ECLI:NL:RBOVE:2023:13

Uitspraak

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team Strafrecht

Meervoudige kamer

Zittingsplaats Zwolle

Parketnummer: 08/996223-18 (P)

Datum vonnis: 3 januari 2023

Vonnis op tegenspraak in de zaak van de officier van justitie tegen:

[verdachte],

geboren op [geboortedatum] in [geboorteplaats] ,

wonende aan de [woonplaats 1] .

1.Het onderzoek op de terechtzitting

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de openbare terechtzittingen van 23, 29 en 30 november 2022.

De rechtbank heeft kennis genomen van de vordering van de officieren van justitie

mr. C.V. van Overbeeke en mr. [verdachte] .A.W. Mol (hierna: de officier van justitie) en van wat door verdachte en zijn raadsman mr. C.W. Flokstra, advocaat te Amsterdam, naar voren is gebracht.

2.De tenlastelegging

De verdenking komt er, na wijziging van de tenlastelegging als bedoeld in artikel 314a van het Wetboek van Strafvordering (Sv) van 23 november 2022, kort en zakelijk weergegeven, op neer dat verdachte:

feit 1:in de periode van 1 februari 2017 tot en met 28 oktober 2019 samen met anderen opzettelijk 600.720 kilogram rooktabak en/of een grote hoeveelheid sigaretten heeft vervaardigd buiten een daartoe aangewezen accijnsgoederenplaats;

feit 2:in de periode van 1 februari 2017 tot en met 28 oktober 2019 samen met anderen opzettelijk 600.720 kilogram rooktabak en/of een grote hoeveelheid sigaretten voorhanden had, terwijl deze goederen niet waren geregistreerd en opgegeven voor de heffing van accijns;

feit 3:heeft deelgenomen aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven;

feit 4:zich samen met anderen en/of alleen schuldig heeft gemaakt aan (gewoonte)witwassen, althans schuldwitwassen;

feit 5:een vals rijbewijs voorhanden heeft gehad.

Voluit luidt de tenlastelegging aan verdachte, dat:

feit 1

hij op één of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode vanaf 01 februari 2017 tot en met 28 oktober 2019, te Landgraaf en/of Eygelshoven en/of Brunssum en/of Lithoijen en/of Haelen en/of Cruquius en/of Roggel en/of Stramproy, in elk geval in Nederland,tezamen en in vereniging met (een) ander(en),opzettelijk (een) grote hoeveelheid accijnsgoed(eren), te weten 600.720 kilogram rooktabak (AMB-066) en/of (een) grote hoeveelheid sigaretten, althans enig accijnsgoed, heeft vervaardigd buiten een accijnsgoederenplaats, die voor dat soort accijnsgoed(eren) als zodanig is aangewezen;feit 2hij op één of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode vanaf 01 februari 2017 tot en met 28 oktober 2019, te Landgraaf en/of Eygelshoven en/of Brunssum en/of Lithoijen en/of Haelen en/of Cruquius en/of Roggel en/of Stramproy, in elk geval in Nederland,tezamen en in vereniging met (een) ander(en),opzettelijk (een) grote hoeveelheid accijnsgoed(eren), te weten 600.720 kilogram rooktabak (AMB-066) en/of (een) grote hoeveelheid sigaretten, althans enig accijnsgoed, voorhanden heeft gehad, terwijl die/dat accijnsgoed(eren) niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet op de Accijns in de heffing waren/was betrokken;feit 3hij in of omstreeks de periode vanaf 1 februari 2017 tot en met 28 oktober 2019 te Landgraaf, en/of Eygelshoven en/of Brunssum en/of Lithoijen en/of Haelen en/of Cruquius en/of Roggel en/of Stramproy, in elk geval in Nederland, en/of te Poznan, in elk geval in Polen, en/of te Dubai, in elk geval in de Verenigde Arabische Emiraten,

heeft deelgenomen aan een organisatie, zijnde een samenwerkingsverband bestaande uit verdachte en [medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 3] , welke organisatie tot oogmerk had het plegen van misdrijven, te weten

het vervaardigen van accijnsgoederen buiten een accijnsgoederenplaats ( [bedrijf 3] . 5 lid 1 onder a juncto 97 Wet op de Accijns), en/of
het voorhanden hebben van accijnsgoederen die niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet op de accijns in de heffing is betrokken ( [bedrijf 3] . 5 lid 1 onder b juncto 97 Wet op de Accijns), en/of

- (gewoonte)witwassen (artikel 420ter/420bis Wetboek van Strafrecht), en/of

- valsheid in geschrift (artikel 225 Wetboek van Strafrecht);

feit 4hij op één of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode vanaf 5 januari 2017 tot en met heden te Landgraaf, in elk geval in Nederland, en/of te Poznan, in elk geval in Polen, en/of te Dubai, in elk geval in de Verenigde Arabische Emiraten, tezamen en in vereniging met (een) ander (en), meermalen

(telkens) (van) één of meer voorwerp(en), te weten:

(BOB-029b)

-
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode vanaf 5 januari 2017 tot en met

6 oktober 2017 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 113.750 euro ( [rekeningnummer 1] ), en/of

-
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode vanaf 6 oktober 2017 tot en met 4 december 2017 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 52.370 euro ( [rekeningnummer 1] ), en/of

(AMB-0l0a)

-
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode vanaf 19 mei 2017 tot en met

1 juni 2018 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 59.025 euro

( [rekeningnummer 3] ), en/of

(AMB-084 en DOC-222)

-
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode vanaf 16 april 2018 tot en met 27 februari 2019 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) AED 1.256.426 (306.926,42 euro) ( [rekeningnummer 4] en/of [rekeningnummer 5] ), en/of

(AMB-084 en DOC-212)

-
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode vanaf 31juli 2018 tot en met 16 mei 2019 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 912.900 euro ( [rekeningnummer 6] ), en/of

(IBN-C-001)

-
op of omstreeks 30 maart 2019 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 15.100 euro ( [rekeningnummer 7] ), en/of

(DOC-233, 6/12)

- op of omstreeks 16 april 2019 en/of 17 mei 2019 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 40.000 euro ( [rekeningnummer 7] ),

(DOC-217 en DOC-217A)

-
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode vanaf 14 februari 2019 tot en met 21 februari 2019 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 40.000 euro en/of een auto (Mercedes Benz S560 4Matic, [kenteken] ), en/of

(DOC-220 en DOC-220A)

- op of omstreeks 16 april 2019 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 36.000 Poolse Zloty ( [rekeningnummer 8] ), en/of

(DOC-092)

- op of omstreeks 12 juli 2018 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 50.000 euro, en/of

(IBN-V-003-01-01)

-
op of omstreeks 28 oktober 2019 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 21.160 euro,

in elk geval (van) enig geldbedrag en/of voorwerp,

de werkelijke aard en/of de herkomst en/of de vindplaats en/of de vervreemding en/of de verplaatsing heeft/hebben verborgen en/of verhuld en/of heeft/hebben verborgen en/of verhuld wie de rechthebbende(n) op voornoemd(e) geldbedrag(en) was/waren en/of wie dat/die voorhanden had(den),

en/of

voornoemd(e) geldbedrag(en) en/of voorwerp(en) heeft/hebben verworven en/of voorhanden heeft/hebben gehad en/of heeft/hebben overgedragen en/of heeft/hebben omgezet en/of van voornoemd(e) geldbedrag(en) en/of voorwerp(en) gebruik heeft/hebben gemaakt,

terwijl hij, verdachte en/of zijn mededader(s), althans hij verdachte alleen, (telkens) wist(en), dat bovenomschreven geldbedrag(en) en/of voorwerp(en) geheel en/of gedeeltelijk - onmiddellijk of middellijk – afkomstig was/waren uit enig (eigen) misdrijf en hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) van dat witwassen een gewoonte heeft/hebben gemaakt, althans terwijl hij, verdachte, en/of zijn mededader(s), althans hij verdachte alleen, (telkens) redelijkerwijs moest(en) vermoeden dat bovenomschreven geldbedrag(en) geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk of middellijk – afkomstig was/waren uit enig misdrijf;

feit 5

hij op of omstreeks 28 oktober 2019 te Heerlen, in elk geval in Nederland, een vals en/of vervalst nationaal rijbewijs van Oekraïne (DOC-066) voorhanden heeft gehad, terwijl hij wist, althans redelijkerwijs moest vermoeden dat het rijbewijs vals en/of vervalst was, bestaande die valsheid hierin dat dit rijbewijs niet op zijn naam is afgegeven.

3.De voorvragen

De rechtbank heeft vastgesteld dat de dagvaarding geldig is, zij bevoegd is tot kennisneming van deze zaak, dat de officier van justitie ontvankelijk is in de vervolging en dat er geen redenen zijn voor schorsing van de vervolging.

4. De bewijsoverwegingen^[1]

4.1

Inleiding

Aanleiding

Vanaf medio 2017 bestond het vermoeden dat de bedrijven [bedrijf] (hierna: [bedrijf] ), het bedrijf van medeverdachte [medeverdachte 2] (hierna: [medeverdachte 2] ), en [bedrijf 2] (hierna: [bedrijf 2] ), het bedrijf van onder andere medeverdachte [medeverdachte 1] (hierna: [medeverdachte 1] ) zich bezig hielden met de, mogelijk illegale, internationale handel in tabak^[2]. Op 20 december 2017 werd, naar aanleiding van dat vermoeden, door de FIOD een strafrechtelijk onderzoek gestart^[3]. Korte tijd later, op 19 februari 2018, kwam bij de FIOD, via het Team Criminele Inlichtingen, concrete informatie binnen over medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2]^[4]. Die informatie hield in dat zij deel zouden uitmaken van een criminele groepering die betrokken was bij de productie van tabaksproducten op meerdere locaties in Nederland. Medeverdachte [medeverdachte 1] , destijds vermoedelijk woonachtig op Cyprus, zou op 19 februari 2018 naar Nederland komen voor een ontmoeting met medeverdachte [medeverdachte 2] en andere personen die zich bezig houden met de handel in tabak^[5].

Uitgebreid onderzoek

De FIOD heeft vervolgens in de periode van februari 2018 tot en met de dag van de aanhouding van verdachten, op 27 oktober 2019, meerdere opsporingsmiddelen ingezet om nadere informatie te verkrijgen. Door middel van het plaatsen van cameraopstellingen, het afluisteren van telefoongesprekken, het plaatsen van peilbakens, het uitvoeren van inkijkoperaties op verschillende vermoedelijk betrokken locaties in Nederland, het verkrijgen van toegang tot de ‘mailboxdump’ van medeverdachte [medeverdachte 2] en het plaatsen van een technisch hulpmiddel voor het opnemen van vertrouwelijke informatie (hierna: OVC) in het kantoor van de loods op de locatie aan de [adres 1] te Eygelshoven, heeft de FIOD in de genoemde periode een beeld gekregen van de omvang van de organisatie, de vermoedelijk betrokken locaties en de (potentiële) afnemers van tabak. Ook kwamen medeverdachte [medeverdachte 3] (hierna: [medeverdachte 3] ), woonachtig in Roemenië, en verdachte, woonachtig in Polen, in beeld^[6]. Uiteindelijk heeft de verkregen informatie ertoe geleid dat verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] op 27 oktober 2019 buiten heterdaad werden aangehouden.

Doorzoekingen

Een dag na de aanhouding van verdachten, op 28 oktober 2019, heeft de FIOD vier woningen en veertien bedrijfslocaties in Nederland doorzocht. Ook werden onderzoekshandelingen verricht in België, Italië, Polen, Roemenië en het Verenigd Koninkrijk. Bij doorzoekingen op locaties in Eygelshoven, Brunssum, Haelen, Roggel, Landgraaf ( [adres 2] ) en Stramproy werden hoeveelheden tabak aangetroffen en in beslaggenomen^[7]. Ook werden op verschillende locaties sigaretten^[8], machines voor het versnijden van en/of het produceren van tabak^[9]en een in werking zijnde sigarettenfabriek aangetroffen^[10]. Van de inbeslaggenomen tabak werden, per locatie, monsters genomen, die werden onderzocht door het Douane Laboratorium^[11].

Geïmporteerde tabak in de periode 2017 tot en met 2019

Op de adressen van de loodsen aan de [adres 2] in Landgraaf en aan de [adres 1] in Eygelshoven was [bedrijf]^[12]voorheen gevestigd, althans was zij ten tijde van de doorzoekingen gevestigd. Uit in beslaggenomen e-mailverkeer en facturen is gebleken dat in 2017 vanuit Indonesië 35.640 kilo tabak werd geleverd aan [bedrijf] aan de [adres 2] in Landgraaf^[13]. Vanuit Bulgarije werd in 2017 12.000 kilo tabak aan [bedrijf] geleverd^[14]. Vanuit Italië werd, vanaf 20 juli 2018, in totaal 553.080 kilo tabak geleverd door [bedrijf 3] aan [bedrijf] op de locaties aan de [adres 2] te Landgraaf en aan de [adres 1] te Eygelshoven^[15]. De tabak uit Italië werd in eerste instantie gefactureerd aan [bedrijf 2] . Later verliep de facturering naar [bedrijf 2] via het Britse bedrijf [bedrijf 4] (hierna: [bedrijf 3] ).

Vermoeden witwassen

Uit bankafschriften van medeverdachte [medeverdachte 2] is gebleken dat grote, contante geldbedragen werden gestort op verschillende bankrekeningen. In eerste instantie gebeurde dat op de Nederlandse betaalrekening van medeverdachte [medeverdachte 2] en een Nederlandse zakelijke rekening op naam van [bedrijf]^[16]. Later openden zowel medeverdachte [medeverdachte 2] als medeverdachte [medeverdachte 1] een rekening in Polen, waarop grote, contante geldbedragen werden gestort^[17]. Bij de FIOD ontstond, in samenhang bezien met het vermoeden van illegale handel in accijnsgoederen, het vermoeden dat verdachten zich eveneens schuldig maakten aan (gewoonte)witwassen.

