ECLI:NL:RBOVE:2021:2598

• Datum uitspraak: 23 juni 2021
• Publicatiedatum: 29 juni 2021
• Zaaknummer: C/08/235709 / HA ZA 19-350
• Instantie: Rechtbank Overijssel
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: E.C. Rozeboom; A.M. Koene; D.N.R. Wegerif
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Aansprakelijkheid voor gebrekkige energielabels en wanprestatie in het kader van STEP-subsidie

In deze zaak vordert de Woningstichting, een woningcorporatie, schadevergoeding van Slim Energiebeheer en haar vennoten wegens wanprestatie in de uitvoering van een overeenkomst van opdracht voor het afmelden van energielabels in het kader van de Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP). De Woningstichting stelt dat Slim Energiebeheer gebrekkige energielabels heeft afgegeven, waardoor zij schade heeft geleden in de vorm van misgelopen subsidie. De rechtbank heeft vastgesteld dat Slim Energiebeheer de overeenkomst correct heeft uitgevoerd door te volstaan met een bureauonderzoek, zoals overeengekomen, en dat er geen verplichting was tot fysieke opname van de woningen. De rechtbank oordeelt dat Slim Energiebeheer niet tekort is geschoten in de nakoming van de overeenkomst en wijst de vorderingen van de Woningstichting af. De proceskosten worden aan de Woningstichting opgelegd, aangezien zij in het ongelijk is gesteld. De procedure tegen Affexx is geschorst wegens faillissement.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team kanton en handelsrecht

Zittingsplaats Zwolle

zaaknummer / rolnummer: C/08/235709 / HA ZA 19-350

Vonnis van 23 juni 2021

in de zaak van

de stichting

DE WONINGSTICHTING ,

statutair gevestigd en kantoorhoudende in Wageningen,

eiseres,

advocaten mrs. F.J.J. Cornelissen en M.M.J.M. van Helvoirt te Arnhem,

tegen

1. de vennootschap onder firma

SLIM ENERGIEBEHEER ,

voorheen gevestigd in Meppel,

advocaten: mrs. R.S. van der Spek en R.J. Duursma te Leeuwarden,

2.
[gedaagde 2] ,

wonende in [woonplaats] ,

advocaat: mr. J.I. Veldhuis-Lampe te Meppel,

3. de besloten vennootschap

EXTRAA BEHEER B.V. ,

statutair gevestigd in Meppel en kantoorhoudende in Ruinerwold,

advocaten: mrs. R.S. van der Spek en R.J. Duursma te Leeuwarden,

4. de besloten vennootschap

AFFEXX B.V. ,

statutair gevestigd en kantoorhoudende in Meppel,

advocaat: mr. J.I. Veldhuis-Lampe te Meppel,

gedaagden.

Partijen zullen hierna de Woningstichting en Slim Energiebeheer c.s. (dan wel afzonderlijk Slim Energiebeheer, [gedaagde 2] , Extraa Beheer en Affexx) genoemd worden.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• het (tussen)vonnis van 6 januari 2021 waarbij een mondelinge behandeling is bevolen
• de akte overlegging producties van de Woningstichting
• het proces-verbaal van comparitie van 11 mei 2021 en de daaraan gehechte opmerkingen van Slim Energiebeheer en Extraa Beheer.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

2.1.

De Woningstichting is een woningcorporatie in Wageningen met woningen in eigendom en beheer in en rondom het centrum van Wageningen.

2.2.

Slim Energiebeheer, waarvan [gedaagde 2] en Extraa Beheer de beide vennoten waren, hield zich onder meer bezig met advisering en het beheren van energielabelbestanden.

2.3.

Eind 2006 is het Besluit tot implementatie van de richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen vastgesteld. Dit besluit is nader uitgewerkt in de Regeling energieprestatie gebouwen. De Regeling luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

Artikel 2. Eisen aan het energielabel

1. Een energielabel wordt afgegeven door een adviseur met een geldig NL-EPBD procescertificaat en volgens de voorschriften, bedoeld in BRL 9500, delen 00 en 01, zoals vastgesteld op 31 augustus 2011 en volgens de bepalingsmethode zoals vastgesteld in de ISSO 82 publicaties, uitgave oktober 2011.

2. Een energielabel voor een woning wordt opgesteld volgens het als
bijlage 1 bij deze regeling opgenomen model 'energielabel woning'.

(…).

2.4.

