ECLI:NL:RBOVE:2019:1795

• Datum uitspraak: 13 mei 2019
• Publicatiedatum: 27 mei 2019
• Zaaknummer: 08/994521-17 (P)
• Instantie: Rechtbank Overijssel
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: F.C. Berg; G.H. Meijer; F.H.W. Teekman
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Oordeel over overtredingen van de Woningwet en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht door een rechtspersoon

Op 13 mei 2019 heeft de Rechtbank Overijssel uitspraak gedaan in een strafzaak tegen een rechtspersoon, die werd beschuldigd van het zonder vergunning rooien van bomen en het slopen van een snijerij. De rechtbank oordeelde dat de verdachte in de periode van december 2015 tot en met maart 2016 op een bedrijventerrein in Tiel een groot aantal bomen had gekapt zonder de vereiste omgevingsvergunning. Dit gebeurde in strijd met het bestemmingsplan van de gemeente Tiel, dat het rooien van diepwortelende beplanting op als 'Waarde - Archeologie 4' aangewezen gronden verbood. De rechtbank stelde vast dat er 1526 boomstronken waren aangetroffen, wat duidt op een aanzienlijke overtreding van de wet.

Daarnaast werd de verdachte verweten dat in mei 2016 de productielijn van een snijerij was gesloopt zonder een sloopmelding te doen. De rechtbank oordeelde dat de verdachte ook hier in strijd had gehandeld met de Woningwet, aangezien er geen melding was gemaakt van de sloopwerkzaamheden, die bovendien asbest betroffen. De rechtbank vond dat de verdachte opzettelijk had gehandeld, omdat hij had nagelaten om de benodigde vergunningen aan te vragen en zich niet had geïnformeerd over de geldende regelgeving.

De rechtbank legde een geldboete op van € 100.000, rekening houdend met de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze waren begaan. De rechtbank benadrukte dat de Woningwet en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht zijn ingesteld ter bescherming van het milieu en de omgeving, en dat de verdachte de belangen van zijn onderneming boven deze wettelijke verplichtingen had gesteld. De uitspraak werd openbaar gemaakt en is een belangrijke reminder voor rechtspersonen over de noodzaak om zich aan de wetgeving te houden.

Uitspraak

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team Strafrecht

Meervoudige economische kamer

Zittingsplaats Zwolle

Parketnummer 08/994521-17 (P)

Datum vonnis: 13 mei 2019

Vonnis op tegenspraak in de zaak van de officier van justitie tegen:

[Verdacht bedrijf] . ,

gevestigd aan de [adres 1] .

1. Het onderzoek op de terechtzitting

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de openbare terechtzitting van 29 april 2019.

De rechtbank heeft kennis genomen van de vordering van de officier van justitie

mr. C.V. van Overbeeke en van hetgeen door verdachte en de raadsman mr. R.G.J. Laan, advocaat te Hoorn, naar voren is gebracht.

2. De tenlastelegging

De verdenking komt er na wijziging van de tenlastelegging van 29 april 2019, kort en zakelijk weergegeven, op neer:

feit 1: dat [Verdacht bedrijf] . in de periode december 2015 tot en met maart 2016 een groot aantal bomen in strijd met het bestemmingsplan zonder vergunning heeft gekapt;

feit 2: dat [Verdacht bedrijf] . in mei 2016 de productielijn van een snijerij zonder sloopmelding heeft gesloopt.

Voluit luidt de tenlastelegging aan verdachte, dat:

1

zij op een of meer tijdstippen in of omstreeks de periode december 2015 t/m maart 2016 in Tiel, althans in Nederland, al dan niet opzettelijk, zonder omgevingsvergunning een project heeft uitgevoerd, geheel en/of gedeeltelijk bestaande uit het uitvoeren van een werk en/of van werkzaamheden, in strijd met de regels van het bestemmingsplan [naam 1] van de gemeente Tiel, immers heeft zij, in strijd met artikel 18.4.1 van dit bestemmingsplan diepwortelende beplanting verwijderd en/of bos gerooid dieper dan 0,30 meter, op of in als 'Waarde - Archeologie 4' aangewezen gronden, niet zijnde een bouwwerk;

2

zij op een of meer tijdstippen in of omstreeks de maand mei 2016 in Tiel, althans in Nederland, al dan niet opzettelijk, zonder een sloopmelding, een bouwwerk en/of object, te weten de productielijn van een snijerij, althans een van een bouwwerk deel uitmakende installatie, geheel of gedeeltelijk heeft gesloopt, waarbij asbest is verwijderd en/of het sloopafval naar redelijke inschatting 80 m3, althans in elk geval meer dan 10 m3, bedroeg.