4.2

Het standpunt van de officier van justitie

Ten aanzien van feit 1 op de dagvaarding heeft de officier van justitie verzocht om verdachte vrij te spreken van het illegaal vervaardigen van de tabak afkomstig uit Indonesië en Bulgarije. Ook heeft zij gevorderd verdachte vrij te spreken van betrokkenheid bij de strafbare feiten op de pleegplaatsen Lithoijen, Cruquius, Roggel, Stramproy en Landgraaf ( [adres 3] ). De betrokkenheid van verdachte kan wat betreft die pleegplaatsen onvoldoende worden vastgesteld om te kunnen spreken van medeplegen van het vervaardigen van rooktabak en/of sigaretten buiten een daartoe aangewezen accijnsgoederenplaats. Verder kunnen de locaties Landgraaf ( [adres 2] ) en Eygelshoven worden weggestreept. Op die locaties werden geen tabak en sigaretten vervaardigd. De officier van justitie heeft zich verder op het standpunt gesteld dat ten aanzien van de pleegplaatsen Haelen en Brunssum wettig en overtuigend bewezen kan worden verklaard dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van het vervaardigen van rooktabak buiten een daartoe aangewezen accijnsgoederenplaats.

Wat betreft feit 2 heeft de officier van justitie gevorderd verdachte vrij te spreken van het illegaal voorhanden hebben van rooktabak voor zover het gaat om de tabak die werd geïmporteerd uit Indonesië en Bulgarije. Verder heeft de officier van justitie gerekwireerd tot bewezenverklaring ten aanzien van de pleegplaatsen Landgraaf ( [adres 2] ) en Eygelshoven. Verdachte had op die plaatsen, tezamen en in vereniging met anderen, rooktabak voorhanden, terwijl die tabak niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet op de Accijns in de heffing was betrokken.

Ten aanzien van feit 3 heeft de officier van justitie zich op het standpunt gesteld dat het ten laste gelegde feit wettig en overtuigend bewezen kan worden verklaard. Er was sprake van een samenwerkingsverband tussen verdachte en medeverdachten [medeverdachte 2] , [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] . Dat samenwerkingsverband had tot oogmerk het plegen van misdrijven, namelijk het illegaal voorhanden hebben van rooktabak en het illegaal vervaardigen daarvan, gewoontewitwassen en valsheid in geschrift. Verdachte heeft aan de organisatie deelgenomen, aldus de officier van justitie.

Ten aanzien van feit 4 heeft de officier van justitie betoogd dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het (mede)plegen van gewoontewitwassen van gelden afkomstig uit eigen misdrijf, namelijk de gelden die werden verdiend met het illegaal vervaardigen en verkopen van rooktabak en sigaretten. Het witwassen was erop gericht om de criminele opbrengsten van de tabakshandel veilig te stellen, door het contant ontvangen geld bancair te maken en (grotendeels) over te dragen aan een ander. In veel gevallen werd het geld overgedragen aan [bedrijf 3] of [bedrijf 4] , de leverancier van de tabak. Het geld is dus gebruikt ten behoeve van het criminele samenwerkingsverband van verdachte en medeverdachten.

Wat betreft de op de tenlastelegging genoemde geldbedragen kan wettig en overtuigend bewezen worden dat verdachte zich heeft schuldig gemaakt aan het witwassen van de volgende bedragen:

- € 767.400,00, € 767.400,00, tezamen en in vereniging met medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2]

(AMB-084);

€ 15.100,00, tezamen met medeverdachte [medeverdachte 1] (IBN-C-001);
€ 40.000, tezamen met medeverdachte [medeverdachte 1] (DOC-233,6/12);
€ 40.000 en een Mercedes Benz (DOC-217 en DOC-0217A);
36.000,00 Zloty (DOC-220 en DOC-220A);
€ 50.000,00 (DOC-092).

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte vrij te spreken van de overige op de tenlastelegging genoemde bedragen.

Wat betreft feit 5 op de tenlastelegging heeft de officier van justitie zich op het standpunt gesteld dat wettig en overtuigend bewezen kan worden verklaard dat verdachte opzettelijk een vals rijbewijs voorhanden had.

4.3

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft, overeenkomstig zijn pleitnota, verzocht om verdachte integraal vrij te spreken van de onder 1, 2, 3, 4 en 5 ten laste gelegde feiten, wegens het ontbreken van wettig en overtuigend bewijs.

Ter onderbouwing van het ingenomen standpunt heeft de verdediging het volgende aangevoerd.

Feiten 1 en 2

Ten aanzien van de feiten 1 en 2 heeft de raadsman zich primair op het standpunt gesteld dat de tabak, die verdachte en zijn medeverdachten voorhanden hadden, geen rooktabak was. Verdachte en zijn medeverdachten hadden enkel ruwe tabak voorhanden. Verdachte heeft zich ook niet schuldig gemaakt aan het medeplegen van het vervaardigen van rooktabak en/of sigaretten.

De raadsman heeft het voornoemde standpunt met de volgende argumenten onderbouwd.

De tabak uit Indonesië en Bulgarije

Van de tabak afkomstig uit Indonesië en Bulgarije werden geen monsters genomen. Nu die tabak niet werd onderzocht, kan niet worden vastgesteld dat sprake was van rooktabak als bedoeld in de Wet op de Accijns.

De bevindingen van één deskundige zijn onvoldoende

De officier van justitie is, bij beantwoording van de vraag of sprake is van rooktabak uitgegaan van de bevindingen van één deskundige, ing. [verdachte] .J. [verdachte] . de Beurs (hierna: De Beurs). De Beurs werkt bij het Douane Laboratorium. Het Douane Laboratorium werkt voor een opsporende instantie (de Douane) en heeft er baat bij de definitie van rooktabak zo ruim mogelijk uit te leggen, omdat dit meer inkomsten (accijnzen) genereert. De bewezenverklaring kan, zo heeft de verdediging betoogd, niet uitsluitend worden gestoeld op de bevindingen van De Beurs.

De tabak uit Italië was ruwe tabak en geen rooktabak

Over de tabak uit Italië behoefde geen accijns te worden betaald, omdat het ruwe tabak betrof en geen rooktabak. De verdediging heeft het volgende betoogd.

Verklaringen van verdachten

Uit OVC gesprekken, tapgesprekken en verklaringen van verdachte en medeverdachten komt naar voren dat zij steeds hebben gesproken over de handel in ruwe tabak. De tabak was niet versneden en was niet klaar om aan de consument te verkopen.

De deskundige heeft het EKO-arrest verkeerd geïnterpreteerd

De tabak die uit Italië werd geïmporteerd, voldoet niet aan de definitie van rooktabak in de zin van artikel 5 van de richtlijn 201 1/64/EU. Uit het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ EU) van 6 april 2017, zaak C-638/15 (hierna: EKO-arrest) volgt de volgende definitie:

(…)

“Gelet op een en ander moet op de eerste vraag worden geantwoord dat artikel 2, lid 1, onder c), en artikel 5, lid 1, van richtlijn 2011/64 aldus moeten worden uitgelegd dat gedroogde, platte, onregelmatige, gedeeltelijk gestripte tabaksbladeren die een primaire droging hebben ondergaan en gecontroleerd zijn bevochtigd, die glycerinesporen bevatten en die na gewone voorbereiding (malen of met de hand versnijden) geschikt zijn om te worden gerookt, onder het begrip „rooktabak” in de zin van die bepalingen vallen.

(…)

De deskundige van het Douane Laboratorium is uitgegaan van een onjuiste en verstrekkende interpretatie van het EKO-arrest. Zij hanteert als criterium dat alle tabak rooktabak is, zodra de hoofdnerf is verwijderd en de tabak rookbaar is. Daarbij heeft de verdediging opgemerkt dat nagenoeg alle bladeren rookbaar zijn, als ze maar fijn genoeg zijn gesneden.

De interpretatie van de deskundige strookt niet met de regelgeving

De formulering van het HvJ EU sluit naadloos aan op datgene wat uit de Europese regelgeving en de Nederlandse douanewetgeving naar voren komt. Uit Europese regelgeving (toelichtingen op de gecombineerde nomenclatuur van de Europese Unie 2019/c 119/01), door medeverdachte [medeverdachte 1] overgelegd tijdens zijn verhoor bij de rechter-commissaris van 17 november 2021^[18], blijkt onder meer het volgende:

(…)

“Rooktabak is gesneden of op andere wijze versnipperde, gesponnen of tot flakes geperste tabak die geschikt is om zonder verdere industriële verwerking te worden gerookt.”

(…)

De rooktest heeft tot doel een harmoniseerde methode vast te stellen om onderscheid te maken tussen rooktabak (tabak die klaar is om te worden gerookt zonder verdere verwerking) van post 2403 en ruwe en niet tot verbruik bereide tabak van post 2401. Om een onderscheid te maken tussen rooktabak van post 2403 en ruwe niet tot verbruik bereide tabak van post 2401 wordt een rooktest uitgevoerd. De zeeftest wordt slechts uitgevoerd als het niet mogelijk is het monster te roken zonder verdere (industriële) verwerking.

(…)

Het monster mag op geen enkele manier worden versneden, gebroken, fijngemaakt, gemalen of op andere wijze worden gesplitst.

(…)

Op de website van de Douane is onder meer het volgende te lezen:

(…)

-
ruwe en gedeeltelijk tot verbruik bereide tabak, direct geschikt voor de vervaardiging van tabaksproducten, zijn niet (zondermeer) accijnsplichtig. Wel is een vergunning vereist voor het verhandelen van dergelijke tabak.

-
het EKO-arrest kan maken dat ruwe tabak toch accijnsplichtig is, namelijk in het geval dat een eenvoudige, niet industriële handeling, volstaat om het geschikt voor roken te maken.

(…)

Het Douane Laboratorium heeft gebruik gemaakt van onjuiste onderzoeksmethoden

Uit de verklaring die De Beurs ter terechtzitting van 23 november 2022 heeft afgelegd, volgt nadrukkelijk dat een verdere bewerking (zoals industrieel drogen en versnijden) van de tabak is uitgevoerd vóór het uitvoeren van de rooktest. De Beurs heeft verklaard dat ethanol aan de tabaksbladeren werd toegevoegd, dat deze in kleine sliertjes werden gesneden en dat de tabak vervolgens 48 uur in een klimaatkast werd gezet met een luchtvochtigheid van 60% en een temperatuur van 22 graden Celsius. Pas daarna werden er sigaretten van gemaakt en kon de tabak op rookbaarheid worden getest met de rookmachine.

Uit de Europese en Nederlandse regelgeving en de jurisprudentie blijkt op geen enkele wijze dat het verwijderen van de hoofdnerf als doorslaggevend criterium wordt bestempeld, waardoor kan worden gesteld dat de deskundige van het Douane Laboratorium de regelgeving en de jurisprudentie onjuist heeft geïnterpreteerd, aldus de raadsman.

In overige landen, waaronder Italië, werd de tabak als ruwe tabak gekwalificeerd

Dat het om ruwe tabak ging, blijkt volgens de raadsman ook uit de verklaringen van de Italiaanse leverancier, [bedrijf 3] , en van de tussenpersoon, [bedrijf 4] . In een e-mail die vanuit [naam] ( [bedrijf 3] ) werd verzonden aan medeverdachte [medeverdachte 1] , is het volgende te lezen.

(…)

“I would like to explain to you that all tobaccos that we sell out of Italy, from our supplier [bedrijf 3] , are unmanufactured raw tobaccos. The tobaccos must undergo further manipulation to be used in smoking products. This also you can see from the customs code that we include on the transport documents. That is 2401, this code means that the tobaccos are not liable to excise duties for the Italian authorities .”

(…)

Uit de e-mail komt naar voren dat de Italiaanse Douane de tabak als ruwe tabak heeft gekwalificeerd en dat daarover in Italië geen accijns behoefde te worden betaald.

Subsidiair

Voor zover de rechtbank tot het oordeel komt dat de tabak wel als rooktabak kan worden gekwalificeerd, heeft de raadsman verzocht om benoeming van een onafhankelijke

getuige-deskundige op het gebied van rooktabak en heeft hij betoogd dat de betrokkenheid van verdachte gering was en niet van dien aard dat kan worden gesproken van medeplegen van het vervaardigen van rooktabak buiten een accijnsgoederenplaats en/of van het voorhanden hebben van rooktabak, terwijl die tabak niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet op de accijns in de heffing was betrokken. De raadsman heeft zich verder op het standpunt gesteld dat geen sprake was van (voorwaardelijk) opzet op de handel in accijnsgoederen. Verdachte verkeerde in de veronderstelling dat in ruwe tabak werd gehandeld. Zijn opzet was ook gericht op het vervaardigen of voorhanden hebben van ruwe tabak.

Feit 3

Wat betreft feit 3 heeft de raadsman betoogd dat weliswaar sprake was van een organisatie, maar die organisatie had niet tot oogmerk het vervaardigen van accijnsgoederen, zodat niet kan worden gesproken van een criminele organisatie. Een eventuele bewezenverklaring ten aanzien van het vervaardigen van rooktabak op de locatie in Brunssum maakt dat niet anders. Die situatie is ontstaan vanwege een schuld. [naam 2] moest een schuld aan verdachte en medeverdachte [medeverdachte 2] inlossen. Die situatie staat geheel los van de organisatie.

Feit 4

De raadsman heeft betoogd dat verdachte van witwassen van een deel van de op de tenlastelegging genoemde bedragen vrijgesproken dient te worden. In die gevallen is geen sprake van medeplegen, omdat verdachte geen enkele feitelijke en concrete betrokkenheid heeft gehad bij de inkoop van tabak via [bedrijf 3] en [bedrijf 2] . Het gaat dan om de bedragen genoemd onder gedachtestreepjes 1, 2, 3 en (deels) 4.

Feit 5

De raadsman heeft bepleit dat geen sprake is van wettig en overtuigend bewijs voor het onder feit 5 ten laste gelegde. Uit niets blijkt dat het rijbewijs is vervalst, onduidelijk is of de informatie van de Oekraïense verkeerspolitie compleet en actueel is en er is ook geen enkel bewijs voorhanden waaruit volgt dat verdachte wist of redelijkerwijs moest weten dat het rijbewijs vals of vervalst was.

4.4

Het oordeel van de rechtbank

4.4.1

Feiten 1 en 2: de tabak uit Indonesië en Bulgarije

De rechtbank is - met de officier van justitie en de raadsman - van oordeel dat van de tabak afkomstig uit Indonesië en Bulgarije niet kan worden vastgesteld dat sprake was van rooktabak en dat van die tabak rooktabak werd vervaardigd.

De rechtbank zal verdachte partieel vrijspreken van het illegaal vervaardigen en voorhanden hebben van de tabak die werd geïmporteerd uit Indonesië en Bulgarije.

4.4.2

Feiten 1 en 2: Was de tabak uit Italië ruwe tabak of rooktabak?

