Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Strafrecht
Zittingsplaats Almelo
Parketnummer: 08/760023-18
Datum uitspraak: 31 mei 2021
Beslissingop de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:
[Betrokkene],
geboren op [geboortedatum] 1987 te [geboorteplaats] (Brazilië),
thans verblijvende bij Trajectum aan de Panovenweg 12 in Rekken,
hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.
1.De aanleiding
De terbeschikkinggestelde is bij vonnis van de rechtbank Overijssel van 17 december 2018 ter beschikking gesteld, waarbij betreffende het gedrag van de terbeschikkinggestelde voorwaarden zijn gesteld, na bewezenverklaring van de misdrijven:
‘poging tot afpersing’, ‘poging tot diefstal’ en ‘diefstal’.
‘poging tot afpersing’, ‘poging tot diefstal’ en ‘diefstal’.
De terbeschikkingstelling is ingegaan op 27 april 2019 en eindigt, behoudens nadere voorziening, op 27 april 2021.
2.De stukken
De rechtbank heeft kennis genomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:
- de pro Justitia rapportage van H. Kondakçi, psychiater, van 30 januari 2021;
- het verlengingsadvies van 1 maart 2021 van GGZ ERW Novadic-Kentron Breda opgemaakt en ondertekend door B. van der Plas;
- de voortgangsverslagen van GGZ ERW Novadic-Kentron Breda over de periode van 27 april 2019 tot en met 27 oktober 2020;
- de voortgangsverslagen van Tactus verslavingszorg over de periode medio december 2020 tot en met 5 mei 2021.
3.De procedure
Het Openbaar Ministerie heeft op 19 maart 2021 een vordering ingediend tot verlenging van bovenvermelde termijn met twee jaren.
Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van
17 mei 2021.De rechtbank heeft op de openbare terechtzitting gehoord:
- de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsman mr. A.C. Huisman, advocaat te Deventer;
- de officier van justitie mr. K.J.L. de Valk;
- T. Sieben, reclasseringswerker, verbonden aan Tactus verslavingszorg.
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering tot verlenging van de termijn van terbeschikkingstelling met twee jaren. De geldende voorwaarden kunnen worden gehandhaafd.
De terbeschikkinggestelde en zijn raadsman hebben geen bezwaar tegen verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling en handhaving van de voorwaarden. De raadsman heeft het belang van duidelijkheid voor de terbeschikkinggestelde benadrukt.
4.De beoordeling
De vordering is op 19 maart 2021 ingediend. Dit is tijdig.
De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek
van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.
De rechtbank neemt bij haar overwegingen de over de terbeschikkinggestelde opgemaakte pro Justitia rapportage, het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte reclasseringsadvies, en de toelichting van de deskundige ter zitting in aanmerking.
Rapportage psychiater
Het rapport van de psychiater houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
- diagnostiek
Bij betrokkene is sprake van een verstandelijke ontwikkelingsstoornis, ADHD en stoornissen
in het gebruik van alcohol, stimulantia en cannabis. Verder zijn aspecten en kenmerken van
een antisociale en de borderline persoonlijkheidsstoornis aanwezig in de persoon van betrokkene, zonder te kunnen spreken van een persoonlijkheidsstoornis in engere zin.
- forensisch psychiatrische beschouwing
Betrokkene overschat zichzelf, hij heeft onvoldoende besef van en zicht op zijn kwetsbaarheden, er is sprake van een patroon van impulsief en driftmatig gedrag, hij overziet de gevolgen van zijn handelen en gedrag onvoldoende, de frustratie- en impulsregulatie zijn gebrekkig, evenals het begrips- en leervermogen. Wanneer hij alcohol en/of andere middelen gebruikt worden deze beperkingen nog verder ondermijnd. In de vrije samenleving kan hij zich onvoldoende zelfstandig handhaven en komt hij al dan niet onder invloed van criminele anderen tot delictgedrag.
Onmacht en onvermogen zijn leidend in het disfunctioneren van betrokkene. Bij verlies van overzicht of gevoelens van gepasseerd worden of overruled zijn, kan betrokkene relatief snel ontregelen en ontaarden in (verbale) agressie. Betrokkene is makkelijk beïnvloedbaar en manipuleerbaar door anderen.
- indexdelicten en recidiverisico
De bij betrokkene aanwezige beperkingen en problematiek, die een pervasief en weinig veranderlijk karakter kennen, zijn bepalend voor de kans op terugval in (gewelddadig) delictgedrag. Er zijn weinig factoren in zijn persoon die beschermend werken.