In de BRL 9500 deel 01 d.d. 31 augustus 2011 is onder meer het volgende opgenomen:

4.5

Representativiteit

Als een woning niet teveel afwijkt van een andere woning, dan kan daarvoor een energielabel worden afgegeven op basis van het energielabel van die andere woning. In dat geval wordt gebruik gemaakt van 'representativiteit'.

(…).

4.6

Te verrichten activiteiten

(…).

4.6.2.

Opname huidige situatie

(…).

4.6.2.2 Bezoek door EPA-adviseur/opnemer

Individueel energielabel

Een EPA-adviseur of een EPA-opnemer verzamelt de benodigde gegevens van de woning door waarneming in het gebouw. Naast de waarneming in het gebouw mag de EPA-adviseur/opnemer ook gebruik maken van tekeningen en bestekken.

Als een EPA-adviseur/opnemer gebruik maakt van tekeningen of bestekken als hulpmiddel moet hij altijd ter plaatse in de betreffende woning, respectievelijk het betreffende gebouw, nagaan of deze informatie correct is.

(…).

4.6.2.3 Opname gebouw

De gebouwopname wordt uitgevoerd door EPA-adviseur of een EPA-opnemer, volgens hoofdstuk 6 van ISSO 82.1 (…).

4.6.2.4 Informatie over aangebrachte verbeteringen na het bezoek door een EPA-adviseur/opnemer

Indien na het bezoek van de EPA-adviseur/opnemer in een woning verbeteringen zijn doorgevoerd, kan de opdrachtgever vragen de verbeteringen mee te laten wegen in het energielabel.

De EPA-adviseur mag de verbeteringen meerekenen, zonder dat hij de verbeterde woning opnieuw bezoekt, indien:

• de woning werd voorzien van een nieuwe CV-ketel, waarbij inzichtelijk kan worde gemaakt dat deze ketel ook daadwerkelijk is geplaatst op het betreffende adres;
• de woning is verbeterd (glas, isolatie), waarbij kan worden aangetoond dat de toegepaste maatregel werd ondersteund door een kwaliteitsverklaring en ook daadwerkelijk is uitgevoerd op het betreffende adres.

4.6.7

Afmelding

(…).

Opmerking

(…)

Elk energielabel krijgt van Agentschap NL een eigen afmeldnummer. Dit nummer wordt op het energielabel afgedrukt. Ook wordt op het energielabel de opnamedatum vermeld. De opnamedatum is de dag waarop de voor het label te gebruiken gegevens worden vastgesteld. Het energielabel is vanaf de afmelddatum geldig tot maximaal 10 jaar na de opnamedatum.

(…).

2.5.

Op 1 juli 2014 is de Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP) in werking getreden. In deze regeling zijn regels vastgesteld voor het verstrekken van subsidie in verband met het stimuleren van de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad in de sociale huursector (Staatscourant 2014, nr. 17264). Blijkens de toelichting op de STEP draagt deze regeling bij aan de realisering van het Nationaal Energieakkoord (september 2013). De STEP luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

Artikel 2 Activiteiten waarvoor subsidie wordt verstrekt

1. De minister verstrekt aan woningcorporaties subsidie ten behoeve van de verbetering van de energieprestatie van woningen waardoor voor die woningen ten minste

- drie labelstappen worden gerealiseerd en

- energieklasse B wordt bereikt.

(…)

Artikel 5 Aanvraag

1. (…).

2. In afwijking van artikel 11, derde lid, van het Kaderbesluit bevat de aanvraag in ieder geval de volgende gegevens en verklaringen:

a. (…);

b. per woning de energieklasse, die is opgenomen in een energieprestatiecertificaat, waarvan de opnamedatum niet meer dan zes maanden ligt voor de datum van de aanvraag tot subsidieverlening;

c. per woning de met de subsidie te realiseren energieklasse;

(…).

Artikel 7 Subsidieverplichtingen

1. De subsidieontvanger is verplicht:

a. per woning ten minste het aantal labelstappen te realiseren, dat in de beschikking tot subsidieverlening voor die woning is genoemd; en

b. binnen 24 maanden na de datum van de beschikking tot subsidieverlening per woning zorg te dragen voor een nieuw energieprestatiecertificaat volgens de Regeling energieprestatie gebouwen, zoals die op de datum van afgifte van dat energieprestatiecertificaat luidt.

2. (…).

2.6.