3. De voorvragen

De rechtbank heeft vastgesteld dat de dagvaarding geldig is, dat zij bevoegd is tot kennisneming van deze zaak, dat de officier van justitie ontvankelijk is in de vervolging en dat er geen redenen zijn voor schorsing van de vervolging.

4. De bewijsoverwegingen

4.1

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gerekwireerd tot bewezenverklaring van het ten laste gelegde.

4.2

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft ten aanzien van feit 1 vrijspraak bepleit en daartoe aangevoerd, samengevat, dat het rooien van de bomen in overeenstemming met de bestemming bedrijventerrein normaal onderhoud en beheer betrof, waarvoor geen vergunning vereist was. Ten aanzien van feit 2 heeft de verdediging aangevoerd dat, samengevat, het gerechtvaardigde vertrouwen bestond dat er geen vergunning nodig was voor het demonteren van de snijerij. Ook is er in de ten laste gelegde periode geen asbest aangetroffen.

4.3

Het oordeel van de rechtbank ^[1]

De rechtbank is van oordeel dat wettig en overtuigend bewezen is dat verdachte de tenlastegelegde feiten heeft begaan. De rechtbank overweegt daartoe het volgende.

[Verdacht bedrijf] . is opgericht op 20 januari 2016 en verricht werkzaamheden op het gebied van het hergebruiken van materialen. [bedrijf 1] is enig aandeelhouder en bestuurder van [Verdacht bedrijf] . De heer [medeverdachte] (hierna: medeverdachte) is enig bestuurder en feitelijk leidinggevende van [bedrijf 1] Zowel [Verdacht bedrijf] . als [bedrijf 1] zijn gevestigd op het terrein [adres 2] (hierna: het terrein).

Feit 1 :

Op 3 februari 2016 kreeg mevrouw [naam 2] , werkzaam bij de gemeente Tiel, het signaal dat er bomen waren gekapt op het terrein. ^[2] Op 16 februari 2016 constateerde mevrouw [naam 2] , tijdens een bezoek aan het terrein, dat er inderdaad op grote schaal bomen werden gerooid.

Op 16 maart 2016 werd door de Omgevingsdienst Rivierenland (hierna: OdR) een controle op het kappen van bomen zonder vergunning uitgevoerd. De OdR stelde vast dat er 1526 boomstronken met een stamdikte van tenminste 30 cm op het terrein lagen en dat daar geen vergunning voor aangevraagd was. ^[3]

Ingevolge artikel 2.1 lid 1 onder b van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo) is het verboden zonder omgevingsvergunning een project uit te voeren, voor zover dat geheel of gedeeltelijk bestaat uit het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden, in gevallen waarin dat bij een bestemmingsplan, beheersverordening, exploitatieplan of voorbereidingsbesluit is bepaald.

Ingevolge artikel 2.1 lid 1 onder c van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo) is het verboden zonder omgevingsvergunning een project uit te voeren, voor zover dat geheel of gedeeltelijk bestaat uit het gebruiken van gronden of bouwwerken in strijd met een bestemmingsplan.

Dit is strafbaar gesteld bij artikel 1a onder 2 van de Wet op de economische delicten (hierna: Wed).

Op het terrein is het bestemmingsplan ‘ [naam 1] ’ van de gemeente Tiel, vastgesteld op 20 november 2013 (hierna: het bestemmingsplan), van toepassing. Blijkens de plankaart rust op het terrein de bestemming ‘Bedrijventerrein’ en de bestemming ‘Waarde - Archeologie 4’.

In het bestemmingsplan is het volgende opgenomen:

“
18.4.1 Verbod

Het is verboden op of in de als ‘Waarde – Archeologie 4’ aangewezen gronden zonder of in afwijking van een omgevingsvergunning de volgende [...]
werkzaamheden uit te voeren: [...]

i. het rooien van bos of boomgaarden dieper dan 0.30 meter [...]

