Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Almelo
Parketnummer: 08.050870.22
Datum uitspraak: 11 september 2025
Beslissingop de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[terbeschikkinggestelde] ,
geboren op [geboortedatum 1] 1978 te [geboorteplaats],
verblijvende in Forensisch Psychiatrische Kliniek (FPK) [locatie],
hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.
1.De aanleiding
De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van de rechtbank van 23 juni 2023 ter beschikking gesteld, waarbij betreffende het gedrag van de terbeschikkinggestelde voorwaarden zijn gesteld, na bewezenverklaring van de misdrijven:
- eendaadse samenloop van: feitelijke aanranding van de eerbaarheid en mishandeling,
- diefstal.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 16 augustus 2023. De maatregel eindigt, behoudens nadere voorziening, op 16 augustus 2025.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- het verlengingsadvies van Reclassering Nederland (hierna: de reclassering) van
26 juni 2025, opgemaakt en ondertekend door [naam 1], reclasseringswerker en [naam 2], unitmanager;
- de pro Justitia rapportage van dr. T.W.D.P. van Os, forensisch psychiater, van
20 mei 2025;
- de voortgangsverslagen van Reclassering Nederland van 9 augustus 2024,
9 november 2024, 2 februari 2025 en 9 mei 2025.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 9 juli 2025 een vordering ingediend tot verlenging van de terbeschikkingstelling met twee jaren.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van
28 augustus 2025.
De rechtbank heeft op die zitting gehoord:
- de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsman mr. P. Bonthuis, advocaat te Haskerdijken;
- de officier van justitie;
- [naam 3], reclasseringswerker, als deskundige;
- [naam 1], voornoemd, als deskundige;
- [slachtoffer], het slachtoffer.
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering tot verlenging van de termijn van terbeschikkingstelling met twee jaren. De officier van justitie heeft daarnaast gevorderd dat de voorwaarden worden aangevuld met een contactverbod en een gebiedsverbod, zoals door de reclassering voorgesteld en door het slachtoffer in de hoofdzaak gewenst.
De terbeschikkinggestelde en zijn raadsman hebben geen bezwaar tegen verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling. Wat betreft de door het slachtoffer verzochte aanvulling van de voorwaarden, met name het gebiedsverbod voor de regio Twente, heeft de raadsman verzocht om dit gebiedsverbod niet op te leggen. Volgens de raadsman vormt een dergelijk gebiedsverbod een ingrijpende beperking van het recht van de terbeschikkinggestelde om zich vrijelijk te verplaatsen. Wel acht hij het opleggen van een contactverbod met het slachtoffer passend en toereikend.
4.De beoordeling
De vordering is op 9 juli 2025 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte verlengingsadvies van de reclassering, de pro Justitia rapportage, de voortgangsverslagen en de toelichting van de deskundigen ter zitting in aanmerking.
Het reclasseringsadvies en de toelichting van de deskundige ter zitting
Het rapport van de reclassering houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
De terbeschikkinggestelde verblijft sinds januari 2024 in het kader van een tweede terbeschikkingstelling in de huidige kliniek. Over het algemeen houdt hij zich aan de regels en afspraken. Hij volgt zijn programma en therapieën, maar het behandelteam ervaart dat het aanbod of de interventies nog niet goed integreren. Dit hangt deels samen met de weerstand die de terbeschikkinggestelde heeft tegen zijn klinisch verblijf en zijn overtuiging dat hij geen behandeling nodig heeft. De klinische behandeling is feitelijk nog maar net gestart, waarbij door zijn ontkenning van het delict nog geen zedendelict preventieve behandeling is ingezet.