Op of omstreeks 9 juli 2014 heeft de Woningstichting met Slim Energiebeheer een overeenkomst van opdracht gesloten uit hoofde waarvan Slim Energiebeheer zal zorgdragen voor “
het afmelden van de bestaande energielabels i.v.m. het aanvragen van subsidie ” (hierna: de overeenkomst). Het betreft 355 woningen. In de offerte staat, voor zover hier van belang, het volgende vermeld:

Werkwijze

A. De energielabels worden afgemeld bij de RvO

B. Voor 1 juli 2015 worden de woningen bezocht door Slim Energiebeheer en worden de energielabels opnieuw afgemeld.

C. Wanneer de renovatie na 1 juli 2015 uitgevoerd is, worden de aangebrachte maatregelen in EPAview doorgevoerd en worden de energielabels afgemeld. De woning hoeft niet meer bezocht te worden.

A. Genereren energielabels voor renovatie

De Woningstichting heeft een lijst aangeleverd van woningen waarop de STEP subsidie aangevraagd wordt. De data van deze woningen is door gerenommeerde adviesbureau’s opgesteld. Voor het aanvragen van de STEP subsidie dienen de labels niet langer dan een half jaar geleden opgenomen te zijn. Slim Energiebeheer zorgt ervoor dat deze woningen afgemeld worden en dat de subsidie aangevraagd kan worden.

B. Opnemen en actualiseren van de energielabels

Slim Energiebeheer is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de energielabels die door haar zijn afgemeld. Jaarlijks voert de KIWA een aantal controles uit op de afgemelde labels. Het afmelden van energielabels die niet door Slim Energiebeheer gecontroleerd of opgesteld zijn, brengt een risico met zich mee. Daarom zorgt Slim Energiebeheer ervoor dat de energielabels voor 1 juli 2015 opnieuw afgemeld zijn, nadat de woningen op locatie bezocht zijn en de data om EPAview is aangepast.

(…).

C. Actualiseren van energielabels na renovatie

Om in aanmerking te komen voor de subsidie zullen de energielabels minimaal 3 stappen moeten verbeteren en minimaal een B label moeten behalen. Slim Energiebeheer verwerkt de aangebrachte maatregelen in EPAview en meldt de energielabels af bij de RvO.

Tarieven

A. Genereren energielabels voor renovatie

Het bureauonderzoek naar de kwaliteit van de huidige labels bedraagt € 540,00. Het afmelden van de energielabels bedraagt € 5,85 per certificaat en 2 uur à € 67,50 voor het afmelden en toesturen van een exceloverzicht met de afgemelde energielabels.

B. Opname en actualiseren van de energielabels

Opname op locatie en actualisatie van huidige data na 31 december 2014 bedraagt € 27,50 per woning en 3 uur projectcoördinatie à € 75,00.

C. Actualiseren van energielabels na renovatie

De woningen zijn onder punt B opgenomen op locatie. Na 1 juli 2015 worden de mutaties in EPAview verwerkt voor € 13,85 per woning. Als de nieuwe situatie al opgenomen en afgemeld is onder punt B, dan vervalt deze post.

2.7.

Slim Energiebeheer heeft in het kader van deze opdracht werkzaamheden verricht en energielabels voor de overeengekomen woningen afgemeld.

2.8.

Op 23 juli 2014 heeft Atriensis B.V. namens de Woningstichting bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een subsidieaanvraag ingediend in het kader van de STEP op basis van de door Slim Energiebeheer afgemelde energielabels.

2.9.

Op 8 september 2014 heeft een klokkenluider melding gemaakt van vermoedelijk gepleegde fraude met betrekking tot de STEP door of namens, onder meer, Slim Energiebeheer. Op 24 september 2014 is deze klokkenluider gehoord in het kader van het zogenaamde Shiva-onderzoek. Dit strafrechtelijk onderzoek heeft onder meer geresulteerd in een sepotbeslissing richting [gedaagde 2] in verband met onvoldoende wettig en overtuigend bewijs, een strafbeschikking aan de bestuurder van Extraa Beheer (een werkstraf van 180 uur) en een door Slim Energiebeheer geaccepteerd transactievoorstel van € 12.500,00.

2.10.

In november 2014 is Slim Energiebeheer ontbonden en zijn haar activiteiten voortgezet als besloten vennootschap. Vanaf 13 maart 2019 is de naam Slim Energiebeheer B.V. gewijzigd in Affexx.

2.11.