18.4.2

Uitgezondere werkzaamheden

Het verbod als bedoeld onder 18.4.1 is niet van toepassing voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerken zijnde, of werkzaamheden die:

a.
het normale onderhoud en beheer betreffen ”

Medeverdachte heeft bekend dat hij opdracht heeft gegeven een groot aantal bomen, waaronder een perenboomgaarde, die zich op het terrein bevonden, te rooien. ^[4]

Anders dan de verdediging stelt, betreft het rooien van de bomen, waaronder een perenboomgaard, gezien de schaal van de werkzaamheden, zowel in tijd als in aantal gerooide bomen, naar het oordeel van de rechtbank geen normaal onderhoud of beheer van het terrein. De rechtbank overweegt voorts dat daarbij sprake is van beplanting met een worteldiepte van meer dan 0.30 meter die geheel verwijderd werd. ^[5]

Aangezien verdachte voor het rooien van de bomen een omgevingsvergunning had moeten aanvragen, maar dit heeft nagelaten, is de rechtbank van oordeel dat aan de voorwaarden voor strafbaarheid van verdachte is voldaan. De verboden gedragingen hebben in de sfeer van de rechtspersoon plaatsgevonden.

Medeverdachte heeft verklaard onmiddellijk na de aankoop te hebben besloten om alle beplanting, waaronder de bomen, te laten kappen en verwijderen, omdat hij vond dat ze “gewoon weg moesten” en weg mochten om het terrein voor de bestemming “bedrijfsterrein” te kunnen aanwenden. Verdachte heeft op geen enkele wijze geïnformeerd naar de voorwaarden die daarvoor golden, terwijl hij redelijkerwijs had kunnen verwachten en had behoren te weten dat daarvoor een melding gedaan had moeten worden en/of een vergunning aangevraagd had moeten worden. Verdachtes belang bij de bedrijfsvoering was zijn enige prioriteit. Het risico dat hij daarmee strafbaar zou handelen heeft hij voor lief genomen. Door aldus te handelen is er in elk geval sprake van voorwaardelijke opzet op het handelen in strijd met artikel 2.1 lid 1 onder b en c Wabo. Daarmee is sprake van opzet als bedoeld in artikel 2 Wed.

Feit 2:

Op 9 mei 2016 voerden toezichthouder [naam 3] ^[6] en op 10 mei 2016 toezichthouder [naam 4] ^[7] namens de OdR een controle op het terrein uit, waarbij werd geconstateerd dat er sloopactiviteiten aan de gang waren, dat er naar schatting ruim 80 kubieke meter gedemonteerd staal aanwezig was en dat er geen sloopmelding was gedaan.

Medeverdachte heeft bij de politie verklaard dat hij opdracht heeft gegeven voor de sloop van de snijlijn en dat hij vond dat er geen vergunning of sloopmelding nodig was. Medeverdachte heeft in dit verband gewezen op een brief van de provincie Gelderland d.d. 5 februari 2013 gericht aan [bedrijf 2] , waaraan hij het meende het vertrouwen te mogen ontlenen dat een vergunning niet nodig was. Nadat de OdR de sloop had stil gelegd, heeft hij alsnog een sloopmelding gedaan. ^[8]

Ingevolge artikel 1b lid 5 juncto artikel 2 lid 2 onder c en artikel 2 lid 3 onder b van de Woningwet kunnen er voorschriften gesteld worden met betrekking tot de verplichting van het melden van sloopwerkzaamheden aan het bevoegd gezag. Handelen in strijd hiermee is strafbaar gesteld in artikel 1a onder 2 van de Wed.

Ingevolge artikel 1.26 lid 1 van het Bouwbesluit 2012 (hierna: het Bouwbesluit) is het verboden om zonder of in afwijking van een sloopmelding te slopen indien daarbij asbest wordt verwijderd of de hoeveelheid sloopafval naar redelijke inschatting meer dan 10 m3 zal bedragen.

Anders dan de verdediging stelt, is de rechtbank van oordeel dat, met het afbreken van de snijlijn en delen daarvan verkopen aan een schroothandelaar, er sprake is van slopen in de zin van de Woningwet. De Woningwet definieert slopen als het afbreken van een (gedeelte van) een bouwwerk. Een bouwwerk is een constructie van enige omvang van hout, steen of ander materiaal, die op de plaats van bestemming hetzij direct hetzij indirect steun vindt in of op de grond, bedoeld om ter plaatse te functioneren.

Ter plaatse werden constructies die aard en nagelvast aan de vloer (met keilbouten) bevestigd waren, verwijderd. Dat de stalen balken nog een restwaarde hadden en hergebruikt konden worden, maakt dat niet anders.

