Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Zwolle
Parketnummer: 08-710079-14
Datum uitspraak: 10 februari 2025
Beslissing op de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[de terbeschikkinggestelde],
geboren op [geboortedatum] 1980 te [geboorteplaats] ,
nu verblijvende in de [locatie 1] ,
hierna te noemen: betrokkene.
1.De aanleiding
Aan betrokkene is bij vonnis van deze rechtbank van 4 november 2014 onder andere de maatregel van terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege opgelegd, na bewezenverklaring van doodslag en overtreding van een huisverbod.
Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft bij arrest van 9 juli 2015 dit vonnis bevestigd. De Hoge Raad heeft bij arrest van 4 oktober 2016 het arrest van het gerechtshof vernietigd en terug gewezen. Het hof heeft vervolgens arrest gewezen op 24 februari 2017.
Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft bij arrest van 9 juli 2015 dit vonnis bevestigd. De Hoge Raad heeft bij arrest van 4 oktober 2016 het arrest van het gerechtshof vernietigd en terug gewezen. Het hof heeft vervolgens arrest gewezen op 24 februari 2017.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 7 januari 2021. Deze terbeschikkingstelling is laatstelijk verlengd bij beslissing van deze rechtbank op 6 februari 2023 en eindigt, behoudends nadere voorziening, op 7 januari 2025.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- het verlengingsadvies van FPC de Rooyse Wissel van 4 november 2024, opgemaakt en ondertekend door drs. W.A.Th. Bos, hoofd behandeling, prof. dr. M. Braakman, psychiater en cultureel antropoloog, en drs. M. Verhees, directeur behandeling en zorg en plaatsvervangend hoofd van de instelling,;
- de pro Justitia rapportage van prof. dr. mr. E.D.M. Masthoff, psychiater, van 18 oktober 2024;
- de pro Justitia rapportage van drs. B. Koudstaal klinisch psycholoog, van 22 oktober 2024;
- een afschrift van de wettelijke aantekeningen over de periode van 8 februari 2024 tot en met 6 november 2024.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 5 december 2024 een vordering ingediend tot verlenging van bovenvermelde termijn met twee jaren.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van 27 januari 2025.
De rechtbank heeft op de openbare terechtzitting gehoord:
- betrokkene, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. A.T. van Vulpen, advocaat te Hilversum;
- de officier van justitie;
- drs. W.A. Th. Bos voornoemd als deskundige.
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering tot verlenging van de termijn van terbeschikkingstelling met twee jaren.
Betrokkene en zijn raadsvrouw hebben gesteld dat zij geen bezwaar hebben tegen verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling, mits de verlengingstermijn wordt beperkt tot een jaar. De raadsvrouw heeft hiertoe aangevoerd dat op die manier opnieuw de voortgang van de behandeling kan worden getoetst.
4.De beoordeling
De vordering is op 5 december 2024 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen het verlengingsadvies van FPC de Rooyse Wissel, de pro Justitia rapportages van de psychiater en psycholoog en de toelichting van de deskundige ter zitting in aanmerking.
Het verlengingsadvies van de kliniekBij betrokkene is sprake van persoonlijkheids- en partnerproblematiek. Betrokkene functioneert op een licht verstandelijk beperkt niveau. De persoonlijkheidsproblematiek van betrokkene kenmerkt zich door een krenkbaar zelfgevoel, impulsiviteit, inadequate coping, egocentrisme en wantrouwen. Relationeel gezien heeft betrokkene beperkte vaardigheden en vanuit zijn persoonlijkheidsproblematiek kan dit binnen de relatie leiden tot (hoogoplopende) conflicten met uiteindelijk een uitbarsting van agressie. Naast de aanwezigheid van partnerrelatieproblematiek is bij betrokkene sprake van antisociale en narcistische trekken in de persoonlijkheid. Betrokkene heeft een verleden met cannabismisbruik, dat momenteel in remissie is.
