Uitspraak
RECHTBANK ROTTERDAM
Sector civiel recht
Zaak-/rolnummer: 278068 / HA ZA 07-386
Uitspraak: 2 juli 2008
Vonnis van de enkelvoudige kamer in de zaak van:
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid [eiseres],
gevestigd te Vlaardingen,
eiseres in conventie,
verweerster in voorwaardelijke reconventie,
procureur mr. B.S. Janssen.
- tegen -
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid N-R-KOELING B.V.,
gevestigd te Krimpen aan den IJssel,
gedaagde in conventie,
eiseres in voorwaardelijke reconventie,
procureur mr. E.A. Bik.
Partijen worden hierna aangeduid als "[eiseres]" respectievelijk "NRK".
1. Het verloop van het geding
De rechtbank heeft kennisgenomen van de volgende stukken:
- dagvaarding d.d. 31 januari 2007 en de door [eiseres] overgelegde producties;
- conclusie van antwoord in conventie, tevens conclusie van eis in
reconventie, met producties;
- tussenvonnis van deze rechtbank d.d. 22 augustus 2007, waarbij een comparitie van partijen is gelast;
- proces-verbaal van de comparitie van partijen, gehouden op 27 maart 2008, alsmede de naar aanleiding van dat proces-verbaal geschreven brief van mr. Janssen van 18 april 2008;
- stukken betreffende op 17 en 23 januari 2007 ten verzoeke van [eiseres] en ten laste van NRK gelegde conservatoire derdenbeslagen;
- stukken betreffende het op 29 juni 2007 ten verzoeke van NRK en ten laste van [eiseres] gelegde conservatoire derden beslag.
2. De vaststaande feiten in conventie en in reconventie
Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend dan wel niet of onvoldoende gemotiveerd weersproken, gelet ook op de in zoverre niet betwiste inhoud van de in het geding gebrachte producties, staat tussen partijen – voor zover van belang – het volgende vast:
2.1
Vóór oktober 2005 hadden partijen al ruim anderhalf jaar zaken met elkaar gedaan, waarbij zij steeds vaste aanneemsommen waren overeengekomen. Op de betreffende overeenkomsten tussen partijen waren telkens de LUKA-normen van toepassing.
2.2
NRK heeft een opdracht aangenomen van Heerema Zwijndrecht B.V. (hierna: Heerema) tot het aanleggen van luchtkanalen en isolatie op een aan Petro-Canada toebehorend boorplatform (hierna: het De Ruyter-project).
2.3
Op 14 oktober 2005 heeft [eiseres] NRK een schriftelijke prijsopgave gestuurd voor het leveren en monteren van isolatie voor het De Ruyter-project. Het betreft de isolatie van aan te leggen luchtkanalen. De prijsopgave vermeldt - voor zover relevant - :
“Het leveren en monteren van:
M2 prijs isolatie
50 mm dik type 233 afgewerkt met alu folie
Voorzien van plakpennen
Afgewerkt met RVS 316 plaat 0,8
Inclusief montage materialen
Inclusief RVS profiel t.b.v. plaatwerk
De prijs hiervoor bedraagt € 180,25 p/m2
Dag prijs
Het leveren en monteren van:
M2 prijs isolatie
75 mm dik type 758 afgewerkt met alu folie
Voorzien van plakpennen
Afgewerkt met RVS 316 plaat 0,8
Inclusief montage materialen
Inclusief RVS profiel t.b.v. plaatwerk
De prijs hiervoor bedraagt € 190,82 p/m2
Dag prijs
Blad 2 en blad 3 van die offerte bevatten onder meer de volgende bepalingen:
“Deze aanbieding is gebaseerd op de als volgt beschreven condities:
• De kanalen worden vervaardigd volgens de LUKA norm
[…]
Deze aanbieding is exclusief:
[…]
• Het aftekenen en maken van wand en plafondsparingen”
2.4
NRK heeft [eiseres] in oktober 2005 opdracht gegeven om in onderaanneming de luchtkanalen voor het De Ruyter-project aan te leggen. Bij schrijven van 24 oktober 2005 heeft NRK aan [eiseres] de opdracht voor de levering en installatie van luchtkanalen bevestigd. Deze bevestiging luidt - voor zover relevant - :
“We herewith confirm our order of the delivery of ducting and the installation of equipment for the de Ruyter project according tot the unit rates attached.