De terbeschikkinggestelde ontvangt behandeling voor de delict risico verhogende factoren zoals alcoholgebruik en seksuele educatie. Hij werkt hieraan mee, maar door zijn ontkenning suggereert hij ook dat hij deze behandeling niet nodig vindt. Er is onvoldoende zicht of er mogelijk meerdere delict risicofactoren aanwezig zijn. Door zijn vlotte babbel en grote voorkomen wordt de terbeschikkinggestelde snel overschat. Hierdoor raakt zijn draagkracht en draaglast snel uit balans. Op de huidige afdeling herkent de terbeschikkinggestelde niet goed wanneer hij gespannen is of boos is. In gesprekken met de begeleiding maakt hij dergelijke gevoelens snel weg, of herkent ze niet en ontkracht hij wat begeleiding bij hem opmerkt. Het behandelteam weet daardoor onvoldoende wat er in hem omgaat en hoe hij daarmee omgaat. Er is een langere tijd nodig om alle delict risico verhogende factoren goed in kaart te brengen en vervolgens een veilige resocialisatie te organiseren.
De afgelopen periode hebben zich geen incidenten voorgedaan. Wel heeft de terbeschikkinggestelde een aanwijzing ontvangen wegens het zoeken van contact met het slachtoffer via social media, en een officiële waarschuwing wegens schofferend gedrag richting het personeel en onvoldoende behandelmotivatie. Daarnaast heeft de terbeschikkinggestelde via social media contact gezocht met jonge meisjes die bevriend zijn met het slachtoffer. De terbeschikkinggestelde suggereert geen behandeling nodig te hebben en wil snel resocialiseren. Hij streeft ernaar zo snel mogelijk door te stromen naar een zelfstandige woonplek met ambulante begeleiding. Begeleiding en een mate van toezicht zijn echter cruciaal in het leven van de terbeschikkinggestelde. Momenteel is dit binnen de klinische opname goed gewaarborgd. Over hoe dit in de toekomst vorm krijgt, is nog onvoldoende zicht. Het recidiverisico wordt in de huidige setting als laag ingeschat. De komende periode zal in samenspraak met het behandelteam van de Olijfwilg onderzocht worden of, hoe, waar en wanneer afgeschaald kan worden naar een lager beveiligingsniveau op het terrein van Trajectum Hoeve Boschoord. Voordat dit mogelijk is, is het doorlopen van het klinisch traject noodzakelijk. De reclassering adviseert de maatregel met twee jaar te verlengen. Daarnaast adviseert de reclassering om als voorwaarde een contactverbod op te leggen met het slachtoffer.
Deskundigen [naam 3] en [naam 1] hebben het advies ter zitting gehandhaafd. Aanvullend merkten zij op dat de samenwerking met de terbeschikkinggestelde in de afgelopen periode wisselend is geweest. De terbeschikkinggestelde heeft tijdens de behandeling geen openheid van zaken gegeven, waardoor de risicofactoren tot op heden niet duidelijk in kaart zijn gebracht.
Ter zitting heeft de terbeschikkinggestelde een ander standpunt ingenomen over zijn aandeel in het indexdelict. Hij heeft erkend dat hij destijds dingen heeft gedaan die niet mochten. Deze erkenning is echter in de kliniek nog niet besproken. Dit zal in de komende periode alsnog moeten plaatsvinden. Een klinische behandeling wordt nog steeds noodzakelijk geacht. De kliniek heeft besloten een tweede behandelpoging met de terbeschikkinggestelde aan te gaan op een andere locatie in de kliniek. Indien deze poging mislukt, zijn er binnen het huidige kader geen verdere behandelmogelijkheden en zal een omzetting van de terbeschikkingstelling met voorwaarden naar een terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege moeten worden overwogen.
Het advies van de psychiater
Het rapport van de psychiater houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een licht verstandelijke beperking en een stoornis in het gebruik van alcohol (in remissie onder gereguleerde omstandigheden). Daarnaast is sprake van een ongespecificeerde parafiele stoornis. Voorheen werd zo’n stoornis perversie genoemd, waarbij een gevoel van onmacht wordt omgezet in een geseksualiseerd gevoel van macht. De psychiater vermoedt dat deze perversie onder de oppervlakte sluimert en buiten het bewustzijn blijft zolang de terbeschikkinggestelde niet teveel druk ervaart. Zodra het zelfgevoel onder druk komt of er een grote disbalans ontstaat tussen draagkracht en draaglast, wordt de perversie actief. Het langdurige, verzwegen slachtofferschap van seksueel misbruik van de terbeschikkinggestelde is mogelijk de oorzaak van de parafiele stoornis.
