande) bartafels uitgevoerd in grenen hout met een zwart blad van een Chinese steensoort (aldus RMG), lampen die (in enigerlei mate) vergelijkbaar zijn aan lampen van Moooi en Gubi en die ook hangen aan een zwart geverfd plafond en de Chesterfield bank met daarboven een zwart krijtbord en een grote foto van [D] en daarbij geplaatst lage tafels (met poefjes in plaats van stoelen). Detaillistische verschillen op punten van uitvoering en bewerking doen aan de voorgaande voorlopige conclusie dat op het eerste gezicht sprake is van overeenstemming van totaalindrukken niet af (zoals Concrete terecht heeft betoogd).
Een dergelijke mate van overeenstemming kan niet worden aangenomen ten aanzien van het overige deel van het interieur van het restaurant Happy Italy, bezien in het verband van haar gehele interieur, in vergelijking met het interieurontwerp van het restaurant Mazzo als geheel.
Op het punt van de 'private dining' geldt meer in het bijzonder dat bij Mazzo sprake is van een af te sluiten ruimte, waarvan bij Happy Italy geen sprake is. Dat Happy Italy ook een ronde tafel op een (aan een) Perzisch kleed (vergelijkbaar kleed) heeft geplaatst met daarboven een halfronde zwarte lamp aan een overigens wit plafond en daarachter een vakkenkast gevuld met - al dan niet functioneel - hout is onvoldoende om de voorlopige conclusie te trekken dat sprake is van overeenstemmende totaalindrukken, erop gelet dat deze items alle zijn geplaatst in een niet-afgesloten hoek op de benedenverdieping van Happy Italy die qua inrichting duidelijk verschilt van het gehele interieurontwerp van Mazzo (hierover lijken partijen het eens te zijn) en de functie van de 'private dining' bij Mazzo duidelijk anders is.
Van overeenstemming van totaalindrukken tussen de vakkenkast bij de keuken van Happy Italy en de barafscheiding annex vakkenkast van Mazzo is geen sprake, gelet op de verschillende indeling en uitvoering van de beide kasten en het verschil in uitstraling en functionele inrichting van de achterliggende keukens.
Ook de gehanteerde afwisseling in stoeluitvoeringen en -kleuren verschilt. Mazzo werkt met het materiaal/de kleuren aluminium, grijs, zwart en wit, terwijl Happy Italy gebruikt maakt van poedertinten (eettafelstoelen) en zwart (eettafel- en bartafelstoelen). De vormgeving van de eettafelstoelen gebruikt door Mazzo aan een tafel wisselt onderling, terwijl Happy Italy gebruik maakt van qua uiterlijk een en dezelfde stoel. De totaalindruk stemt daardoor niet overeen.
In Happy Italy bevindt zich, anders dan in Mazzo, een houten vloer en voorts is geen sprake van het gebruik van het erfgoed van het pand door het in stand laten van de originele bakstenen muur. Het overeenstemmende gebruik van betonnen pilaren heeft alles te maken met de noodzakelijke draagconstructie van het pand.
De kinderhoek is bij Mazzo als sluitstuk geïntegreerd in haar gehele interieurontwerp, terwijl deze zich bij Happy Italy in een geheel afgescheiden ruimte op de benedenverdieping bevindt en een afwijkende inrichting vertoont.
Resteert derhalve de vraag of RMG met het interieur van Happy Italy dat zich bij binnenkomst in het restaurant aan de rechterzijde bevindt het interieurontwerp van Mazzo als geheel inbreukmakend heeft verveelvoudigd en openbaargemaakt.
De voorzieningenrechter beantwoordt deze vraag ontkennend en overweegt daartoe het volgende.