The rates are divided in a labour and a material part which should make them applicable for every possible situation.
Reimbursement will be done by actual progress report from [eiseres] on a two weekly basis
For the delivery of the ducting NRK will provide you with duct layout drawings.
[..]
Preceding production of the ducting [eiseres] is to submit the material certificates of the materials to be used to suit both NRK and PCNL/[Heerema] quality procedures.”
2.5
Op 6 december 2005 heeft [eiseres] de isolatie nogmaals geoffreerd aan NRK, deze keer met de prijzen uitgesplitst:
“Het leveren en monteren van:
M2 prijs isolatie
50 mm dik type 233 afgewerkt met alu folie
Voorzien van plakpennen
De prijs hiervoor bedraagt € 61,25,00
Het leveren en monteren van:
M2 prijs isolatie
50 mm dik type 758 afgewerkt met alu folie
Voorzien van plakpennen
De prijs hiervoor bedraagt € 73,30,00
Het leveren en monteren van:
M2 prijs RVS 316 plaat 0,8 mm
De prijs hiervoor bedraagt € 122,52,00
Inclusief Bevestiging profiel”
Bij deze offerte waren dezelfde bladzijden gevoegd als blad 2 en blad 3 van de offerte van 14 oktober 2005.
2.6
[eiseres] heeft NRK vanaf 21 november 2005 facturen voor geleverd materiaal en verricht werk gestuurd. NRK heeft aanvankelijk op de door [eiseres] toegezonden facturen betaald. NRK heeft de facturen van [eiseres] vanaf 24 mei 2006 niet betaald.
3. De vordering in conventie
3.1
De vordering van [eiseres] luidt om bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad NRK te veroordelen om aan [eiseres] te betalen:
- het bedrag van € 253.509,18, te vermeerderen met de wettelijke rente bedoeld in art. 6:119a BW over de volgende bedragen vanaf 60 dagen na de factuurdata, derhalve vanaf de volgende data tot aan de dag van algehele voldoening:
€ 17.968,- vanaf 21 juli 2006;
€ 1.275,- vanaf 21 juli 2006;
€ 168.956,59 vanaf 26 juli 2006;
€ 3.639,- vanaf 4 augustus 2006;
€ 7.345,80 vanaf 6 augustus 2006;
€ 1.741,- vanaf 22 augustus 2006;
€ 1.314,- vanaf 31 augustus 2006;
€ 51.269,79 vanaf 18 december 2006;
- het bedrag van € 4.165,- aan buitengerechtelijke kosten, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de dag der dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening;
- de kosten van de conservatoire derdenbeslagen, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de dag der dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening;
- de kosten van het geding.
3.2
[eiseres] legt aan haar vordering de volgende stellingen ten grondslag:
- [eiseres] heeft in onderaanneming in opdracht van NRK de gegalvaniseerde en de rvs luchtkanalen en de isolatie voor het De Ruyter-project aangelegd. [eiseres] heeft op basis van de prijsafspraken met NRK, inhoudende tarieven voor geleverd materiaal en voor installatie van luchtkanalen c.q. isolatie, opgemeten volgens de toepasselijke LUKA-normen, alsmede overeengekomen extra kosten, aan NRK gefactureerd, zodat NRK de factuurbedragen verschuldigd is geworden.
- De opdracht voor de levering en installatie van gegalvaniseerde luchtkanalen heeft NRK in de brief van 24 oktober 2005 gegeven, die voor rvs luchtkanalen mondeling in november 2005. mondeling. Voor de levering van rvs luchtkanaal is een tarief van € 350 per m² overeengekomen en voor het installeren ervan € 100,- per m² luchtkanaal.
- NRK heeft de facturen van [eiseres] zonder protest behouden en daarop tot 24 mei 2006 betaald. NRK is contractueel verplicht ook de nog onbetaald gelaten facturen van [eiseres] te voldoen.
- [eiseres] heeft buitengerechtelijke kosten moeten maken voor onderzoek naar de zaak, het vergaren van de benodigde informatie, het ten tweeden male opmeten van het uitgevoerde werk, het voeren van correspondentie, het houden van vergaderingen en het voeren van (telefoon)gesprekken met NRK teneinde te proberen tot een vergelijk te komen om deze procedure te voorkomen. NRK moet de kosten daarvan vergoeden.
