Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Zittingsplaats Zwolle
Bestuursrecht
zaaknummer: ZWO 23/2463
uitspraak van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen
[eisers] e.a., uit [woonplaats] , eisers
en
de raad van de gemeente Enschede
(gemachtigde: mr. J. Bosma).
Inleiding
1. Op 15 mei 2023 heeft de raad van de gemeente Enschede een aantal locaties aangeduid als voorlopige en indicatieve zoekgebieden voor windenergie.
1.1.
Met het bestreden besluit van 16 oktober 2023 op het bezwaar van eisers heeft de raad eisers niet-ontvankelijk verklaard in hun bezwaar omdat de aanduiding van locaties als voorlopig zoekgebied voor windenergie niet is gericht op een rechtsgevolg, en daarom niet als besluit in de zin van artikel 1:3, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is aan te merken.
1.2.
Eisers hebben tegen het bestreden besluit beroep ingesteld bij de rechtbank. De raad heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.
1.3.
De rechtbank heeft het beroep op 29 augustus 2024 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: [naam 1] , [naam 2] en [naam 3] namens eisers en de gemachtigde van de raad, vergezeld door [naam 4] en [naam 5] .
Beoordeling door de rechtbank
2. De rechtbank beoordeelt of de raad eisers terecht niet-ontvankelijk hebben verklaard in hun bezwaar omdat er geen sprake is van een besluit. Zij doet dat aan de hand van de beroepsgronden van eisers.
3. De rechtbank oordeelt dat het beroep ongegrond is. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.
Achtergrond
4. Op 14 december 2022 hebben de Gedeputeerde Staten van Overijssel het Provinciaal Programma Energiestrategie vastgesteld. Dit programma is bedoeld als instrument om de provinciale ambities uit de Regionale Energiestrategie (RES) te realiseren. In dit programma is opgenomen dat gemeenten tot 1 juli 2023 de tijd hadden om zoekgebieden aan te wijzen in hun gemeente voor de realisatie van windenergie. In het geval dat de gemeente niet (tijdig) een zoekgebied zou aanwijzen, wijst de provincie er in het programma op dat zij als bevoegd gezag voor windinitiatieven tussen de 5 en 100 Megawatt (MW) kansrijke initiatieven af kan wegen en gemeenten zo nodig een aanwijzing kan geven tot ruimtelijke inpassing, dan wel zelf middels een provinciaal inpassingsplan ruimte kan maken.
5. De raad van de gemeente Enschede heeft, in afwachting op nieuwe landelijke milieunormen, met het besluit van 15 mei 2023 getracht de regie voor het aanwijzen van locaties die geschikt zijn voor windenergie te behouden, door een tweetal locaties als voorlopig en indicatief zoekgebied aan te wijzen.
6. De provincie heeft vervolgens de regie voor wat betreft windenergie in eigen handen gehouden en geen programmeerafspraken gemaakt met de gemeente Enschede over (locaties voor) de opwek van windenergie.
Is er sprake van procesbelang?
7. De rechtbank ziet zich tegen bovenstaande achtergrond voor de vraag gesteld of eisers nog procesbelang hebben bij hun beroep.
8. Ter zitting heeft de raad aangegeven dat de provincie als bevoegd gezag, ondanks het raadsbesluit van 15 mei 2023, de regie volledig in eigen handen heeft gehouden. Gelet op de verklaring van de raad ter zitting dat er een theoretische mogelijkheid is dat zij alsnog als bevoegd gezag op kan treden bij initiatieven voor windenergie, namelijk in het geval dat de initiatieven zien op windturbines van minder dan 5 MW en in het geval de provincie het Windbeleid niet vaststelt en besluit de gemeenten alsnog een rol te geven bij het aanwijzen van zoekgebieden, zal de rechtbank aannemen dat eisers procesbelang hebben bij hun beroep.
Is er sprake van een besluit in de zin van artikel 1:3 van de Awb?
