Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Almelo
Parketnummer: 08.090878.22
Datum uitspraak: 13 maart 2025
Beslissingop de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[de terbeschikkinggstelde],
geboren op [geboortedatum] 2000 te [geboorteplaats],
verblijvende in [verblijfplaats]
,
hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.
1.De aanleiding
De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van de rechtbank Overijssel van 28 oktober 2022 ter beschikking gesteld met bevel tot verpleging van overheidswege, na bewezenverklaring van onder meer het misdrijf:
-
opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen te duchten is
opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen te duchten is
en
opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan levensgevaar voor een ander en gevaar voor zwaar lichamelijk letsel voor een ander te duchten is.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 10 februari 2023. De maatregel eindigt, behoudens nadere voorziening, op 10 februari 2025.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- het verlengingsadvies van [verblijfplaats] (hierna: de kliniek) van 10 december 2024, opgemaakt en (in opdracht door N. de Wijs) ondertekend door Z. Atai, GZ-psycholoog en regiebehandelaar, M.P.M. de Haan, psychiater/psychotherapeut/cognitief gedragstherapeut VGCt, en J.P.Y. Leong, directeur behandeling;
- de wettelijke aantekeningen over de periode van november 2023 tot en met november 2024.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 24 december 2024 een vordering ingediend tot verlenging van de terbeschikkingstelling met twee jaren.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van
27 februari 2025.
De rechtbank heeft op die zitting gehoord:
- de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. M.N. Greeven, advocaat te Utrecht;
- de officier van justitie;
- M.C.C. Custers, klinisch neuropsycholoog, als deskundige.
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering.
De terbeschikkinggestelde en zijn raadsvrouw hebben geen bezwaar tegen verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling. De raadsrouw heeft zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank ten aanzien van de duur van de termijn van de verlenging.
4.De beoordeling
De vordering is op 24 december 2024 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank stelt vast dat het onderzoek van de zaak niet uiterlijk twee maanden na de ontvangst van de vordering heeft plaatsgevonden. De rechtbank acht dit ongewenst, maar volstaat met de constatering dat bedoelde termijn is overschreden.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte verlengingsadvies van de kliniek en de toelichting van de deskundige ter zitting in aanmerking.
Het verlengingsadvies van de kliniek
Het rapport van de kliniek houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een psychotische stoornis door cannabisgebruik. Daarnaast is sprake van een stoornis in cannabisgebruik, ernstig, in langdurige remissie in een gereguleerde omgeving. De terbeschikkinggestelde kent een belast verleden met meerdere ingrijpende gebeurtenissen. De indexdelicten zijn gepleegd onder invloed van een psychotisch toestandsbeeld. Er is bij de terbeschikkinggestelde sprake van een terugkerend paranoïde psychotisch toestandsbeeld, geluxeerd door cannabisgebruik. In mei 2022 is de terbeschikkinggestelde opgenomen binnen het [locatie]. De terbeschikkinggestelde is daar in afwachting van de veroordeling gestart met de behandeling. Na zijn veroordeling en het overlijden van zijn moeder raakte hij vastbesloten om zijn leven in positieve zin te veranderen en stelde hij zich open en kwetsbaar op. Hij nam gemotiveerd deel aan onder meer de verslavingsbehandeling. Er is sindsdien geen sprake meer geweest van cannabisgebruik. Omdat er vermoedelijk sprake is geweest van een drugsgeïnduceerde psychose, werd in januari 2023 de antipsychotica geleidelijk afgebouwd en uiteindelijk gestopt. Sindsdien is er geen sprake meer geweest van psychotische symptomen.
In november 2023 startte de behandeling van de terbeschikkinggestelde binnen [verblijfplaats]. De terbeschikkinggestelde verbleef bij aanvang op de Opname-afdeling. Gedurende de eerste periode van de behandeling werd waargenomen dat de terbeschikkinggestelde moest wennen aan de nieuwe omgeving. Hij trok zich veelal terug op de kamer en vroeg weinig om hulp of ondersteuning van de begeleiding. Geleidelijk werd waargenomen dat de terbeschikkinggestelde zich in contact met de begeleiding meer open en kwetsbaar opstelde. Sinds mei 2024 verblijft de terbeschikkinggestelde op een behandelafdeling. Het behandeltempo is laag. Binnen de huidige afdeling zijn de afgelopen periode geen psychotische symptomen waargenomen. Er is geen sprake geweest van verbale of fysieke agressie. De terbeschikkinggestelde is de afgelopen periode correct in contact, hij volgt aanwijzingen op en laat zich aanspreken op zijn gedrag. Hij toont een mate van openheid, ook op momenten dat hij het moeilijk vindt om dingen bespreekbaar te maken. Er bestaat een mate van samenwerking en de terbeschikkinggestelde kan zich overwegend vinden in de gezamenlijk opgestelde behandeldoelen en afspraken. De terbeschikkinggestelde volgt trouw zijn dagprogramma en participeert actief tijdens programmaonderdelen. Traumabehandeling is geïndiceerd, maar is ondanks meerdere pogingen daartoe nog niet opgestart omdat de terbeschikkinggestelde daar niet voor open staat. Binnen de huidige omgevingsprothese wordt het recidiverisico als laag ingeschat. Het verblijf binnen de huidige afdeling draagt bij aan overzicht, ondersteuning bij praktische zaken en meer adequate coping bij een toename van