ECLI:NL:RBOVE:2025:2684

Uitspraak

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team Strafrecht

Zittingsplaats Almelo

Parketnummer: 08-171025-19

Datum uitspraak: 17 april 2025

Beslissing op de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:

[de terbeschikkinggestelde] ,

geboren op [geboortedatum] 1991 in [geboorteplaats] ,

verblijvende aan de [verblijfplaats] ,

hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.

1.De aanleiding

De terbeschikkingstelling is bij vonnis van de rechtbank Overijssel van 23 april 2021 ter beschikking gesteld, waarbij betreffende het gedrag van de terbeschikkinggestelde voorwaarden zijn gesteld, na bewezenverklaring van de misdrijven:

telkens: mishandeling;
poging tot zware mishandeling;
telkens: opzettelijk en wederrechtelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, vernielen.

De terbeschikkingstelling is opgelegd ter zake van de poging tot zware mishandeling. Er is sprake van een maatregel die de duur van vier jaren te boven kan gaan.

De terbeschikkingstelling is ingegaan op 23 april 2021 en eindigt, behoudens nadere voorziening, op 2 april 2025.

2.De stukken

De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:

de pro Justitia rapportage van L.H.W.M. Kaiser, psychiater, van 20 december 2024;
de pro Justitia rapportage van W.J.P. Gaertner, GZ-psycholoog, van 16 december 2024;
het verlengingsadvies van Reclassering Nederland (hierna: de reclassering) van

21 januari 2025, opgemaakt en ondertekend door [reclasseringswerker 1] , reclasseringswerker, en [reclasseringswerker 2] , unitmanager;

- een drietal voortgangsverslagen van de reclassering over de periode van

13 september 2023 tot en met 16 oktober 2024.

3.De procedure

Het Openbaar Ministerie heeft op 27 februari 2025 een vordering ingediend tot verlenging van bovenvermelde termijn met twee jaren.

Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van 17 april 2025. De rechtbank heeft op die zitting gehoord:

de terbeschikkinggestelde;
de raadsvrouw van de terbeschikkinggestelde, mr. J. Klomp;
de officier van justitie;
[reclasseringswerker 1] , reclasseringswerker, als deskundige;
[deskundige] , verpleegkundig specialist en regiebehandelaar bij [verblijfplaats] , als deskundige.

De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering tot verlenging van de termijn van terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaren.

De terbeschikkinggestelde en zijn raadsvrouw hebben geen bezwaar gemaakt tegen verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling met voorwaarden voor de duur van twee jaren.

4.De beoordeling

De vordering is op 27 februari 2025 ingediend. Dit is tijdig.

De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek

van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.

De rechtbank neemt bij haar overwegingen de inhoud van de pro Justitia rapportages, het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte verlengingsadvies van de reclassering en de toelichting van de deskundigen ter zitting in aanmerking.

De pro Justitia-rapportages

Het rapport van de psychiater houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.

Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een autismespectrumstoornis. De psychiater schat in dat de kans op herhaling van geweldpleging hoog is, wanneer er geen maatregel zou zijn. Binnen de terbeschikkingstelling wordt de kans op herhaling als matig tot hoog ingeschat. In 2023 heeft in [locatie 1] een geweldsincident plaatsgevonden. Bij licht verhoogde spanning is de terbeschikkinggestelde in staat om hulp te vragen, maar als die hulp er niet direct is loopt de spanning op en verliest hij de controle en handelt hij uit onmacht en woede. De terbeschikkinggestelde is ervan overtuigd dat hij geweld zal toepassen indien hij niet meer opgenomen zou zijn. Hij heeft inzicht in zijn stoornis en de noodzaak van intensieve behandeling en begeleiding. Hij verblijft nog maar recent in de huidige woonvorm, waarin hij aanzienlijk meer zelfstandigheid heeft dan in de [locatie 2] . Een langdurige periode van stabiliteit is noodzakelijk. Pas wanneer deze stabiliteit is bereikt, kan worden beoordeeld in hoeverre het risico op herhaling van gewelddadig gedrag of dreiging in voldoende mate is afgenomen. De terbeschikkinggestelde is aangewezen op forensische zorg en op extern risicomanagement, zowel in zijn omgeving als in de wijze van bejegening en conflicthantering. De psychiater acht het hiervoor noodzakelijk dat de terbeschikkingstelling met voorwaarden nog geruime tijd wordt voortgezet en adviseert om de maatregel met twee jaren te verlengen.