- Op grond van artikel 706 WBRv dient NRK de beslagkosten aan [eiseres] te vergoeden.
4. Het verweer in conventie
4.1
Het verweer strekt tot afwijzing van de vordering, met veroordeling bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad van [eiseres] in de kosten van het geding.
4.2
NRK heeft daartoe het volgende aangevoerd:
- De bevestigingsbrief van 24 oktober 2005 geldt zowel voor de gegalvaniseerde luchtkanalen, als de rvs luchtkanalen.
- De in de opdrachtbevestiging overeengekomen “unit rates” vormen “all in” tarieven. [eiseres] heeft geen aanspraak op verdere vergoeding. Voor rvs luchtkanaal is een apart tarief van € 350,- per m² “all in” overeengekomen.
- De LUKA-normen zijn niet van toepassing.
- NRK betwist de wijze van in rekening brengen door [eiseres] van de geïnstalleerde gegalvaniseerde kanalen, rvs kanalen en het isolatiewerk, alsmede de extra kosten die door [eiseres] bovenop de overeengekomen tarieven in rekening worden gebracht.
- De door NRK aan [eiseres] verschuldigde vergoeding dient berekend te worden door toepassing van de “unit rates” en opmeting van het daadwerkelijk geïnstalleerde werk, opgemeten aan de hand van “as built”-tekeningen.
- Door de onjuiste wijze van opmeten berekent [eiseres] voor de gegalvaniseerde en de rvs luchtkanalen te veel m².
- NRK betwist dat zij [eiseres] iets verschuldigd is. Reeds vanaf het begin van het project heeft NKR haar bezwaren naar voren gebracht. Toen de verschillen tussen hetgeen door [eiseres] voor het onderhavige project werd gefactureerd en wat volgens NRK gefactureerd zou mogen worden steeds groter werden, heeft NRK haar betaling opgeschort.
- [eiseres] heeft geen recht op vergoeding van wettelijke rente omdat [eiseres] in haar brief van 28 augustus 2006 met uitstel van betaling akkoord is gegaan.
- NRK is geen kosten van beslaglegging of buitengerechtelijke kosten aan [eiseres] verschuldigd. De advocaat van [eiseres] heeft slechts één summiere sommatiebrief gestuurd, terwijl op dat moment nog geen schikkingsonderhandelingen hadden plaatsgevonden.
5. De vordering in reconventie
5.1
De vordering van NRK (die de rechtbank met [eiseres] als een onvoorwaardelijke begrijpt) luidt om bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
- [eiseres] te veroordelen om aan NRK te betalen het bedrag van € 174.257,41, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de dag van de onverschuldigd verrichte betalingen althans vanaf de dag van dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening, alsmede het bedrag van € 10.000,-, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de dag van dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening, alsmede het bedrag van € 2.842,- aan buitengerechtelijke incassokosten en de kosten van beslaglegging nader op te maken bij staat;
- voor recht te verklaren dat de door [eiseres] ten laste van NRK gelegde beslagen onrechtmatig zijn, met veroordeling van [eiseres] tot betaling van de schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet.
5.2
Aan deze vordering heeft NRK naast hetgeen in conventie als verweer is aangevoerd, de volgende stellingen ten grondslag gelegd:
- NRK heeft € 174.257,41 teveel betaald aan [eiseres].
- Tussen NRK en [eiseres] is overeengekomen dat [eiseres] aan NRK het bedrag van € 10.000,- voor tekenwerk zou betalen. Tot op heden heeft [eiseres] dit bedrag niet betaald.
- NRK maakt aanspraak op vergoeding van schade die zij heeft geleden ten gevolge van bovenmatige en onnodige en daardoor onrechtmatige beslaglegging door [eiseres] onder 15 van haar klanten. De vordering waarvoor beslag was gelegd was ondeugdelijk. Ook daarom zijn de beslagen onrechtmatig. De schade bestaat uit de kosten van de bankgarantie, klantenverlies en winstderving. Daar komt bij dat de goede naam van NRK is geschaad door de beslaglegging onder klanten.
6. Het verweer in reconventie
6.1
Het verweer strekt tot afwijzing van de vordering, met veroordeling van NRK in de kosten van het geding.