spanning. Behandelinterventies richten zich met name op het behouden van abstinentie van cannabis, het versterken van de copingvaardigheden en het vergroten van het inzicht in de relatie tussen cannabisgebruik en psychotische problematiek. Bij beëindiging van de maatregel zal de huidige structuur wegvallen en zal deze naar verwachting niet vervangen kunnen worden door het beperkte netwerk van de terbeschikkinggestelde. Het recidiverisico wordt in een dergelijke situatie ingeschat als matig tot hoog. Naar verwachting zal de terbeschikkinggestelde zonder de huidige omgevingsprothese nog onvoldoende in staat zijn om zelfstandig zijn leven op adequate wijze vorm te geven. Door de geringe copingvaardigheden en hierdoor de verhoogde kans op een terugval in cannabisgebruik, bestaat zonder de huidige structuur een verhoogde kans op psychotische decompensatie, eventueel leidend tot fysiek agressief gedrag. De komende periode zal het huidige risicomanagement voortgezet worden. Interventies zullen zich richten op het versterken van de copingvaardigheden en behouden van abstinentie. Tevens zal er in gesprek met de terbeschikkinggestelde aandacht blijven voor het belang van traumatherapie. De komende periode zal tevens toegewerkt worden naar de aanvraag van begeleid en transmuraal verlof. Wanneer de terbeschikkinggestelde de benodigde begeleide verlofstappen allemaal heeft doorlopen, zal onbegeleid verlof worden aangevraagd. Momenteel is nog onduidelijk op welke termijn dit kan plaatsvinden; het verloop van begeleid en transmuraal verlof is hier leidend in. Over het toekomstperspectief aansluitend op de behandeling in de kliniek kan nog geen concrete uitspraak worden gedaan. Ingeschat wordt dat de terbeschikkinggestelde baat zal blijven houden bij (ambulante) ondersteuning bij spanning en toezicht op abstinentie van alcohol en drugs. Mogelijk zal dit binnen een begeleid wonen setting kunnen worden vormgegeven. De kliniek adviseert de maatregel met twee jaar te verlengen.
De toelichting van de deskundige ter zitting
De deskundige heeft het advies ter zitting gehandhaafd. Aanvullend heeft zij het volgende opgemerkt. De terbeschikkinggestelde is correct en vriendelijk aanwezig op de afdeling. De kliniek is tevreden met de geboekte vooruitgang in de afgelopen periode. Recent is begeleid verlof aangevraagd. Na goedkeuring zal de komende periode gestart worden met het geleidelijk opbouwen van verloven. De fase van begeleide verloven zal naar verwachting negen tot twaalf maanden duren. De terbeschikkinggestelde zal te zijner tijd moeten terugkeren naar de regio van herkomst om daar uit te stromen, maar dat wil hij liever niet. Niet duidelijk is of er mogelijkheden zijn om in de regio Eindhoven te blijven. Het volgen van traumatherapie wordt noodzakelijk geacht, omdat dit anders negatieve gevolgen kan hebben bij het aanvragen van onbegeleid verlof. De terbeschikkinggestelde is momenteel niet bereid om te praten over zijn trauma’s en om traumatherapie te volgen, waardoor de risico’s niet goed ingeschat kunnen worden. Het vermoeden bestaat dat er bij de terbeschikkinggestelde sprake is van onverwerkte trauma’s, en dat de terbeschikkinggestelde vanwege deze trauma’s middelen is gaan gebruiken. Als er geen traumabehandeling plaatsvindt, bestaat een grote kans dat de terbeschikkinggestelde terugvalt in middelengebruik om deze gevoelens en ervaringen te dempen, hetgeen opnieuw tot een psychotisch toestandsbeeld zou kunnen leiden.
Het oordeel van de rechtbank
Gelet op het verlengingsadvies en de toelichting ter zitting is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. De rechtbank merkt op dat de maatregel is opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. Er is nog sprake van een stoornis en van recidiverisico. Aan de gronden voor verlenging van de maatregel wordt voldaan.
De rechtbank constateert dat de terbeschikkinggestelde de afgelopen periode positieve ontwikkelingen heeft doorgemaakt. De terbeschikkinggestelde verblijft sinds mei 2024 op een behandelafdeling, waar hij enige stabiliteit heeft gevonden en vooruitgang boekt. Hij is gemotiveerd voor de behandeling en zet zich goed in. Voor zijn inzet en houding verdient hij een compliment. De terbeschikkinggestelde is blij met wat hij binnen de behandeling heeft bereikt en vindt het zelf ook van belang dat de terbeschikkingstelling wordt verlengd. Verlenging van de maatregel is noodzakelijk omdat de terbeschikkinggestelde nog de nodige stappen moet doorlopen. De kliniek is voortvarend met de behandeling gestart en is tevreden over de inzet van de terbeschikkinggestelde en wat hij al heeft bereikt. Het is de verwachting dat de komende periode gestart zal worden met het opbouwen van verloven. De kliniek acht het nadrukkelijk van belang voor de voortgang van het traject dat de terbeschikkinggestelde gaat deelnemen aan traumatherapie, waartoe hij zich ter zitting bereid heeft verklaard. Voortzetting van de behandeling zoals die nu is gestart bij de kliniek is dan ook nodig. Daarbij is van belang dat de terbeschikkinggestelde zich blijft inzetten voor de behandeling die hem wordt geboden. Het recidiverisico wordt bij beëindiging van de maatregel als hoog ingeschat. Gelet op dit alles zal de rechtbank de terbeschikkingstelling met twee jaren verlengen.
5.De beslissing
De rechtbank:
- verlengt de terbeschikkingstelling van
[de terbeschikkinggstelde]met twee jaren.
[de terbeschikkinggstelde]met twee jaren.
Aldus gegeven door mr. M.H. van der Lecq, voorzitter, mr. C. Verdoold en mr. R.A. Heblij, rechters, in tegenwoordigheid van Z. Demir als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 13 maart 2025.
Buiten staat
mr. Heblij is niet in staat deze beslissing mede te ondertekenen.