9. Eisers stellen zich op het standpunt dat de aanwijzing van een aantal locaties in de gemeente Enschede als ‘voorlopig en indicatieve’ zoekgebieden voor windenergie wel degelijk een besluit is in de zin van artikel 1:3 van de Awb. Het beperkt namelijk het gebied waar windenergie mogelijk wordt gemaakt. Dit is een concrete en specifieke beslissing en is daarmee gericht op een rechtsgevolg. Het besluit moet daarom gezien worden als een concretiserend besluit van algemene strekking. Het voorlopige en indicatieve karakter van het besluit is bovendien niet terecht, omdat er door de wethouder wordt gesproken alsof de locatie voor windenergie vast is komen te staan.
10. Volgens artikel 1:3, eerste lid, van de Awb is een besluit “een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling”.
11. De rechtbank overweegt dat niet in geschil is dat het besluit van 15 mei 2023 een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan is. In geschil is of er sprake is van een (publiekrechtelijke) rechtshandeling. Dit is volgens vaste rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) het geval indien de beslissing er op is gericht een bevoegdheid, recht of verplichting voor een of meer anderen te doen ontstaan of teniet te doen, dan wel een juridische status van een persoon of een zaak vast te stellen. [1]
12. Uit de bewoordingen (voorlopig en indicatief) van het raadsbesluit van 15 mei 2023 blijkt dat er geen sprake is van een definitieve beslissing over de aanwijzing van zoekgebieden voor windenergie in de gemeente Enschede. Er wordt in het raadsbesluit besloten om de definitieve aanwijzing van het zoekgebied uit te stellen. Dit onderschrijft dat de bedoeling van de raad was om op een later moment, wanneer de nieuwe landelijke milieunormen bekend zijn geworden, definitief zoekgebieden aan te wijzen. De raad heeft bovendien bevestigd dat er ten tijde van het nemen van het raadsbesluit op 15 mei 2023 nog geen afdoende belangenafweging plaats had gevonden om locaties definitief als zoekgebied aan te wijzen. Dit blijkt ook uit het genomen besluit en duidt erop dat het raadsbesluit niet gericht was op een definitieve aanwijzing van een zoekgebied. Dat de wethouder op een of meerdere momenten uitspraken heeft gedaan die geïnterpreteerd kunnen worden alsof het voorlopige en indicatieve zoekgebied definitief vaststaat, doet daar niets aan af omdat de definitieve vaststelling van een zoekgebied voor windenergie een bevoegdheid was die aan de raad toekwam en niet aan het college of een individuele wethouder.
13. Van een concretiserend besluit van algemene strekking is geen sprake, omdat er geen sprake is van een nadere concretisering van een norm die al in een algemeen verbindend voorschrift is opgenomen.
14. Gelet op wat hiervoor is overwogen, is het raadsbesluit van 15 mei 2023 er niet op gericht om een recht of verplichting te doen ontstaan, dan wel om de juridische status van een persoon of een zaak vast te stellen. Met andere woorden is het raadsbesluit naar haar aard niet op een rechtsgevolg gericht, en daarmee niet aan te merken als een rechtshandeling. Het raadsbesluit van 15 mei 2023 is geen besluit in de zin van artikel 1:3, eerste lid, van de Awb.
15. De rechtbank overweegt tot slot dat eisers hun bezwaren naar voren kunnen brengen in de procedure omtrent de definitieve aanwijzing van zoekgebieden voor windenergie, dan wel de procedure omtrent het realiseren van windturbines in het betreffende gebied, of dit besluit nu wordt genomen door de provincie of door de raad van de gemeente Enschede.
Conclusie en gevolgen
16. Het beroep is ongegrond. Dat betekent dat de raad eisers terecht niet-ontvankelijk hebben verklaard in hun bezwaar omdat er geen sprake is van een besluit in de zin van artikel 1:3, eerste lid, van de Awb. Eisers krijgen daarom het griffierecht niet terug. Zij krijgen ook geen vergoeding van hun proceskosten.
Beslissing
De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.
Deze uitspraak is gedaan door mr. M. van Veelen, rechter, in aanwezigheid van
mr. J.P. Fortuin, griffier. De uitspraak is uitgesproken in het openbaar op
De griffier is verhinderd te ondertekenen.
rechter
Een afschrift van deze uitspraak is verzonden aan partijen op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met deze uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen zes weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.