Het belangrijkste risico lijkt voort te komen uit de combinatie van de gediagnosticeerde stoornissen. Vanwege de licht verstandelijke beperking heeft de terbeschikkinggestelde externe hulp en ondersteuning nodig om levensstress adequaat te kunnen hanteren. Ontbreekt deze steun, dan kunnen onmachtgevoelens zich manifesteren in de vorm van een perversie die tot gevoelens van macht leidt. Alcoholgebruik kan dit proces versterken. Mogelijk spelen ook andere factoren een rol, die nu onbekend zijn doordat het delictscenario ontbreekt. Vanuit deze optiek is het aannemelijk dat er een hoog risico op een seksueel delict bestaat, zeker wanneer de draagkracht en draaglast langere tijd uit balans zijn of het zelfgevoel wordt aangevallen. Externe hulp die draagkracht en draaglast in balans brengt, is waarschijnlijk nodig om het risico te verlagen. Welke andere aspecten nodig zijn om het risico duurzaam te verlagen, zal nog uitgezocht moeten worden. Er heeft nog geen behandeling plaatsgevonden op basis van een gedeeld delictscenario. Zonder de maatregel wordt het recidiverisico als hoog ingeschat.
Momenteel zijn met het huidige risicomanagement de risicofactoren onder controle. Door ontkenning van de terbeschikkinggestelde is het echter onduidelijk of alle risicofactoren in kaart zijn gebracht. Er is nu enige ambivalentie in zijn visie op het indexdelict, wat mogelijk ruimte biedt voor een ander perspectief. Op termijn kan daardoor meer duidelijkheid ontstaan over alle risicofactoren, wat een veilige resocialisatie kan bevorderen.
Omdat het delictscenario nog onbekend is, is voorzichtigheid geboden bij het nemen van stappen richting resocialisatie. De psychiater adviseert extra aandacht voor het misbruik en begeleiding van de terbeschikkinggestelde bij zijn voornemen om het misbruik bespreekbaar te maken. Het risicomanagement dient met name gericht te zijn op het vormen van een omgevingssprothese, gezien de handicap van de terbeschikkinggestelde.
Het zal zeker langer dan een jaar duren om de terbeschikkinggestelde verder in beeld te krijgen en een veilige resocialisatie vorm te geven. Het is belangrijk de terbeschikkinggestelde langdurig (de komende jaren) te monitoren. De psychiater adviseert de maatregel met twee jaar te verlengen.
Het oordeel van de rechtbank
Gelet op de rapportages en hetgeen tijdens de zitting is besproken, is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. De rechtbank merkt op dat de maatregel is opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. Er is nog sprake van stoornissen en van recidiverisico. Aan de gronden voor verlenging van de maatregel wordt voldaan.
De terbeschikkinggestelde verblijft sinds januari 2024, in het kader van een tweede terbeschikkingstelling, in de huidige kliniek. De behandeling verloopt tot op heden wisselend. De terbeschikkinggestelde functioneert binnen het huidige kader en de geboden structuur stabiel en volgt zijn programma en therapieën. Hoewel de terbeschikkinggestelde meewerkt en doet wat van hem wordt gevraagd, ontstaat er weinig zicht op zijn binnenwereld. Omdat de terbeschikkinggestelde tijdens de behandeling het indexdelict steeds heeft ontkend, is het delictscenario niet helder en zijn de risicofactoren niet volledig in kaart gebracht. Om die reden heeft een inhoudelijke (zedendelictpreventieve) behandeling nog niet kunnen plaatsvinden. De kliniek en de reclassering richten zich voorlopig op het starten van een behandeltraject, waarbij in de komende periode een tweede behandelpoging zal worden ingezet. Ter zitting is gebleken dat de terbeschikkinggestelde bereid is om te praten over het indexdelict en er om die reden meer ruimte ontstaat voor een analyse van het delict.
Vanwege de licht verstandelijke beperking van de terbeschikkinggestelde is externe hulp en ondersteuning noodzakelijk om levensstress adequaat te kunnen hanteren. Het risico op terugval in delictgedrag zonder het kader van de maatregel van de terbeschikkingstelling wordt als hoog ingeschat. Externe hulp die draagkracht en draaglast in balans brengt, is naar verwachting noodzakelijk om het risico te verlagen.
Verlenging van de maatregel is noodzakelijk omdat de terbeschikkinggestelde nog de nodige stappen dient te doorlopen. De rechtbank zal derhalve de terbeschikkingstelling met twee jaren verlengen.
Conform het voorstel van de reclassering zal de rechtbank, op vordering van de officier van justitie en met instemming van de terbeschikkinggestelde en zijn raadsman, de aan de terbeschikkingstelling verbonden voorwaarden aanvullen met een contactverbod met het slachtoffer. Daarnaast acht de rechtbank het, zoals verzocht door het slachtoffer, eveneens opportuun om een gebiedsverbod op te leggen voor de regio Twente. Uit de tijdens de zitting voorgelezen schriftelijke slachtofferverklaring blijkt immers het belang dat dit gebiedsverbod heeft voor het herstelproces van het slachtoffer. De rechtbank ziet, gelet op de door de raadsman namens de terbeschikkinggestelde aangevoerde argumenten, geen aanleiding om van het gebiedsverbod af te zien dan wel dit te beperken. Voor de duidelijkheid vermeldt de rechtbank hieronder alle voorwaarden zoals die zullen gelden.
5.De beslissing
De rechtbank:
- verlengt de terbeschikkingstelling van
[terbeschikkinggestelde]met twee jaren;
[terbeschikkinggestelde]met twee jaren;
- vult de voorwaarden aan, die aan de terbeschikkinggestelde bij vonnis van rechtbank Overijssel van 23 juni 2023 zijn opgelegd, met dien verstande dat deze als volgt komen te luiden:
de terbeschikkinggestelde maakt zich niet schuldig aan een strafbaar feit;
de terbeschikkinggestelde gaat niet naar het buitenland of het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden, zonder toestemming van de reclassering;
de terbeschikkinggestelde verleent zijn medewerking aan het verstrekken van een actuele foto aan de reclassering ten behoeve van eventuele opsporing;
de terbeschikkinggestelde werkt mee, indien de reclassering dit nodig acht, aan een time-out in forensische psychiatrische instelling, zulks te bepalen door de voor plaatsing verantwoordelijke instantie van maximaal 7 weken, met de mogelijkheid van verlenging met nog eens maximaal 7 weken, tot maximaal 14 weken per jaar;
de terbeschikkinggestelde verleent zijn medewerking aan reclasseringstoezicht. Deze medewerking houdt onder andere, maar niet uitsluitend, in:
- medewerking verlenen aan het nemen van een of meer vingerafdrukken of het ter inzage aanbieden van een geldig identiteitsbewijs (als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht) ten behoeve van het vaststellen van de identiteit;
- zich melden op afspraken bij de reclassering, zo vaak de reclassering dat nodig acht;
- zich houden aan de voorschriften en aanwijzingen van de reclassering, die nodig zijn voor de uitvoering van het toezicht of om de terbeschikkinggestelde te bewegen tot het naleven van die voorwaarden;
- medewerking verlenen aan huisbezoeken;
- inzicht geven aan de reclassering over de voortgang van begeleiding of behandeling door andere instellingen/hulpverleners;
- niet verhuizen of van adres veranderen zonder toestemming van de reclassering;
- medewerking verlenen aan het uitwisselen van informatie met personen en instanties die contact hebben met de terbeschikkinggestelde, als dat van belang is voor het toezicht.
6. de terbeschikkinggestelde laat zich opnemen in FPK De Beuken / FPA t Wold (of soortgelijke zorginstelling), zulks te bepalen door de voor plaatsing verantwoordelijke instantie, zolang de reclassering dat nodig acht. Hij volgt de aanwijzingen van de behandelaars conform de op stellen (delictpreventieve) behandelovereenkomst en het nader te formuleren behandelplan op. Dit behandelplan zal op geëigende momenten bijgesteld en nader gespecificeerd worden;
7. de terbeschikkinggestelde houdt zich aan de huisregels en aanwijzingen die de zorginstelling aan hem geeft in het kader van de behandeling, ook als dit inhoudt het innemen van medicatie die nodig is voor de behandeling;
8. indien tijdens de behandeling een overgang naar een FPA, FBW, ambulante zorg,
begeleid wonen of maatschappelijke opvang gewenst is, zulks ter beoordeling van de
reclassering, werkt de terbeschikkinggestelde mee aan de indicatiestelling en plaatsing. De terbeschikkinggestelde zal zich committeren aan het nazorgtraject waaraan te zijner tijd invulling gegeven zal gaan worden. Dit omvat tevens het bepalen van een woonplek na overleg en toestemming van de reclassering. Contact en afstemming met de wijkagent zal in de (nieuwe) woonomgeving tot stand gebracht worden;
9. de terbeschikkinggestelde zal zijn medewerking verlenen aan behandeling gericht op zijn problemen onder meer seksualiteit en zijn alcoholgebruik;
10. de terbeschikkinggestelde onthoudt zich van alcohol- en drugsgebruik tenzij hiervoor toestemming gegeven wordt door de begeleidende instellingen. Hij werkt mee aan controles zo vaak en zolang als de reclassering dit nodig acht;
11. de terbeschikkinggestelde zal inzicht geven in zijn sociaal netwerk en medewerking verlenen aan het betrekken van zijn vriendin en/of familieleden bij de behandeling. Hij werkt mee aan relatie- en/of systeemgesprekken en aan afspraken aangaande de omgang met de kinderen van zijn vriendin en (mogelijk) zijn eigen kinderen;
12. de terbeschikkinggestelde verschaft de reclassering zicht in zijn financiën en eventuele schulden, zolang de reclassering dat nodig acht;
13. de terbeschikkinggestelde heeft of zoekt op geen enkele wijze - direct of indirect – contact met [slachtoffer], geboren [geboortedatum 2]-2002, zolang het Openbaar Ministerie dit verbod nodig vindt;
14. de terbeschikkinggestelde zal zich niet bevinden en ophouden binnen de grenzen van de regio Twente, bestaande uit de gemeenten zoals opgenomen in bijlage I bij deze beslissing.
- draagt Reclassering Nederland op om aan de terbeschikkinggestelde hulp en steun te verlenen bij de naleving van de voorwaarden.
Aldus gegeven door mr. M.J.A.L. Beljaars, voorzitter, mr. M.S. de Waard en
mr. D.K. ten Cate, rechters, in tegenwoordigheid van Z. Demir als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 11 september 2025.
mr. D.K. ten Cate, rechters, in tegenwoordigheid van Z. Demir als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 11 september 2025.
Buiten staat
De voorzitter is buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.
Bijlage I - gebiedsverbod regio Twente
• Gemeente Almelo: Almelo
• Gemeente Borne: Borne, Hertme, Zenderen
• Gemeente Dinkelland: Agelo, Denekamp, Ootmarsum, Weerselo, Lattrop-Breklenkamp,
Tilligte, Saasveld, Deurningen, Rossum
• Gemeente Enschede: Enschede, Boekelo, Glanerbrug, Lonneker, Usselo
• Gemeente Haaksbergen: Haaksbergen, Buurse, Sint Isidorushoeve
• Gemeente Hellendoorn: Nijverdal, Hellendoorn, Daarle, Daarlerveen, Haarle
• Gemeente Hengelo: Hengelo
• Gemeente Hof van Twente: Goor; Delden, Diepenheim, Markelo, Hengevelde
• Gemeente Losser: Losser, De Lutte, Overdinkel, Beuningen (Cv.)
• Gemeente Oldenzaal: Oldenzaal
• Gemeente Rijssen-Holten: Rijssen, Holten
• Gemeente Tubbergen: Tubbergen, Albergen, Geesteren, Fleringen, Harbrinkhoek, Langeveen, Mariaparochie, Reutum, Vasse
• Gemeente Twenterand: Vriezenveen, Den Ham, Vroomshoop, Geerdijk, Westerhaar
Vriezenveensewijk
• Gemeente Wierden: Wierden, Enter; Hoge Hexel
[Afbeelding]