Uitspraak
vonnis
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Almelo
zaaknummer / rolnummer: C/08/313482 / KG ZA 24-92
Vonnis in kort geding van 27 juni 2024
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
[eiseres] B.V.,
gevestigd te [vestigingsplaats] ,
eiseres,
advocaten mrs. B.M. König en M. Kauffmann te Apeldoorn,
tegen
de vennootschap naar Duits recht
ELEVEN TEAMSPORTS GmbH,
gevestigd te Satteldorf, Duitsland,
gedaagde,
advocaat mr. K.K.B. Kögging te Hengelo (O).
Partijen zullen hierna [eiseres] en Eleven Teamsports genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding met producties
- de conclusie van antwoord met producties
- de akte overlegging producties van [eiseres]
- de akte aanvullende productie van Eleven Teamsports
- de mondelinge behandeling, bij gelegenheid waarvan [eiseres] spreekaantekeningen heeft overgelegd en de griffier aantekeningen heeft gemaakt.
1.2.
Ten slotte is vonnis gevraagd. Het vonnis is bepaald op vandaag.
2.Waar gaat het over?
Deze zaak gaat over de vraag of er een overeenkomst tot verkoop van aandelen tot stand is gekomen tussen [eiseres] en Eleven Teamsports. [eiseres] stelt dat dat het geval is. Eleven Teamsport betwist dat. Voordat de voorzieningenrechter tot een inhoudelijke beoordeling van de vordering van [eiseres] tot nakoming van de koopovereenkomst komt, dient hij eerst te beoordelen of hij bevoegd is van deze zaak kennis te nemen, omdat Eleven Teamsports is gevestigd in Duitsland.
De voorzieningenrechter is van oordeel dat hij bevoegd is van deze zaak kennis te nemen en dat de vorderingen moeten worden afgewezen. Hij zal zijn beslissing hierna toelichten.
3.De feiten
Voor de beoordeling zijn de volgende feiten van belang.
3.1.
[eiseres] is een holdingvennootschap waarvan de heer [naam 1] de enig aandeelhouder en bestuurder is. [naam 1] heeft een eigen franchiseformule (hierna: de Formule) bedacht en opgezet, gericht op de verkoop van sportkleding en accessoires aan onder meer consumenten en sportverenigingen. De Formule is in 100% HQ B.V. (hierna: 100% HQ) ondergebracht, een dochtervennootschap van [eiseres] . Momenteel zijn er dertien franchisenemers aangesloten bij de Formule van 100% HQ.
3.2.
Eleven Teamsports is Europese marktleider binnen het marktsegment ‘voetbal en teamsport’ en levert meer dan 25.000 verschillende sportartikelen aan retailers, voetbalclubs en consumenten. Daarbij onderhoudt zij een eigen (internationale) winkelketen van 66 winkels binnen Europa.
3.3.
In de zomer van 2020 zijn partijen met elkaar in contact gekomen. Er zijn verkennende gesprekken gevoerd over een aansluiting van de Formule van [naam 1] bij Eleven Teamsports. Eleven Teamsports heeft kenbaar gemaakt dat zij interesse heeft in een overname van de Formule door de aandelen in de B.V., die franchisegever is, over te nemen. De Formule was toen ondergebracht in een dochtervennootschap van 100% HQ, te weten 100% Football Retail B.V..
3.4.
Op 2 september 2020 hebben 100% HQ en Eleven Teamsports een Letter of Intent (hierna: de LOI) met elkaar gesloten, waarbij zij de intentie hebben uitgesproken dat 51% van de aandelen in 100% Football Retail B.V. zal worden verkocht aan Eleven Teamsports en dat zij de desbetreffende koopovereenkomst op of vóór 1 mei 2021 gereed en getekend zullen hebben. Verder hebben partijen een aantal randvoorwaarden op papier gezet.
3.5.
Artikel 4 van de LOI luidt:
“Definitive Purchase Agreement.All of the terms and conditions of the proposed transaction would be stated in the Purchase Agreement, as negotiated, agreed and
executed by the Buyer and Seller. Neither party intends to be bound by any oral or
written statements or correspondence concerning the Purchase Agreement arising
during the course of negotiations, notwithstanding that the same may be expressed in
terms signifying a partial, preliminary or interim agreement between the parties”.