Het verweer van de verdediging dat op basis van de brief van de provincie Gelderland van 5 februari 2013 ^[9] het gerechtvaardigde vertrouwen bestond dat er geen melding of vergunning voor het slopen van de snijlijn nodig was, wordt verworpen. Naar het oordeel van de rechtbank betreft de brief een ander onderwerp, te weten het vervangen van een gasgestookte oven door een zuurstof gestookte oven en niet zoals hier aan de orde was, het slopen van de snijlijn. Daarbij meldt de brief dat de constructie waar de oven in hangt wel gezien kan worden als onderdeel van de bouwconstructie.

Verdachte had voor het slopen van de snijerij bij het bevoegd gezag een melding moeten doen, maar heeft dit nagelaten. Daarmee is, naar het oordeel van de rechtbank, aan de voorwaarden voor strafbaarheid van verdachte voldaan. De verboden gedragingen hebben in de sfeer van de rechtspersoon plaatsgevonden.

Zoals hierboven overwogen had verdachte er niet op mogen vertrouwen dat de sloop niet onder de bouwregelgeving viel. Ook hier overweegt de rechtbank dat verdachtes prioriteit geheel bij de bedrijfsvoering heeft gelegen. Verdachte had redelijkerwijs moeten weten dat hij een melding had moeten doen en/of een vergunning voor het slopen had moeten aanvragen. Door zich niet (voor dit concrete geval) op de hoogte te stellen van de geldende regelgeving, heeft hij voor lief genomen dat de sloop zonder een melding bij de bevoegde autoriteiten ongeoorloofd zou zijn. Door aldus te handelen is er in elk geval sprake van voorwaardelijke opzet op het handelen in strijd met artikel 1.26 lid 1 van het Bouwbesluit. Daarmee is sprake van opzet als bedoeld in artikel 2 Wed.

Niet vast is komen te staan dat in de ten laste gelegde periode ook asbest verwijderd is. De rechtbank zal verdachte op dat punt dan ook vrijspreken.

4.5

De bewezenverklaring

De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat:

1

zij in de periode december 2015 t/m maart 2016 in Tiel, opzettelijk, zonder omgevingsvergunning een project heeft uitgevoerd, bestaande uit het uitvoeren van een van werkzaamheden, in strijd met de regels van het bestemmingsplan [naam 1] van de gemeente Tiel, immers heeft zij, in strijd met artikel 18.4.1 van dit bestemmingsplan diepwortelende beplanting verwijderd en bos gerooid dieper dan 0,30 meter, op als 'Waarde - Archeologie 4' aangewezen gronden;

2

zij in de maand mei 2016 in Tiel, opzettelijk, zonder een sloopmelding, een bouwwerk, te weten de productielijn van een snijerij, heeft gesloopt, waarbij het sloopafval naar redelijke inschatting 80 m3, bedroeg.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

De rechtbank acht niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd, zodat zij haar daarvan zal vrijspreken.

5. De strafbaarheid van het bewezenverklaarde

Het bewezenverklaarde is strafbaar gesteld in de artikelen 2.1 lid 1 onder b en onder c Wabo juncto artikel 1a onder 2 jo 2 van de Wet op de economische delicten en de artikelen 1b lid 5, 2 lid 2 onder c en 2 lid 3 onder b van de Woningwet, 1.26 lid 1 van het Bouwbesluit 2012 en 1a jo 2 van de Wet op de economische delicten. Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het feit uitsluiten.

Het bewezenverklaarde levert op:

feit 1:

het misdrijf: overtreding van een voorschrift, gesteld bij of krachtens artikel 2.1 lid 1 onder b en c Wabo, opzettelijk door een rechtspersoon begaan;

feit 2

het misdrijf: overtreding van een voorschrift, gesteld bij of krachtens artikel 1b lid 5 Woningwet, opzettelijk door een rechtspersoon begaan.

6. De strafbaarheid van verdachte

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluiten. De rechtbank oordeelt daarom dat verdachte strafbaar is voor de bewezenverklaarde feiten.

7. De op te leggen straf of maatregel

7.1

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie een geldboete van € 375.000,-- geëist en openbaar making van het vonnis geëist.

7.2

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft geen strafmaatverweer gevoerd.