6.2
Naast hetgeen zij in conventie heeft betoogd, heeft [eiseres] daartoe het volgende aangevoerd:
- [eiseres] heeft haar werkzaamheden bij de facturen altijd gespecificeerd. Indien NRK op enig moment twijfels had over de wijze van factureren, dan had zij die bedenkingen binnen de 60 dagen betalingstermijn kenbaar moeten maken aan [eiseres]. NRK heeft echter de facturen van [eiseres] tot medio maart 2006 nooit betwist en zonder enige voorbehouden betaald.
- [eiseres] betwist het bestaan van een overeenkomst tussen partijen tot betaling van het tekenwerk. Voor zover de rechtbank zou oordelen dat een dergelijke overeenkomst wel tussen partijen tot stand zou zijn gekomen, dan zegt [eiseres] deze overeenkomst op, nu het gevolg van het naleven van die overeenkomst naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.
- De gevorderde buitengerechtelijke kosten kunnen de dubbele redelijkheidtoets van art. 6:96 BW niet doorstaan. NRK de gestelde kosten onvoldoende onderbouwd.
7. De beoordeling in conventie en in reconventie
7.1
Tussen partijen is niet in geschil dat de rechtsverhouding tussen hen als aanneming van werk dient te worden gekwalificeerd, waarbij NRK de opdrachtgever is en [eiseres] de aannemer.
Partijen debatteren over de vraag welke afspraken zij hebben gemaakt in het kader van het De Ruyter-project met betrekking tot de afrekening van de levering en installatie van gegalvaniseerde luchtkanalen, van rvs luchtkanalen en van isolatie.
Daarover overweegt de rechtbank het volgende.
luchtkanalen
7.2
Tussen partijen bestaat geen verschil van mening dat met de brief van 24 oktober 2005 de opdracht voor levering en installatie van gegalvaniseerde luchtkanalen werd bevestigd.
[eiseres] stelt dat NRK in november 2005 mondeling een aparte opdracht voor de levering en installatie van rvs luchtkanalen heeft gegeven, NRK stelt dat de genoemde brief tevens de opdracht voor rvs luchtkanalen bevatte.
NRK stelt dat de “unit rates” bij de opdrachtbevestiging van 24 oktober 2005 “all in” prijzen bevatten, in dier voege (a) dat spiro en flexrollen (slangen) bij de prijzen voor installatie van gegalvaniseerd luchtkanaal zijn inbegrepen en (b) dat de kosten van installatie bij het overeengekomen tarief van € 350,- per m ² rvs luchtkanaal zijn inbegrepen. [eiseres] bestrijdt dat die rates of de voor rvs luchtkanaal overeengekomen tarieven zodanig “all in” zijn. Volgens [eiseres] is voor het installeren van rvs luchtkanaal een tarief van € 100,- per m² luchtkanaal overeengekomen. Het genoemde tarief van € 350,- per m ² rvs luchtkanaal is op zichzelf niet in geschil.
Voorts strijden partijen over de vraag of ten aanzien van het opmeten van de geïnstalleerde vierkante meters luchtkanaal de LUKA-normen van toepassing zijn.
7.3
De rechtbank merkt reeds thans op dat uit het betalen van de facturen door NRK zonder bemerkingen op zichzelf nog niet volgt dat NRK de door [eiseres] gefactureerde prijzen en gehanteerde opmetingsmethodiek accepteerde. In zijn algemeenheid vindt geen steun in het recht de regel dat de schuldenaar die de juistheid van een hem toegezonden factuur wil betwisten, onder alle omstandigheden is gehouden zulks te doen binnen bekwame tijd na ontvangst ervan. In het algemeen kan evenmin als juist worden aanvaard, dat slechts tijdig tegen de juistheid van een factuur bezwaar gemaakt kan worden binnen de door de schuldeiser gestelde betalingstermijn (zie: HR 11 mei 2001, NJ 2001, 410).