Artikel 8 van de LOI luidt:
“
Miscellaneous. 'This letter shall be governed by the substantive laws of the Netherlands without regard to conflict of law principles. This letter constitutes the entire understanding and agreement between the parties hereto and their affiliates with respect to its subject matter and supersedes all prior or contemporaneous agreements, representations, warranties and understandings of such parties (whether oral or written). No promise, inducement, representation or agreement, other than as expressly set forth herein, has been made to or by the parties hereto. This letter may beamended only by written agreement, signed by the parties to be bound by the amendment.
Miscellaneous. 'This letter shall be governed by the substantive laws of the Netherlands without regard to conflict of law principles. This letter constitutes the entire understanding and agreement between the parties hereto and their affiliates with respect to its subject matter and supersedes all prior or contemporaneous agreements, representations, warranties and understandings of such parties (whether oral or written). No promise, inducement, representation or agreement, other than as expressly set forth herein, has been made to or by the parties hereto. This letter may beamended only by written agreement, signed by the parties to be bound by the amendment.
Evidence shall be inadmissible to show agreement by and between such parties to any term or condition contrary to or in addition to the terms and conditions contained in this letter. This letter shall be construed according to its fair meaning and not strictly for or against either party.”.
3.6.
Op 14 april 2021 wordt de aansluiting van de Formule bij Eleven Teamsports naar buiten toe bekend gemaakt. Vanaf dat moment verandert de naam van de Formule van “100% Football” naar “11teamsports”.
3.7.
Vanaf 1 juni 2021 heeft 100% HQ een nieuwe franchiseovereenkomst met elke individuele franchisenemer gesloten. Alle winkels zijn omgebouwd naar het concept “11teamsports”.
3.8.
Partijen hebben daarna een aantal opeenvolgende concept-koopovereenkomsten met betrekking tot de aandelen van [eiseres] in 100% HQ opgesteld en uitgewisseld.
3.9.
Ook in de periode daarna vindt contact plaats tussen partijen over de verkoop van de aandelen en wordt nog een aantal versies conceptkoopovereenkomsten tussen partijen uitgewisseld.
3.10.
Eind februari/begin maart 2024 heeft de heer [naam 2] , directeur bij Eleven Teamsports, [eiseres] bericht dat Eleven Teamsports zich terugtrekt uit de onderhandelingen en afziet van de koop van de aandelen.
3.11.
Bij e-mail van 18 maart 2024 heeft (de juriste van) [eiseres] zich op het standpunt gesteld dat er sprake is van een perfecte overeenkomst tussen [eiseres] en Eleven Teamsports en nakoming verzocht.
3.12.
Bij e-mail van 5 april 2024 heeft de advocaat van Eleven Teamsports [eiseres] bericht dat Eleven Teamsports de aandelen niet meer wil kopen en dat Eleven Teamsports zich terugtrekt uit de onderhandelingen.
3.13.
[eiseres] heeft vervolgens in april van dit jaar dit kort geding gestart.
3.14. 100%
HQ heeft in mei 2024 een kort geding gestart tegen Eleven Teamsports en 11Teamsports Retail GmbH en onder meer gevorderd dat al geplaatste bestellingen worden uitgeleverd door Eleven Teamsports en 11Teamsports Retail GmbH en dat 100% HQ en haar franchisenemers nieuwe bestellingen kunnen plaatsen die Eleven Teamsports en 11Teamsports Retail GmbH ook daadwerkelijk zullen leveren.
3.15.
Beide kort gedingen zijn tegelijkertijd behandeld. De voorzieningenrechter heeft in beide zaken vonnis bepaald op 27 juni 2024.
4.De vordering en de standpunten van partijen
4.1.
[eiseres] vordert samengevat - algehele nakoming van de koopovereenkomst met haar door Eleven Teamsports met betrekking tot de aandelen van [eiseres] in 100% HQ, met voldoening van de koopsom van € 750.000,00 en medewerking van Eleven Teamsports aan de notariële overdracht van de aandelen.
4.2.
[eiseres] legt aan haar vorderingen ten grondslag dat er een (perfecte dan wel
romp-) koopovereenkomst tot stand is gekomen tussen haar en Eleven Teamsports en dat
Eleven Teamsports is gehouden haar verplichtingen uit deze koopovereenkomst, de betaling van de koopprijs van € 750.000,00 en medewerking aan de overdracht van de aandelen, na te komen. In de laatste versies van de koopovereenkomst zijn partijen overeengekomen dat de rechtbank Overijssel, locatie Almelo, bevoegd is kennis te nemen van alle geschillen in verband met deze overeenkomst. Eleven Teamsports kan geen beroep doen op artikel 4 van de LOI. Ten eerste is niet [eiseres] , maar 100% HQ contractspartij bij de LOI. Ten tweede hebben partijen in artikel 12.7 van de koopovereenkomst afgesproken dat het bepaalde in de LOI is komen te vervallen. Bovendien geeft Eleven Teamsports een onjuiste uitleg van artikel 4 van de LOI. Dat artikel bepaalt namelijk slechts dat correspondentie tussen partijen op zichzelf geen bindende overeenkomst oplevert. Artikel 4 stelt verder niet de voorwaarde dat de koopovereenkomst pas tot stand komt na ondertekening daarvan. Eleven Teamsports doet dus een tevergeefs beroep op artikel 4 van de LOI.
