Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Almelo
Parketnummer: 08.169928.19
Datum uitspraak: 25 mei 2023
Beslissingop de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[terbeschikkinggestelde],
geboren op [geboortedatum] 1990 te [geboorteplaats],
verblijvende in FPK de Beuken Boschoord te Boschoord,
hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.
1.De aanleiding
De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van de rechtbank van 23 april 2021 ter beschikking gesteld, waarbij betreffende het gedrag van de terbeschikkinggestelde voorwaarden zijn gesteld, na bewezenverklaring van het misdrijf:
poging tot doodslag.
poging tot doodslag.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 23 april 2021 en eindigt, behoudens nadere voorziening, op 13 april 2023.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- de pro Justitia rapportage van I. Maksimovic, psychiater, van 30 november 2022;
- het verlengingsadvies van Reclassering Nederland van 23 januari 2023, opgemaakt en ondertekend door E. Plantenga, reclasseringswerker, en H. Stremler, unitmanager;
- een vijftal voortgangsverslagen van Reclassering Nederland over de periode van 23 april 2021 tot en met februari 2023.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 9 maart 2023 een vordering ingediend tot verlenging van de terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaren.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van
11 mei 2023.
De rechtbank heeft op die zitting gehoord:
- de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsman mr. T. Geerdink, advocaat te Borne;
- de officier van justitie C.P. Dronkers;
- M. Vogelvanger, toezichthouder, verbonden aan Reclassering Nederland, als deskundige.
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering tot verlenging van de termijn van terbeschikkingstelling met twee jaren.
De terbeschikkinggestelde en zijn raadsman hebben gesteld dat zij geen bezwaar hebben tegen verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling. De raadsman verzoekt de reclassering om - met het oog op de toekomst - na te denken over het vervolgtraject van de terbeschikkinggestelde, bijvoorbeeld over een andere woonvorm en/of een zorgmachtiging.
4.De beoordeling
De vordering is op 9 maart 2023 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank constateert dat het onderzoek van de zaak niet uiterlijk twee maanden na de ontvangst van de vordering heeft plaatsgevonden. De rechtbank acht dit ongewenst, maar volstaat met de constatering dat de bedoelde termijn is overschreden.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte pro Justitia rapportage en het advies van de Reclassering, alsmede de toelichting van de deskundige ter zitting in aanmerking.
De pro Justitia rapportage van I. Maksimovic, psychiater
Het rapport van de psychiater houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van schizofrenie en van een verstandelijke beperking. Hij functioneert op het niveau van een ernstige tot matige verstandelijke beperking. Bij hem kan ook een stoornis in het gebruik van alcohol en cannabis worden geclassificeerd, in remissie in een gereguleerde omgeving.
Het recidiverisico alsook het risico op gewelddadig gedrag vloeien voort uit de schizofrenie van de terbeschikkinggestelde. Dit komt voornamelijk voort uit vijandigheid die kan optreden onder invloed van paranoïde wanen en een ontregeling van agressieregulatie passend bij een psychose. De risico’s vloeien ook voort uit de verstandelijke beperking, met name uit voortdurende overvraging en bijkomende frustraties alsmede de verslavingsproblematiek van de terbeschikkinggestelde. Het gebruik van middelen verslechtert zijn toestandsbeeld en kan drempelverlagend zijn ten opzichte van impulsief en agressief gedrag. De mate waarin deze risico’s zich openbaren is afhankelijk van structurering en toezicht en van de effecten van de medicatie.
De terbeschikkinggestelde krijgt binnen het huidige kader de nodige steun en structuur. Als het kader van de maatregel van terbeschikkingstelling plotseling zou komen te vervallen en er daardoor discontinuïteit zou ontstaan in de zorg en het toezicht, dan zou het risico op gewelddadig gedrag snel oplopen tot hoog. In dat geval is te verwachten dat de terbeschikkinggestelde overvraagd zal worden, zal stoppen met het gebruik van medicatie, terug zal vallen in middelengebruik en zal ontregelen.
Het risicomanagement dient nog steeds te worden vormgegeven in het kader van de maatregel van de terbeschikkingstelling met voorwaarden. Het bestaat uit een aantal factoren: het zo goed mogelijk ingesteld zijn op anti-psychotische medicatie, het bieden van intensieve begeleiding, het hanteren van vroegsignalering, het bieden van structuur die aangepast is op de draagkracht van de terbeschikkinggestelde, het afdwingen van abstinentie en het blijven betrachten van forensische scherpte.
Het behandelteam van Trajectum is voornemens om de terbeschikkinggestelde te zijner tijd uit te laten stromen naar een voorziening op het terrein van Boschoord met een lager beveiligingsniveau, maar met een hoog zorgniveau. Naar het oordeel van de deskundige kan er op deze manier worden gekeken wat de mate van ondersteuning is die de terbeschikkinggestelde nodig heeft. Op den duur kan besloten worden wat de geschikte verblijfsvoorziening voor de terbeschikkinggestelde is. Gedurende dit proces, dat lange tijd in beslag zal nemen vanwege de kwetsbaarheid van de terbeschikkinggestelde, is het nodig om de maatregel van terbeschikkingstelling met voorwaarden te verlengen, omdat deze maatregel de nodige intensieve behandeling binnen een forensische setting mogelijk maakt. De psychiater adviseert om de maatregel van terbeschikkingstelling met voorwaarden met twee jaar te verlengen.
