Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Almelo
Parketnummer: 08.032193.22
Datum uitspraak: 13 maart 2025
Beslissingop de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[terbeschikkinggestelde],
geboren op [geboortedatum] 1979 te [geboorteplaats],
verblijvende in Forensische Verslavingskliniek (FVK) Piet Roorda in Zutphen,
hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.
1.De aanleiding
De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van rechtbank Overijssel van 17 november 2022 ter beschikking gesteld, waarbij betreffende het gedrag van de terbeschikkinggestelde voorwaarden zijn gesteld, na bewezenverklaring van onder meer eendaadse samenloop van:
het misdrijf: bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht en bedreiging met zware mishandeling en het misdrijf: handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een wapen van categorie III.
het misdrijf: bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht en bedreiging met zware mishandeling en het misdrijf: handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een wapen van categorie III.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 11 februari 2023. Bij beslissing van deze rechtbank van 8 februari 2024 zijn de voorwaarden gewijzigd. De maatregel eindigt, behoudens nadere voorziening, op 11 februari 2025.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- het adviesrapport van Tactus Verslavingszorg (hierna: de reclassering) van
13 december 2024, opgemaakt en ondertekend door [naam 1], reclasseringswerker, en
[naam 2], manager Tactus Reclassering Enschede;
- de pro Justitia rapportage van W.J.P. Gaertner, GZ-psycholoog, van 9 oktober 2024;
- de voortgangsverslagen van Tactus Verslavingszorg van 29 april 2024, 21 augustus 2024 en 20 februari 2025.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 2 januari 2025 een vordering ingediend tot verlenging van de terbeschikkingstelling met twee jaren.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van
27 februari 2025. De rechtbank heeft op die zitting gehoord:
- de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsman mr. R. Oude Breuil, advocaat te Enschede;
- de officier van justitie;
- [naam 1] als deskundige.
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering.
De terbeschikkinggestelde en zijn raadsman hebben geen bezwaar tegen verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling met voorwaarden.
4.De beoordeling
De vordering is op 2 januari 2025 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte verlengingsadvies van de reclassering, de pro Justitia rapportage en de toelichting van de deskundige ter zitting in aanmerking.
Het verlengingsadvies van de reclassering en de toelichting van de deskundige ter zitting
Het rapport van de reclassering houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
De behandeling van de terbeschikkinggestelde startte in februari 2023 bij Forensisch Psychiatrische Kliniek (FPK) Transfore in Balkbrug. De terbeschikkinggestelde heeft daar een goede behandelperiode gehad en heeft meegewerkt aan de behandelmodules. De behandeldoelen waren vooral gericht op de behandeling van de persoonlijkheid in combinatie met de verslavingsproblematiek. Vanaf september 2023 is de terbeschikkinggestelde meermaals verbaal agressief en dreigend geweest naar de sociotherapie. Hij viel terug in middelengebruik en zijn motivatie nam af. Ondanks drie officiële waarschuwingen is de terbeschikkinggestelde in december 2023 doorgestroomd naar Forensisch Psychiatrische Afdeling (FPA) Transfore in Almelo. In januari 2024 is de terbeschikkinggestelde niet teruggekeerd van verlof. Na aanhouding door de politie is de terbeschikkinggestelde weer overgebracht naar FPA Transfore in Almelo.
De neerwaartse spiraal werd voortgezet, waarbij de verloven werden ingetrokken, hetgeen tot meer frustratie bij de terbeschikkinggestelde leidde. Meerdere gesprekken in het kader van activering en motivering hebben niet geleid tot enige verbetering. De terbeschikkinggestelde liet een grote mate van weerstand zien en ging onophoudelijk de strijd aan over de, in zijn ogen, onzin van het toezicht en de behandeling. Hij weigerde mee te werken aan dagbesteding en weigerde urinecontroles. FPA Transfore achtte het niet langer verantwoord om het toezicht nog langer uit te voeren. Een FPA-omgeving werd niet passend geacht voor de resocialisatiefase van de terbeschikkinggestelde. In overleg met het Openbaar Ministerie is besloten om niet een omzetting naar een terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege in te zetten, maar de terbeschikkinggestelde door te plaatsen naar een omgeving met een hoger beveiligingsniveau met een hogere zorgintensiteit. In november 2024 is de terbeschikkinggestelde overgeplaatst naar FVK Piet Roordakliniek in Zutphen. De terbeschikkinggestelde is daar goed gestart met de behandeling. De terbeschikkinggestelde doet zijn taken, is in contact met de sociotherapie en gestart met groepsmodules. Hij is bezig met het opstellen van een middelenanalyse en gestart met dagbesteding. In de behandeling wordt met hem gezocht naar zijn motivatie en doelen om daar zoveel mogelijk bij aan te sluiten. Binnen het huidige verblijf wordt het recidiverisico als laag tot matig ingeschat, afhankelijk van de verlofmogelijkheden. De terbeschikkinggestelde dient eerst gemotiveerd te worden voordat de behandeling daadwerkelijk gestart kan worden. De reclassering adviseert de maatregel met twee jaar te verlengen.
Deskundige [naam 1] heeft het advies ter zitting gehandhaafd. Aanvullend heeft hij opgemerkt dat hij niet meer betrokken is bij het traject van de terbeschikkinggestelde. Het toezicht is overgedragen naar Tactus reclassering Zutphen. De terbeschikkinggestelde heeft bij FPA Transfore niet goed gefunctioneerd. Het is positief om ter zitting te horen dat hij zijn tweede kans bij de FVK Piet Roordakliniek aangrijpt. Het is van belang dat de terbeschikkinggestelde gemotiveerd is en blijft voor behandeling. De behandeling en resocialisatie zullen nog zeker twee jaar duren.