4.3.
Eleven Teamsports voert gemotiveerd verweer. Zij stelt zich allereerst op het standpunt dat de voorzieningenrechter niet bevoegd is van het geschil kennis te nemen.
[eiseres] vordert nakoming van een koopovereenkomst die nooit tot stand is gekomen. Bevoegdheid van de rechtbank Overijssel kan dan ook niet op deze overeenkomst worden gestoeld. Er zijn slechts concepten van een koopovereenkomst uitgewisseld. Er is wel een LOI overeengekomen, maar deze bevat geen forumkeuze. De Duitse rechter is bevoegd van de vorderingen van [eiseres] kennis te nemen. Indien de voorzieningenrechter zich wel bevoegd acht, dan kunnen de vorderingen van [eiseres] niet worden toegewezen. Partijen zijn in de LOI overeengekomen dat zij niet gebonden zijn aan tijdens het onderhandelingstraject ingenomen standpunten en bovendien is door de advocaat van Eleven Teamsports bij alle gedeelde conceptversies van de overeenkomst een uitdrukkelijk voorbehoud gemaakt voor definitieve goedkeuring door de directie van Eleven Teamsports. Die goedkeuring is er nooit gekomen. Subsidiair doet Eleven Teamsports een beroep op dwaling.
4.4.
Op de (overige) stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
5.De beoordeling
5.1.
Vóór alle weren heeft Eleven Teamsports aangevoerd dat de voorzieningenrechter zich onbevoegd dient te verklaren om van de vorderingen van [eiseres] kennis te nemen.
De voorzieningenrechter oordeelt daarover als volgt.
5.2.
De beantwoording van de vraag naar de rechtsmacht van de Nederlandse rechter vindt in een geval als dit plaats aan de hand van Verordening (EU) nr. 1215/2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (herschikking) (hierna: de Verordening). Onder punt 15 in de considerans van deze Verordening is het volgende bepaald:
“De bevoegdheidsregels moeten in hoge mate voorspelbaar zijn, waarbij als beginsel geldt dat de bevoegdheid in het algemeen gegrond wordt op de woonplaats van de verweerder. De bevoegdheid moet altijd op die grond kunnen worden gevestigd, behalve in een gering aantal duidelijk omschreven gevallen waarin het voorwerp van het geschil of de autonomie van de partijen een ander aanknopingspunt wettigt. (…)”
5.3.
Dit betekent dat waar gevraagd wordt om af te wijken van de hoofdregel, hiervoor een duidelijk kenbaar aanknopingspunt moet bestaan.
hoofdregel
5.4.
Hoofdregel in de Verordening is dat de bevoegdheid in het algemeen gegrond wordt op de woonplaats van de verweerder (artikel 4 van de Verordening). In artikel 63 van de Verordening is bepaald dat rechtspersonen voor de toepassing van de Verordening hun woonplaats hebben op de plaats van hun statutaire zetel, hoofdbestuur of hoofdvestiging. Eleven Teamsports is gevestigd in Satteldorf, Duitsland.
forumkeuzebeding
5.5.
[eiseres] heeft zich op het standpunt gesteld dat zij een koopovereenkomst met Eleven Teamsports heeft gesloten, waarin een forumkeuzebeding is opgenomen dat de rechtbank Overijssel, locatie Almelo aanwijst als bevoegde rechter om kennis te nemen van alle geschillen in verband met de koopovereenkomst. Eleven Teamsports betwist dat een koopovereenkomst tot stand is gekomen. [eiseres] kan volgens haar dan ook geen beroep doen op het door haar gestelde forumkeuzebeding.
5.6.
Op grond van artikel 25 van de Verordening kunnen partijen bij overeenkomst een bevoegd gerecht aanwijzen.
Artikel 25 van de Verordening bepaalt:
“
1. Indien de partijen, ongeacht hun woonplaats, een gerecht of de gerechten van een lidstaat hebben aangewezen voor de kennisneming van geschillen die naar aanleiding van een bepaalde rechtsbetrekking zijn ontstaan of zullen ontstaan, is dit gerecht of zijn de gerechten van die lidstaat bevoegd, tenzij de overeenkomst krachtens het recht van die lidstaat nietig is wat haar materiële geldigheid betreft. (…)
1. Indien de partijen, ongeacht hun woonplaats, een gerecht of de gerechten van een lidstaat hebben aangewezen voor de kennisneming van geschillen die naar aanleiding van een bepaalde rechtsbetrekking zijn ontstaan of zullen ontstaan, is dit gerecht of zijn de gerechten van die lidstaat bevoegd, tenzij de overeenkomst krachtens het recht van die lidstaat nietig is wat haar materiële geldigheid betreft. (…)
5. Een beding tot aanwijzing van een bevoegd gerecht dat deel uitmaakt van een overeenkomst, wordt aangemerkt als een beding dat los staat van de overige bepalingen van de overeenkomst.
De geldigheid van het beding tot aanwijzing van een bevoegd gerecht kan niet worden bestreden op grond van het enkele feit dat de overeenkomst niet geldig is.”.
5.7.
De voorzieningenrechter is van oordeel dat het verweer van Eleven Teamsports ziet op de geldigheid van de overeenkomst, in de zin van artikel 25 lid 5 van de Verordening. Op grond van dat artikellid kan de geldigheid van een forumkeuzebeding echter niet worden bestreden op grond van het enkele feit dat de overeenkomst niet geldig is. Daaruit volgt dat de Nederlandse rechter uit dient te gaan van de geldigheid van het beding. Het door [eiseres] gestelde forumkeuzebeding wijst de rechtbank Overijssel, locatie Almelo aan als bevoegde rechter, zodat de voorzieningenrechter zich bevoegd acht van de vorderingen van [eiseres] kennis te nemen.
inhoudelijke beoordeling
5.8.
De vraag die wordt voorgelegd aan de voorzieningenrechter is of er sprake is van een (romp)overeenkomst tussen [eiseres] en Eleven Teamsports met betrekking tot de koop van de aandelen van [eiseres] in 100% HQ. Tussen partijen is niet in geschil dat die vraag moet worden beantwoord naar Nederlands recht.
5.9.
De voorzieningenrechter is van oordeel dat er geen (romp)overeenkomst tot stand is gekomen en dat de vorderingen van [eiseres] moeten worden afgewezen. Hij overweegt daartoe het volgende.
spoedeisend belang
5.10.
Anders dan Eleven Teamsports betoogt, heeft [eiseres] een voldoende spoedeisend belang bij haar vorderingen. De ontstane conflictsituatie over de verkoop van de aandelen heeft [eiseres] in een (financieel) onzekere positie gebracht. Van [eiseres] kan in redelijkheid niet worden verlangd dat zij een bodemprocedure afwacht.
zaak leent zich voor kort geding
5.11.
Deze zaak leent zich voor een behandeling in kort geding. De feiten zijn helder en de gevolgen van de te geven beslissing kunnen worden overzien, ook al betreft het (slechts) een voorlopige voorziening.
er is geen (romp)overeenkomst tot stand gekomen
5.12.
Een overeenkomst komt tot stand door aanbod en aanvaarding. In dat aanbod en die aanvaarding dienen op elkaar aansluitende wilsverklaringen, gericht op de totstandkoming van die overeenkomst, tot uitdrukking te zijn gebracht. Die aansluiting dient op zijn minst betrekking te hebben op de essentialia van de overeenkomst (in dat geval kan een zogenaamde rompovereenkomst tot stand komen).
5.13.
Uit de rechtspraak van de Hoge Raad volgt dat aanbod en aanvaarding niet uitdrukkelijk hoeven plaats te vinden. Zij kunnen in elke vorm plaatsvinden en kunnen besloten liggen in een of meer gedragingen. Van belang is daarbij wat partijen over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaringen en gedragingen, overeenkomstig de zin die zij daaraan in de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mochten toekennen, hebben afgeleid. Eventuele leemten die de overeenkomst nog vertoont kunnen met behulp van de wet, gewoonte en redelijkheid en billijkheid worden opgevuld.
5.14.
Volgens [eiseres] hebben partijen (op/rond 19 februari 2024) overeenstemming bereikt over de koop van de aandelen, althans in ieder geval over de essentialia. Volgens Eleven Teamsports is dat niet zo. Zij stelt zich op het standpunt dat, ongeacht de inhoud van de conceptovereenkomst, geen overeenkomst tot stand is gekomen omdat zij deze niet heeft ondertekend. Zij mocht zich (nog) terugtrekken uit de onderhandelingen. Dat volgt volgens haar uit de artikelen 4 en 8 van de LOI.
