ECLI:NL:RBOVE:2023:2389

Uitspraak

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team Strafrecht

Meervoudige kamer

Zittingsplaats Zwolle

Parketnummer: 08-996007-18 (P)

Datum vonnis: 30 januari 2023

Vonnis op tegenspraak in de zaak van de officier van justitie tegen:

[verdachte],

geboren op [geboortedatum] 1992 in [geboorteplaats] ,

wonende aan de [woonplaats] .

1.Het onderzoek op de terechtzitting

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de openbare terechtzittingen van 16 december 2022, 19 december 2022, 20 december 2022 en 16 januari 2023.

De rechtbank heeft kennis genomen van de vordering van de officier van justitie
mr. G.J. Heidema en van wat door verdachte en zijn raadsvrouw mr. M.J.E.J. Coenraad, advocaat te 's-Gravenhage, naar voren is gebracht.

2.De tenlastelegging

De verdenking komt er, kort en zakelijk weergegeven, op neer dat verdachte:

feit 1:opdracht heeft gegeven en/of feitelijke leiding heeft gegeven aan het door [bedrijf 1] B.V. tezamen en in vereniging met (een) ander(en) onjuist en/of onvolledig doen van aangifte voor de omzetbelasting over het vierde kwartaal 2014,

dan wel tezamen en in vereniging met (een) ander(en) deze aangifte voor de omzetbelasting valselijk heeft opgemaakt of heeft doen of laten opmaken,

dan wel opdracht heeft gegeven tot en/of feitelijke leiding heeft gegeven aan het door [bedrijf 1] B.V. tezamen en in vereniging valselijk (doen/laten) opmaken van deze aangifte voor de omzetbelasting;

feit 2:opdracht heeft gegeven tot en/of feitelijke leiding heeft gegeven aan het door [bedrijf 1] B.V. niet of niet tijdig doen van aangifte voor de omzetbelasting over het eerste kwartaal 2015;

feit 3:opdracht heeft gegeven en/of feitelijke leiding heeft gegeven aan het door [bedrijf 2] B.V. tezamen en in vereniging met (een) ander(en) onjuist en/of onvolledig doen van aangifte voor de omzetbelasting over het eerste kwartaal 2015 voor [bedrijf 2] B.V. ,

dan wel tezamen en in vereniging met (een) ander(en) deze aangifte voor de omzetbelasting valselijk heeft opgemaakt of heeft doen of laten opmaken,

dan wel opdracht heeft gegeven tot en/of feitelijke leiding heeft gegeven aan het door [bedrijf 2] B.V. tezamen en in vereniging valselijk (doen/laten) opmaken van deze aangifte voor de omzetbelasting;

feit 4:opdracht heeft gegeven tot en/of feitelijke leiding heeft gegeven aan het door [bedrijf 2] niet of niet tijdig doen van aangifte voor de omzetbelasting over het tweede kwartaal 2015;

feit 5:heeft deelgenomen aan een criminele organisatie.

Voluit luidt de tenlastelegging aan verdachte, dat:

[bedrijf 1] B.V. op of omstreeks 02 februari 2015, in de gemeente Apeldoorn,

in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en) en/of

alleen, (telkens) opzettelijk een bij de Belastingwet voorziene aangifte, als

bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten een (digitale)

aangifte voor de Omzetbelasting, ten name van [bedrijf 1] B.V. , over het

vierde kwartaal van 2014, onjuist en/of onvolledig heeft gedaan en/of heeft

laten doen bij de Inspecteur der belastingen/de Belastingdienst, terwijl dat

feit ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven, tot het plegen van welk bovenomschreven strafbaar feit verdachte opdracht

heeft gegeven, en/of aan welk bovenomschreven verboden gedraging verdachte

feitelijke leiding heeft gegeven;

althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling leidt, SUBSIDIAIR,

hij op of omstreeks 02 februari 2015, in de gemeente(n) Haarlem en/of Apeldoorn, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en) en/of alleen, (telkens) opzettelijk een, (digitale) aangifte voor de omzetbelasting, op naam van [bedrijf 1]

B.V. over het vierde kwartaal van 2014, zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk heeft opgemaakt en/of doen opmaken en/of laten opmaken of vervalst en/of doen vervalsen en/of laten vervalsen, immers heeft/hebben hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) valselijk en/of in strijd met de waarheid - zakelijk weergegeven - op/in die (digitale) aangifte omzetbelasting een onjuist te betalen bedrag aan omzetbelasting en/of een onjuist bedrag aan voorbelasting opgegeven, zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken;

althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling leidt, MEER SUBSIDIAIR,