Het advies van de psycholoog
Het rapport van de psycholoog houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een antisociale persoonlijkheidsstoornis met borderline trekken. Daarnaast is sprake van een stoornis in het gebruik van cocaïne en cannabis. De behandeling van de terbeschikkinggestelde is nog nauwelijks van de grond gekomen. De terbeschikkinggestelde is niet gemotiveerd voor gedragsverandering, uitgezonderd het abstinent blijven van cocaïne, en daarmee is hij nauwelijks responsief voor de aangeboden behandeling. De terbeschikkinggestelde heeft nog geen alternatieve copingvaardigheden aangeleerd en is nog niet in staat afscheid te nemen van zijn oude criminele leven waarin middelengebruik geaccepteerd is. De inschatting is dat de terbeschikkinggestelde hier ook nog wel enige tijd voor nodig zal hebben. Zowel behandeling gericht op de verslaving, maar nog meer op de persoonlijkheidsproblematiek en de onderliggende kwetsbaarheid is aangewezen voordat een resocialisatietraject ingezet kan worden. Deze behandeling zal echter voorafgegaan moeten worden met een fase waarin geïnvesteerd wordt in het motiveren van de terbeschikkinggestelde. De inzet van een ervaringsdeskundige zou hierbij helpend kunnen zijn of het good-lives model. Pas wanneer enige motivatie bij de terbeschikkinggestelde te merken is, is het zinvol om andere behandelmodules in te zetten. Zonder motivatie zal de terbeschikkinggestelde mogelijk wel op behandelafspraken verschijnen, maar zal hij het aangebodene van zich af laten glijden. Dit motiveren en tot gedragsverandering komen zal geruime tijd in beslag nemen,
Het recidiverisico wordt binnen het huidige verblijf als laag-matig ingeschat. Bij een beëindiging van de maatregel wordt het recidiverisico als hoog ingeschat. Het is noodzakelijk dat de terbeschikkinggestelde binnen een beveiligde setting verblijft waar zicht is op eventueel middelengebruik, waar zicht is op zijn contacten, op zijn spanningsopbouw en waar zijn handelen gecontroleerd wordt. Behandeling is noodzakelijk om de terbeschikkinggestelde alternatieve coping aan te leren en dit zal binnen een gedwongen kader dienen plaats te vinden, daar de terbeschikkinggestelde dit vrijwillig niet aan zal gaan. De psycholoog adviseert de maatregel met twee jaar te verlengen.
Het oordeel van de rechtbank
Gelet op de rapportages en de toelichting ter zitting is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. Er is nog sprake van stoornissen en van recidiverisico. Aan de gronden voor verlenging van de maatregel wordt voldaan.
De rechtbank constateert dat het traject van de terbeschikkinggestelde optimistisch begon, maar al snel in een negatieve spiraal terecht kwam, vanwege toenemende overtredingen en afnemende motivatie bij de terbeschikkinggestelde. Overplaatsing van FPK Balkbrug naar FPA Transfore bracht geen verbetering en overwogen is om een omzetting naar terbeschikkingstelling met dwangverpleging in te zetten. Gekozen is echter voor een doorplaatsing naar een hoger beveiligingsniveau en een hogere zorgintensiteit. Sinds november 2024 verblijft de terbeschikkinggestelde bij FVK Piet Roordakliniek in Zutphen. Daar lijkt het beter te gaan, en ter zitting heeft de terbeschikkinggestelde verklaard dat hij inziet dat hij behandeling en hulp nodig heeft. Hij zegt nooit meer cocaïne te willen gebruiken maar is ook bang dat dit hem zonder behandeling niet lukt. Hij zet zich in voor de verschillende therapieën en volgt zijn dagprogramma. Vanwege het grillige beloop bevindt de terbeschikkinggestelde zich in feite nog in een beginfase van de behandeling. De verslavingsproblematiek van de terbeschikkinggestelde blijkt hardnekkig te zijn. Het is ongewenst dat de terbeschikkinggestelde drugs gebruikt omdat dit een belangrijke factor in het plegen van het delict is geweest.
Het is aan de terbeschikkinggestelde om de komende periode te laten zien dat hij in staat is om abstinent te blijven en zich aan de voorwaarden te houden. De terbeschikkinggestelde zal gemotiveerd moeten blijven voor de behandeling en daarna zal gestart kunnen worden met het resocialisatietraject. Het is noodzakelijk dat hij abstinent blijft van middelen en dat gewenst gedrag bij hem kan inslijten. Daar is nog geruime tijd voor nodig. De terbeschikkinggestelde zal moeten leren omgaan met gegeven vrijheden, zodat terugvallen in middelengebruik en crimineel gedrag voorkomen kunnen worden. Ook is van belang dat hij openheid van zaken geeft, een goede samenwerking aangaat met de reclassering en stabiel blijft functioneren. Bij beëindiging van de maatregel wordt het recidiverisico als hoog ingeschat. Verlenging van de maatregel is noodzakelijk omdat de terbeschikkinggestelde nog de nodige stappen moet doorlopen. De rechtbank zal de terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaren verlengen. De voorwaarden zoals die laatstelijk bij beslissing van de rechtbank van 8 februari 2024 zijn geformuleerd blijven onverkort van kracht.
5.De beslissing
De rechtbank:
- verlengt de terbeschikkingstelling met voorwaarden van
[terbeschikkinggestelde]met twee jaren.
[terbeschikkinggestelde]met twee jaren.
Aldus gegeven door mr. M.H. van der Lecq, voorzitter, mr. C. Verdoold en mr. R.A. Heblij, rechters, in tegenwoordigheid van Z. Demir als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 13 maart 2025.
Buiten staat
mr. Heblij is niet in staat deze beslissing mede te ondertekenen.