In opdracht van de RVO heeft bureau [X] Raadgevende Ingenieurs ( [X] ) onderzoek gedaan naar, onder meer, de energielabels die bij de vergunningaanvraag van de Woningstichting zijn ingediend. Het definitieve rapport van [X] dateert van 31 maart 2015.

2.12.

Bij brief van 9 april 2015 heeft de minister voor Wonen en Rijksdienst (hierna: de minister) zijn voornemen aan de Woningstichting kenbaar gemaakt tot afwijzing van de subsidieaanvraag, op de grond dat de opname van de woningen naar alle waarschijnlijkheid niet tot stand is gekomen door een fysieke opname van de woning waardoor geen vertrouwen bestaat in de juistheid van de door de Woningstichting opgegeven opnamedata van de woningen. Daarbij heeft de minister zich mede gebaseerd op een door [X] verrichte selecte steekproef. Tegen dit voornemen heeft de Woningstichting op 2 juni 2015 een zienswijze ingediend. Medio 2015 waren de in 2014 gestarte renovatiewerkzaamheden aan gemelde (355) woningen afgerond.

2.13.

Bij brief van 18 juni 2015 aan de voorzitter van de Tweede Kamer met kenmerk: 2015-0000329961 heeft de minister naar aanleiding van het onderzoek van [X] en in verband met vermoedens van onregelmatigheden bij de uitvoering van de STEP aangekondigd dat onder andere de STEP op korte termijn zal worden aangepast. Zo zal in deze regeling een aantal aanvullende eisen worden opgenomen, zoals de eis dat er moet worden verklaard dat er een fysieke opname heeft plaatsgevonden conform de BRL 9500-01 en dat dit formulier aanwezig moet zijn bij de aanvraag ter controle. Op 29 juli 2015 zijn de aanpassingen van de STEP gepubliceerd in de Staatscourant, nr. 22304, met 1 september 2015 als ingangsdatum.

2.14.

Bij besluit van 27 juli 2015 heeft de minister de subsidieaanvraag van de Woningstichting afgewezen. Het daartegen door de Woningstichting gemaakte bezwaar heeft de minister bij besluit van 16 december 2015 ongegrond verklaard. Bij uitspraak van 21 juni 2016 heeft de rechtbank Gelderland het beroep van de Woningstichting gegrond verklaard en het besluit van 16 december 2015 vernietigd.

2.15.

Bij besluit van 17 november 2016 heeft de minister het bezwaar van de Woningstichting opnieuw ongegrond verklaard. Bij uitspraak van 13 september 2017 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling), voor zover hier van belang, de uitspraak van de rechtbank van 21 juni 2016 bevestigd en het beroep van de Woningstichting tegen het besluit van 17 november 2016 ongegrond verklaard. Het besluit tot afwijzing van de STEP-subsidie is daarmee onherroepelijk geworden.

2.16.

Bij brief van 27 juli 2018 heeft de Woningstichting Slim Energiebeheer en haar vennoten (wederom) aansprakelijk gesteld voor de schade die zij stelt te hebben geleden als gevolg van de ondeugdelijke energielabels.

3. Het geschil

3.1.

De Woningstichting vordert – na eiswijziging – dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:

primair Slim Energiebeheer, [gedaagde 2] en Extraa Beheer hoofdelijk zal veroordelen tot betaling van:

( a) het bedrag van € 778.600,00, vermeerderd met de wettelijke rente;

( b) het bedrag van € 2.960,10, vermeerderd met de wettelijke rente;

( c) het bedrag van € 3.958,00 aan buitengerechtelijke incassokosten, vermeerderd met de wettelijke rente;

( d) de proceskosten, vermeerderd met de wettelijke rente;

subsidiair Affexx zal veroordelen tot betaling van:

( e) het bedrag van € 778.600,00, vermeerderd met de wettelijke rente;

( f) het bedrag van € 2.960,10, vermeerderd met de wettelijke rente;

( g) het bedrag van € 3.958,00 aan buitengerechtelijke incassokosten, vermeerderd met de wettelijke rente;

( h) de proceskosten, vermeerderd met de wettelijke rente;

primair en subsidiair:

( i) de overeenkomst van 9 juli 2014 zal ontbinden.

3.2.