7.4
Partijen twisten aldus onder meer over de uitleg van de opdrachtbevestiging van NRK van 24 oktober 2005
Het gaat hier om de uitleg van een geschrift waarin de verhouding tussen partijen is geregeld. Die uitleg kan niet alleen worden gegeven op grond van een zuiver taalkundige uitleg van de bepalingen ervan, maar daarbij komt het aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan elkanders verklaringen en gedragingen en aan de bepalingen van dat geschrift mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten (HR 13 maart 1981, NJ 1981, 635 - Haviltex). Voorts volgt uit HR 20 februari 2004, NJ 2005, 493 (DSM / Fox) dat bij de uitleg van een dergelijk geschrift telkens van beslissende betekenis zijn alle omstandigheden van het concrete geval, gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen, alsmede dat in praktisch opzicht vaak van groot belang is de taalkundige betekenis van de bewoordingen van het geschrift, gelezen in de context ervan als geheel, die deze in (de desbetreffende kring van) het maatschappelijk verkeer normaal gesproken hebben. Verder zijn bij de uitleg van belang de aard van de transactie, de omvang en gedetailleerdheid van de contractsbevestiging, de wijze van totstandkoming ervan - waarbij van belang is of partijen werden bijgestaan door (juridisch) deskundige raadslieden - en de overige bepalingen ervan (vgl. HR 29 juni 2007, NJ 2007, 576 - Uni-Invest; HR 19 januari 2007, NJ 2007, 575 - Meyer Europe / Pont Meyer).
7.5
Aan de hand van deze maatstaven zal de rechtbank de opdrachtbevestiging van 24 oktober 2005 uitleggen.
Gesteld noch gebleken is dat partijen bij het opstellen c.q. aanvaarden van de opdrachtbevestiging van 24 oktober 2005 werden bijgestaan door (juridisch) deskundige raadslieden.
De opdrachtbevestiging van 24 oktober 2005 bestaat uit één in het engels gestelde bladzijde tekst en zes (hoofdzakelijk) in het engels gestelde bladzijden met “unit rates”.
Weliswaar wordt in de opdrachtbevestiging enkele malen naar Heerema verwezen, maar noch in de opdrachtbevestiging noch in de “unit rates” staat enige verwijzing naar het contract tussen Heerema en NRK.
7.6
Over de vraag of de opdrachtbevestiging tevens de opdracht voor levering en installatie van rvs luchtkanalen bevat overweegt de rechtbank het volgende.
In de onder 2.4 aangehaalde tekst van de opdrachtbevestiging worden de luchtkanalen vermeld zonder aanduiding van het materiaal. Gesteld noch gebleken is dat het overzicht van de rates dat bij die brief was gevoegd een aanwijzing bevat ten aanzien van het materiaal waarvan de luchtkanalen zouden moeten worden vervaardigd. Het woordgebruik in de opdrachtbevestiging “The rates are divided in a labour and a material part which should make them applicable for every possible situation” en “Preceding production of the ducting [eiseres] is to submit the material certificates of the materials to be used to suit both NRK and PCNL/[Heerema] quality procedures” laat het gebruik van zowel gegalvaniseerd material als rvs materiaal toe. Kennelijk is de door NRK aan [eiseres] ingevolge de opdrachtbevestiging te betalen prijs mede gebaseerd op vergoeding van het door [eiseres] ingekochte materiaal, zodat het niet uitmaakt van welk materiaal het luchtkanaal vervaaardigd wordt. De tekst van de opdrachtbevestiging duidt er daarom op dat deze zowel voor gegalvaniseerd luchtkanaal als voor rvs luchtkanaal geschreven is.
Beide partijen zijn werkzaam in de branche van de vervaardiging en installatie van luchtkanalen.
Voorafgaande aan de onderhavige opdracht hadden partijen al ruim anderhalf jaar met elkaar gewerkt op basis van vaste aanneemsommen. Daarom lag het bij de onderhavige opdracht op basis van tarieven voor onder meer verwerkt materiaal op de weg van de aannemer [eiseres] om bij onduidelijkheid over de vraag of die tarieven voor slechts één dan wel voor meer soorten materiaal zouden gelden daarover bij opdrachtgever NRK navraag te doen. Kennelijk heeft [eiseres] daarover geen navraag gedaan, maar de opdracht zonder meer aanvaard.
Onder deze omstandigheden komt de rechtbank tot de conclusie dat de opdrachtbevestiging en de daarbij overeengekomen “unit rates” zowel ten aanzien van de gegalvaniseerde als ten aanzien van de rvs luchtkanalen geldt, behoudens specifieke nadere afspraak tussen partijen, welke kennelijk ten aanzien van de prijs van rvs is gemaakt.