Het verlengingsadvies van Reclassering Nederland
Het rapport van de kliniek houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Sinds mei 2021 is de terbeschikkinggestelde in het kader van zijn terbeschikkingstelling in behandeling. Eerst binnen FPK Transfore en nu binnen FPK de Beuken (Trajectum). De behandeling kenmerkt zich door de terbeschikkinggestelde zo goed mogelijk in te stellen op antipsychotische medicatie, het bieden van intensieve begeleiding, het hanteren van vroegsignalering en het bieden van structuur die aangepast is op zijn draagkracht. De combinatie van een psychotische stoornis en verstandelijke beperking maakt dat de terbeschikkinggestelde intensieve, persoonlijke en hand-in-hand begeleiding nodig heeft. De terbeschikkinggestelde kan weinig zelf en begrijpt de wereld om hem heen niet. Daarnaast is het heel lastig om erachter te komen wat in de terbeschikkinggestelde omgaat. Risicofactoren bij de terbeschikkinggestelde zijn de gediagnosticeerde schizofrenie en zijn verstandelijke beperking. Het risico op gewelddadig gedrag komt voort uit vijandigheid die kan optreden onder invloed van paranoïde wanen en een ontregeling van zijn agressieregulatie passend bij een psychose. Dit maakt de terbeschikkinggestelde zeer kwetsbaar. Zonder intensieve begeleiding is de kans op recidive dan ook hoog.
De terbeschikkinggestelde heeft als beschermende factoren alleen de directe hulpverlening om zich heen. Deze moet ervoor zorgen dat er geen overprikkeling en ontregeling plaatsvindt. De terbeschikkinggestelde zal deze hulpverlening blijvend nodig houden.
Binnen de huidige behandelsetting en in het huidige terbeschikkingstellingskader zal moeten worden onderzocht welke mate van ondersteuning de terbeschikkinggestelde nodig heeft. Ook moet onderzocht worden wat een geschikte verblijfsvoorziening voor de terbeschikkinggestelde zal zijn. Tevens wordt psycho-educatie en psychomotorische therapie ingezet om te onderzoeken of dit kan bijdragen aan verdere stabiliteit en grotere belastbaarheid van de terbeschikkinggestelde. Gedurende dit proces, dat lange tijd in beslag zal nemen, is het in het licht van het risicomanagement nodig om de terbeschikkingstelling met voorwaarden te verlengen. Dit omdat deze maatregel de noodzakelijke intensieve behandeling van de psychische stoornis en het nog aanwezige recidiverisico binnen een forensische setting mogelijk maakt.
De reclassering adviseert om de terbeschikkingstelling te verlengen met twee jaar onder dezelfde voorwaarden.
De toelichting van de deskundige ter zitting
Ter zitting heeft de deskundige, M. Vogelvanger, toegelicht dat de terbeschikkinggestelde onlangs weer contact heeft gehad met zijn familie. Bekeken wordt wat gedaan kan worden aan het herstel van het familiecontact. De ingezette psycho-educatie en eventuele resultaten daarvan worden binnenkort geëvalueerd. De terbeschikkinggestelde is goed aan te sturen en vriendelijk naar zijn begeleiding. Duidelijkheid is voor de terbeschikkinggestelde erg belangrijk.
Het oordeel van de rechtbank
Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. Op grond van hetgeen in de rapportage van de reclassering en de psychiater is vermeld en ter zitting door de deskundige is toegelicht, stelt de rechtbank vast dat sprake is van aanwezige stoornissen en van recidiverisico. Aan de criteria voor de verlenging van de terbeschikkingstelling is daarom voldaan.
De rechtbank stelt vast dat het risico dat uitgaat van de terbeschikkinggestelde nog steeds aanwezig is. Als het kader zou wegvallen zou het recidiverisico snel oplopen tot hoog. De terbeschikkinggestelde is zeer kwetsbaar en door de schizofrenie, de ernstige tot matige verstandelijke beperking en de verslavingsproblematiek niet in staat om zelfstandig te functioneren en de risico’s te beperken. Structuur en toezicht en het risicomanagement zoals door de psychiater beschreven zullen de komende tijd vereist zijn om deze risico’s voldoende te beperken. In de aankomende periode zal worden onderzocht of de terbeschikkinggestelde in staat is om zijn beperkte draagkracht te verhogen, zodat hij in staat is om meer samen te werken. Tegelijkertijd zal dit ook meer vragen van de terbeschikkinggestelde, hetgeen weer de hiervoor beschreven risico’s met zich meebrengt.
Met betrekking tot de opmerking van de raadsman stelt de rechtbank vast dat er voornemens zijn om de terbeschikkinggestelde te zijner tijd te laten uitstromen naar een voorziening op het terrein van de Boschoord. Deze voorziening zal beschikken over een lager beveiligingsniveau en een hogere zorgintensiteit. Op deze wijze kan - gelet op het gegeven dat de terbeschikkinggestelde niet in staat is zelfstandig te functioneren - worden bepaald welke manier van zorgondersteuning het meest passend is voor de terbeschikkinggestelde. Aan de hand van de bevindingen die vanuit dit traject naar voren komen kan dan vervolgens worden bepaald welke verblijfsvoorziening het meest geschikt is voor de terbeschikkinggestelde.
De rechtbank zal de terbeschikkingstelling met twee jaren verlengen. De door de rechtbank in het vonnis opgelegde voorwaarden blijven onverminderd van kracht.
5.De beslissing
De rechtbank:
- verlengt de terbeschikkingstelling met voorwaarden van
[terbeschikkinggestelde]met twee jaren.;
[terbeschikkinggestelde]met twee jaren.;
Aldus gegeven door mr. M.H. van der Lecq, voorzitter, mr. C. Verdoold en
mr. D.K. ten Cate, rechters, in tegenwoordigheid van mr. M.S. de Bruin als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 25 mei 2023.
Buiten staat
mr. Van der Lecq is niet in de gelegenheid deze beslissing mede te ondertekenen.
De griffier is niet in de gelegenheid deze beslissing mede te ondertekenen.