Door de verdediging is betwist dat sprake was van de handel in rooktabak. Er werd enkel en alleen gehandeld in ruwe tabak, waarover geen accijns behoefde te worden betaald. Dat verdachten in rooktabak handelden, vindt volgens de verdediging onvoldoende steun in het dossier. De conclusie dat sprake was van rooktabak is uitsluitend gebaseerd op de bevindingen van deskundige De Beurs. Zij, althans het Douane Laboratorium en de Douane, hebben volgens de raadsman echter baat bij een ruime interpretatie van het begrip rooktabak. De bevindingen van de deskundige zijn bovendien niet gebaseerd op in de wet- en regelgeving en jurisprudentie terug te vinden criteria.

De deskundige van het Douane Laboratorium

De rechtbank stelt voorop dat het Douane Laboratorium een geaccrediteerd laboratorium is, zodat aan de deskundigheid van het laboratorium niet behoeft te worden getwijfeld. Het onderzoek door het Douane Laboratorium is uitgevoerd aan de hand van monsters die zijn onderzocht onder leiding van De Beurs, waarvan de bevindingen steeds zijn terug te vinden in het procesdossier^[19]. De deskundige heeft van alle monsters, op één na, geconstateerd dat sprake was van rooktabak. Bij de onderzoeken is opgemerkt dat de beschouwingen buiten de scope van accreditatie vallen. De beoordeling van het onderzoek is daarmee beperkt tot de technische vaststelling van de producten en de grondstoffen.

De rechtbank overweegt dat de interpretatie van de wet- en regelgeving en de jurisprudentie uitdrukkelijk is voorbehouden aan de rechtbank en niet aan de deskundige van het Douane Laboratorium. In dat licht bezien, ziet de rechtbank geen meerwaarde in het benoemen van een tweede deskundige om zich uit te laten over de interpretatie van de term ‘rooktabak’. De rechtbank wijst het daartoe (voorwaardelijk) gedane verzoek dan ook af.

De douanewetgeving, de (nationale) accijnswetgeving en het EKO-arrest

De Europese Economische Gemeenschap is gegrondvest op een douane-unie die het gebruik van een gemeenschappelijk douanetarief inhoudt. Voorheen bestond het Verdrag van

15 december 1950 inzake de nomenclatuur voor de indeling van goederen in de douanetarieven. Dit verdrag is vervallen met de ondertekening van het Internationaal

Verdrag betreffende het geharmoniseerde systeem inzake de omschrijving en de codering van goederen, het zogenaamde “geharmoniseerde systeem”. Op grond van artikel 9, lid 1, van Verordening (EEG) nr. 2658/87 van de Raad van 23 juli 1987 met betrekking tot de tarief- en statistieknomenclatuur en het gemeenschappelijk douanetarief dienen maatregelen te worden vastgesteld.

Artikel 9, voor zover relevant, luidt:

1.
De maatregelen betreffende de hierna volgende onderwerpen worden vastgesteld volgens de procedure van artikel 10:

a) de toepassing van de gecombineerde nomenclatuur en het Taric, met name met betrekking tot:

- de indeling van goederen in de nomenclaturen bedoeld in artikel 8,

- de toelichtingen;

(…)

De door medeverdachte [medeverdachte 1] aangehaalde regeling (C 119/01) ziet op een invulling van de maatregel als bedoeld in artikel 9, lid 1, onder a, eerste streepje. Uit de genoemde regeling blijkt dat tabak kan worden ingedeeld in, kort gezegd, de drie volgende tariefcodes:

- 2401: Ruwe en niet tot verbruik bereide tabak en afvallen van tabak (2401 30 00);

- 2402: Sigaren, cigarillo's (2402 10 00) en sigaretten (2402 20 10 en 2402 20 90), van tabak of van tabakssurrogaten (2402 90 00);

- 2403: Andere tabak en tabakssurrogaten, tot verbruik bereid; „gehomogeniseerde” en „gereconstitueerde” tabak; tabaksextracten en tabakssausen.

De categorie 2403 betreft kant en klare rooktabak, die meteen gebruikt kan worden. In de door de verdediging aangehaalde regeling wordt deze categorie omschreven als
“Rooktabak is gesneden of op andere wijze versnipperde, gesponnen of tot flakes geperste tabak die geschikt is om zonder verdere industriële verwerking te worden gerookt.”

In de toelichting op de genoemde categorieën (met name op de vaststelling van 2403) is opgenomen dat een rooktest wordt uitgevoerd (indien mogelijk) die tot doel heeft een geharmoniseerde methode vast te stellen om onderscheid te maken tussen rooktabak (tabak die klaar is om te worden gerookt zonder verdere verwerking) van categorie 2403 en ruwe en niet tot verbruik bereide tabak van categorie 2401. Om die rooktest te kunnen uitvoeren, wordt gebruikt gemaakt van, onder meer:

- Een klimaatkast, geschikt om het monster te conditioneren bij een temperatuur van 22 ± 1 °C en een luchtvochtigheid van 60 ± 3 %);

- Een rookmachine (overeenkomstig ISO 3308).

Verder wordt de volgende voorwaarde aan de rooktest gesteld.
“Het monster mag op geen enkele manier worden versneden, gebroken, fijngemaakt, gemalen of op andere wijze worden gesplitst.”

Ook in de Wet op de Accijns wordt rooktabak gedefinieerd. Artikel 32 luidt:

1.
Onder rooktabak wordt verstaan niet als sigaren of als sigaretten aan te merken voor roken geschikte tabak.

2.
Als rooktabak worden mede aangemerkt producten die geheel of gedeeltelijk uit andere stoffen dan tabak bestaan, doch overigens voldoen aan het bepaalde in het eerste lid.

In 2017 heeft het HvJ EU in het EKO-arrest, in antwoord op prejudiciële vragen vanuit

Tsjechië, nader gedefinieerd wat onder rooktabak moet worden verstaan. De Tsjechische rechter wenste te vernemen of artikel 2, lid 1, onder c), en artikel 5, lid 1, van

richtlijn 2011/64 (hierna: de Richtlijn) aldus moeten worden uitgelegd dat gedroogde, platte,

onregelmatige, gedeeltelijk gestripte tabaksbladeren die een primaire droging hebben ondergaan en gecontroleerd zijn bevochtigd, die glycerinesporen bevatten en die na gewone voorbereiding (malen of met de hand versnijden) geschikt zijn om te worden gerookt, onder het begrip “rooktabak” in de zin van die bepalingen vallen.

Het HvJ EU verwijst allereerst naar de toepasselijke bepalingen uit de Richtlijn, waarin algemene beginselen zijn vastgesteld voor de harmonisatie van de structuur en de tarieven van de accijns die de lidstaten op tabaksfabricaten heffen.

Het HvJ EU citeert de artikelen 2 en 5 van de Richtlijn.

Artikel 2, lid 1 luidt:

Voor de toepassing van deze richtlijn wordt verstaan onder tabaksfabricaten:

a) sigaretten;

b) sigaren en cigarillo

c) rooktabak: i) tabak van fijne snede voor het rollen van sigaretten;

ii) andere soorten rooktabak

Artikel 5 luidt als volgt:

1. Voor de toepassing van deze richtlijn wordt verstaan onder rooktabak:

a) gesneden of op andere wijze versnipperde, gesponnen of tot flakes geperste tabak die geschikt is om zonder verdere industriële verwerking te worden gerookt;

b) tabaksafval, verpakt voor verkoop aan de consument, dat niet onder artikel 3 en artikel 4, lid 1, valt en dat geschikt is om te worden gerookt. Voor de toepassing van dit artikel wordt onder tabaksafval verstaan de resten van tabaksbladeren en bijproducten die uit de verwerking van tabak of de vervaardiging van tabaksproducten ontstaan.

2. Als tabak van fijne snede voor het rollen van sigaretten wordt beschouwd, rooktabak die voor meer dan 25 gewichtsprocenten tabaksdeeltjes met een snijbreedte van minder dan 1,5 mm bevat.

Het HvJ EU heeft in het EKO-arrest vervolgens geoordeeld dat artikel 2, lid 1, onder c), en artikel 5, lid 1, van richtlijn 2011/64
“aldus moeten worden uitgelegd dat gedroogde, platte, onregelmatige, gedeeltelijk gestripte tabaksbladeren die een primaire droging hebben ondergaan en gecontroleerd zijn bevochtigd, die glycerinesporen bevatten en die na gewone voorbereiding (malen of met de hand versnijden) geschikt zijn om te worden gerookt, onder het begrip „rooktabak” in de zin van die bepalingen vallen”.

De rechtbank stelt vast dat de douanewetgeving en de accijnswetgeving twee losstaande, doch elkaar (deels) overlappende regelingen zijn, gelet op de terminologie. De strekking van deze regelingen is echter een verschillende. Daar waar de (internationale en gemeenschaps)douaneregelingen zien op (het categoriseren van goederen ten behoeve van het vaststellen van eventuele) invoerrechten en statistiek (ten behoeve van het in kaart brengen van goederenstromen), ziet de (nationale) accijnswetgeving op belasting. Naar het oordeel van de rechtbank ziet het verweer van de verdediging met name op de douanewetgeving, terwijl in casu de Nederlandse accijnswetgeving van belang is. Vanwege de verschillen in wetgeving is het mogelijk dat tabak, die volgende de douanewetgeving als ruwe tabak moet worden gecategoriseerd, volgens de Nederlandse accijnswetgeving als rooktabak kan worden aangemerkt. Het kan derhalve voorkomen dat tabak, op grond van twee verschillende wettelijke regelingen, in twee verschillende categorieën wordt ingedeeld. Overigens laat de rechtbank in het midden of over de tabak in Italië wel of geen accijns betaald moest worden. Vanwege het feit dat het in casu om nationale wetgeving van Nederland gaat, is de nationaal geldende wetgeving in Italië niet relevant en kan een eventuele vrijstelling aldaar niet in Nederland doorwerken.

De rechtbank begrijpt het standpunt van de verdediging zo, dat onder meer wordt gesteld dat geen sprake is geweest van een rechtsgeldige vaststelling van ‘rooktabak’, omdat het monster door de douane werd versneden en dat de douane de tabak dus niet had mogen en kunnen kwalificeren als ‘rooktabak’ in de zin van categorie 2403.

De rechtbank stelt vast dat de tabak die vanuit Italië werd geïmporteerd onder de eerste tariefcode valt. Uit de rapportages van het Douane Laboratorium volgt ook dat de onderzochte producten de classificatie 2401 hebben gekregen. Dat de tabak volgens de douanewetgeving als ruwe tabak werd gecategoriseerd, betekent, gelet op het voorgaande, niet dat deze tabak ook als ruwe tabak in de zin van de Nederlandse accijnswetgeving moet worden gezien. Het Douane Laboratorium heeft vier verschillende testen uitgevoerd, waarover hieronder meer, om te kunnen vaststellen of de tabak op grond van de accijnswetgeving en het EKO-arrest als ruwe tabak of rooktabak moest worden gekwalificeerd.

De door het Douane Laboratorium gehanteerde onderzoeksmethoden en criteria

De Beurs heeft bij de rechter-commissaris op 25 november 2021 verklaard over de analyses die het Douane Laboratorium uitvoert om te kunnen beoordelen op sprake is van rooktabak^[20]. Het onderzoek bestaat uit de volgende vier analyses.

1.
visuele inspectie

Er wordt omschreven hoe de bladeren eruit zien bij binnenkomst, welke kleur ze hebben en hoe ze ruiken;

2.
microscopisch onderzoek

onder een microscoop wordt bekeken of in de bladeren zandkristallen en tabaksharen aanwezig zijn;

3.
onderzoek naar de bestanddelen van de bladeren

de tabaksbladeren worden verkleind, door ze met een schaar in strookjes of snippers te knippen, en er wordt ethanol aan toegevoegd. Vervolgens wordt een GCMS analyse (Gas Chromatography Mass Spectrometry) uitgevoerd. Dat is een chemisch proces om te bepalen uit welke bestanddelen de bladeren bestaan. Het doel van die analyse is om vast te stellen of er nicotine, neophytadiene en glycerol in de bladeren zit;

4.
test met de rookmachine

De tabak wordt versneden tot sliertjes zoals die ook in een normale sigaret zitten. Die kleine sliertjes worden vervolgens 48 uur in een klimaatkast gezet met een luchtvochtigheid van 60% en met een temperatuur van 22 graden Celsius.

Daarna worden er sigaretten van gemaakt. Die sigaretten worden vervolgens in de rookmachine geplaatst en opgerookt. Er wordt beoordeeld of de sigaret een normale verbranding heeft en of hij snel uitgaat of niet. Als de sigaret in zes tot acht pufjes is opgerookt, is de conclusie dat hij rookbaar is.

Aan de onderzoeksresultaten van die vier analyses tezamen worden vervolgens conclusies verbonden.

De Beurs heeft bij de rechter-commissaris het volgende verklaard over ruwe tabak.

(…)

“Bij ruwe tabak hebben we het over hele tabaksbladeren, van ongeveer 20 bij 30 cm. We kennen twee vormen van ruwe tabak. De eerste is het tabaksblad waar de hoofdnerf nog in zit, dat is de ongestripte tabak. De tweede is het blad waar de hoofdnerf uit is gehaald, de gestripte tabak. Dit is nog steeds ruwe tabak, maar de classificering is anders”.

(…)

“Dus op het moment dat de hoofdnerf uit het tabaksblad is verwijderd, is het een accijnsgoed, mits rookbaar”.

(…)

“Als de hoofdnerf niet verwijderd is voeren wij de rooktest niet uit, dat is niet relevant voor ons”.

(…)

“Zonder de rookmachine kan ik niet vaststellen of het rooktabak is of niet. De vierde stap, de rookmachine, is dus essentieel om vast te stellen of het rooktabak is. Als het niet rookt, is het geen rooktabak”.

(…)

“Er zijn bijvoorbeeld ook kruidenmengsels op de markt, die gerookt kunnen worden. Die bestaan niet uit tabak. Zo heb je ook nicotinepleisters. Het is voor mij wel essentieel om vast te stellen of een product wel of niet tabakskenmerken heeft of niet en daarnaast of het nicotine bevat of niet. De analyses 1 t/ [verdachte] 3 zijn essentieel om vast te stellen of het tabak is of niet. Het is voor ons een totaalplaatje van informatie”.