7.7
Over de vraag of de opdrachtbevestiging van 24 oktober 2005 “all in” prijzen bevat overweegt de rechtbank het volgende.
Uit de onder 2.4 aangehaalde tekst van de opdrachtbevestiging “We herewith confirm our order of the delivery of ducting and the installation of equipment for the de Ruyter project according tot the unit rates attached. The rates are divided in a labour and a material part which should make them applicable for every possible situation.” valt niet af te leiden dat de tarieven (“unit rates”) bedoeld zijn om de prijs voor het gehele aangenomen werk aan luchtkanalen in het kader van het De Ruyter-project te dekken, zodat uit de tekst van de opdrachtbevestiging niet volgt dat de tarieven een “all in” karakter hebben.
Gesteld noch gebleken is dat bijvoorbeeld spiro en flexrollen in de “unit rates” staan vermeld, hetzij als aparte “units” hetzij als onderdelen van benoemde “units”.
Wat betreft het gestelde “all in”-karakter lag het wegens de eerdere samenwerking tussen partijen waarbij [eiseres] in opdracht van NRK werk uitvoerde op basis van vaste aanneemsommen, derhalve “all in” prijzen, bij de onderhavige opdracht op basis van tarieven op de weg van de opdrachtgever NRK om voldoende duidelijk te bedingen dat de vergoeding op basis van de bij de brief van 24 oktober 2005 gevoegde “unit rates” de enige vergoeding voor [eiseres] zou zijn, zodat de tarieven “all in” zouden zijn. Kennelijk heeft NRK daarover geen duidelijk beding gemaakt.
Daarom concludeert de rechtbank dat de bij de opdrachtbevestiging gevoegde “unit rates” geen “all in” tarieven vormden.
Nu NRK niet heeft gesteld dat en bij welke gelegenheid specifiek is overeengekomen dat de tarieven “all in” zouden zijn, behalve ten aanzien van rvs luchtkanaal, ziet de rechtbank voor een bewijsopdracht terzake geen plaats.
7.8
Volgens [eiseres] is tussen [X.] van [eiseres] en [Y.] van NRK mondeling afgesproken dat [eiseres] € 350,- per m² geleverd materiaal rvs en € 100,- aan montagekosten per m² geïnstalleerd rvs luchtkanaal in rekening zou brengen.
NRK erkent het tarief van € 350,- per m² geleverd materiaal rvs, maar voert als bevrijdend verweer aan dat in het overeengekomen tarief van € 350,- per m² rvs luchtkanaal de kosten van installatie zijn inbegrepen.
Ook hier vormt de systematiek van de opdrachtbevestiging van 24 oktober 2005 en de “unit rates” het uitgangspunt. Daarin wordt, zoals hiervoor overwogen, uitgegaan van een vergoeding voor geleverd materiaal en een voor de betreffende werkzaamheden, derhalve niet één tarief voor zowel de levering als de installatie. Nu NRK stelt dat ter zake van de rvs luchtkanalen de specifieke afspraak is gemaakt dat in het tarief van tarief van € 350,- per m² rvs luchtkanaal de kosten van installatie zijn inbegrepen, terwijl ingevolge de hoofdregel van art. 150 WBRv de bewijslast ten aanzien van die afspraak bij haar ligt, zal de rechtbank NRK opdragen die specifieke afspraak te bewijzen.
7.9
Slaagt NRK niet in dat bewijs, dan is het ingevolge de hoofdregel van art. 150 Rv aan [eiseres] om het door NRK gemotiveerd betwiste tarief van € 100,- aan montagekosten per m² rvs luchtkanaal te bewijzen.
Uit proceseconomische overwegingen zal de rechtbank [eiseres] die bewijsopdracht reeds thans geven.
7.1
Over de stelling van [eiseres] dat volgens de LUKA-normen de hoeveelheden geleverd en geïnstalleerd gegalvaniseerd luchtkanaal en rvs luchtkanaal dienen te worden bepaald overweegt de rechtbank het volgende.
Kennelijk gaat het slechts om dat gedeelte van de LUKA-normen dat betrekking heeft op het opmeten van geleverd materiaal en geïnstalleerd werk.