Naar verwachting is de kans op een gewelddadig delict bij abrupte afloop van de maatregel al op korte termijn hoog. De kans dat betrokkene hetzij vanuit frustratie en boosheid, hetzij om te kunnen voorzien in zijn behoefte aan alcohol en drugs, hetzij onder invloed van pro-criminele invloeden, wederom komt tot (gewelddadig) delictgedrag, wordt ingeschat als onverminderd hoog als hij nu zonder kader en behandeling direct zou terugkeren in de maatschappij. Het huidig tbs-kader borgt de benodigde professionele zorgprotheses ter voorkoming van ontregeling en terugval in agressie en biedt mogelijkheden ter verbetering van de kwaliteit van leven. Daarmee is de continuering van de aangeboden forensisch klinische zorg en toezicht cruciaal.
- behandelverloop
De behandeling in de kliniek in Eindhoven is met vallen en opstaan verlopen, waarbij sprake is geweest van niet houden aan afspraken, (veelvuldig) terugvallen in gebruik van middelen en herhaaldelijke (verbale) agressie richting medewerkers en andere patiënten. Hierdoor heeft betrokkene nauwelijks vrijheden kunnen opbouwen.
De verslavingsproblematiek van betrokkene blijkt zeer lastig te bewerken en te behandelen.
Gezocht is naar een meer persoonlijke, voor betrokkene duidelijkere en begrijpelijkere aanpak, op een meer gestructureerde en overzichtelijke afdeling. Tevens is geïnvesteerd in het leren herkennen en beter reguleren van spanningen en emoties en het hebben van dagbesteding. Dat heeft geresulteerd in een betere samenwerking, afname van regel-overtredingen, en afname van agressief en grensoverschrijdend gedrag. Goed gestructureerde en een individuele aanpak blijken effectief en passend voor betrokkene te zijn.
Betrokkene is recent overgeplaatst naar de kliniek in Rekken. Deze overplaatsing lijkt ongecompliceerd te zijn verlopen. Betrokkene is bezig zich te settelen en zijn draai te vinden. Dat lijkt hem redelijk voorspoedig af te gaan. Er wordt echter wel melding gedaan van een incident van misbruik van cocaïne reeds in de eerste week van zijn verblijf aldaar.
Het klinisch deel van het behandeltraject is nog niet afgerond. Er is een aanzienlijke weg te gaan in het behandel- en aansluitend in het resocialisatietraject. De verwachting is dat betrokkene, gezien de geringe aanpassings-, leer- en verandermogelijkheden, nog vele jaren professionele ondersteuning en toezicht nodig zal hebben. Continuering van het ingezette behandeltraject en zeer stapsgewijs vormgeven van een resocialisatietraject is wenselijk. Verwacht wordt dat dit proces meerdere jaren zal duren.
- advies
Een verlenging van de tbs-maatregel met twee jaar is passend en geïndiceerd.
Reclasseringsadvies
Het advies van de reclassering houdt, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende in.
Betrokkene is een man met vele, vermoedelijk blijvende beperkingen, die enerzijds weinig zicht heeft op deze beperkingen en anderzijds zich niet altijd goed laat aansturen, die eigengereid kan zijn en een kenmerkende neiging heeft zichzelf te overschatten. Er bestaat behoefte aan duidelijkheid. Betrokkene voelt zich snel onbegrepen of ongehoord. De neiging bestaat in weerwil van zijn forse beperkingen in verzet te komen en onnodig een regiestrijd aan te gaan. Het gebruik van cannabis wordt door betrokkene niet als een probleem ervaren. De combinatie van zijn beperkingen en voornoemde houding en opstelling hebben onder andere gemaakt dat de behandeling moeizaam is verlopen.
Er is nog een lang behandeltraject te gaan, waarbij met name moet worden geïnvesteerd in externe beschermende factoren. De overgang naar de regio van herkomst is goed verlopen.
Betrokkene functioneert redelijk goed in de huidige kliniek. Ter voorkoming van ontregeling en terugval in antisociaal/gewelddadig gedrag, blijft klinische zorg nog geruime tijd geïndiceerd. Uitstroom op termijn naar een beschermde en begeleide woonvorm is wenselijk. Niet duidelijk is wanneer deze stap kan worden gezet.