Het rapport van de psycholoog houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.

Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een stoornis in het autismespectrum, die al op jonge leeftijd is vastgesteld. De terbeschikkinggestelde heeft houvast nodig, bijvoorbeeld door middel van een gestructureerd dagprogramma en routine. Als dit wordt doorbroken, neemt de spanning direct toe. Indien intensieve hulpverlenging beschikbaar is, functioneert hij stabiel. Zonder deze hulpverlening wordt hij teruggeworpen op zijn eigen copingvaardigheden om zijn emoties en impulsen te reguleren, die onvoldoende zijn. Het risico op agressief gedrag binnen het huidige kader blijft hoog, maar is onder de huidige hulpverlening, het beschermd wonen en gestructureerde dagprogramma te beheersen. De terbeschikkinggestelde ziet zelf ook in dat hij deze hulpverlening nodig heeft en de angst om zonder intensief hulpverlenend kader te geraken is bij hem (en zijn omgeving) groot. Het is noodzakelijk dat de terbeschikkinggestelde te allen tijde een beroep kan doen op de hulpverlening om spanningen te kunnen reguleren. Indien passende 24-uurszorg er niet is, neemt het risico op agressief gedrag toe. De terbeschikkinggestelde heeft een kwetsbare psychische conditie, wat maakt dat in de verdere resocialisatie zeer voorzichtig te werk gegaan moet worden. Vanwege zijn ernstige agressieproblematiek en de complexiteit van de stoornis, in samenhang met het hoge risico op recidive, adviseert de psycholoog om de terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaren te verlengen.

Het verlengingsadvies van de reclassering

Het rapport van de reclassering houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.

De terbeschikkinggestelde verbleef drie jaren in [locatie 1] , waar hij een intensieve klinische behandeling onderging. Spanningen en kleine incidenten leidden niet tot een terugval in agressie of impulsdoorbraken en hij ontwikkelde ogenschijnlijk positief onder invloed van verschillende therapieën. Er was sprake van een groeiende samenwerking tussen de terbeschikkinggestelde en het behandelend team. Ondanks voornoemde omstandigheden heeft in april 2024 een ernstig geweldsincident plaatsgevonden in [locatie 1] , dat gelijkenis vertoonde met het indexdelict van de terbeschikkinggestelde. Het incident toont de kwetsbaarheid en onvoorspelbaarheid van de terbeschikkinggestelde aan, als het gaat om veranderingen, benadering, communicatie en het ervaren van verminderen van zorg.
De terbeschikkinggestelde voelt zich dan niet gehoord of begrepen, waarbij traumatische ervaringen uit het verleden ervoor zorgen dat hij vanuit onmacht oude coping (agressie) inzet. De reclassering vindt het zorgelijk dat zich een dergelijk geweldsincident heeft voorgedaan, ondanks de langdurige intensieve klinische behandeling en beschermende omgeving van de [locatie 1] . Het is nog niet duidelijk of de terbeschikkinggestelde overvraagd is geweest. Na dit incident hebben enkele overplaatsingen plaatsgevonden, waardoor dit een zeer spanningsvolle en onrustige periode is geweest voor de terbeschikkinggestelde, met veel onzekerheid. De terbeschikkinggestelde verblijft sinds november 2024 binnen de [verblijfplaats] , waar hij een goede start heeft gemaakt en zich heeft gestabiliseerd.

De samenwerkingsrelatie met het behandelend en begeleidend team van [verblijfplaats] groeit en de terbeschikkinggestelde stelt tevreden te zijn over de bejegening en benadering door het personeel. Daarnaast is ook de communicatie met de reclassering weer hersteld. Indien de communicatie en samenwerking met de terbeschikkinggestelde verstoord raakt kan het recidiverisico snel oplopen. Specialistische zorg blijft noodzakelijk, nu zelfs in het huidige kader de kans op herhaling groot is. De reclassering ziet vooralsnog een positieve start van de tweede behandelpoging en is van mening dat een intensief traject met specialistische zorg noodzakelijk is om de terbeschikkinggestelde langdurig te kunnen stabiliseren. De reclassering adviseert de terbeschikkingstelling met voorwaarden te verlengen voor de duur van twee jaren.