Partijen hadden in de ruim anderhalf jaar vóór de onderhavige opdracht met toepassing van de LUKA-normen gewerkt.
Bij de totstandkoming van de opdrachten voor de levering en installatie van de gegalvaniseerde en rvs luchtkanalen is (voor wat betreft het opmeten) de toepasselijkheid van de LUKA-normen kennelijk niet aan de orde geweest.
In de opdrachtbevestiging van 24 oktober 2005 en in de bijbehorende “unit rates” wordt naar de LUKA-normen niet verwezen. Kennelijk bevat die opdrachtbevestiging noch die “unit rates” een methode van opmeten.
De verwijzing naar de LUKA-normen in de offertes van 14 oktober en 6 december 2005 is weliswaar van minder belang, omdat die offertes niet de levering en installatie van luchtkanalen betreffen (maar van isolatiemateriaal), maar kennelijk was de offerte van 14 oktober 2005 ten tijde van het opmaken van de opdrachtbevestiging de enige voorliggende offerte – partijen hebben geen andere offertes van vóór de opdrachtbevestiging in het geding gebracht – zodat een verwijzing daarin naar de LUKA-normen aangeeft dat de toepasselijkheid van die normen niet buiten de orde was.
Waar partijen gebruikelijk met toepassing van de LUKA-normen werkten en bij de opdrachtbevestiging geen andere methode voor het opmeten van het geleverde en geïnstalleerde werk was overeengekomen, concludeert de rechtbank dan ook dat het gedeelte van de LUKA-normen dat betrekking heeft op het opmeten van geleverd en geïnstalleerd werk ook in het onderhavige geval van toepassing is.
7.11
NRK stelt, echter, dat wel een andere methode voor het opmeten van het geleverde en geïnstalleerde werk is overeengekomen, namelijk opmeten op basis van “as built”-tekeningen. [eiseres] betwist die afspraak.
NKR heeft daartoe onder meer aangevoerd dat zij [eiseres] in augustus of september 2005 de hoofd-aannemingsovereenkomst tussen haar en Heerema heeft toegestuurd en dat daarin staat dat op basis van “as built”-tekeningen moet worden opgemeten en afgerekend. [eiseres] betwist een en ander.
Gesteld noch gebleken is dat de opdrachtbevestiging van 24 oktober 2005 de grondslag voor opmeten en afrekenen op basis van “as built”-tekeningen ligt.
Al aangenomen dat komt vast te staan dat NRK aan [eiseres] haar contract met Heerema heeft toegestuurd, brengt die omstandigheid niet mee dat daarom ook tussen NRK en [eiseres] op basis van “as built”-tekeningen moet worden opgemeten en afgerekend. Zonder nadere toelichting van NRK – welke kennelijk niet is gegeven – had [eiseres] uit het enkele toesturen van dat contract niet hoeven te begrijpen dat in de relatie tussen haar en NRK met betrekking tot het De Ruyter-project afgeweken zou worden van de gebruikelijke opmetingsmethodiek volgens de LUKA-normen.
Ingevolge de hoofdregel van art. 150 WBRv ligt de bewijslast ten aanzien van het beding dat het geleverde materiaal en het geïnstalleerde werk ten behoeve van de afrekening zou worden opgemeten aan de hand van “as built”-tekeningen bij NRK. De rechtbank zal NRK dat bewijs opdragen.
Levert NRK dat bewijs niet, dan dient ter bepaling van de vergoeding van [eiseres] het geleverde materiaal en het geïnstalleerde gegalvaniseerde en rvs luchtkanaal aan de hand van de LUKA-normen te worden opgemeten.
Isolatie
7.12
Partijen zijn het erover eens dat [eiseres] in totaal 1.408 m² isolatie heeft aangebracht. Alleen de wijze van berekenen van het voor vergoeding in aanmerking komende aantal vierkante meters is in dispuut, waarbij [eiseres] stelt (a) dat NRK ook een vergoeding dient te betalen voor aanpassingen in het werk wegens toevoeging van andere disciplines, voor het maken van wand- en plafonduitsparingen en voor snijverlies en (b) dat de LUKA-normen gelden en dat bij toepassing van die normen een groter aantal vierkante meters isolatiemateriaal in rekening dient te worden gebracht.