- advies
De reclassering sluit aan bij het advies van de psychiater en adviseert een verlenging van de TBS met voorwaarden voor de duur van 2 jaar. De reclassering adviseert tevens tot aanpassing van enkele voorwaarden.
De deskundige ter zitting
Ter zitting van 17 mei 2021 heeft deskundige T. Sieben van de reclassering van Tactus verslavingszorg, zakelijk weergegeven, het volgende verklaard.
Behalve het drugsverbod zijn de voorwaarden voor de terbeschikkinggestelde hanteerbaar. Het is voor de reclassering de vraag wat te doen met het drugsverbod, alsook of en zo ja welke gevolgen het niet houden aan deze voorwaarde moeten hebben. Een gesprek tussen de terbeschikkinggestelde en de officier van justitie in de maand februari 2021 met betrekking tot het drugsverbod en -gebruik, heeft geen effect gehad. Afspraak is dat de terbeschikkinggestelde een aantal weken achtereen negatieve urinecontroles moet hebben, voordat het verlof kan worden opgebouwd. De ervaring leert dat indien het contact met de terbeschikkinggestelde langer duurt, de contactmogelijkheden verbeteren. Als de tijd wordt genomen, wordt een gedragsverandering gezien.
Momenteel wordt onderzocht of het behandelplafond is bereikt of niet. Wat voor de terbeschikkinggestelde nog haalbaar is, moet nog worden beoordeeld. Er is in ieder geval zeker twee jaar nodig om de doelen te behalen.
Het reclasseringscontact is door Tactus overgenomen van Novadik Kentron. Voor de deskundige is niet geheel duidelijk waarom de vorige reclasseringsinstantie adviseerde tot aanpassing van enkele voorwaarden. Met de huidige voorwaarden valt goed te werken en deze geven ook duidelijkheid voor de terbeschikkinggestelde.
Het oordeel van de rechtbank
De terbeschikkinggestelde staat aan de start van een nog langdurig (behandel-)traject. Het klinisch deel van het behandeltraject is nog niet afgerond. De komende tijd zal in het teken staan van aanvullend diagnostisch onderzoek, het opstarten en voortzetten van therapieën en de opbouw van verlof. Naar verwachting heeft de terbeschikkinggestelde – gezien zijn geringe aanpassings-, leer- en verandermogelijkheden – nog vele jaren professionele ondersteuning en toezicht nodig. De rechtbank heeft oog voor de inzet die de terbeschikkinggestelde tot op heden heeft getoond binnen dit traject. Het is te hopen dat de terbeschikkinggestelde erin slaagt deze inzet blijvend te tonen, zodat de kans op een voorspoedig doorlopen van zijn traject zal toenemen.
Vanwege de kwetsbaarheid van de terbeschikkinggestelde en zijn houding ten aanzien van middelengebruik, vormt dit echter een bijzonder punt van zorg, waar in de komende periode eveneens aandacht voor zal moeten zijn. De rechtbank acht op grond van het vorenstaande continuering van de forensisch klinische zorg en toezicht binnen het huidige kader van de maatregel noodzakelijk om de terbeschikkinggestelde de beste kans te bieden op een succesvolle behandeling en stapsgewijze re-integratie, opdat vervolgens kan worden toegewerkt naar een geschikte beschermde en begeleide woonvorm. De verwachting is dat dit proces meerdere jaren zal duren.
De terbeschikkingstelling is opgelegd vanwege een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen, te weten poging tot afpersing.
Indien het huidig juridisch kader van de tbs-maatregel wegvalt, zal het recidiverisico op (gewelddadig) delictgedrag op korte termijn hoog zijn. De algemene veiligheid van personen eist daarom dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd.
De rechtbank zal de terbeschikkingstelling met twee jaren verlengen.
Anders dan door de reclassering in het verlengingsadvies is geadviseerd, zal de rechtbank de huidige voorwaarden niet wijzigen aangezien het nut en de noodzaak daarvan onvoldoende is gebleken. Mede gelet op de behoefte van de terbeschikkinggestelde aan duidelijkheid, zal de rechtbank de huidige voorwaarden handhaven.
5.De beslissing
De rechtbank:
- verlengt de terbeschikkingstelling van [Betrokkene] met twee jaren.
Aldus gegeven door mr. M.H. van der Lecq, voorzitter, mr. V. Wolting en mr. J.T. Pouw, rechters, in tegenwoordigheid van D.A.C. Brockötter als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 31 mei 2021.
Buiten staat
Mr. Wolting is niet in de gelegenheid deze beslissing mede te ondertekenen.