(…)

Ter terechtzitting van 23 november 2022 heeft De Beurs haar eerdere verklaring, desgevraagd, op een aantal punten nader toegelicht. Zij heeft, kort en zakelijk weergegeven, onder meer verklaard dat:

- de klimaatkast wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat de tabak de gebruikelijke luchtvochtigheid heeft, alvorens de rooktest wordt uitgevoerd. Die luchtvochtigheid is vergelijkbaar met wanneer iemand een sigaret uit een pakje haalt;

- zij inmiddels op de hoogte is van het feit dat glycerol ook van nature voorkomt in tabak, maar dat die hoeveelheid zo miniem is, dat deze niet kan worden gemeten met de testen die het Douane Laboratorium uitvoert.

De rechtbank stelt aan de hand van de verklaringen van de deskundige vast dat de aan- of afwezigheid van de hoofdnerf in de tabak geen doorslaggevend criterium is om vast te stellen of sprake is van rooktabak. Dat criterium wordt, blijkens de verklaring van de deskundige, gehanteerd om te beoordelen of de tabak überhaupt onderzocht dient te worden. De tabak wordt alleen onderzocht als de hoofdnerf is verwijderd. De vraag of het gaat om rooktabak of ruwe tabak wordt vervolgens gebaseerd op de vier analyses die worden uitgevoerd.

De verdediging heeft gesteld dat het Douane Laboratorium de tabak ten behoeve van de uit te voeren analyses zodanig bewerkt dat daarvan rooktabak wordt gemaakt en stelt dat de tabak rookbaar moet zijn, zonder industriële bewerking daarvan, hetgeen door de verwerking tot het laboratorium niet het geval is. Voor zover de verdediging heeft willen betogen dat de werkzaamheden van het Douane Laboratorium gelijk staan aan industriële verwerking van de tabak, is de rechtbank van oordeel dat die stelling onjuist is. Ethanol wordt uitsluitend aan de tabak toegevoegd om de chemische samenstelling van de tabak te kunnen onderzoeken, niet om de samenstelling daarvan te wijzigen. Zoals de deskundige heeft toegelicht, wordt de klimaatkast gebruikt om te bewerkstelligen dat de tabak de normale luchtvochtigheid bevat, vergelijkbaar met wanneer iemand een sigaret uit een pakje zou pakken. Het vervolgens in sliertjes snijden van de tabak kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden gezien als industriële verwerking van de tabak. Evenmin geldt, zoals door de verdediging is gesteld, dat het Douane Laboratorium de tabak niet mocht versnijden om te testen of de bemonsterde tabak rookbaar is. Die aangehaalde beperking heeft uitsluitend betrekking op het op basis van douaneregelingen vaststellen van rooktabak (2403-categorie), waarvan de rechtbank al heeft vastgesteld dat het Douane Labotorium de tabak terecht als 2401 heeft gecategoriseerd.

De rechtbank stelt ook vast dat, anders dan de verdediging heeft betoogd, niet alle tabak rookbaar is. Uit een van de uitgevoerde onderzoeken van het Douane Laboratorium blijkt immers al dat niet altijd de conclusie rookbaar volgt. Op de locatie aan de [adres 2] te Landgraaf werd, naast 487,9 kilo gesneden tabak en 3.240 kilo ontnerfde tabak, ook nog een hoeveelheid van 17.951,9 kilo tabak aangetroffen, die volgens het Douane Laboratorium zonder verdere behandeling niet rookbaar was^[21]. Die tabak heeft het OM niet meegerekend bij de vaststelling van de op de tenlastelegging genoemde hoeveelheid tabak^[22]. De rechtbank stelt verder vast dat niet elke verbranding de kwalificatie rookbaar oplevert. De deskundige heeft daarover verklaard dat wordt gekeken naar een ‘normale verbranding’. De sigaret dient binnen zes tot acht pufjes te kunnen worden opgerookt door de rookmachine om daaraan te kunnen voldoen.

Tot slot merkt de rechtbank op dat de door de verdediging ingenomen stelling dat de deskundige (kennelijk) tot haar conclusie zou zijn gekomen dat sprake is van rooktabak (uitsluitend) omdat de tabaksbladeren van de hoofdnerf zouden zijn ontdaan en die na versnijding rookbaar zijn, onjuist is. Immers, de deskundige heeft nadrukkelijke verklaard dat de vier hiervoor genoemde testen alle tot een positief resultaat moeten leiden, wil zij de conclusie trekken dat daadwerkelijk sprake is van rooktabak. Daaronder is onder andere begrepen dat de tabaksbladeren een (hogere dan van nature aanwezige) hoeveelheid glycol moeten bevatten, waaruit kan worden afgeleid dat sprake is van een toevoeging. Het beroep van de verdediging op de uitspraak van de rechtbank Haarlem van 29 maart 2022 (RBNHO:2022:2907) gaat enkel al om die reden niet op. De rechtbank acht het door het Douane Laboratorium verrichte onderzoek adequaat om de uitleg van ‘rooktabak’ zoals door het HvJ EU in het EKO-arrest aangenomen en voorts zoals bedoeld in artikel 32, eerste lid Wet op de accijns, te kunnen toetsen.

De rechtbank verwerpt, gelet op het vorenstaande, de verweren van de verdediging die zien op de door het Douane Laboratorium uitgevoerde onderzoeken.

Conclusie

De rechtbank stelt, aan de hand van de door het Douane Laboratorium uitgevoerde testen, de resultaten daarvan en de toelichting daarop van De Beurs, vast dat de vanuit Italië ingevoerde tabak, ontnerfde tabak was, dat daarin hoeveelheden glycol werden aangetroffen die niet van nature in deze mate in tabaksbladeren aanwezig zijn en dat de tabak, na versnijding ervan, rookbaar was.

De rechtbank oordeelt, gelet het bovenstaande, dat de vanuit Italië geïmporteerde tabak, gelet op artikel 5 van de richtlijn 201 1/64/EU en het EKO-arrest, dient te worden gekwalificeerd als rooktabak in de zin van artikel 32 van de Wet op de accijns. Dat heeft tot gevolg dat over die tabak accijns had moeten worden betaald en dat deze uitsluitend mocht worden vervaardigd op daartoe aangewezen accijnsgoederenplaatsen.

4.4.3

Ten aanzien van feit 1

4.4.3.1 De pleegplaatsen Lithoijen, Cruquius, Roggel, Stramproy, Landgraaf ( [adres 3] en [adres 2] ) en Eygelshoven

De rechtbank is - met de officier van justitie en de raadsman - van oordeel dat niet wettig en overtuigend bewezen kan worden verklaard dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van het illegaal vervaardigen van rooktabak en/of sigaretten op de locaties in Lithoijen, Cruquius, Roggel, Stramproy en Landgraaf ( [adres 3] ). Uit het dossier en het verhandelde ter terechtzitting is niet gebleken van de voor medeplegen vereiste nauwe en bewuste samenwerking. Niet kan worden vastgesteld dat verdachte een significante intellectuele en/of materiële bijdrage heeft geleverd.

Ten aanzien van de locaties in Landgraaf ( [adres 2] ) en Eygelshoven oordeelt de rechtbank dat niet kan worden vastgesteld dat op die locaties enige werkzaamheden werden uitgevoerd ter vervaardiging van rooktabak en/of sigaretten.

4.4.3.2 Pleegplaatsen Brunssum en Haelen

De rechtbank is, anders dan de officier van justitie, van oordeel dat ook niet wettig en overtuigend bewezen kan worden verklaard dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het illegaal vervaardigen van rooktabak en/of sigaretten op de locaties Haelen en Brunssum.

Zij overweegt daartoe het volgende.

Locatie Haelen

De rechtbank stelt de volgende feiten en omstandigheden vast.

Op de locatie aan de [adres 5] 28 in Haelen werden op 28 oktober 2019 een snijmachine, 15.027,80 kilo nog te versnijden rooktabak en 1.412,40 kilo versneden rooktabak aangetroffen. Uit het dossier volgt dat met name verdachte, maar ook medeverdachte [medeverdachte 3] op de locatie in Haelen aanwezig zijn geweest, dat op de locatie in Haelen gebruik werd gemaakt van een busje van [bedrijf] en dat tussen verdachte en medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] gesprekken hebben plaatsgevonden over de situatie op de betreffende locatie. Tussen 8 en 10 juni 2019 werd de loods leeggeruimd en weer overgedragen aan de verhuurder, waarna de loods in oktober 2019 weer in gebruik werd genomen. Medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] bespraken naar aanleiding van de tijdelijke ontruiming op 8 juni 2019 dat de vrachtwagen niet meer hoefde te komen laden
“na het snijden”. Op 17 juni 2019 bespraken verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] in het kantoor aan de [adres 1] in Eygelshoven de situatie op de locatie in Haelen, nadat de politie, die de locatie kennelijk op het spoor was, van de weg werd gereden en de snijmachine in allerijl uit loods werd weggehaald.

De rechtbank stelt op grond van de bovengenoemde feiten en omstandigheden vast dat de loods op de locatie in Haelen was ingericht als illegale productiehal voor accijnsgoederen. Ook kan worden vastgesteld dat sprake is geweest van een zekere betrokkenheid daarbij van verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] . De rechtbank is echter van oordeel dat uit het dossier niet kan worden afgeleid dat die betrokkenheid zover is gegaan dat van medeplegen kan worden gesproken. Uit het dossier kan niet worden afgeleid dat verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] nauw en bewust hebben samengewerkt met (andere) personen op de locatie in Haelen. De meer faciliterende rol die zij ten aanzien van de locatie in Haelen hebben gehad, is niet voldoende om te kunnen spreken van het medeplegen van het vervaardigen van accijnsgoederen buiten een accijnsgoederenplaats.

Locatie Brunssum

Ten aanzien van de locatie aan [adres 4] te Brunssum stelt de rechtbank de volgende feiten en omstandigheden vast.

Medeverdachte [medeverdachte 2] heeft samen met [naam 2] (hierna: [naam 2] ) de loods op de locatie in Brunssum bezocht en kwam tot de conclusie dat het de perfecte loods was om te snijden. In meerdere afgeluisterde telefoongesprekken tussen verdachte en medeverdachten werd besproken dat in de loods tabak kon worden versneden. [naam 2] had, vanwege een mislukte deal met een nachtclub in Sofia (Bulgarije) een schuld bij verdachte en medeverdachte [medeverdachte 2] en die schuld moest hij snel inlossen. Ter terechtzitting van 23 november 2022 heeft medeverdachte [medeverdachte 2] verklaard dat in de loods in Brunssum weliswaar een tabak-snijmachine stond, maar dat die niet functioneerde. Ook heeft hij erkend dat tussen verdachte en medeverdachten meerdere gesprekken werden gevoerd over het versnijden van tabak in Brunssum. [naam 2] zou daarmee mogelijk snel zijn schuld terug kunnen betalen. Volgens medeverdachte [medeverdachte 2] waren al die gesprekken echter niet serieus en is het niet tot uitvoering van de plannen gekomen. Ze kwamen keer op keer tot de conclusie dat ze geen tabak moesten gaan versnijden, omdat ze wilden dat de handel legaal bleef.

De rechtbank stelt op grond van het dossier vast dat er aanwijzingen zijn voor het oordeel dat in de loods in Brunssum tabak werd versneden. De rechtbank is echter van oordeel dat, ook in geval van de locatie in Brunssum, de betrokkenheid van verdachte en medeverdachten niet bewijsbaar zover is gegaan, dat kan worden gesproken van een, voor medeplegen vereiste, nauwe en bewuste samenwerking.

4.4.3.3 Conclusie

De rechtbank is van oordeel dat verdachte zich niet heeft schuldig gemaakt een het medeplegen van het vervaardigen van accijnsgoederen buiten een accijnsgoederenplaats.

De rechtbank zal verdachte dan ook vrijspreken van het onder 1 ten laste gelegde feit.

Nu verdachte wordt vrijgesproken van het onder feit 1 ten laste gelegde, ziet de rechtbank reeds daarom geen reden om het voorwaardelijk verzoek tot het horen van [naam 2] als getuige toe te wijzen.

4.4.4

Ten aanzien van feit 2

4.4.4.1 De pleegplaatsen te Landgraaf ( [adres 3] ), Brunssum, Lithoijen, Haelen, Cruquius, Roggel en Stramproy

De rechtbank is - met de officier van justitie en de raadsman - van oordeel dat niet wettig en overtuigend bewezen kan worden verklaard dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van het illegaal voorhanden hebben van rooktabak ten aanzien van de locaties te Landgraaf ( [adres 3] ), Brunssum, Lithoijen, Haelen, Cruquius, Roggel en Stramproy.

4.4.4.2 Pleegplaatsen Landgraaf ( [adres 2] ) en Eygelshoven

De rechtbank stelt voorop dat uit het hiervoor overwogene blijkt dat de uit Italië afkomstige tabak, die in de loodsen aan de [adres 2] te Landgraaf en de [adres 1] te Eygelshoven en op de locaties in Brunssum, Haelen, Roggel en Stramproy werd aangetroffen, moet worden gekwalificeerd als rooktabak^[23]. De officier van justitie heeft gesteld, en die stelling is door de verdediging niet betwist, dat alle tabak die werd geleverd door [bedrijf 3] . soortgelijk was aan de tabak die in beslag werd genomen, afgezien van een hoeveelheid tabak die in beslag werd genomen op de locatie aan de [adres 2] te Landgraaf. Die tabak was, anders dan de rest van de aangetroffen tabak, verpakt in jute zakken en was duidelijk te onderscheiden van de rest^[24]. De rechtbank stelt, gelet op het vorenstaande, vast dat [bedrijf 3] . 553.080,00 kilo rooktabak heeft geleverd op de locaties aan de [adres 2] te Landgraaf en de [adres 1] te Eygelshoven.

Medeplegen

Ter terechtzitting van 30 november 2022 heeft de raadsman bevestigd dat tussen verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] sprake was van een samenwerkingsverband, dat was gericht op de handel in tabak^[25]. Zij hebben daartoe nauw en bewust samengewerkt. Medeverdachte [medeverdachte 1] zorgde via zijn bedrijf [bedrijf 2] voor de aankoop van de tabak uit Italië, medeverdachte [medeverdachte 2] regelde de opslag en het tansport daarvan, verdachte nam de verkoop van tabak aan derden en de in- en verkoop van snijmachines voor zijn rekening en medeverdachte [medeverdachte 3] was verantwoordelijk voor het technische aspect en het onderhoud van de machines^[26]. Over aangekochte tabak werd geen accijns afgedragen, omdat deze tabak vanuit Italië werd verkocht als zijnde ruwe tabak. De kern van het samenwerkingsverband bestond uit verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2]^[27]. Zij deelden de kosten en verdeelden de opbrengt^[28]. Medeverdachte [medeverdachte 3] werd voor zijn de reparaties van machines contant betaald door verdachte^[29].