[bedrijf 1] B.V. op of omstreeks 02 februari 2015, in de gemeente(n) Haarlem en/of Apeldoorn, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en) en/of alleen, opzettelijk een (digitale) aangifte voor de omzetbelasting, op naam van [bedrijf 1] B.V. over het vierde kwartaal van 2014, zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk heeft opgemaakt en/of doen opmaken en/of laten opmaken of vervalst en/of doen vervalsen en/of laten vervalsen, immers heeft/hebben hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) valselijk en/of in strijd met de waarheid - zakelijk weergegeven - op/in die (digitale) aangifte omzetbelasting een onjuist te betalen bedrag aan omzetbelasting en/of een onjuist bedrag aan voorbelasting opgegeven, zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken; tot het plegen van welk bovenomschreven strafbare feit verdachte opdracht heeft gegeven, en/of aan welk bovenomschreven verboden gedraging verdachte feitelijke leiding heeft gegeven;

[bedrijf 1] B.V. in of omstreeks de periode 01 april 2015 tot en met 28 oktober 2018, in de gemeente(n) Haarlem en/of Apeldoorn, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en) en/of alleen, opzettelijk een bij de Belastingwet voorziene aangifte, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten een (digitale) aangifte voor de Omzetbelasting, ten name van [bedrijf 1] B.V. , over het eerste kwartaal van 2015, niet of niet binnen de gestelde termijn heeft gedaan en/of heeft laten

doen bij de Inspecteur der belastingen / de Belastingdienst, terwijl dat feit ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven, tot het plegen van welk(e) bovenomschreven strafbare feit(en) verdachte (telkens) opdracht heeft gegeven, en/of aan welk(e) bovenomschreven verboden gedraging(en) verdachte feitelijke leiding heeft gegeven;

[bedrijf 2] B.V. op of omstreeks 30 april 2015, in de gemeente Apeldoorn, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en) en/of alleen, opzettelijk een bij de Belastingwet voorziene aangifte, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten een (digitale) aangifte voor de Omzetbelasting, ten name van [bedrijf 2] B.V. , over het eerste kwartaal van 2015, onjuist en/of onvolledig heeft gedaan en/of heeft laten doen bij de Inspecteur der belastingen/de Belastingdienst, terwijl dat feit ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven, tot het plegen van welk bovenomschreven strafbare feit verdachte opdracht heeft gegeven, en/of aan welk bovenomschreven verboden gedraging verdachte feitelijke leiding heeft gegeven;

althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling leidt, SUBSIDIAIR,

hij op of omstreeks 30 april 2015, in de gemeente(n) Bloemendaal en/of Haarlem en/of Apeldoorn, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en) en/of alleen, opzettelijk een (digitale) aangifte voor de omzetbelasting, op naam van [bedrijf 2] B.V. over het eerste kwartaal van 2015, zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk heeft opgemaakt en/of doen opmaken en/of laten opmaken of vervalst en/of doen vervalsen en/of laten vervalsen, immers heeft/hebben hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) valselijk en/of in

strijd met de waarheid - zakelijk weergegeven - op/in die (digitale) aangifte omzetbelasting een onjuist te betalen bedrag aan omzetbelasting en/of een onjuist bedrag aan voorbelasting opgegeven, zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken;

althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling leidt, MEER SUBSIDIAIR,

[bedrijf 2] B.V. op of omstreeks 30 april 2015, in de gemeente(n) Bloemendaal en/of Haarlem en/of Apeldoorn, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en) en/of alleen, opzettelijk een (digitale) aangifte voor de omzetbelasting, op naam van [bedrijf 2] B.V. over het eerste kwartaal van 2015, zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk heeft opgemaakt en/of doen opmaken en/of laten opmaken of vervalst

en/of doen vervalsen en/of laten vervalsen, immers heeft/hebben hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) valselijk en/of in strijd met de waarheid - zakelijk weergegeven - op/in die (digitale) aangifte omzetbelasting een onjuist te betalen bedrag aan omzetbelasting en/of een onjuist bedrag aan voorbelasting opgegeven, zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken, tot het plegen van welk bovenomschreven strafbare feit verdachte opdracht heeft gegeven, en/of aan welk bovenomschreven verboden gedraging verdachte feitelijke leiding heeft gegeven;