Aan haar vorderingen legt de Woningstichting, samengevat, ten grondslag dat Slim Energiebeheer tegenover haar wanprestatie heeft geleverd door de afgifte van gebrekkige energielabels. Volgens de Woningstichting is Slim Energiebeheer c.s. tekortgeschoten omdat de geleverde energielabels zowel in algemene zin gebrekkig zijn, omdat zij niet voldoen aan de daaraan gestelde normen, als in het bijzonder ongeschikt zijn, en ook ongeschikt zijn gebleken, voor de aanvraag van een STEP-subsidie. Daartoe voert de Woningstichting aan dat Slim Energiebeheer ten onrechte geen fysieke opname van de betrokken woningen heeft uitgevoerd. De Woningstichting stelt dat zij daardoor schade ter hoogte van € 778.600,00 (exclusief rente) heeft geleden aan misgelopen subsidie. De Woningstichting vordert tevens ontbinding van de overeenkomst van 9 juli 2014, zodat op Slim Energiebeheer c.s. de ongedaanmakingsverbintenis rust tot terugbetaling van het betaalde factuurbedrag van in totaal € 2.960,10, terwijl de waarde van de door Slim Energiebeheer c.s. geleverde prestatie op nihil moet worden vastgesteld.

3.3.

Slim Energiebeheer en Extraa Beheer voeren primair als verweer dat zij niet aansprakelijk zijn voor de verplichtingen uit de overeenkomst, omdat deze met alle rechten en plichten is overgenomen door Affexx, reden waarom de Woningstichting in haar vorderingen tegen Slim Energiebeheer en Extraa Beheer niet-ontvankelijk is. Subsidiair betwisten Slim Energiebeheer en Extraa Beheer dat zij zijn tekortgeschoten in de nakoming van de overeenkomst. Meer subsidiair betogen Slim Energiebeheer en Extraa Beheer dat sprake is van eigen schuld van de Woningstichting waardoor mogelijk geleden schade voor haar eigen rekening dient te komen.

3.4.

Op de stellingen en verweren van partijen zal de rechtbank hierna, voor zover dat van belang is voor de beoordeling van het geschil, nader ingaan.

4. De beoordeling

Vorderingen tegen Affexx

4.1.

De rechtbank stelt vast dat Affexx op 5 maart 2020 failliet is verklaard waardoor het geding tussen de Woningstichting en Affexx ingevolge artikel 29 Fw per die datum van rechtswege is geschorst. Dit betekent dat de Woningstichting haar vordering tegen Affexx ter verificatie dient aan te melden bij de curator, hetgeen zij bij e-mail van 20 maart 2020 heeft gedaan. Ook betekent dit dat met de eiswijziging van de Woningstichting gedurende de schorsing geen rekening wordt gehouden, omdat die proceshandeling ten aanzien van Affex nietig is (zie Gerechtshof Arnhem 18 december 2012, ECLI:NL:GHARN:2012:BY7149). De procedure tussen de Woningstichting en Slim Energiebeheer en haar vennoten kan wel, inclusief eiswijziging, worden voortgezet, zoals ook door die partijen is verzocht.

Contractovername?

4.2.

Slim Energiebeheer en Extraa Beheer betogen primair dat de Woningstichting in haar vorderingen niet-ontvankelijk is, voor zover deze tegen hen zijn gericht. Daartoe voeren Slim Energiebeheer en Extraa Beheer aan dat zij geen partij (meer) zijn bij de overeenkomst en dus niet (meer) aansprakelijk kunnen worden gesteld, omdat Affexx de overeenkomst heeft overgenomen als bedoeld in artikel 6:159 BW. Slim Energiebeheer en Extraa Beheer stellen dat uit de oprichtingsakte van Slim Energiebeheer B.V. en de daarbij behorende akte van inbreng volgt dat de overeenkomst met de Woningstichting met alle rechten en plichten (met terugwerkende kracht) per 1 januari 2014 op – thans – Affexx is overgegaan en dat de Woningstichting aan deze contractovername medewerking heeft verleend, omdat zij Affexx als overnemende contractspartij mede heeft gedagvaard. Dat de Woningstichting ook bekend is met deze contractovername volgt uit het proces-verbaal van verhoor van 23 november 2015 in verband met het Shiva-onderzoek, de ondertekening van de brief van 14 maart 2016 met een creditfactuur namens Slim Energiebeheer bv en de facturen van Slim Energiebeheer bv van 22 januari 2016, aldus Slim Energiebeheer en Extraa Beheer (productie 12 en 26 bij dagvaarding).

4.3.

De Woningstichting heeft hiertegen aangevoerd dat zij nimmer heeft ingestemd met een contractovername door Affexx. Volgens de Woningstichting heeft zij Affexx mede gedagvaard vanwege de (proces)houding van Slim Energiebeheer c.s. en om proceseconomische redenen.