5.15.
De voorzieningenrechter stelt vast dat partijen jarenlang hebben onderhandeld over de verkoop van de aandelen. Dat heeft geleid tot meerdere conceptversies van een koopovereenkomst, maar nimmer tot een ondertekening. Dat was gelet op het bepaalde in artikel 4 en artikel 8 van de LOI echter wel een vereiste voor de totstandkoming van de koopovereenkomst. In artikel 4 van de LOI (zie hiervoor onder 3.5.) is opgenomen dat partijen niet gebonden zullen zijn aan mondeling of schriftelijk ingenomen standpunten met betrekking tot de koopovereenkomst in het traject van de onderhandelingen. In artikel 8 van de LOI (zie hiervoor onder 3.5.) is opgenomen dat de LOI slechts kan worden gewijzigd door een schriftelijke overeenkomst ondertekend door beide partijen. Dit betekent dat het per mail maken van afspraken over de aandelenverkoop niet voldoende is (geweest) om tot een definitieve (romp)overeenkomst te komen. Daarvoor is nodig dat de uiteindelijke koopovereenkomst door beide partijen wordt getekend.
5.16.
Daarbij komt dat Eleven Teamsports - zoals zij onweersproken heeft gesteld - bij alle gewisselde conceptversies ook steeds het voorbehoud heeft gemaakt van definitieve goedkeuring door de directie van Eleven Teamsports (omdat de stukken intern moesten worden besproken en vanuit de Nederlandse taal in het Duits moesten worden vertaald). Dat die goedkeuring door de directie van Eleven Teamsports is gegeven, is niet gebleken.
5.17.
Het standpunt van [eiseres] dat zij niet gebonden is aan de LOI omdat niet zij, maar 100% HQ partij was bij de LOI, kan niet slagen. De onderhandelingen tussen [eiseres] en Eleven Teamsports en de nakomingsvorderingen van [eiseres] vinden immers hun oorsprong in de LOI.
5.18.
Dat partijen in artikel 12.7 (in versie vier en vijf) van de koopovereenkomst hebben bepaald dat die overeenkomst in de plaats treedt van de LOI, maakt niet dat [eiseres] niet gebonden is aan de LOI. Zoals de voorzieningenrechter hiervoor heeft geoordeeld is er geen koopovereenkomst tot stand gekomen tussen partijen, zodat het door [eiseres] aangehaalde artikel 12.7 niet geldt tussen partijen.
5.19.
De omstandigheid dat Eleven Teamsports zich heeft terugtrokken in een fase schijnbaar dicht bij het sluiten van een koopovereenkomst, is zuur voor [eiseres] , maar maakt het oordeel van de voorzieningenrechter niet anders. Inschakeling van een notaris betekent naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet dat partijen (reeds) uitvoering hebben gegeven aan een overeenkomst.
conclusie
5.20.
De voorzieningenrechter komt op grond van het bovenstaande tot de conclusie dat tussen partijen geen koopovereenkomst tot stand is gekomen. De vorderingen van [eiseres] , die alle zijn gebaseerd op het bestaan van een koopovereenkomst, moeten derhalve worden afgewezen. De overige stellingen van partijen, waaronder die over de redenen voor de terugtrekking uit de onderhandelingen door Eleven Teamsports, behoeven geen bespreking.
proces- en nakosten
5.21.
Als de in het ongelijk gestelde partij zal [eiseres] worden veroordeeld in de kosten (inclusief nakosten) van deze procedure. De kosten aan de zijde van Eleven Teamsports worden begroot op:
- griffierecht
€
6.617,00
- salaris advocaat
€
1.107,00
- nakosten
€
178,00
(plus de verhoging zoals vermeld in de beslissing)
totaal
€
7.902,00.
6.De beslissing
De voorzieningenrechter
6.1.
wijst de vorderingen af;
6.2.
veroordeelt [eiseres] in de proceskosten ad € 7.902,00, te betalen binnen veertien dagen na aanschrijving daartoe, te vermeerderen met € 92,00 plus de kosten van betekening als [eiseres] niet tijdig aan de veroordeling voldoet en het vonnis daarna wordt betekend;
6.3.
verklaart de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. K.J. Haarhuis, voorzieningenrechter, en in het openbaar uitgesproken op 27 juni 2024. [1]