[bedrijf 2] B.V. in of omstreeks de periode 01 april 2015 tot en met 26 oktober 2018, in de gemeente(n) Bloemendaal en/of Haarlem en/of Apeldoorn, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en) en/of alleen, opzettelijk een bij de Belastingwet voorziene aangifte, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten een (digitale) aangifte voor de Omzetbelasting, ten name van [bedrijf 2] B.V. , over het tweede kwartaal van 2015, niet of niet binnen de gestelde termijn heeft gedaan en/of heeft laten doen bij de Inspecteur der belastingen/de Belastingdienst, terwijl dat feit ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven, tot het plegen van welk bovenomschreven strafbare feit verdachte opdracht

heeft gegeven, en/of aan welk bovenomschreven verboden gedraging verdachte feitelijke leiding heeft gegeven;

hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 23 juni 2014 tot en met 30 juni 2016, in de gemeente(n) Hillegom en/of Zandvoort en/of Haarlem en/of Bloemendaal en/of Diemen en/of Amsterdam, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), heeft deelgenomen aan een organisatie, die gevormd werd door:

- [medeverdachte 1] , en/of

- [medeverdachte 2] , en/of

- [verdachte] , en/of

- [medeverdachte 3] , en/of

- [medeverdachte 4] , en/of

- [medeverdachte 5] , en/of

- [medeverdachte 6] , en/of

- [medeverdachte 7] , en/of

- [medeverdachte 8] , en/of

- [bedrijf 3] B.V., en/of

- [bedrijf 1] B.V. , en/of

- [bedrijf 2] B.V., en/of

- [bedrijf 4] B.V., en/of

- [bedrijf 5] B.V., en/of

- [bedrijf 6] B.V., en/of

- [bedrijf 7] vof,

en/of een of meer andere (rechts)perso(o)n(en), al dan niet in wisselende samenstelling,welke organisatie tot oogmerk had het plegen van misdrijven, te weten:

- het plegen van belastingfraude en/of

- het plegen van valsheid in geschrift.

3.De voorvragen

De rechtbank heeft vastgesteld dat de dagvaarding geldig is, dat zij bevoegd is tot kennisneming van deze zaak, dat de officier van justitie ontvankelijk is in de vervolging en dat er geen redenen zijn voor schorsing van de vervolging.

4.De bewijsoverwegingen

4.1

Inleiding

De zaak tegen verdachte maakt deel uit van onderzoek Santing. In onderzoek Santing is onderzoek gedaan naar de invoer van auto’s vanuit EU-landen naar Nederland. Het vermoeden is ontstaan dat een btw-carrouselfraude is opgezet.

Btw-systeem binnen de Europese Unie

Bij leveringen binnen de Europese Unie geldt het nultarief. Bij intracommunautaire leveringen van goederen of diensten wordt geen btw in rekening gebracht door de verkoper. Wel meldt de verkoper periodiek haar intracommunautaire leveringen aan de Belastingdienst binnen het EU-land waar zij gevestigd is (listing). De door verkopers geliste intracommunautaire leveringen worden door de lidstaten in het VAT Information Exchange System (VIES) met elkaar gedeeld.

De (in dit onderzoek Nederlandse) afnemer dient in de aangifte voor de omzetbelasting aan te geven tot welk bedrag zij vanuit andere EU-landen goederen heeft verworven. Dit bedrag wordt vergeleken met de listingen vanuit het VIES. Indien de informatie van het VIES niet overeenkomt met het door de Nederlandse afnemer aangegeven bedrag in de aangifte voor de omzetbelasting, dan is sprake van een mismatch.

Boekenonderzoek

In 2016 heeft de Belastingdienst bij een aantal ondernemingen een mismatch geconstateerd. Bij vier van deze Nederlandse ondernemingen heeft de Belastingdienst boekenonderzoeken ingesteld. Dit betreffen de ondernemingen [bedrijf 1] B.V. , [bedrijf 4] B.V., [bedrijf 6] B.V. en [bedrijf 5] B.V. Uit de boekenonderzoeken kwam naar voren dat in de periode van eind 2014 tot begin 2016 voor een waarde van ruim 4,5 miljoen euro aan auto’s is ingekocht en dat deze aankopen door de genoemde vennootschappen niet zijn aangegeven in de aangiften voor de omzetbelasting als verwerving binnen de EU. Een groot deel van de auto’s is door de genoemde ondernemingen gefactureerd aan [bedrijf 8] , ofwel rechtstreeks, ofwel via [bedrijf 9] B.V. en/of [bedrijf 3] B.V.