4.4.

Het betoog van Slim Energiebeheer en Extraa Beheer faalt. Daartoe overweegt de rechtbank dat weliswaar alle vorderingen en schulden van de vof zijn ingebracht in de besloten vennootschap (thans Affexx), maar dat Slim Energiebeheer c.s. onvoldoende onderbouwd heeft gesteld dat de Woningstichting heeft ingestemd met overname van de contractuele verplichtingen van Slim Energiebeheer door Affexx. Het enkele gegeven dat de Woningstichting aanvankelijk hoofdelijke veroordeling van Slim Energiebeheer c.s. heeft gevorderd en deze vordering later heeft gewijzigd in een primaire en subsidiaire vorm, is daarvoor onvoldoende. De Woningstichting heeft immers vanaf het begin in ieder geval ook Slim Energiebeheer c.s. aangesproken en toegelicht dat zij Affexx (enkel) dagvaardt omdat Slim Energiebeheer c.s. zich op het standpunt stelt dat de vorderingen zijn overgedragen. De insteek van haar vorderingen is met de eiswijziging dan ook niet veranderd. Dit volgt mede uit het feit dat de Woningstichting in hoofdstuk 3 t/m 5 van de dagvaarding eerst de beweerdelijke wanprestatie en aansprakelijkheid van Slim Energiebeheer en haar vennoten uitgebreid heeft toegelicht en pas daarna – kort – de aansprakelijkheid van Affexx. Dat de Woningstichting de facturen heeft voldaan die Slim Energiebeheer bv op 22 januari 2016 aan de Woningstichting heeft gezonden, maakt dat niet anders. Die facturen waren weliswaar op naam gesteld van Slim Energiebeheer bv, maar Slim Energiebeheer c.s. heeft niet betwist dat de naam van de website, het logo en het e-mailadres van Slim Energiebeheer hetzelfde zijn gebleven en dat daarop alleen het KvK-nummer was gewijzigd. Dat die facturen op basis van een contractovername waren gestuurd, staat daarbij niet vermeld. Uit de betalingen heeft Slim Energiebeheer c.s., gelet op deze omstandigheden, niet mogen begrijpen dat de Woningstichting zich bewust was van het feit dat er een contractovername was beoogd en dat daar door betaling van de facturen mee werd ingestemd. Hetzelfde geldt voor gemelde brief van 14 maart 2016 die namens Slim Energiebeheer bv is ondertekend. Een en ander leidt ertoe dat de Woningstichting in haar vorderingen tegen Slim Energiebeheer en haar vennoten kan worden ontvangen.

Tekortkoming Slim Energiebeheer, [gedaagde 2] en Extraa Beheer?

4.5.

Kernvraag is of Slim Energiebeheer tegenover de Woningstichting wanprestatie heeft geleverd door afgifte van ondeugdelijke energielabels en het niet handelen als een goed opdrachtnemer. De rechtbank beantwoordt deze vraag ontkennend en overweegt daartoe het volgende.

4.6.

Partijen verschillen van mening over de inhoud en uitleg van de overeenkomst. De Woningstichting betoogt dat Slim Energiebeheer voorafgaande aan de afmelding van de energielabels een fysieke controle van de betrokken woningen had moeten verrichten, terwijl Slim Energiebeheer c.s. meent dat partijen zijn overeengekomen dat met de door de Woningstichting aangeleverde data kon worden volstaan met een bureauonderzoek.

4.7.

Voor het antwoord op de vraag hoe in schriftelijke contracten de verhouding tussen partijen is geregeld komt het aan de op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten (Haviltex-maatstaf). Daarbij zijn telkens van beslissende betekenis alle concrete omstandigheden van het geval, gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen. Dit betekent onder meer dat de uitleg van een schriftelijk contract niet dient plaats te vinden op grond van alleen maar een taalkundige betekenis van de bewoordingen waarin het is gesteld. In praktisch opzicht is de taalkundige betekenis die deze bewoordingen, gelezen in de context van dat geschrift als geheel, in (de desbetreffende kring van) het maatschappelijk verkeer normaal gesproken hebben, bij de uitleg van dat geschrift echter vaak wel van groot belang.

4.8.