Van de twaalf door Concrete genoemde kernelementen in haar interieurontwerp van Mazzo, de combinatie bezien in het geheel, is enkel de onder 4.15 genoemde combinatie van elementen in een deel van het interieur van Happy Italy als overeenstemmend in totaalindrukken aan te merken. Evenwel kan met dit gebruik door RMG niet gesproken worden over inbreukmakende verveelvoudiging. Weliswaar is voldoende aannemelijk dat Concrete aan RMG geen toestemming heeft (willen) (ge)geven voor een dergelijk gebruik (zulks ondanks de door RMG gestelde, doch door Concrete bestreden, andersluidende uitlatingen van [W] daarover), echter niet aannemelijk is geworden dat het deel van het interieur van Happy Italy dat zich bij binnenkomst aan de rechterzijde van het restaurant bevindt, zulks ook bezien in vergelijking tot het gehele interieur van Happy Italy, (bewust of onbewust) is ontleend aan het auteursrechtelijk beschermde werk van Concrete. RMG heeft naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter in voldoende mate aannemelijk gemaakt dat, ondanks de overeenstemming van werken, sprake is van een zelfstandige schepping die niet de vrucht is van ontlening aan enkel het interieurontwerp van Mazzo. Daartoe acht de voorzieningenrechter van belang de onbetwiste stelling van RMG dat zij weliswaar bij Mazzo inspiratie heeft opgedaan, maar dat zij zich tegelijkertijd ook heeft laten inspireren door het interieur van andere restaurants verspreid over de wereld (niet zijnde restaurants toebehorend aan IQ-Creative B.V.), bijvoorbeeld in New York, en dat zij in het vorenbedoelde gedeelte van het interieur van haar restaurant slechts uiting heeft gegeven aan de thans trendy industriële stijl gecombineerd met Italiaanse sferen (zoals niet verwonderlijk is in een Italiaans restaurant!). Dat sprake is van de reproductie van een dergelijke sinds oktober 2010 kennelijk meer gebruikelijk geworden stijl acht de voorzieningenrechter niet onaannemelijk. Daarbij acht de voorzieningenrechter van belang dat Happy Italy in juli 2011 is geopend, derhalve acht maanden na de opening van Mazzo in oktober 2010, en dat in meer of mindere mate aangenomen kan worden dat het verloop van tijd afbreuk heeft gedaan aan de beschermingsomvang van het interieurontwerp van Mazzo als geheel, terwijl geldend uitgangspunt nog steeds is dat een stijl niet te beschermen valt.
Het bovenstaande geldt temeer nu elementen van het litigieuze beperkte deel van het in-terieur van Happy Italy, afgezet tegen het geheel, zoals het krijtbord, het zwarte plafond, de foto, de lampen en de Chesterfield bank, ook nog eens elk afzonderlijk bezien als te weinig uniek aan te merken zijn. RMG heeft onbetwist gesteld, en daarmee is aannemelijk geworden, dat zij bijvoorbeeld van de Chesterfield bank al in 2000 in haar andere horecagelegenheden gebruik maakte, dat zij de door haar gebruikte stoelen en tafels tweedehands heeft gekocht en dat de door haar gebruikte lampen, waarop geen auteursrecht van Concrete rust, vrijelijk via internet of speciaalzaken te verkrijgen zijn. Zoals hiervoor onder 4.9 reeds is geconcludeerd kunnen de vakkenkasten en de hoge bartafels van Concrete als zodanig niet als auteursrechtelijk beschermde werken worden aangemerkt, zodat het gebruik van de vakkenkast en de bartafels door RMG in Happy Italy, bij binnenkomst in het restaurant aan de rechterzijde, daarmee elk afzonderlijk noch, gelet op de onmiskenbare stijlelementen, in het geheel bezien, als inbreukmakend kan worden aangemerkt. Het vorenstaande wordt niet anders door de e-mail van 12 juli 2011 van [Q] (zie hiervoor onder 2.4), nu daarin geen expliciete erkenning van inbreuk valt te lezen.
Omdat verwarringsgevaar geen vereiste is voor de vaststelling dat sprake is van auteursrechtelijke inbreuk is niet van belang dat Happy Italy zich richt op een ander publiek dan Mazzo en dat zij te Rotterdam is gevestigd in plaats van Amsterdam. Hooguit mag aangenomen worden dat dit verschil in locatie en publiek de mate van afbreuk aan het concept Mazzo zal kunnen verkleinen.
Slaafse nabootsing
De stelling dat sprake is van onrechtmatig handelen door slaafse nabootsing (omdat RMG nodeloos zou hebben gekopieerd) heeft Concrete in onvoldoende mate nader geconcretiseerd, zodat reeds daarom niet aannemelijk is geworden dat van een dergelijke onrechtmatige handeling zijdens RMG sprake is.
Concluderend
Het voorgaande leidt ertoe dat de vorderingen van Concrete dienen te worden afgewezen. Hetgeen partijen overigens over en weer naar voren hebben gebracht, behoeft, gelet op het vorenstaande, geen (nadere) bespreking.
Proceskosten
Concrete zal als de overwegend in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld.
Nu RMG geen vergoeding van de werkelijk gemaakte proceskosten ex artikel 1019h Rv heeft gevraagd, zullen de proceskosten aan de zijde van RMG worden bepaald overeenkomstig het gebruikelijk gehanteerde liquidatietarief, met dien verstande dat het advocaatsalaris in verband met het plaatsvinden van de descente op 6 december 2011 wordt bepaald op
€ 1.632,00 (2 punten).
De kosten aan de zijde van RMG worden mitsdien begroot op:
- vast recht EUR 560,00
- salaris advocaat 1.632,00
Totaal EUR 2.192,00
De beslissing
De voorzieningenrechter
wijst de vorderingen af,
veroordeelt Concrete in de proceskosten, aan de zijde van RMG tot op heden begroot op EUR 2.192,00,
verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.F.L. Geerdes, voorzieningenrechter, in tegenwoordigheid van mr. G.C.M. van Rheeden, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 16 december 2011. 1734/676