Het feit dat sprake was van een samenwerkingsverband, leidt, in samenhang bezien met het oordeel dat alle tabak die werd geleverd vanuit Italië als rooktabak moet worden gekwalificeerd, tot de conclusie dat verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] tezamen en in vereniging rooktabak voorhanden hebben gehad op de locaties in Landgraaf en Eygelshoven, waarover geen accijns werd geheven.

Opzet

De rechtbank ziet zich vervolgens voor de vraag gesteld of wettig en overtuigend bewezen kan worden dat verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] zich opzettelijk schuldig hebben gemaakt aan het tezamen en in vereniging voorhanden hebben van rooktabak.

De rechtbank stelt op grond van het dossier en het verhandelde ter terechtzitting vast dat verdachte en zijn medeverdachten een businessmodel hanteerden, waarmee zij tegemoet wilden komen aan de wensen van hun afnemers. Aan potentiële afnemers werd als service geboden dat de tabak contant kon worden afgerekend^[30], terwijl dat niet gebruikelijk is voor legale sigarettenproducenten. De tabak werd vervolgens vanuit de loods in Landgraaf en later vanuit de loods in Eygelshoven vervoerd naar verschillende locaties waar de FIOD in een later stadium tabak-snijmachines en illegale sigarettenfabrieken heeft aangetroffen. De contante betalingen die verdachte en medeverdachten ontvingen, werden gestort op rekeningen van medeverdachte [medeverdachte 2] en zijn bedrijf. Eerst op bankrekeningen in Nederland en later op Poolse rekeningen van medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] in Polen^[31]. De rechtbank stelt verder vast dat geen facturen werden opgemaakt met betrekking tot de verkoop van de tabak en dat gebruik werd gemaakt van valse CMR vrachtbrieven, waarover onder de bespreking van feit 3 meer. Verdachte en zijn medeverdachten spraken, getuige de vele opgenomen gesprekken in het dossier, veelvuldig met elkaar over hun werkwijze en wat de beste aanpak was. Zo werd onder meer afgesproken dat de vrachtwagens met tabak niet door Duitsland mochten rijden, maar via Frankrijk moesten komen, omdat de gewijzigde regelgeving in Duitsland problemen in de vorm van boetes zou kunnen opleveren^[32].

De rechtbank is van oordeel dat uit de werkwijze van verdachten kan worden afgeleid dat zij wisten dat zij tabak leverden aan afnemers die niet volgens de geldende wet- en regelgeving werkten. Het samenwerkingsverband heeft in dat opzicht de illegale vervaardiging van accijnsgoederen opzettelijk gefaciliteerd. Hoewel de rechtbank van oordeel is dat de werkwijze van verdachte en medeverdachten aanleiding geeft om te vermoeden dat verdachten niet (met zekerheid) wisten dat zij handelden in rooktabak, is zij van oordeel dat verdachten bewust de aanmerkelijke kans hebben aanvaard dat zij rooktabak en daarmee illegaal accijnsgoederen voorhanden hebben gehad. De rechtbank is met andere woorden van oordeel dat wat betreft het illegaal voorhanden hebben van accijnsgoederen sprake is van opzet in voorwaardelijke zin. Zij overweegt daarover het volgende.

Van verdachten mocht, nu zij bedrijfsmatig handelden vanuit een professioneel opgezette organisatie, worden verwacht dat zij zich ervan zouden vergewissen dat hun handel legaal was volgens de Nederlandse accijnswetgeving, voordat zij daaraan begonnen. Dat geldt te meer nu het verdachten bekend was dat regelgeving over het invoeren van tabak per land kan verschillen. Van onderzoek vooraf en van advies van een onafhankelijke deskundige is echter niet gebleken. Verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] hebben, naar het oordeel van de rechtbank, met hun handelwijze bewust de scheidslijn opgezocht tussen wat wel en niet is toegestaan en hebben zich, toen zij werden geconfronteerd met het feit dat hun handel strafbaar was, willen verschuilen achter hun onwetendheid. De rechtbank is, gelet op het vorenstaande, echter van oordeel dat verdachten zich niet kunnen disculperen met een beroep op hun gebrek aan wetenschap.

4.4.4.3 De pleegperiode

De rechtbank stelt vast dat de eerste levering rooktabak vanuit Italië plaatsvond op

20 juli 2018^[33]. De rechtbank is, gelet daarop, van oordeel dat de pleegperiode voor wat betreft dit feit moet worden beperkt tot de periode van 20 juli 2018 tot en met

28 oktober 2019.

4.4.4.4 Conclusie

De rechtbank komt tot een bewezenverklaring van het ten laste gelegde onder feit 2, voor zover het betreft de pleegplaatsen Landgraaf ( [adres 2] ) en Eygelshoven voor de periode van 20 juli 2018 tot en met 28 oktober 2019. Verdachte heeft in die periode op die locaties, tezamen en in vereniging met anderen, rooktabak voorhanden gehad, terwijl die tabak niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet op de accijns in de heffing was betrokken. Deze locaties konden niet worden aangemerkt als accijnsgoederenplaatsen in de zin van de Wet op de accijns.^[34]

De rechtbank zal verdachte ten aanzien van de overige pleegplaatsen vrijspreken.

4.4.5

Ten aanzien van feit 3

Om tot een bewezenverklaring van feit 3 te komen moet aan de volgende drie voorwaarden worden voldaan.

er moet sprake zijn geweest van een organisatie;

die organisatie moet tot oogmerk hebben gehad het plegen van misdrijven;

verdachte moet aan die organisatie hebben deelgenomen.

4.4.5.1 De organisatie

Volgens vaste jurisprudentie moet onder een organisatie worden verstaan een samenwerkingsverband tussen twee of meer (rechts)personen met een zekere duurzaamheid en structuur.

De rechtbank stelt vast, en dat wordt door de verdediging ook niet betwist, dat sprake was van een samenwerkingsverband met een zekere duurzaamheid tussen verdachte en de medeverdachten [medeverdachte 2] , [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3]^[35]. In de organisatie was sprake van een vaste, onderlinge rolverdeling. Medeverdachte [medeverdachte 1] was verantwoordelijk voor de aankoop van tabak, medeverdachte [medeverdachte 2] nam het transport en de opslag voor zijn rekening, verdachte verkocht de aangekochte rooktabak en nam de in- en verkoop van snijmachines voor zijn rekening en medeverdachte [medeverdachte 3] onderhield de (snij)machines^[36]. Ook werden afspraken gemaakt over de verdeling van de kosten. Medeverdachte [medeverdachte 1] heeft een kostenoverzicht gemaakt, waarin de kosten vanaf februari 2017 worden verdeeld^[37]. In dat overzicht werden “ [bedrijf 2] ”, “ [medeverdachte 2] ” ( [medeverdachte 2] ) en “ [lettercombinatie] ” opgenomen, waarbij de “ [verdachte] ” staat voor [verdachte] (verdachte) en de “ [medeverdachte 3] ” voor [medeverdachte 3] , de (tweede) voornaam van medeverdachte [medeverdachte 3]^[38]. Dat kostenoverzicht werd door medeverdachte [medeverdachte 1] op

28 april 2017 verzonden naar medeverdachte [medeverdachte 3] , met (onder andere) verdachte in CC, met het verzoek om het overzicht te bespreken met verdachte en, de verder onbekend gebleven, [naam 3]^[39].

4.4.5.2 Die organisatie had tot oogmerk het plegen van misdrijven

Het oogmerk van het gestructureerde samenwerkingsverband moet (mede) gericht zijn op het gedurende enige tijd plegen van misdrijven. Voor bewijs van het bestanddeel “oogmerk” zal onder meer betekenis kunnen toekomen aan misdrijven die in het kader van de organisatie reeds zijn gepleegd, aan het meer duurzaam of gestructureerde karakter van de samenwerking, zoals daarvan kan blijken uit de onderlinge verdeling van werkzaamheden of onderlinge afstemming van activiteiten van deelnemers binnen de organisatie met het oog op het bereiken van het gemeenschappelijke doel van de organisatie, en, meer algemeen, aan de planmatigheid of stelselmatigheid van de met het oog op dit doel verrichte activiteiten van deelnemers binnen de organisatie.

Oogmerk: de illegale handel in (rook)tabak

De rechtbank is van oordeel dat het samenwerkingsverband waar verdachte en zijn medeverdachten toe behoorden tot oogmerk had het verkopen van tabak en het faciliteren van de illegale sigarettenproducenten door het leveren van grondstoffen en het plaatsen en onderhouden van machines voor het snijden van tabak. De rechtbank overweegt daartoe het volgende.

Het samenwerkingsverband heeft opzettelijk en structureel grote hoeveelheden tabak vanuit Indonesië, Bulgarije en, met name, uit Italië geïmporteerd. Een groot deel van die tabak kon worden gekwalificeerd als rooktabak. De tabak werd vervolgens verkocht en geleverd aan afnemers die zich bezighielden met het vervaardigen van accijnsgoederen buiten een accijnsgoederenplaats, onder meer op de locaties aan de [adres 5] in Haelen^[40]en de [adres 5] in Stramproy^[41]. Ook werden op verschillende locaties tabak-snijmachines geplaatst, onder andere op de locatie aan [adres 4] in Brunssum^[42].

Valsheid in geschrift

Naast bovengenoemde misdrijven heeft de organisatie ook gebruik gemaakt van valse documenten. Zo werden valse documenten opgemaakt om de aanwezigheid van grote geldbedragen te kunnen verklaren en werd gebruik gemaakt van valse CMR vrachtbrieven.

Geantedateerde brief

De rechtbank verwijst allereerst naar de vonnissen van vandaag (met parketnummers 08/996038-18 en 08/996037-18) waarbij medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] zijn veroordeeld voor valsheid in geschrift. Zij hebben een geantedateerde brief voorhanden gehad en/of gebruikt om tegenover de ING bank de contante stortingen op rekening aan medeverdachte [medeverdachte 2] te verklaren.

Valse geldleningsovereenkomst tussen [bedrijf 2] en medeverdachte [verdachte]

De rechtbank stelt vast dat tussen verdachte en [bedrijf 2] een valse geldleningsovereenkomst werd opgemaakt. Ook deze overeenkomst had tot doel de aanwezigheid van een groot geldbedrag te verklaren. De rechtbank overweegt het volgende.

Op 27 februari 2019 vond een telefoongesprek plaats tussen medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] . Medeverdachte [medeverdachte 2] vraagt in dat gesprek aan medeverdachte [medeverdachte 1] of hij een document kan maken waaruit blijkt dat [bedrijf 2] verdachte € 50,000,00 leent, omdat hij denkt dat dat bedrag verantwoord moet worden. Medeverdachte [medeverdachte 1] laat vervolgens weten dat dat geen probleem is en medeverdachte [medeverdachte 2] reageert daarop door te zeggen dat medeverdachte [medeverdachte 1] een foto van de overeenkomst moet maken en die naar hem of naar [medeverdachte 3] , medeverdachte [medeverdachte 3] , moet sturen^[43]. Tijdens een doorzoeking in de woning van verdachte wordt vervolgens een verklaring met betrekking tot een geldlening van [bedrijf 2] aan verdachte aangetroffen^[44]. In de woning van medeverdachte [medeverdachte 3] werd een vrijwel identiek exemplaar van die verklaring aangetroffen^[45]. Dat betrof een Word-document. In de documenteigenschappen is 23 april 2019 vermeld als de datum waarop het document is aangemaakt en het laatst is gewijzigd. Als auteur en degene die het document het laatst heeft gewijzigd, is “ [medeverdachte 3] ” vermeld, de voornaam van medeverdachte [medeverdachte 3] . Verder is in het document te zien dat de logo's en de handtekening en stempel afbeeldingen betreffen, die in het document zijn geplakt^[46]. In de telefoon van verdachte is na zijn aanhouding nog een derde versie van de verklaring aangetroffen^[47]. Die verklaring werd ook in een telefoon van medeverdachte [medeverdachte 1] aangetroffen en deze werd op 28 februari 2019 via Whatsapp verzonden naar de telefoonnummers die in gebruik waren bij verdachte en medeverdachte [medeverdachte 2] . Opvallend is dat verklaring die in de telefoons van medeverdachten [verdachte] en [medeverdachte 1] is aangetroffen, uiterst eenvoudig is opgesteld. Een nadere specificatie van de leningnemer ontbreekt. Alleen zijn naam is vermeld ( [verdachte] ). Ook zijn er geen voorwaarden aan de lening gesteld, zoals een termijn waarbinnen deze moet worden afgelost. De rechtbank stelt vast dat medeverdachte [medeverdachte 3] de verklaring heeft bewerkt door het adres van medeverdachte [verdachte] (overigens zonder plaatsnaam), zijn ID-kaartnummer, een geldigheidsduur, een rentepercentage, de plaats waar het document zou zijn opgemaakt en de handtekening van Webster en de stempel en het logo van [bedrijf 2] toe te voegen.

Valse CMR vrachtbrieven

In het dossier is te lezen dat op de vrachtbrieven, die in het dossier zijn te vinden onder de documentnamen DOC-187^[48]en DOC-188^[49], het adres van [bedrijf] onjuist is vermeld. Ook is op beide vrachtbrieven vermeld dat de tabak bestemd is voor [bedrijf 5] (hierna: [bedrijf 5] ) in Vilnius (Litouwen). Het op de CMR vrachtbrieven vermelde ontvangstadres, blijkt echter niet de fabriek van [bedrijf 5] te zijn, maar het hoofdkantoor in Vilnius^[50]. Een medewerker van [bedrijf 6] heeft, desgevraagd, bovendien laten weten dat de betreffende zendingen met tabak, zowel op het adres van het hoofdkantoor als op het adres van de fabriek van [bedrijf 5] in Vilnius, niet werden geleverd^[51]. Ook werd gezien dat het voertuig met het kenteken [kenteken 2] , dat op de CMR vachtbrief onder documentnaam DOC-188 in het dossier te vinden is, op 5 juni 2018 vanaf het terrein aan de

[adres 2] te Landgraaf is vertrokken en vervolgens naar het adres [adres 6] te Lithoijen is gereden^[52]. Op het laatstgenoemde adres is op 3 oktober 2018 een in werking zijnde illegale sigarettenfabriek aangetroffen^[53]. Verder blijkt uit OVC gesprekken dat chauffeurs vrachtbrieven CMR meekregen en dat medeverdachte [medeverdachte 2] opdracht gaf deze na aflevering van de vracht (tabak) op de plaats van bestemming te vernietigen^[54].

De rechtbank is van oordeel dat, gelet op de hierboven vastgestelde feiten en omstandigheden, valse CMR vrachtbrieven werden meegegeven met de chauffeurs van de vrachtauto's die tabak hebben geladen bij [bedrijf] en dat deze vrachtbrieven uitsluitend dienden ter dekking van de lading bij een eventuele controle onderweg.

Gewoontewitwassen

Uit onderzoek is voorts naar voren gekomen dat het samenwerkingsverband van verdachten grote contante geldbedragen aannam als betaling voor geleverde tabak, terwijl er van deze leveranties geen facturen werden opgemaakt en die leveranties gepaard gingen met voormelde valse CMR’s, en dat die bedragen op verschillende rekeningen in het begin in Nederland en later Polen werden gestort. Van daaruit werd het geld overgeboekt naar andere bankrekeningen. De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat het oogmerk van de organisatie zich ook richtte op gewoontewitwassen.

4.4.5.3 De rol van verdachte in de organisatie

Van deelneming aan een organisatie als bedoeld in artikel 140 Sr kan slechts dan sprake zijn indien verdachte:

behoort tot het samenwerkingsverband;

een aandeel heeft in, dan wel ondersteunt, gedragingen die strekken tot of rechtstreeks verband houden met de verwezenlijking van het oogmerk van de organisatie.

Zoals hiervoor overwogen, maakte verdachte deel uit van de kern van het samenwerkingsverband. Hij heeft de verkoop van de tabak en de in- en verkoop van

tabak-snijmachines voor zijn rekening genomen en heeft contante geldbedragen gestort op de rekeningen bij de Millennium Bank in Polen ten name van medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] . Ook heeft hij actief een bijdrage geleverd aan het plegen van valsheid in geschrift. Verdachte heeft daarmee een aandeel gehad dat rechtstreeks verband hield met verwezenlijking van het oogmerk van de organisatie.

4.4.5.4 Conclusie

De rechtbank komt tot een bewezenverklaring van het ten laste gelegde onder feit 3.

4.4.6

Ten aanzien van feit 4

4.4.6.1 Juridisch kader witwassen

Om tot een bewezenverklaring van witwassen te komen, is vereist dat vast komt te staan dat de geldbedragen waarop de verdenking van witwassen betrekking heeft uit misdrijf afkomstig zijn, dat verdachte van die criminele herkomst op de hoogte was en dat verdachte witwashandelingen heeft verricht. Niet is vereist dat exact kan worden aangegeven uit welk

misdrijf de gelden afkomstig zijn en door wie, wanneer en waar dit misdrijf concreet werd gepleegd.

Van misdrijf afkomstig

Het samenwerkingsverband van verdachte en zijn medeverdachten nam vanaf februari 2017^[55]deel aan de handel in accijnsgoederen. Er werd, zoals hiervoor ook overwogen, tabak (vanaf juli 2018 accijnsplichtige rooktabak) ingekocht en die tabak werd opgeslagen en vervolgens doorverkocht aan illegale producenten van accijnsgoederen. De tabak uit Italië werd op meerdere locaties aangetroffen, waaronder op de locaties in Brunssum, Haelen, Roggel en Stramproy^[56]. Ook werden op verschillende locaties sigaretten^[57], machines voor het versnijden van en/of het produceren van tabak^[58]en een in werking zijnde sigarettenfabriek aangetroffen^[59]. Het samenwerkingsverband was betrokken bij de plaatsing van tabak-snijmachines op die locaties^[60]en verdachten namen, als service voor hun afnemers, contante geldbedragen aan en leverden de tabak zonder factuur^[61]. De rechtbank is van oordeel dat uit het bovenstaande kan worden afgeleid dat verdachten op de hoogte waren van het feit dat de contante geldbedragen die zij met de handel in tabak verdienden uit misdrijf afkomstig waren.

Witwashandelingen

Uit onderzoek is naar voren gekomen dat het samenwerkingsverband van verdachten grote contante geldbedragen aannam en dat die bedragen op verschillende rekeningen in Nederland en Polen werden gestort. Op de tenlastelegging zijn een aantal bedragen genoemd. De rechtbank overweegt ten aanzien van die bedragen het volgende.

De geldbedragen van € 113.750,00 en € 52.370,00

In de periode van 27 december 2016 tot en met 22 januari 2018 vinden op de privérekening van medeverdachte [medeverdachte 2] bij de ING Bank, eindigend op [rekeningnummer 1] , onder meer negen contante stortingen plaats met een totaalbedrag van € 113.750,00^[62]. Een groot deel van die contante stortingen, namelijk een bedrag van € 107.470,00, werd na ontvangst vrijwel direct overgemaakt naar rekeningen in het buitenland, waarvan een bedrag van € 78.470,00 naar [bedrijf 2]^[63].

In de periode van 6 oktober 2017 tot en met 30 januari 2018 werden drie contante bedragen, met een totaalbedrag van € 52.370,00, gestort op de rekening van de ING Bank op naam van [bedrijf]^[64]. Een deel van die bedragen werd diezelfde dag nog overgemaakt naar een bankrekening van [bedrijf] bij de Volksbank en naar een rekeningnummer in Slowakije op naam van [naam 4] , die in verband kan worden gebracht met de productie van illegale sigaretten^[65].

De rechtbank stelt op basis van het vorengaande vast dat verdachte de contante bedragen, die op zijn privérekening en op de bankrekening van [bedrijf] werden gestort, heeft omgezet van contant naar bancair en de bedragen vervolgens grotendeels heeft overgedragen aan, onder meer, [bedrijf 2] en een andere bankrekening van [bedrijf] .

Het geldbedrag van € 59.025,00

In de periode van 19 mei 2017 tot en met 1 juni 2018 zijn meerdere contante bedragen gestort op de rekening van [bedrijf] bij de Volksbank^[66], waarvan sommige in coupures van

€ 500,00. In totaal gaat het om een bedrag van € 59.025,00. Een deel van die bedragen werd overgedragen aan derden^[67].

De rechtbank stelt vast dat verdachte de contante bedragen heeft omgezet van contant naar bancair en dat hij een deel van die bedragen heeft overgedragen aan derden.

Van geen van voornoemde bedragen is door verdachte een verifieerbare verklaring gegeven waaruit de legale herkomst kan blijken.

Het geldbedrag van AED 1.256.426,00 (€ 306.926,42 euro)

Op een computer, aangetroffen in de verblijfplaats van medeverdachte [medeverdachte 1] , zijn bankafschriften op zijn naam gevonden. Het gaat om een rekening bij de Abu Dhabi Commercial Bank (eindigend op [rekeningnummer 5] ). Op de afschriften uit de periode april 2018 tot en met februari 2019 zijn diverse contante stortingen te zien die vervolgens vrijwel direct worden doorgeboekt naar [bedrijf 2]^[68].

De rechtbank acht het, gelet op de periode van de overboekingen en het doorboeken naar [bedrijf 2] , aannemelijk dat deze bedragen direct verband houden met de handel in illegale rooktabak die van [bedrijf 3] . betrokken werd. Dat geldt ook voor de hierna volgende op de tenlastelegging vermelde bedragen.

De rechtbank stelt vast dat medeverdachte [medeverdachte 1] de contante stortingen heeft omgezet van contant naar bancair en dat hij de bedragen vervolgens heeft overgedragen aan [bedrijf 2] .

Het geldbedrag van € 912.900,00 euro

In de periode van 12 juni 2018 tot en met 30 juli 2019 is een aanzienlijke hoeveelheid contante stortingen gedaan op de rekening van medeverdachte [medeverdachte 2] bij de Poolse Millennium Bank, eindigend op [rekeningnummer 9]^[69]. Die stortingen zijn niet alleen verricht door medeverdachte [medeverdachte 2] , maar ook door verdachte. In totaal werd een bedrag van

€ 767.400,00 gestort. Vrijwel direct nadat de bedragen op de rekening werden gestort, werden ze overgemaakt naar [bedrijf 2] . Een groot deel van dat bedrag werd vervolgens gebruikt om, in opdracht van [bedrijf 2] , rekeningen te betalen van [bedrijf 3] of [bedrijf 3] ., de leverancier van de tabak^[70].

De rechtbank stelt vast dat de geldbedragen die werden gestort, door verdachte en medeverdachte [medeverdachte 2] werden omgezet van contant naar bancair, waarna het werd overgedragen aan [bedrijf 2] , het bedrijf van medeverdachte [medeverdachte 1] , die het geld vervolgens heeft gebruikt ten behoeve van het samenwerkingsverband van verdachten.

Het geldbedrag van € 15.100,00

In de verblijfplaats van verdachte en medeverdachte [medeverdachte 3] aan de [woonplaats 2] werd een stortingsbewijs aangetroffen van een contante storting van € 15.100,00 op de rekening van medeverdachte [medeverdachte 1] bij de Millenium Bank in Polen, eindigend op [rekeningnummer 10]^[71]. Het stortingsbewijs is ondertekend met “ [verdachte] . [verdachte] ” en als datum is vermeld 30 maart 2019. Op diezelfde dag heeft vanaf de rekening van medeverdachte [medeverdachte 1] (eindigend op [rekeningnummer 10] ) een betaling plaatsgevonden van € 15.080,00 aan [bedrijf 3]^[72].

De rechtbank stelt vast dat verdachte het bedrag van € 15.100 heeft omgezet van contant naar bancair en dat het vervolgens werd overgeboekt naar [bedrijf 3] .

Het geldbedrag van € 40.000,00 euro

Op stortingsbewijzen, die werden aangetroffen op de telefoon van verdachte, is te lezen dat hij geldbedragen heeft gestort op de bankrekening van medeverdachte [medeverdachte 1] bij de Millenium Bank, eindigend op [rekeningnummer 10]^[73]. Op 16 april 2019 werd € 24.000,00 contant gestort en op 17 mei 2019 € 16.000,00.

De rechtbank stelt van dat verdachte het totaalbedrag van € 40.000,00 heeft omgezet van contant naar bancair door het op rekening van medeverdachte [medeverdachte 1] te storten.

Naast contante stortingen op verschillende bankrekeningen van medeverdachten [medeverdachte 2] of [medeverdachte 1] , wordt op de tenlastelegging van verdachte nog bedragen van € 50.000,00,

€ 40.000,00, 36.000,00 Poolse Zloty en € 21.160,00 euro en een Mercedes Benz genoemd.

Het geldbedrag van € 50.000,00

Uit twee Engelstalige overeenkomsten, gedateerd 12 juli 2018, leidt de rechtbank af dat zowel verdachte als medeverdachte [medeverdachte 2] elk een bedrag van € 50.000,00 als lening hebben verstrekt aan [naam 2]^[74]. Verdachte heeft verklaard dat hij het geldbedrag van

€ 50.000,00 contant aan [naam 2] heeft gegeven om te kunnen investeren in een nachtclub in Sofia in Bulgarije^[75]. Uit het dossier kan worden afgeleid dat medeverdachte [medeverdachte 2] ook ten minste een bedrag van € 50.000,00 in een nachtclub in Sofia heeft geïnvesteerd^[76]. Ter terechtzitting heeft verdachte verklaard dat hij € 10.000,00 eigen geld aan [naam 2] heeft geleend en dat hij € 40.000,00 had ontvangen van twee Russische afnemers van tabak. Het ging om een tabakstransport vanuit Italië.

De rechtbank overweegt dat het, gelet op de verklaring van verdachte bezien in samenhang met het dossier, niet anders kan dan dat ook het bedrag van € 50.000,00, dat verdachte heeft uitgeleend van misdrijf afkomstig was.

De rechtbank stelt verder vast dat verdachte het geld dat hij heeft geleend aan [naam 2] aan hem heeft overgedragen. [naam 2] heeft het geld vervolgens gebruikt door het te investeren in een nachtclub in Sofia.

Het geldbedrag van € 40.000 en/of een Mercedes Benz.

In de woning van verdachte werden vier facturen gevonden die betrekking hebben op de aankoop van een Mercedes-Benz S560 4Matic ( [registratiecode] ). De

facturen zijn afkomstig van het Tsjechische autobedrijf [bedrijf 7] . te Praag en zijn geadresseerd aan “ [verdachte] ”. De facturen zijn alle vier opgemaakt voor
€ 10.000,00 en gedateerd 18, 19, 20 en 21 februari 2019. Aan elke factuur is een ontvangstbewijs gehecht, waarop is vermeld dat een bedrag van € 10.000,00 contant is betaald^[77]. Bij de FIOD heeft verdachte verklaard dat hij de auto heeft betaald met contant geld^[78].

Verdachte heeft ter terechtzitting in eerste instantie verklaard dat hij het bedrag van

€ 40.000,00 geleend had van medeverdachte [medeverdachte 1] en dat hij van dat geld in Tsjechië een Mercedes Benz heeft gekocht.^[79]Medeverdachte [medeverdachte 1] heeft echter verklaard dat het geldbedrag verdachte toekwam^[80]. Op de daarop volgende vraag van de voorzitter of het geld zijn aandeel vanuit de onderneming was, verklaarde verdachte dat dat misschien wel het geval was^[81].

De rechtbank overweegt dat de verklaring, die verdachte in eerste instantie heeft afgelegd, niet juist is en stelt vast dat het geldbedrag afkomstig was uit de illegale handel in rooktabak.

De rechtbank stelt verder vast dat verdachte het geldbedrag van € 40.000,00 heeft omgezet door daarvan een Mercedes Benz te kopen.

Het geldbedrag van 36.000,00 Poolse Zloty

Op 16 april 2019 is een contant bedrag van 36.000,00 Poolse Zloty op de bankrekening van verdachte bij de Millennium Bank in Polen gestort^[82]. Op het stortingsbewijs is “ [verdachte] . [verdachte] ” te lezen. Vrijwel direct na het storten van voornoemd bedrag wordt een iets lager bedrag overgemaakt aan de Poolse Belastingdienst, ter betaling van accijns^[83]. Op het bij de overboeking behorende afschrift is te zien dat een VIN, dat wil zeggen een chassisnummer, wordt vermeld. Dat nummer kan worden gekoppeld aan de hiervoor besproken Mercedes Benz die in Tsjechië werd aangeschaft^[84]. Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij zich niet kan herinneren waar het geldbedrag vandaan kwam^[85]. Hij heeft daarvoor dan ook geen verklaring kunnen geven.