De rechtbank is van oordeel dat een redelijke uitleg van de overeenkomst met zich brengt dat partijen met onderdeel A van de offerte van Slim Energiebeheer (zie 2.6) hebben afgesproken dat Slim Energiebeheer in relatief korte tijd (zie productie 4 van [gedaagde 2] en Affexx) ten behoeve van de aanvraag van de Woningstichting van een STEP-subsidie zal zorgdragen voor afmelding van bestaande energielabels en vervolgens afgifte van nieuwe energielabels van 355 woningen, waarvan de opnamedatum niet meer dan zes maanden ligt voor de datum van de aanvraag tot subsidieverlening ('startlabels'). Daarbij hadden partijen afgesproken – zoals de Woningstichting ter zitting heeft erkend – dat Slim Energiebeheer deze werkzaamheden zou verrichten op basis van door de Woningstichting aangeleverde informatie en data, zonder dat dit gepaard zou gaan met een fysieke opname van de betreffende woningen. Behalve het feit dat in de offerte onder 'Tarieven' expliciet vermeld staat dat onderdeel A een bureauonderzoek is, vormen de door Slim Energiebeheer gehanteerde tarieven voor dat onderdeel daarvoor ook een aanwijzing:

Onderzoek kwaliteit huidige labels : € 540,-

Afmelden energielabels : à € 5,85 per certificaat

Overzicht afgemelde energielabels : 2 uur à € 67,50

De fysieke opname zou Slim Energiebeheer pas ná afronding van de renovatie van de woningen uitvoeren – en wel na 31 december 2014 en voor 1 juli 2015 – om op die manier de verbeteringen ten opzichte van de situatie vóór de renovatie in kaart te brengen. Onderdeel B van de offerte van Slim Energiebeheer, die later is ingetrokken, ziet op deze werkzaamheden. Nadat Slim Energiebeheer de opnamewerkzaamheden zou hebben uitgevoerd, zou zij opnieuw zorgdragen voor afmelding en afgifte van energielabels ('eindlabels') ten behoeve van de vaststelling van de verleende STEP-subsidie, onderdeel C van de offerte. De Woningstichting heeft dit onderdeel nimmer in opdracht gegeven aan Slim Energiebeheer.

4.9.

Gelet op de inhoud van de afspraken tussen partijen is de rechtbank van oordeel dat Slim Energiebeheer conform de overeenkomst heeft gehandeld door met een bureauonderzoek te volstaan. Slim Energiebeheer heeft daarmee aan de overeengekomen verplichtingen voldaan, zodat van wanprestatie harerzijds geen sprake is. De Woningstichting stelt dat Slim Energiebeheer toch anders had moeten handelen, omdat gebleken is dat de verstrekte energielabels niet bruikbaar waren voor de subsidieaanvraag. De rechtbank volgt de Woningstichting daarin niet. Dat later is gebleken dat Slim Energiebeheer bij de uitvoering van onderdeel A van haar offerte niet kon en mocht volstaan met een bureauonderzoek en dat een fysieke opname achteraf bezien nodig was, leidt niet tot een ander oordeel. Door Slim Energiebeheer c.s. is voldoende gemotiveerd toegelicht – en door de Woningstichting is onvoldoende weersproken – dat het in het kader van de afgifte van energielabels voor de STEP gangbaar was om de woningen niet te bezoeken als er nog voldoende actuele gegevens beschikbaar waren. Eerst medio 2015, nadat zij onderdeel A van de offerte in juli 2014 had uitgevoerd, is volgens Slim Energiebeheer c.s. duidelijk geworden dat de destijds in het veld breed gedragen interpretatie van de BRL 9500-01 (waartoe kennelijk ook de RVO behoorde, gelet op het proces-verbaal van verhoor [getuige] d.d. 31 augustus 2015 in het kader van het Shiva-onderzoek) op gespannen voet stond met (de uitvoering van) de STEP. [getuige] verklaart immers, kort samengevat, dat door de RVO telefonisch was aangegeven dat het afgeven van energielabels zonder nieuwe opname onder de gegeven omstandigheden niet in strijd was met de subsidieregeling. Verder leidde ook juist deze interpretatie gelet op de brief van de minister van 18 juni 2015 tot wijziging van de STEP.

4.10.