7.13
[eiseres] heeft onbetwist bij haar offertes voor het isolatiewerk van 14 oktober en 6 december 2005 naar de LUKA-normen verwezen. NRK heeft eveneens onbetwist de betreffende opdracht mondeling gegeven.
Nu beide partijen werkzaam zijn in de branche van de vervaardiging en installatie van koeling en isolatie, partijen ruim anderhalf jaar onder toepassing van de LUKA-normen met elkaar hadden gewerkt en [eiseres] in haar offertes naar die normen heeft verwezen, zijn de LUKA-normen van toepassing geworden op de opdracht tot het leveren en installeren van het isolatiemateriaal.
Omdat [eiseres] onbetwist in de offertes heeft bepaald dat “het aftekenen en maken van wand en plafondsparingen” niet in de aanbieding was begrepen en de opdracht vervolgens mondeling is gegeven, ligt de conclusie voor de hand dat die uitsluiting ook is overeengekomen. Nu NRK, echter, stelt dat tussen partijen is overeengekomen dat de kosten daarvan wel in de prijs zijn inbegrepen, zal de rechtbank haar overeenkomstig de hoofdregel van art. 150 WBRv opdragen het betreffende bewijs te leveren.
Indien en voor zover de LUKA-normen geen voorziening bevatten voor aanpassingen in het werk wegens toevoeging van andere disciplines c.q. voor snijverlies, komen de kosten daarvan voor rekening van [eiseres]. Immers, partijen hadden tevoren op basis van vaste aanneemsommen gewerkt zodat dergelijke kosten in beginsel voor rekening van de aannemer [eiseres] kwamen, en [eiseres] heeft over deze kostenposten niet gerept in haar offertes terwijl in die offertes diverse zaken zijn vermeld die al dan niet in de prijs inbegrepen zijn.
7.14
Nu NRK aan haar vordering ter zake van tekenwerk ten grondslag legt dat J. [eiseres] namens [eiseres] met L.A.S. Nodari van NRK is overeengekomen dat [eiseres] aan haar een bedrag van € 10.000,- zou betalen voor tekenwerk en [eiseres] die overeenkomst betwist, zal de rechtbank NRK overeenkomstig de hoofdregel van art. 150 WBRv opdragen het betreffende bewijs te leveren.
7.15
Hangende de bewijslevering zal de rechtbank elke nadere beslissing aanhouden.
8. De beslissing
De rechtbank,
in conventie en in reconventie
draagt NRK op te bewijzen feiten of omstandigheden waaruit blijkt;
(a) dat ter zake van de rvs luchtkanalen tussen partijen is overeengekomen dat in het tarief van tarief van € 350,- per m² de kosten van installatie zijn inbegrepen (rov. 7.8);
(b) dat tussen partijen is overeengekomen dat het geleverde materiaal en het geïnstalleerde werk ten behoeve van de afrekening zou worden opgemeten aan de hand van “as built”-tekeningen (rov. 7.11);
(c) dat tussen partijen is overeengekomen dat het aftekenen en maken van wand- en plafonduitsparingen in de prijs per m² isolatiemateriaal is inbegrepen (rov. 7.13);
(d) dat tussen partijen is overeengekomen dat [eiseres] aan NRK een bedrag van € 10.000,- dient te betalen voor tekenwerk (rov. 7.14);
draagt [eiseres] op te bewijzen feiten of omstandigheden waaruit blijkt
(a) dat tussen partijen een prijs van € 100,- voor het installeren van elke m² rvs luchtkanaal is overeengekomen (rov 7.9);
bepaalt dat indien partijen bewijs willen leveren door het doen horen van getuigen, deze zullen worden gehoord in het gebouw van deze rechtbank voor de rechter mr. W.P. Sprenger;
bepaalt dat in dat geval de procureurs binnen vier weken na vonnisdatum aan de rechtbank - sector civiel recht, afdeling planningsadministratie, kamer E 12.43, Postbus 50954, 3007 BR Rotterdam - opgave moeten doen van de voor te brengen getuigen en de verhinderdata van die getuigen alsmede van beide partijen en hun raadslieden in de maanden september en oktober 2008, opdat aan de hand daarvan dag en uur van de verhoren zullen worden bepaald.
Houdt elke verdere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. W.P. Sprenger.
Uitgesproken in het openbaar.
615/1928