In januari 2024 is er uitbreiding van het onbegeleid verlof van betrokkene aangevraagd en goedgekeurd. Deze uitbreiding betrof verlof in het kader van vrijetijdsbesteding, onbegeleid netwerk verlof in de regio Limburg en semi-begeleid/onbegeleid verlof naar zijn partner, waar samen met veel aandacht vanuit systeem- en sociotherapie en maatschappelijk werk zal worden opgebouwd naar uiteindelijk onbegeleid bezoek.. Gezien de problematiek van betrokkene en het indexdelict is systeemtherapie ingezet om dit contact met zijn partner zorgvuldig te volgen en eventueel bij te sturen. De huidige partnerrelatie dient vooralsnog goed gemonitord te worden om te voorkomen dat betrokkene terugvalt in verkeerd gedrag vanuit vooral een wantrouwende houding.
Betrokkene is op 8 februari 2024 doorgestroomd naar de pré-resocialisatieafdeling. Er hebben geen incidenten plaatsgevonden. Betrokkene is betrouwbaar in het nakomen van afspraken en er is sprake van een samenwerkende houding met zijn medepatiënten en het sociotherapeutisch team.
Betrokkene wil graag samenwonen met zijn partner. Vanuit behandeloogpunt is geconstateerd dat de afstand tussen de woonplaats van de partner van betrokkene en de Rooyse Wissel belemmerend werkt in het verder uitkristalliseren alsmede het verantwoord kunnen monitoren van de relatie. In de afgelopen periode werd betrokkene aangemeld bij GGZ Drenthe, waar hij inmiddels is aangenomen en gaan verblijven op de [locatie 1] . Het doel van betrokkene is om vervolgens door te stromen naar de FPA.
De verlofmogelijkheden bij de [locatie 1] zijn door het hoofd behandeling in samenspraak met de [locatie 1] opgesteld. In eerste instantie wordt toegewerkt naar dezelfde verlofmogelijkheden die betrokkene had bij de Rooyse Wissel.. Door de werkwijze binnen de FPK inzake kennismaking, samenwerking opbouwen en verlofmogelijkheden zal betrokkene een achteruitgang wat betreft vrijheden ervaren. Dit heeft betrokkene geraakt, maar alsnog blijft betrokkene aangeven de overstap te willen maken. De kliniek stelt dat het van belang is om de systeemtherapie voort te zetten gezien de stapsgewijze opbouw van de verloven en de monitoring hiervan.
De verlofmogelijkheden bij de [locatie 1] zijn door het hoofd behandeling in samenspraak met de [locatie 1] opgesteld. In eerste instantie wordt toegewerkt naar dezelfde verlofmogelijkheden die betrokkene had bij de Rooyse Wissel.. Door de werkwijze binnen de FPK inzake kennismaking, samenwerking opbouwen en verlofmogelijkheden zal betrokkene een achteruitgang wat betreft vrijheden ervaren. Dit heeft betrokkene geraakt, maar alsnog blijft betrokkene aangeven de overstap te willen maken. De kliniek stelt dat het van belang is om de systeemtherapie voort te zetten gezien de stapsgewijze opbouw van de verloven en de monitoring hiervan.
De kliniek is van oordeel dat het van belang is om het traject van betrokkene stapsgewijs te doorlopen, waarbij de toegenomen vrijheden en verantwoordelijkheden zorgvuldig gemonitord dienen te worden. Er zal geleidelijk worden gewerkt aan de afschaling van het beveiligingsniveau. De kliniek adviseert dan ook om de terbeschikkingstelling te verlengen voor de duur van twee jaren.
De rapportage van de psychiater
Bij betrokkene is sprake van een andere gespecificeerde persoonlijkheidsstoornis met antisociale en narcistische kenmerken en van een licht verstandelijke beperking, welke beide stoornissen in samenhang het psychisch functioneren van betrokkene negatief beïnvloeden.
Anders dan de kliniek concludeert de psychiater bij betrokkene niet tot een stoornis in cannabisgebruik.
Het beloop van de behandeling van betrokkene is positief. Betrokkene heeft zich coöperatief, begeleidbaar en open opgesteld in de kliniek en er zijn geen incidenten geweest.
Er wordt verwacht dat betrokkene in staat zal zijn om in de toekomst stabiel te functioneren op de leefgebieden wonen en werken, maar er is nog onvoldoende duidelijkheid over partnervorming, risico’s ter zake en het management daarvan. Het risico op recidive van (ernstig) partnergeweld is op de korte termijn laag en op de middellange en lange termijn nog onvoldoende duidelijk inbegrepen het management van dit risico. Gezien deze onduidelijkheid zijn de historische risicofactoren leidend en moet vooralsnog uitgegaan worden van een matig risico op de middellange termijn en een hoog risico op de lange termijn bij het eventueel wegvallen van de maatregel.
Gelet op het incident-loos functioneren van betrokkene en de goed verlopen verloven is het verantwoord om betrokkene af te schalen naar een lager beveiligingsniveau. De psychiater stelt dat het van belang is om intensieve systeembegeleiding- en therapie te starten binnen de [locatie 1] , zodat er over een langere periode voldoende inzicht ontstaat in de partnerrelatie en eventuele risico’s. Er kan dan een bijpassend risicomanagementplan opgesteld en uitgevoerd worden, waarbij nadrukkelijk aandacht moet blijven voor het evolueren van de partnerrelatie bij toename van autonomie van betrokkene en afname van het toezicht en beveiliging. Gezien de noodzakelijke stappen die er nog gezet moeten worden in de behandeling en resocialisatie en gelet op de geleidelijkheid en zorgvuldigheid die daarbij in acht genomen moeten worden, adviseert de psychiater om de terbeschikkingstelling te verlengen voor de duur van twee jaren.
De rapportage van de psycholoog
Bij betrokkene is sprake van een andere gespecificeerde persoonlijkheidsstoornis met antisociale en narcistische trekken en zwakbegaafdheid.
De behandeling van betrokkene verkeert op belangrijke punten nog in de beginfase. Er bestaat nog onvoldoende overeenstemming over de risico’s voor de toekomst en er zal nog moeten blijken hoe responsief betrokkene is in de begeleiding van zijn partnerrelatie. Het huidige risicomanagement binnen de kliniek is adequaat. Betrokkene krijgt ruimte om beschermende factoren op te bouwen, maar de vrijheden richting partner blijven tot nu toe beperkt omdat het risicomanagement in dit kader niet goed is vorm te geven. Door de overplaatsing naar de [locatie 1] zal de mogelijkheid ontstaan om de belangrijkste risicofactor te behandelen en te monitoren. Na plaatsing op de FPK zal moeten blijken of het mogelijk is om het risicomanagement verantwoord vorm te geven. Het gaat daarbij om de vraag of betrokkene groei weet door te maken in het erkennen, herkennen en hanteren van risicofactoren. Gelet op de nog te nemen stappen en de ongewisse uitkomst daarvan, adviseert de psycholoog om de terbeschikkingstelling te verlengen voor de duur van twee jaren.
De deskundige ter terechtzitting
In aanvulling op het advies heeft deskundige Bos naar voren gebracht dat betrokkene anderhalve week geleden is overgeplaatst naar de [locatie 1] .
Er is samenwerking tussen de [locatie 1] en de Rooyse Wissel. de Rooyse Wissel heeft verzocht om het verlofplan van betrokkene te versoepelen. Over zes weken zal er nader overleg plaatsvinden Over drie maanden staat er een multidisciplinair overleg gepland. Dan zal er worden gekeken naar de vervolgstappen met betrekking tot het werk van betrokkene en de mogelijke herstart van onbegeleide verloven.
Er is samenwerking tussen de [locatie 1] en de Rooyse Wissel. de Rooyse Wissel heeft verzocht om het verlofplan van betrokkene te versoepelen. Over zes weken zal er nader overleg plaatsvinden Over drie maanden staat er een multidisciplinair overleg gepland. Dan zal er worden gekeken naar de vervolgstappen met betrekking tot het werk van betrokkene en de mogelijke herstart van onbegeleide verloven.
Het oordeel van de rechtbank
Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. Op grond van hetgeen is vermeld in de verleningsrapportage van de kliniek, de over betrokkene opgemaakte pro Justitia rapportages en hetgeen door de deskundige ter zitting is toegelicht, stelt de rechtbank vast dat sprake is van stoornissen bij betrokkene en dat sprake is van een recidiverisico. Aan de criteria voor de verlenging van de terbeschikkingstelling is voldaan. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat de maatregel is opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. De totale duur van de maatregel van terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege kan daarom een periode van vier jaren te boven gaan.
De rechtbank stelt vast dat de behandeling van betrokkene in de Rooyse Wissel een goed verloop heeft gekend. Betrokkene houdt zich aan afspraken, toont openheid en neemt zijn verantwoordelijkheden. Daarnaast zet betrokkene zich in tijdens de behandeling die gericht is op de risicofactoren, waarbij betrokkene zich bewust is van factoren die hebben bijgedragen aan het plegen van het indexdelict. Ondanks de positieve stappen die betrokkene tot op heden heeft gemaakt, zijn er nog veel stappen te zetten binnen de behandeling.
Gelet op de problematiek van betrokkene en het indexdelict is systeemtherapie ingezet om het contact met de nieuwe partner van betrokkene zorgvuldig te volgen en eventueel bij te sturen. De partnerrelatie van betrokkene dient goed gemonitord te worden.Betrokkene is anderhalve week geleden overgeplaatst naar de [locatie 1] , zodat de partnerrelatie op een betere manier gemonitord kan worden en ook in dat opzicht passende behandeling kan worden geboden. De rechtbank stelt vast dat er nog verschillende stappen gezet moeten worden binnen de behandeling en de resocialisatie van betrokkene. Hierbij is van belang dat er een zorgvuldige en stapsgewijze uitbreiding van vrijheden en verantwoordelijkheden zal plaatsvinden, ook ten aanzien van de huidige partnerrelatie van betrokkene.
Gelet op de problematiek van betrokkene en het indexdelict is systeemtherapie ingezet om het contact met de nieuwe partner van betrokkene zorgvuldig te volgen en eventueel bij te sturen. De partnerrelatie van betrokkene dient goed gemonitord te worden.Betrokkene is anderhalve week geleden overgeplaatst naar de [locatie 1] , zodat de partnerrelatie op een betere manier gemonitord kan worden en ook in dat opzicht passende behandeling kan worden geboden. De rechtbank stelt vast dat er nog verschillende stappen gezet moeten worden binnen de behandeling en de resocialisatie van betrokkene. Hierbij is van belang dat er een zorgvuldige en stapsgewijze uitbreiding van vrijheden en verantwoordelijkheden zal plaatsvinden, ook ten aanzien van de huidige partnerrelatie van betrokkene.
De rechtbank ziet onvoldoende grond voor een verlengingstermijn van een jaar, zoals door de raadsvrouw van betrokkene is bepleit. De rechtbank hanteert als uitgangspunt dat, indien aannemelijk is geworden dat de behandeling meer tijd in beslag zal nemen dan de tijd die resteert bij een verlenging met een jaar, de terbeschikkingstelling in beginsel verlengd dient te worden met een termijn van twee jaren. De rechtbank stelt vast dat niet te verwachten is dat binnen een jaar gronden aanwezig zullen zijn die een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege rechtvaardigen, mede gelet op het advies van de kliniek, de pro Justitia rapportages en hetgeen door de deskundige ter zitting is toegelicht. De rechtbank ziet ook in het door de raadsvrouw aangevoerde geen aanleiding om van dit uitgangspunt af te wijken en zal daarom de terbeschikkingstelling met twee jaren verlengen.
5.De beslissing
De rechtbank verlengt de terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege van
[de terbeschikkinggestelde]met twee jaren.
[de terbeschikkinggestelde]met twee jaren.
Aldus gegeven door mr. A. van Holten, voorzitter, mr. D.E. Schaap en mr. L. Kesteloo, rechters, in tegenwoordigheid van E. Bauhuis als griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 10 februari 2025.
De griffier is niet in de gelegenheid de beslissing mede te ondertekenen.