De vraag is of Slim Energiebeheer niet toch tekortgeschoten is, omdat achteraf is vastgesteld – zie ook de Afdelingsuitspraak van 13 september 2017 – dat zij wel gehouden was tot een fysieke opname om deugdelijke energielabels te kunnen afgeven. Het gaat dan om de vraag of de (algemene) zorgplicht van Slim Energiebeheer als EPA-adviseur is geschonden. In dit verband betoogt de Woningstichting dat Slim Energiebeheer haar had moeten waarschuwen dat zij met de door haar uitgevraagde werkzaamheden niet in aanmerking zou komen voor de STEP-subsidie. Door dit na te laten is Slim Energiebeheer toerekenbaar tekortgeschoten, aldus de Woningstichting.

4.11.

Gelet op de hiervoor in 4.9 genoemde omstandigheden kan niet worden geoordeeld dat Slim Energiebeheer ten tijde van de uitvoering van (onderdeel A van) de overeenkomst niet heeft gehandeld zoals van een redelijk bekwaam en redelijk handelend EPA-adviseur in vergelijkbare omstandigheden mag worden verwacht. Gelet op de destijds breed heersende interpretatie van de BRL 9500-01 kon Slim Energiebeheer niet weten dat deze interpretatie een jaar na uitvoering van (onderdeel A van) de overeenkomst als evident onjuist zou worden gekenschetst en dat de STEP zou worden aangepast. Slim Energiebeheer hoefde de Woningstichting hieromtrent daarom niet te waarschuwen. De stelling van de Woningstichting dat Slim Energiebeheer niet als een goed opdrachtnemer heeft gehandeld, treft dan ook geen doel.

4.12.

Nu niet geoordeeld kan worden dat Slim Energiebeheer (en haar vennoten) in de nakoming van de overeenkomst (toerekenbaar) is tekortgeschoten, behoeft het meer subsidiaire verweer van Slim Energiebeheer c.s. dat sprake is van eigen schuld van de Woningstichting geen bespreking.

Conclusie

4.13.

De rechtbank komt tot de slotsom dat het tegen Slim Energiebeheer en haar vennoten gevorderde moet worden afgewezen.

Proceskosten

4.14.

De Woningstichting zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Slim Energiebeheer en Extraa Beheer worden tot op heden begroot op:

• griffierecht € 4.030,00
• salaris advocaat

Totaal € 13.672,00

De kosten aan de zijde van [gedaagde 2] worden tot op heden begroot op:

• griffierecht € 4.030,00
• salaris advocaat

Totaal € 10.458,00

4.15.

De gevorderde nakosten en wettelijke rente over de proceskosten zullen, op de hierna te melden wijze, worden toegewezen.

4.16.

De procedure tussen de Woningstichting en Affexx is ingevolge artikel 29 Fw geschorst, om alleen dan voortgezet te worden indien de verificatie van de vordering wordt betwist. De zaak tegen Affexx zal naar de parkeerrol worden verwezen.

5. De beslissing

De rechtbank

In de procedure jegens Slim Energiebeheer, [gedaagde 2] en Extraa Beheer

5.1.

wijst de vorderingen ten aanzien van Slim Energiebeheer, [gedaagde 2] en Extraa Beheer af,

5.2.

veroordeelt de Woningstichting in de proceskosten, aan de zijde van Slim Energiebeheer en Extraa Beheer tot op heden begroot op € 13.672,00 en aan de zijde van [gedaagde 2] tot op heden begroot op € 10.458,00, vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over deze bedragen vanaf de vijftiende dag na betekening van dit vonnis tot aan de dag der algehele voldoening,

5.3.

veroordeelt de Woningstichting jegens zowel Slim Energiebeheer en Extraa Beheer als [gedaagde 2] in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 163,00 aan salaris advocaat, te vermeerderen, onder de voorwaarde dat de Woningstichting niet binnen 14 dagen na aanschrijving aan de proceskostenveroordeling heeft voldaan en er vervolgens betekening van de uitspraak heeft plaatsgevonden, met een bedrag van € 85,00 aan salaris advocaat en de explootkosten van betekening van de uitspraak, vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over dit bedrag vanaf de vijftiende dag na betekening van dit vonnis tot aan de dag der algehele voldoening,

5.4.

verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordelingen uitvoerbaar bij voorraad,

In de procedure jegens Affexx

5.5.

verstaat dat de procedure tussen de Woningstichting en Affexx is geschorst ingevolge artikel 29 Fw en verwijst deze procedure naar de parkeerrol van 6 oktober 2021.

Dit vonnis is gewezen door mrs. E.C. Rozeboom, A.M. Koene en D.N.R. Wegerif en in het openbaar uitgesproken op 23 juni 2021. ^[1] (PS)

Voetnoten

1. type: