ECLI:NL:RBOVE:2021:1933

Uitspraak

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team Strafrecht

Zittingsplaats Almelo

Parketnummer: 08/710475-12

Datum uitspraak: 12 mei 2021

Beslissing op de vordering van het Openbaar Ministerie tot verlenging van de terbeschikkingstelling van:

[terbeschikkinggestelde],

geboren op [geboortedatum] 1975 in [geboorteplaats] ,

wonende aan de [woonplaats 1] ,

hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.

1.De aanleiding

De terbeschikkinggestelde is bij arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van

22 april 2014 ter beschikking gesteld met bevel tot verpleging van overheidswege, na bewezenverklaring van de misdrijven:

doodslag;
wederspannigheid, terwijl het misdrijf zwaar lichamelijk letsel ten gevolge heeft.

De terbeschikkingstelling is ingegaan op 10 april 2015 en is voor het laatst verlengd bij beslissing van deze rechtbank van 20 juni 2019. De maatregel eindigt, behoudens nadere voorziening, op 10 april 2021.

2.De stukken

De rechtbank heeft kennisgenomen van de op grond van artikel 6:6:12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) overgelegde stukken, te weten:

het verlengingsadvies van het Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) De Rooyse Wissel van 9 februari 2021, opgemaakt en ondertekend door drs. W.A.Th. Bos, hoofd Behandeling, drs. R.J.M. Mooren, psychiater en drs. M. Verhees, adj. directeur Behandeling en Zorg en plv. hoofd van de instelling;
een afschrift van de wettelijke aantekeningen over de periode van 12 januari 2019 tot en met 15 januari 2021.

3.De procedure

Het Openbaar Ministerie heeft op 4 maart 2021 een vordering ingediend tot verlenging van bovenvermelde termijn met twee jaren.

Het onderzoek van de zaak heeft plaatsgevonden op de openbare terechtzitting van

30 april 2021.

De rechtbank heeft op de openbare terechtzitting gehoord:

de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. H. Terpstra, advocaat in Leeuwarden;
de officier van justitie mr. E. Leunk;
drs. W.A.Th. Bos, GZ-psycholoog, verbonden aan FPC De Rooyse Wissel, als deskundige.

De officier van justitie heeft ter zitting het standpunt ingenomen dat de maatregel niet met twee jaar, maar met een jaar dient te worden verlengd.

De terbeschikkinggestelde en zijn raadsvrouw hebben bepleit de duur van de verlenging van de terbeschikkingstelling te beperken tot een jaar. Zij hebben verzocht om in de beslissing expliciet op te nemen dat de rechtbank het wenselijk acht dat ten behoeve van de volgende verlengingszitting door de reclassering tijdig onderzoek is gedaan naar en gerapporteerd is over de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging.

4.De beoordeling

De vordering is op 4 maart 2021 ingediend. Dit is tijdig.

De rechtbank dient op grond van het bepaalde in de artikelen 38d en 38e van het Wetboek

van Strafrecht (Sr) te bepalen of de termijn van de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd.

De rechtbank neemt bij haar overwegingen het over de terbeschikkinggestelde opgemaakte advies van de kliniek en de toelichting van de deskundige ter zitting in aanmerking.

Het rapport en advies van de kliniek

Diagnostiek

Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van schizofrenie waarbij er recidiverende psychotische episoden optreden. De psychoses worden gekenmerkt door achterdocht en achtervolgingswanen. Door goed ingestelde antipsychotische medicatie zijn de positieve psychotische symptomen inmiddels al geruime tijd naar de achtergrond verdwenen en is er sprake van stabiliteit in het gedrag van de terbeschikkinggestelde. De terbeschikkinggestelde is zich ervan bewust dat hij deze medicatie zijn hele leven zal moeten blijven slikken. Waar in het verleden in onoverzichtelijke situaties een verhoogde mate van achterdocht werd waargenomen, was daar het afgelopen jaar nauwelijks nog sprake van. Ook is er geen sprake geweest van agressief gedrag. De negatieve symptomen van de schizofrenie, te weten affectvervlakking en cognitieve achteruitgang, zijn evenwel blijvend aanwezig.

Psychodiagnostisch onderzoek wijst op een harmonisch intelligentieprofiel, waarbij

betrokkene functioneert op laagbegaafd tot benedengemiddeld niveau. De cognitieve problematiek bij de terbeschikkinggestelde is te duiden als een ongespecificeerde neurocognitieve stoornis. De terbeschikkinggestelde ervaart zelf echter geen neurocognitieve problemen.

Recidiverisico

Zonder medicatie is het risico op terugval in delictgedrag vanwege psychotische ontregeling groot. Monitoring van het psychiatrisch ziektebeeld van de terbeschikkinggestelde is dan ook steeds noodzakelijk. Wanneer professionele hulpverlening, begeleiding, structuur en controle wegvallen, is het de verwachting dat de terbeschikkinggestelde zich niet zelfstandig binnen de maatschappij staande zal kunnen houden, hetgeen zal leiden tot een matig/hoog risico op recidive. Daarbij komt dat de terbeschikkinggestelde zelf verwacht geen problemen te hebben op het gebied van wonen en werk, met als gevolg dat zijn copingvaardigheden tekortschieten om zelfstandig om te kunnen gaan met toekomstige stresserende situaties. Wanneer spanningen en frustraties niet tijdig worden voorkomen en de terbeschikkinggestelde het overzicht verliest, bestaat het risico op psychotische ontregeling. Het valt niet goed in te schatten of de terbeschikkinggestelde onder die omstandigheden nog steeds het belang inziet van de inname van medicatie. De familie van de terbeschikkinggestelde kan weliswaar als een beschermende factor worden gezien, maar was in de periode rondom het indexdelict onmachtig om invloed op hem uit te oefenen op het moment dat sprake was van psychotische decompensatie. Om op een verantwoorde wijze de risicofactoren te kunnen managen, is de terbeschikkinggestelde structureel, en dus blijvend, aangewezen op een professionele hulpverleningsprothese.

Verloop behandeling/voornemens kliniek

Sinds januari 2019 is sprake van een machtiging transmuraal verlof. De terbeschikkinggestelde is overgeplaatst naar woonvoorziening RIBW ‘De Schakel’ alwaar hij verblijft in een eigen woonunit. De terbeschikkinggestelde functioneert hier goed en er hebben zich geen incidenten voorgedaan. De terbeschikkinggestelde werkt 40 uur in de week bij een bouwbedrijf. Ook dit verloopt goed. De geboden structuur en ondersteuning vanuit ‘De Schakel’ in combinatie met de ambulante begeleiding van een sociotherapeut is passend en maken dat de risico's voldoende in beeld zijn. De terbeschikkinggestelde heeft te kennen gegeven het liefst zelfstandig te willen wonen en te willen terugkeren naar Twente. Inmiddels is er gesproken met RIBW Twente en in september 2020 heeft er een positief intakegesprek plaatsgevonden. Bij plaatsing zal het FACT-team worden ingezet. Zij zullen zich richten op de monitoring van het psychiatrisch ziektebeeld van de terbeschikkinggestelde en het medicamenteus beleid. De verwachting is dat in het voorjaar concrete afspraken kunnen worden gemaakt over de plek waar de terbeschikkinggestelde zal gaan wonen.

Advies kliniek

Gezien het traject dat thans is ingezet ten aanzien van het toekomstig verblijf van de terbeschikkinggestelde bij RIBW Twente in de regio Almelo - Nijverdal, het gegeven dat dit traject gerealiseerd dient te worden in het kader van transmuraal verlof en de risicotaxaties zoals hierboven aan de orde gesteld, adviseert de kliniek om de terbeschikkingstelling met twee jaar te verlengen.

De toelichting van de deskundige ter zitting

De deskundige heeft in aanvulling op het verlengingsadvies naar voren gebracht dat er sprake is van een nieuwe, recente ontwikkeling: de terbeschikkinggestelde heeft een woonplek toegewezen gekregen bij RIBW Twente en is zeer recent naar Deventer verhuisd. Hier woont hij zelfstandig in een appartement, met begeleiding in de directe omgeving. De terbeschikkinggestelde heeft zijn werk kunnen behouden. Er heeft een intakegesprek met het FACT-team plaatsgevonden. Ook zal er een sociaal psychiatrisch verpleegkundige worden aangesteld. Gelet op het toekomstig verblijf van de terbeschikkinggestelde in de regio Almelo - Nijverdal, is dit uitgezet binnen Stichting Transfore. Over drie maanden vindt er een eerste behandelplanbespreking plaats. De verwachting is dat op termijn hulpverlening vanuit de reclassering zal worden ingezet, maar wanneer dit precies zal zijn is lastig in te schatten. Mogelijk kan volgend jaar de stap naar proefverlof of voorwaardelijke beëindiging worden gemaakt, maar op dit moment is het nog te vroeg om daar harde uitspraken over te doen. De deskundige refereert zich voor wat betreft de duur van de verlenging van de terbeschikkingstelling aan het oordeel van de rechtbank.

Het oordeel van de rechtbank

Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel van terbeschikkingstelling wordt verlengd. Er is naar het oordeel van de rechtbank nog steeds sprake van een stoornis en van recidivegevaar, gelet op de inhoud van de verlengingsrapportage en hetgeen de deskundige ter zitting naar voren heeft gebracht.

De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat de maatregel is opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. De totale duur van de maatregel van terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege kan daarom een periode van vier jaren te boven gaan.

De vraag waar de rechtbank zich vervolgens voor gesteld ziet is of de terbeschikkingstelling dient te worden verlengd met een termijn van een of twee jaar. De rechtbank overweegt hierover het volgende.

De rechtbank stelt vast dat de terbeschikkinggestelde de afgelopen jaren veel stappen heeft gemaakt en veel heeft bereikt. De terbeschikkinggestelde heeft vanaf het begin van zijn verblijf binnen de kliniek stabiel gefunctioneerd, mede door goed ingestelde medicatie. Dit heeft ertoe geleid dat hij twee jaar geleden in een zelfstandige woonvoorziening is geplaatst. Ook hier functioneerde de terbeschikkinggestelde stabiel. De terbeschikkinggestelde heeft al geruime tijd een fulltimebaan bij een bouwbedrijf en gaat regelmatig semi-begeleid naar zijn familie in [woonplaats 2] . Dit alles verloopt erg goed. Het uiteindelijke doel van de kliniek is om de terbeschikkinggestelde in de regio Almelo - Nijverdal te plaatsen binnen een woonvoorziening van RIBW Twente. De terbeschikkinggestelde wil graag zo dicht mogelijk bij zijn familie in de buurt wonen, waarbij wonen in [woonplaats 2] (vooralsnog) is uitgesloten. Met zijn recente overplaatsing naar Deventer is de afstand tot de familie aanzienlijk verkleind en kan de familie ook bij hem op bezoek komen. Hier is de terbeschikkinggestelde erg tevreden over. De terbeschikkinggestelde heeft een eerste kennismaking gehad met het team dat hem de komende maanden in Deventer zal ondersteunen en hij is erg gemotiveerd om samen met hen verdere stappen te maken in zijn resocialisatietraject.

Uitgangspunt bij verlenging is dat, wanneer aannemelijk is geworden dat de behandeling van de terbeschikkinggestelde meer tijd in beslag zal nemen dan de tijd die resteert bij een verlenging van de maatregel met een jaar, de terbeschikkingstelling verlengd dient te worden met twee jaren. Gezien de stelling van de deskundige dat het niet ondenkbaar is dat de terbeschikkinggestelde binnen de termijn van twee jaren aan een vervolgstap toe is, ligt verlenging met een jaar in de rede. De rechtbank overweegt, met inachtneming van het voorgaande, dat het aan de terbeschikkinggestelde is om de komende periode de positieve lijn ook in zijn nieuwe leefomgeving voort te zetten, zodat over een jaar bekeken kan worden of mogelijke vervolgstappen zoals proefverlof of voorwaardelijke beëindiging kunnen worden genomen. De terbeschikkinggestelde heeft ter zitting te kennen gegeven zich er bewust van te zijn dat een verlenging van een jaar niet per definitie betekent dat na een jaar ook daadwerkelijk tot een vervolgstap zal worden overgegaan.

De rechtbank acht het hierbij wenselijk dat de kliniek bij gelijkblijvende positieve ontwikkelingen bij het uitbrengen van een volgend verlengingsadvies in overleg met de reclassering toetst of een voorwaardelijke beëindiging van de maatregel tot de mogelijkheden behoort en dat de reclassering daarover tijdig voor de volgende zitting rapporteert.

5.De beslissing

De rechtbank:

-
verlengt de terbeschikkingstellingvan [terbeschikkinggestelde] met
een jaar;

Aldus gegeven door mr. M.H. van der Lecq, voorzitter, mr. A.M. Rikken en mr. J.T. Pouw, rechters, in tegenwoordigheid van mr. S.R. Kuiper als griffier en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 12 mei 2021.

Mr. J.T. Pouw is niet in de gelegenheid deze beslissing mede te ondertekenen.