De toelichting van de deskundigen ter zitting

Reclasseringswerker [reclasseringswerker 1] heeft het advies gehandhaafd en in aanvulling op het rapport naar voren gebracht dat de terbeschikkinggestelde behandeling volgt bij [verblijfplaats] en daarbij al verschillende stappen heeft gezet. De terbeschikkinggestelde is zeer kwetsbaar en raakt snel ontregeld. Overprikkeling maakt het contact met hem grillig, terwijl bij een lagere spanning de samenwerking goed verloopt. De afgelopen weken gaat het minder goed met de terbeschikkinggestelde, nu hij spanningen ervaart door de omgang met een medebewoner en hij bang is dat de terbeschikkingstelling eindigt. De terbeschikkinggestelde bevindt zich nog in de fase van behandeling, zodat een verlenging van de terbeschikkingstelling voor de duur van twee jaren noodzakelijk is.

Regiebehandelaar en verpleegkundig specialist [deskundige] heeft naar voren gebracht dat de terbeschikkinggestelde is aangemeld bij Team Psychose voor een onderzoek. Er zijn aanwijzingen dat bij de terbeschikkinggestelde sprake is van een psychotische stoornis, die vermoedelijk opspeelt bij overprikkeling. De terbeschikkinggestelde krijgt momenteel antipsychotica.

Het oordeel van de rechtbank

Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. Op grond van de inhoud van de rapportages van de psychiater en psycholoog, het verlengingsadvies van de reclassering en hetgeen ter zitting is toegelicht, stelt de rechtbank vast dat bij de terbeschikkinggestelde nog sprake is van een stoornis en van recidiverisico. Aan de criteria voor de verlenging van de terbeschikkingstelling is voldaan.

De terbeschikkinggestelde is kwetsbaar en kan snel spanning ervaren. Wanneer de spanning bij hem oploopt, wat bij hem snel kan gebeuren, is het risico op een agressief delict hoog. Dit blijkt ook uit het incident dat zich in april 2024 heeft voorgedaan binnen [locatie 1] . Inmiddels verblijft de terbeschikkinggestelde al enige tijd binnen de [verblijfplaats] en is hij enigszins gestabiliseerd. De terbeschikkinggestelde heeft stappen gezet in de goede richting en krijgt behandeling en begeleiding bij [verblijfplaats] . De afgelopen weken is opnieuw gebleken dat wanneer de spanningen oplopen de behandeling van de terbeschikkinggestelde stagneert. De terbeschikkinggestelde ziet zelf in dat hij niet kan zonder gespecialiseerde en intensieve hulpverlening.

Uit de rapporten en het verhandelde ter zitting volgt dat een intensief en langdurig traject met specialistische zorg noodzakelijk is om de terbeschikkinggestelde te kunnen stabiliseren en zo het risiconiveau zo laag mogelijk te houden. Daarbij kost het tijd voor de terbeschikkinggestelde om vertrouwen te krijgen in de hulpverlening die hem geboden wordt. Er vindt onderzoek plaats naar mogelijk bijkomende diagnostiek en daarvoor passende behandeling moet nog worden ingezet. De rechtbank zal daarom de terbeschikkingstelling met twee jaren verlengen. De bij het vonnis van 23 april 2021 gestelde voorwaarden blijven onverkort van kracht.

5.
De beslissing

De rechtbank verlengt de terbeschikkingstelling met voorwaarden van
[de terbeschikkinggestelde]met
twee jaren.

Aldus gegeven door mr. M.H. van der Lecq, voorzitter, mr. P.M.F. Schreurs en mr. R.G.J. Gehring, rechters, in tegenwoordigheid van E. Bauhuis als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 17 april 2025.

Mr. van der Lecq en mr. Gehring zijn buiten staat om deze beslissing mede te ondertekenen.