De rechtbank stelt vast dat geen concrete en verifieerbare verklaring is gegeven ten aanzien van de herkomst van het contante geldbedrag. Naar het oordeel van de rechtbank kan het, gelet op het voorgaande bezien in samenhang met het dossier, niet anders dan dat het contante geldbedrag van enig misdrijf afkomstig is.

De rechtbank stelt vast dat verdachte het geldbedrag heeft omgezet van contant naar bancair en dat hij het vervolgens heeft overdragen aan een derde.

Het geldbedrag € 21.160,00

Bij zijn aanhouding op 28 oktober 2019 werd bij verdachte een contant geldbedrag van

€ 21.160,00 aangetroffen^[86]. Ter terechtzitting van 29 november 2022 heeft verdachte verklaard dat het geld van hem privé was. Hij heeft dat naar eigen zeggen verdiend met werkzaamheden als tolk in Duitsland^[87]. Verdachte had het geld bij zich, omdat hij niet beschikt over een bankpas en dus contant geld nodig heeft als hij in Nederland is.

Medeplegen

De rechtbank is van oordeel dat verdachte zich, tezamen en in vereniging met medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] , schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van witwassen van de op de tenlastelegging genoemde bedragen waarbij hij concrete betrokkenheid had, maar ook van de overige bedragen. De rechtbank overweegt daartoe dat verdachte en medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] handelden vanuit een gezamenlijke onderneming. Zij deelden alle drie in de winst. Het businessmodel van die onderneming was zo ingericht dat afnemers contant betaalden, waarna die contante geldbedragen, eerst in Nederland en later in Polen, door verdachte, maar ook door medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] , op bankrekeningen van de medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] werden gestort. De gelden werden vervolgens grotendeels overgemaakt aan [bedrijf 2] om opnieuw te investeren in tabak, althans werden zij direct bancair gebruikt om nieuwe bestellingen bij [bedrijf 3] . of [bedrijf 3] te voldoen.

Gewoontewitwassen

Gelet op de frequentie, duur en omvang van het witwassen en het daaruit voortvloeiende structurele karakter van de geldstromen acht de rechtbank bewezen dat verdachte en medeverdachten van het plegen van witwassen een gewoonte hebben gemaakt.

4.4.6.3 Conclusie

Uit de bewijsmiddelen zoals hiervoor weergegeven, blijkt dat verdachte zich heeft schuldig gemaakt aan het medeplegen van gewoontewitwassen. De rechtbank komt dan ook tot een bewezenverklaring van het onder feit 4 ten laste gelegde.

De rechtbank is van oordeel dat geen sprake is geweest van verhullende en verbergende handelingen, zodat zij verdachte van die onderdelen van de tenlastelegging zal vrijspreken.

4.4.7

Ten aanzien van feit 5

De rechtbank stelt de volgende feiten en omstandigheden vast.

Bij zijn aanhouding werd bij verdachte (onder meer) een Oekraïens rijbewijs aangetroffen. Op het rijbewijs is een pasfoto van verdachte weergegeven en zijn de naam en geboortedatum van verdachte vermeld. Ook is te lezen dat het rijbewijs is afgegeven op

27 juni 2012 en dat het geldig is tot 27 juni 2062^[88]. De Oekraïense autoriteiten hebben verklaard dat het rijbewijs van verdachte in bezit had, met het nummer [rijbewijsnummer] , uitgegeven werd aan een vrouw en dat het vermoedelijk vals of vervalst is^[89]. Verdachte heeft tijdens zijn verhoor bij de FIOD het volgende verklaard:
“Het Oekraïense rijbewijs blijkt vervalst te zijn. Dit wist ik niet. Ik heb mijn rijbewijs daar gewoon opgehaald bij een rijschool en betaald. Overigens speelde dit 25 jaar geleden^[90].”

Ter terechtzitting van 23 november 2022 heeft verdachte verklaard dat hij het rijbewijs heeft opgehaald bij een overheidsinstantie^[91].

De rechtbank merkt op dat de
‘Siena Information Exchange message’uit Oekraïne moet worden gekwalificeerd als een ‘schriftelijk bescheid’. De rechtbank is van oordeel dat uit dat bericht, bezien in samenhang met de wisselende verklaringen van verdachte over de herkomst van het rijbewijs, dat rijbewijs een vals of vervalst document is. De wisselende verklaringen die verdachte over de herkomst van het rijbewijs heeft afgelegd en het feit dat hij ter terechtzitting desgevraagd niet verifieerbaar kon aangeven hoe en wanneer hij in het bezit van het rijbewijs is gekomen, maken vervolgens dat de rechtbank de overtuiging heeft bekomen dat verdachte wist dat het rijbewijs vals was. De rechtbank schuift de verklaring van verdachte, inhoudende dat hij niet wist dat het rijbewijs vals was, als ongeloofwaardig terzijde.

Conclusie

De rechtbank komt tot een bewezenverklaring van het onder 5 ten laste gelegde.

4.5

De bewezenverklaring

De rechtbank acht op grond van de opgegeven bewijsmiddelen waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt wettig en overtuigend bewezen dat verdachte de ten laste gelegde feiten heeft begaan, met dien verstande dat:

feit 2hijop één of meer tijdstip(pen)inof omstreeksde periode vanaf01 februari 201720 juli 2018 tot en met 28 oktober 2019, te Landgraaf en/ofEygelshovenen/of Brunssum en/of Lithoijen en/of Haelen en/of Cruquius en/of Roggel en/of Stramproy, in elk geval in Nederland,tezamen en in vereniging met(een)ander(en),opzettelijk(een) grotehoeveelheid accijnsgoed(eren), te weten600.72553.080 kilogram rooktabak(AMB-066) en/of (een) grote hoeveelheid sigaretten, althans enig accijnsgoed,voorhanden heeft gehad, terwijl die/dataccijnsgoed(eren)niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet op de Accijns in de heffing waren/wasbetrokken;feit 3hij inof omstreeksde periode vanaf 1 februari 2017 tot en met 28 oktober 2019te Landgraaf, en/of Eygelshoven en/of Brunssum en/of Lithoijen en/of Haelen en/of Cruquius en/of Roggel en/of Stramproy, in elk gevalin Nederland,en/of te Poznan, in elk gevalin Polen, en/of te Dubai, in elk gevalin de Verenigde Arabische Emiraten,

heeft deelgenomen aan een organisatie, zijnde een samenwerkingsverband bestaande uit verdachte en [medeverdachte 1] en/of[medeverdachte 2] en/of[medeverdachte 3] , welke organisatie tot oogmerk had het plegen van misdrijven, te weten

het vervaardigen van accijnsgoederen buiten een accijnsgoederenplaats ( [bedrijf 3] . 5 lid 1 onder a juncto 97 Wet op de Accijns), en/of
het voorhanden hebben van accijnsgoederen die niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet op de accijns in de heffing zijn betrokken( [bedrijf 3] . 5 lid 1 onder b juncto 97 Wet op de Accijns), en/of

-(gewoonte)witwassen(artikel 420ter/420bis Wetboek van Strafrecht),en/of

- valsheid in geschrift(artikel 225 Wetboek van Strafrecht);

feit 4hijop één of meer tijdstip(pen)inof omstreeksde periode vanaf 5 januari 2017 tot en met 28 oktober 2019te Landgraaf, in elk gevalin Nederland,en/of te Poznan, in elk gevalin Polen,en/of te Dubai, in elk gevalin de Verenigde Arabische Emiraten,

tezamen en in vereniging met(een)ander(en),

(telkens) (van) één of meervoorwerp(en), te weten:

(BOB-029b)

-
op één of meer tijdstippeninof omstreeksde periode vanaf 5 januari 2017 tot en met

6 oktober 2017(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)113.750 euro ( [rekeningnummer 1] ), en/of

-
op één of meer tijdstippeninof omstreeksde periode vanaf 6 oktober 2017 tot en met 4 december 2017(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)52.370 euro ( [rekeningnummer 1] ), en/of

(AMB-0l0a)

-
op één of meer tijdstippeninof omstreeksde periode vanaf 19 mei 2017 tot en met

1 juni 2018(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)59.025 euro

( [rekeningnummer 3] ), en/of

(AMB-084 en DOC-222)

-
op één of meer tijdstippeninof omstreeksde periode vanaf 16 april 2018 tot en met 27 februari 2019(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)AED 1.256.426 (306.926,42 euro) ( [rekeningnummer 4] en/of [rekeningnummer 5] ), en/of

(AMB-084 en DOC-212)

-
op één of meer tijdstippeninof omstreeksde periode vanaf 31 juli 2018 tot en met 16 mei 2019(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)912.900 euro ( [rekeningnummer 6] ), en/of

(IBN-C-001)

-
opof omstreeks30 maart 2019(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)15.100 euro ( [rekeningnummer 7] ), en/of

(DOC-233, 6/12)

-
opof omstreeks16 april 2019 en/of17 mei 2019(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)40.000 euro ( [rekeningnummer 7] ), en/of

(DOC-217 en DOC-217A)

-
op één of meer tijdstippeninof omstreeksde periode vanaf 14 februari 2019 tot en met 21 februari 2019(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)40.000 euro en/ofeen auto (Mercedes Benz S560 4Matic, [kenteken] ), en/of

(DOC-220 en DOC-220A)

- opof omstreeks16 april 2019(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)36.000 Poolse Zloty ( [rekeningnummer 8] ), en/of

(DOC-092)

- opof omstreeks12 juli 2018(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)50.000 euro, en/of

(IBN-V-003-01-01)

-
opof omstreeks28 oktober 2019(een) (contant(e))geldbedrag(en)van(in totaal) (ongeveer)21.160 euro,

in elk geval (van) enig geldbedrag en/of voorwerp,

de werkelijke aard en/of de herkomst en/of de vindplaats en/of de vervreemding en/of de verplaatsing heeft/hebben verborgen en/of verhuld en/of heeft/hebben verborgen en/of verhuld wie de rechthebbende(n) op voornoemd(e) geldbedrag (en) was/waren en/of wie dat/die voorhanden had(den),

en/of

voornoemd(e) geldbedrag(en) en/of voorwerp(en) heeft/hebben verworven en/ofvoorhandenheeft/hebben gehad en/of heeft/hebben overgedragen en/of heeft/hebben omgezet en/of van voornoemd(e)geldbedrag(en) en/of voorwerp(en)gebruikheeft/hebben gemaakt,

terwijl hij, verdachte en/ofzijn mededader(s), althans hij verdachte alleen, (telkens)wist(en), dat bovenomschreven geldbedrag(en) en/of voorwerp(en) geheel en/of gedeeltelijk- onmiddellijk of middellijk – afkomstigwas/waren uit enig (eigen) misdrijf en hij, verdachte, en/ofzijn mededader(s)van dat witwassen een gewoonteheeft/hebben gemaakt, althans terwijl hij, verdachte, en/of zijn mededader(s), althans hij verdachte alleen, (telkens) redelijkerwijs moest(en) vermoeden dat bovenomschreven geldbedrag(en) geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk of middellijk – afkomstig was/waren uit enig misdrijf;

feit 5

hij opof omstreeks28 oktober 2019 te Heerlen, in elk geval in Nederland,een valsen/of vervalst nationaal rijbewijs van Oekraïne(DOC-066)voorhanden heeft gehad, terwijl hij wist, althans redelijkerwijs moest vermoedendat het rijbewijs valsen/of vervalst was, bestaande die valsheid hierin dat dit rijbewijs niet op zijn naam is afgegeven.

De rechtbank acht niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd, zodat zij hem daarvan zal vrijspreken.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd in de bewezenverklaring. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

5.De strafbaarheid van het bewezen verklaarde

Het bewezen verklaarde is strafbaar gesteld in de artikelen 140, 231, 420bis en 420ter van het Wetboek van Strafrecht (Sr) en artikel 97 van de Wet op de accijns. Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de feiten uitsluiten. Het bewezen verklaarde levert op:

feit 2

het misdrijf:
medeplegen van het opzettelijk overtreden van een in artikel 5, eerste lid, onder b, van de Wet op de accijns opgenomen verbod, meermalen gepleegd;

feit 3

het misdrijf:
deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven;

feit 4

het misdrijf:
medeplegen van gewoontewitwassen;

feit 5

het misdrijf:
een rijbewijs voorhanden hebben, waarvan hij weet dat het vals of vervalst is.

6.De strafbaarheid van verdachte

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluiten. De rechtbank oordeelt daarom dat verdachte strafbaar is voor de bewezen verklaarde feiten.

7.De op te leggen straf of maatregel

7.1

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte wordt veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 5 jaren met aftrek van voorarrest. Daarnaast heeft zij gevorderd dat aan verdachte een geldboete ter hoogte van € 100.000,00 wordt opgelegd. De officier van justitie heeft ook de opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis gevorderd.

7.2

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich op het standpunt gesteld dat de door de officier van justitie gevorderde straf te hoog is, gelet op de aard en ernst van de feiten. Ook heeft hij verzocht rekening te houden met het feit dat verdachte een first offender is, dat hij de zorg heeft voor een gezin, dat verdachte al een aanzienlijke tijd heeft vastgezeten en dat hij nog steeds leeft met beperkingen voortvloeiend uit de schorsingsvoorwaarden. De raadsman heeft verzocht, bij oplegging van een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf, deze niet langer te laten duren dan het reeds ondergane voorarrest, eventueel aangevuld met een voorwaardelijk strafdeel. Ten aanzien van de geldboete heeft de raadsman gesteld dat verdachte geen draagkracht heeft. Hij heeft dan ook gevraagd om in het geheel geen geldboete op te leggen. Ten slotte heeft de raadsman verzocht om de opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis af te wijzen en het geschorste bevel tot voorlopige hechtenis op te heffen.

7.3

De gronden voor een straf of maatregel

Bij de strafoplegging houdt de rechtbank rekening met de aard en de ernst van de gepleegde feiten, de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en de persoon van verdachte zoals die uit het dossier en tijdens de behandeling ter terechtzitting naar voren zijn gekomen. De rechtbank acht daarbij in het bijzonder het volgende van belang.

De ernst van de feiten

Verdachte heeft zich, gedurende langere tijd, in georganiseerd verband schuldig gemaakt aan het voorhanden hebben van ruim 550.000 kilo rooktabak, terwijl die tabak niet overeenkomstig de bepalingen van de Wet op de accijns in de heffing was betrokken, gewoontewitwassen en valsheid in geschrift. Verdachte heeft naar het oordeel van de rechtbank puur uit winstbejag gehandeld. De gepleegde strafbare feiten werken ondermijnend en de rechtbank rekent verdachte aan dat hij, samen met medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] , de drijvende kracht in de organisatie was. Verder gaat de rechtbank ervan uit dat verdachte voorwaardelijk opzet heeft gehad op het plegen van het accijnsfeit. Verdachte heeft zich niet (voldoende) verdiept in de in Nederland geldende (accijns)wet- en regelgeving en daarmee bewust de kans aanvaard dat hij illegale en strafbare feiten pleegde. De rechtbank houdt ook rekening met de gevolgen van het handelen van verdachte. Het illegaal voorhanden hebben van grote hoeveelheden rooktabak betekent een aanzienlijk fiscaal nadeel voor de Staat, omdat over die tabak ten onrechte geen accijns is afgedragen. De tabak die verdachte en zijn medeverdachten voorhanden hadden, is in het illegale circuit terechtgekomen. Van leveringen aan bonafide en van de juiste vergunningen voorziene afnemers is in het geheel niet gebleken. Verdachte en zijn medeverdachten hebben de illegale productie van sigaretten en/of shag gefaciliteerd door tabak-snijmachines te leveren, contante betalingen aan te nemen en tabak te leveren zonder factuur.

Het witwassen van criminele gelden vormt een bedreiging van de legale economie en tast de integriteit van het financiële en economische verkeer aan en datzelfde geldt voor valsheid in geschrift.

Gezien de ernst van de gepleegde feiten, in het bijzonder het door de Nederlandse Staat geleden financiële nadeel geschat op circa 50 miljoen euro, kan niet anders worden gereageerd dan met het opleggen van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf. Dat door de belastingdienst naheffingsaanslagen zijn opgelegd, maakt dit niet anders, nu op geen van deze aanslagen enige betaling is gevolgd.

De persoon van de verdachte

De rechtbank heeft gelet op de justitiële documentatie van verdachte van 20 oktober 2022. Daaruit blijkt dat verdachte niet eerder met de Nederlandse politie en justitie in aanraking is geweest.

De straf

Gelet op de rol die verdachte heeft gespeeld in de criminele organisatie en de misdrijven die hij en zijn medeverdachten hebben gepleegd, acht de rechtbank in beginsel een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 36 maanden passend en geboden. De rechtbank is echter van oordeel dat nog rekening dient te worden gehouden met de overschrijding van de redelijke termijn van artikel 6 EVRM. De inverzekeringstelling heeft plaatsgevonden op
28 oktober 2019 en verdachte had uiterlijk 28 oktober 2021 een vonnis mogen verwachten. De overschrijding van de termijn met ruim één jaar ligt in belangrijke mate buiten de schuld van verdachte. De rechtbank zal hierom de op te leggen straf matigen tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 33 maanden met aftrek van voorarrest.

Tenuitvoerlegging van de op te leggen gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat aan de verdachte voorwaardelijke invrijheidstelling wordt verleend als bedoeld in artikel 6:2:10 van het Wetboek van Strafvordering.

De rechtbank ziet geen aanleiding om naast de onvoorwaardelijke gevangenisstraf een geldboete op te leggen.

De rechtbank ziet geen reden om de schorsing van de voorlopige hechtenis op te heffen. Zij zal het verzoek van de officier van justitie daartoe dan ook afwijzen.

De rechtbank ziet evenmin aanleiding het geschorste bevel tot voorlopige hechtenis op te heffen, zoals de verdediging heeft verzocht. De ernstige bezwaren en gronden, die daaraan ten grondslag liggen, zijn nog onverkort aanwezig.

7.4

De in beslag genomen voorwerpen

7.4.1

het standpunt van de officier van justitie

Beslaglijst 14 oktober 2022

De officier van justitie heeft het standpunt ingenomen dat een groot deel van de op de beslaglijst van 14 oktober 2022 genoemde voorwerpen moeten worden onttrokken aan het verkeer of moeten worden verbeurdverklaard.

De officier heeft onttrekking aan het verkeer gevorderd van de voorwerpen die op de beslaglijst zijn genoemd onder de volgende nummers, omdat het voorwerpen betreft met

betrekking tot welke het feit is begaan en/of met behulp van welke het feit is begaan of voorbereid en van zodanige aard dat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met de wet: 7, 20, 27, 36, 37, 39 en 40.

De officier van justitie heeft verbeurdverklaring gevorderd van de voorwerpen die op de beslaglijst zijn genoemd onder de volgende nummers, omdat met behulp daarvan de feiten zijn begaan of voorbereid: 1 t/ m 3, 8 t/ m 19, 21 t/ m 24, 26, 28 t/ m 35 en 38.

Daarnaast is verbeurdverklaring van de Mercedes Benz S560 4Matic, [kenteken] gevorderd.

De officier van justitie heeft verder verbeurdverklaring gevorderd van de voorwerpen die op de beslaglijst zijn genoemd onder de volgende nummers, omdat het voorwerpen betreft die aan verdachte toebehoren of die hij geheel of ten dele te eigen bate kan aanwenden en die geheel of grotendeels door middel van of uit de baten van het strafbare feit zijn verkregen: 41 en 42.

Beslag [adres 4] te Brunssum

Per e-mail van 24 november 2022 werd een proces-verbaal kennisgeving van inbeslagneming (hierna: KVI) ter zake in beslaggenomen voorwerpen aan [adres 4] te Brunssum overgelegd^[92]. De KVI wordt als bijlage bij dit vonnis gevoegd.

De officier van justitie heeft gevorderd de voorwerpen op de KVI te onttrekken aan het verkeer, dan wel verbeurd te verklaren.

7.4.2

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich niet uitgelaten over het beslag.

7.4.3

Het oordeel van de rechtbank

Beslaglijst 14 oktober 2022

De rechtbank overweegt dienaangaande het volgende. In het procesdossier is een beslaglijst opgenomen, die ter terechtzitting met de verdediging is gedeeld. De rechtbank stelt vast dat KVI’s, die tezamen de beslaglijst zouden moeten vormen, ontbreken. Dat betekent dat de rechtbank op basis van een summiere beschrijving van het goed op de beslaglijst dient te beoordelen of dat goed verbeurd verklaard moet worden, het dient te worden onttrokken aan het verkeer, of het aan verdachte of een andere rechthebbende dient te worden geretourneerd.

De door het openbaar ministerie aan de rechtbank verstrekte beschrijving van de beslagen goederen is in de meeste gevallen ontoereikend of onjuist om een beslissing – conform het requisitoir van de officier van justitie – te kunnen nemen. Dat zal betekenen dat de rechtbank in die gevallen geen andere mogelijkheid ziet dan om de betreffende goederen aan verdachte of de rechthebbende te retourneren.

Machines

In algemene zin merkt de rechtbank op dat onder verdachte machines en machineonderdelen in beslag zijn genomen, waarvan – op basis van de beslaglijst – niet blijkt wat voor machines of onderdelen het betreft en waarvoor deze zijn of kunnen worden gebruikt. Voor zover de machines zijn of kunnen worden gebruikt bij het vervaardigen van tabaksproducten (versnijden van rooktabak, vervaardigen van sigaretten en/ of verpakkingen), stelt de rechtbank vast dat verdachte voor enige betrokkenheid daarbij is vrijgesproken.

Rijbewijs [verdachte]

Onder verdachte is een vals Oekraïens rijbewijs (goednummer 27) aangetroffen. Omdat met betrekking tot dit voorwerp het onder 5 bewezen geachte is begaan en het van zodanige aard is, dat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met de wet of het algemeen belang, wordt dit voorwerp onttrokken aan het verkeer.

De hierna te nemen beslissingen verwijzen steeds naar nummers zoals die op de beslaglijst zijn opgenomen, welke lijst als bijlage bij dit vonnis wordt gevoegd.

Van onderstaande goederen, mede bezien in het licht voor vorenstaande, is de rechtbank niet gebleken dat zij bij het plegen van enig strafbaar feit zijn gebruikt althans met behulp waarvan een strafbaar feit is gepleegd, dan wel dat het ongecontroleerde bezit van de betreffende goederen in strijd is met de wet of het algemeen belang. Deze goederen dienen daarom te worden teruggeven aan verdachte, aangezien het belang van strafvordering zich niet tegen teruggave verzet:1, 2, 4 (in requisitoir genummerd 3), 8, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 (in requisitoir genummerd 26), 26, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35 en 38.

De rechtbank is van oordeel dat de op de beslaglijst vermelde voorwerpen met de nummers 10, 41 en 42, alsmede het ongenummerde in Polen in beslag genomen voorwerp “auto Mercedes Benz S560 4matic, [kenteken] ” moeten worden verbeurd verklaard, omdat

het voorwerpen betreft die aan verdachte toebehoren en die geheel of grotendeels door middel van of uit de baten van de strafbare feiten is verkregen en/of met betrekking tot welke voorwerpen de feiten zijn begaan.

De rechtbank is van oordeel dat de op de beslaglijst vermelde voorwerpen met de nummers 7, 20, 27, 36, 37, 39 en 40 vatbaar zijn voor onttrekking aan het verkeer, aangezien

met behulp van deze voorwerpen de feiten zijn begaan of voorbereid.

Beslag [adres 4] te Brunssum

Die goederen die zijn vermeld op de KVI behoren, voor zover de rechtbank kan beoordelen, [naam 2] toe, de huurder van de betreffende locatie. Verdachte is vrijgesproken voor betrokkenheid van enig misdrijf dat zou zijn gepleegd op deze locatie. [naam 2] zelf is (nog) niet gedagvaard heeft zich niet kunnen uitlaten over de in zijn loods in beslag genomen goederen. Dat maakt dat de rechtbank niet op deze beslagen goederen kan beslissen.

8.De toegepaste wettelijke voorschriften

De hierna te nemen beslissing berust op de hiervoor genoemde wetsartikelen. Daarnaast berust deze beslissing op de artikelen 33, 33a, 36b, 36c, 47 en 57 Sr.

9.De beslissing

De rechtbank:

afwijzing voorwaardelijk verzoeken

- wijst af het voorwaardelijk verzoek van de verdediging tot het benoemen van een andere getuige-deskundige met expertise op het gebied van tabak en de uitleg van de uit het EKO-arrest volgende criteria;

- wijst af het voorwaardelijk verzoek van de verdediging tot het horen van getuige [naam 2] ;

vrijspraak

- verklaart niet bewezen dat verdachte het onder 1 ten laste gelegde heeft begaan en spreekt hem daarvan vrij;

bewezenverklaring

- verklaart bewezen dat verdachte het onder 2, 3, 4 en 5 ten laste gelegde heeft begaan, zoals hierboven omschreven;

- verklaart niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd en spreekt hem daarvan vrij;

strafbaarheid feiten

- verklaart het bewezen verklaarde strafbaar;

- verklaart dat het bewezen verklaarde de volgende strafbare feiten oplevert:

feit 2, het misdrijf:
medeplegen van het opzettelijk overtreden van een in artikel 5, eerste lid, onder b, van de Wet op de accijns opgenomen verbod, meermalen gepleegd;

feit 3, het misdrijf:
deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven;

feit 4, het misdrijf:
medeplegen van gewoontewitwassen;

feit 5, het misdrijf:
een rijbewijs voorhanden hebben, waarvan hij weet dat het vals of vervalst is.

strafbaarheid verdachte

- verklaart verdachte strafbaar voor het onder 2, 3, 4 en 5 bewezen verklaarde;

straf

- veroordeelt verdachte tot een
gevangenisstrafvoor de duur van
33 (drieëndertig) maanden;

- bepaalt dat de tijd die de verdachte voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, bij de uitvoering van de gevangenisstraf geheel in mindering zal worden gebracht;

de in beslag genomen voorwerpen

- verklaart verbeurd de in beslag genomen voorwerpen, te weten de goederen vermeld op de beslaglijst met de nummers 10, 41 en 42, alsmede het ongenummerde in Polen in beslag genomen voorwerp “auto Mercedes Benz S560 4matic, [kenteken] ”;

- verklaart onttrokken aan het verkeer de in beslag genomen voorwerpen, te weten de op de beslaglijst genoemde voorwerpen onder de nummers 7, 20, 27, 36, 37, 39 en 40;

- gelast de teruggave van de goederen vermeld op de beslaglijst met de nummers 1, 2, 4 (in requisitoir genummerd 3), 8, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 (in requisitoir genummerd 26), 26, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35 en 38 aan verdachte;

de voorlopige hechtenis

- wijst af het verzoek tot opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis;

- wijst af het verzoek tot opheffing van het geschorste bevel tot voorlopige hechtenis.

Dit vonnis is gewezen door mr. M .B. Werkhoven, voorzitter, mr. M . Melaard en

mr. M .S. de Waard, rechters, in tegenwoordigheid van mr. G.J. Leyendijk, griffier, en is in het openbaar uitgesproken op 3 januari 2023.

Buiten staat

Mr. M .B. Werkhoven en mr. M .S. de Waard zijn niet in de gelegenheid dit vonnis mede te ondertekenen.

ECLI:NL:RBOVE:2023:13

Veroordeling voor het medeplegen van accijnsdelicten en gewoontewitwassen in een criminele organisatie

Uitspraak

RECHTBANK OVERIJSSEL

1.Het onderzoek op de terechtzitting

2.De tenlastelegging

6 oktober 2017 (een) (contant(e)) geldbedrag(en) van (in totaal) (ongeveer) 113.750 euro ( [rekeningnummer 1] ), en/of

(AMB-0l0a)

(AMB-084 en DOC-212)

(IBN-C-001)

(DOC-233, 6/12)

(DOC-217 en DOC-217A)

(DOC-220 en DOC-220A)

(DOC-092)

(IBN-V-003-01-01)

3.De voorvragen

5.De strafbaarheid van het bewezen verklaarde

6.De strafbaarheid van verdachte

7.De op te leggen straf of maatregel

8.De toegepaste wettelijke voorschriften

9.De beslissing

Voetnoten