4.2

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gerekwireerd tot bewezenverklaring van het onder 1 meer subsidiair, 2, 3 primair, 4 en 5 ten laste gelegde. Verdachte was bestuurder van [bedrijf 1] B.V. en [bedrijf 2] B.V. Daarmee rustten op hem verantwoordelijkheden die hij niet zomaar kan afschuiven op derden en is zijn rol groter dan het enkel halen en vervoeren van auto’s.

4.3

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft verzocht om vrijspraak van alle ten laste gelegde feiten.

4.4

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank acht niet bewezen wat aan verdachte is ten laste gelegd, zodat zij hem daarvan zal vrijspreken. De rechtbank overweegt daartoe het volgende.

[bedrijf 1] B.V.

Uit het dossier blijkt dat verdachte op aanwijzingen van medeverdachte [medeverdachte 1] op
23 juni 2014 [bedrijf 1] heeft opgericht. Verdachte werd bestuurder en enig aandeelhouder. In het derde en vierde kwartaal van 2014 en eerste kwartaal van 2015 zijn door [bedrijf 1] auto’s ingevoerd vanuit het buitenland en doorverkocht binnen Nederland. Op 28 januari 2015 was nog geen aangifte omzetbelasting gedaan over het derde en vierde kwartaal van 2014. Daarom is het omzetbelastingnummer van [bedrijf 1] B.V. door de Belastingdienst afgevoerd. Op 4 februari 2015 is een nihilaangifte gedaan over het vierde kwartaal van 2014. Over het eerste kwartaal van 2015 is geen aangifte gedaan.

Met ingang van 17 november 2015 is [bedrijf 1] B.V. opgeheven, ten gevolge van de afwikkeling van haar faillissement.

[bedrijf 2] B.V.

Op 2 december 2014 heeft verdachte [bedrijf 2] B.V. overgenomen van [bedrijf 10] B.V. [bedrijf 10] B.V. is de vennootschap van [medeverdachte 2] , de vader van [medeverdachte 1] . Verdachte werd bestuurder en enig aandeelhouder van [bedrijf 2] B.V.

In het eerste en tweede kwartaal van 2015 zijn door [bedrijf 2] B.V. auto’s ingevoerd vanuit het buitenland en doorverkocht.

Op 30 april 2015 is de aangifte omzetbelasting over het eerste kwartaal van 2015 ingediend. Op de aangifte waren geen intracommunautaire leveringen gemeld, terwijl uit facturen bleek dat door [bedrijf 2] B.V. in het eerste kwartaal van 2015 voor in ieder geval € 921.116,81 aan auto’s in het buitenland was aangekocht. Verder is in de aangifte een omzet van € 21.844 aangegeven, terwijl uit facturen bleek dat [bedrijf 2] B.V. een omzet van in ieder geval € 773.967,00 heeft gehad.

Over het tweede kwartaal van 2015 is geen aangifte omzetbelasting ingediend.

Op 10 juni 2015 werd, naar aanleiding van het onderzoek naar [bedrijf 1] B.V. ook het omzetbelastingnummer van [bedrijf 2] B.V. door de Belastingdienst afgevoerd. [bedrijf 2] B.V. is in staat van faillissement verklaard en is op 20 juni 2017 ontbonden.

Het onjuist/onvolledig en niet doen van aangifte omzetbelasting

De rechtbank is van oordeel dat niet kan worden bewezen dat verdachte feitelijke leiding heeft gegeven aan het onjuist en/of onvolledig en/of niet doen van aangifte voor de omzetbelasting. Voor feitelijke leidinggeven aan die verboden gedraging is immers vereist dat verdachte maatregelen ter voorkoming van de verboden gedraging achterwege heeft gelaten, hoewel hij daartoe bevoegd en redelijkerwijs gehouden was, én dat hij (op zijn minst voorwaardelijk) opzet had op de verboden gedraging. Hoewel verdachte formeel bestuurder was van [bedrijf 1] B.V. en [bedrijf 2] B.V., blijkt uit het dossier dat [medeverdachte 1] in zakelijke transacties optrad namens de vennootschappen, de bankrekening beheerde, de facturen opstelde en de administratie aan de boekhouder verstrekte ten behoeve van het indienen van de aangifte voor de omzetbelasting. De handelingen die verdachte in de vennootschappen heeft verricht, beperkten zich tot het in opdracht van [medeverdachte 1] ophalen van auto’s uit het buitenland. Niet is gebleken dat verdachte enige macht had over, invloed op of verantwoordelijkheid voor het indienen van de aangiften voor de omzetbelasting. Verdachte is door medeverdachte [medeverdachte 1] gebruikt en ingezet als katvanger die geen wetenschap had van wat er zich feitelijk afspeelde in de autohandel van het bedrijf waarvan hij, alleen op papier, de bestuurder en aandeelhouder was. Van enige opbrengst voor verdachte is niet gebleken, behoudens een onkostenvergoeding voor het ophalen van auto’s op aanwijzing van [medeverdachte 1] .

Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat verdachte niet als feitelijke leidinggever van de onder 1 tot en met 4 ten laste gelegde feiten kan worden aangemerkt.

Verder acht de rechtbank, gelet op de hiervoor genoemde omstandigheden, evenmin bewezen dat verdachte de onder feiten 1 en 3 genoemde aangiften voor de omzetbelasting valselijk heeft opgemaakt of daartoe opdracht of feitelijke leiding heeft gegeven.

Criminele organisatie

Verdachte wordt daarnaast verweten dat hij met een aantal natuurlijke personen en rechtspersonen deel heeft uitgemaakt van een criminele organisatie, die als oogmerk had het plegen van belastingfraude en valsheid in geschrift.

Van een organisatie als bedoeld in artikel 140 Sr is sprake als het gaat om een samenwerkingsverband, met een zekere duurzaamheid en structuur, tussen de verdachte en ten minste één andere persoon. Het kan daarbij gaan om natuurlijke personen en/of rechtspersonen. Van ‘deelneming’ aan een organisatie als bedoeld in artikel 140 Sr kan slechts dan sprake zijn als de betrokkene behoort tot het samenwerkingsverband en een aandeel heeft in gedragingen dan wel gedragingen ondersteunt die strekken tot of rechtstreeks verband houden met de verwezenlijking van het in dat artikel bedoelde oogmerk. Voor ‘deelneming’ in de zin van artikel 140 Sr is voldoende dat de betrokkene in zijn algemeenheid weet (in de zin van onvoorwaardelijk opzet) dat de organisatie het plegen van misdrijven tot oogmerk heeft.

Uit het dossier blijkt dat sprake is geweest van een btw-carrousel, waarbij medeverdachte [medeverdachte 1] een organisatie heeft opgezet, waarbinnen hij een aantal rechtspersonen tot zijn beschikking heeft gehad waarmee hij omzetbelastingfraude kon plegen. De rechtspersonen liet hij oprichten of overnemen door een aantal natuurlijke personen, waaronder verdachte.

Niet kan worden bewezen dat verdachte en de rechtspersonen die hij formeel bestuurde, in zijn algemeenheid wisten van het criminele oogmerk van medeverdachte [medeverdachte 1] . Naar het oordeel van de rechtbank is verdachte door medeverdachte [medeverdachte 1] gebruikt, zonder dat hij op enig moment zicht heeft gehad of had moeten hebben op de fraude. Dat geldt ook voor de fraude die is gepleegd via [bedrijf 2] B.V., nu verdachte deze vennootschap heeft overgenomen vóórdat het omzetbelastingnummer van [bedrijf 1] B.V. werd afgevoerd en het onderzoek van de Belastingdienst naar [bedrijf 1] B.V. en [bedrijf 2] B.V. min of meer gelijktijdig plaatsvond.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat de deelname van verdachte aan een criminele organisatie, zoals in feit 5 ten laste gelegd, niet bewezen is.

5.De beslissing

De rechtbank:

vrijspraak

- verklaart niet bewezen dat verdachte het onder 1 primair, subsidiair en meer subsidiair, 2, 3 primair, subsidiair en meer subsidiair, 4 en 5 ten laste gelegde heeft begaan en spreekt hem daarvan vrij.

Dit vonnis is gewezen door mr. M.B. Werkhoven, voorzitter, mr. M.S. de Waard en
mr. J.T. Pouw, rechters, in tegenwoordigheid van mr. E.L. Vedder, griffier, en is in het openbaar uitgesproken op 30 januari 2023.

Buiten staat

Mr. M.S. de Waard is niet in de gelegenheid dit vonnis mede te ondertekenen.