7.3

De gronden voor een straf of maatregel

Bij de strafoplegging houdt de rechtbank rekening met de aard en de ernst van de gepleegde feiten, de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en de persoon van verdachte zoals die uit het dossier en tijdens de behandeling ter terechtzitting naar voren zijn gekomen. De rechtbank acht daarbij het volgende van belang.

Verdachte heeft in de periode december 2015 tot en met maart 2016 op het terrein van de voormalige [bedrijf 3] te Tiel, zonder de benodigde vergunning een groot aantal bomen gerooid. In mei 2016 is de op het terrein aanwezige snijerij verwijderd. Verdachte heeft dit gedaan zonder daarvan melding te maken bij de bevoegde autoriteiten.

De Woningwet en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht zijn in het leven geroepen ter bescherming van het algemeen belang, zoals het milieu, het landschap en de omgeving, waaronder de bescherming van objecten van archeologische waarde. Verdachte is zich hier van bewust, maar laat het belang van de onderneming zwaarder wegen. De rechtbank rekent dit verdachte zwaar aan.

De rechtbank heeft voorts acht geslagen op een de verdachte betreffend uittreksel Justitiële Documentatie d.d. 21 februari 2019, waaruit blijkt dat de verdachte niet eerder ter zake van strafbare feiten is veroordeeld.

Anders dan de officier van justitie zal de rechtbank bij de hoogte van de op te leggen straf niet uitgaan van de boete van € 250 per gekapte boom die de officier van justitie als richtlijn hanteert en die soms ook door rechtbanken wordt gevolgd. De rechtbank overweegt dat het in deze zaak gaat om een buitengewoon groot aantal bomen en dat ook een andere waarde is geschonden dan doorgaans, zodat een oriëntatiepunt van € 250 per boom niet passend voorkomt.

De bewezen verklaarde feiten speelden zich af in de periode van december 2015 tot en met mei 2016. De zaak is pas voor het eerst op zitting aangebracht in april 2019. De redelijke termijn, die in de regel ook voor dit soort zaken kan worden gesteld op 2 jaar, is dan ook overschreden met een jaar. Deze overschrijding is niet aan de verdediging toe te rekenen.

Alles overwegend, rekening houden met de financiële omstandigheden van verdachte, is de rechtbank van oordeel dat een geldboete ter hoogte van € 100.000,-- passend en geboden.

8. De toegepaste wettelijke voorschriften

De hierna te nemen beslissing berust op de hiervoor genoemde wetsartikelen. Daarnaast berust deze beslissing op de artikelen 23, 24 en 51 Sr.

9. De beslissing

De rechtbank:

bewezenverklaring

- verklaart bewezen dat verdachte het onder feit 1 en 2 tenlastegelegde heeft begaan, zoals hierboven omschreven;

- verklaart niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd en spreekt haar daarvan vrij;

strafbaarheid feit

- verklaart het bewezenverklaarde strafbaar;

- verklaart dat het bewezenverklaarde de volgende strafbare feiten oplevert:

feit 1: het misdrijf:
overtreding van een voorschrift, gesteld bij of krachtens artikel 2.1 lid 1 onder b en c Wabo, opzettelijk door een rechtspersoon begaan;

feit 2: het misdrijf:
overtreding van een voorschrift, gesteld bij of krachtens artikel 1b lid 5 Woningwet, opzettelijk door een rechtspersoon begaan;

strafbaarheid verdachte

- verklaart verdachte strafbaar voor het onder feit 1 en 2 bewezenverklaarde;

straf

- veroordeelt verdachte tot een
geldboete van
€ 100.000,-- (honderdduizend euro).

Dit vonnis is gewezen door mr. F.C. Berg, voorzitter, mr. G.H. Meijer en mr. F.H.W. Teekman, rechters, in tegenwoordigheid van mr. M.A.J.H. Muurmans, griffier, en is in het openbaar uitgesproken op 13 mei 2019.

Voetnoten

1. Wanneer hierna wordt verwezen naar dossierpagina’s zijn dit pagina’s uit het dossier van de politie eenheid Oost-Nederland, met nummer [nummer] . Tenzij hieronder anders wordt vermeld wordt steeds verwezen naar bladzijden van een in de wettelijke vorm, door daartoe bevoegde personen, opgemaakt proces-verbaal.

2. Proces – verbaal van verhoor getuige [naam 2] , p. 550.

3. Controlerapport Omgevingsdienst Rivierenland, p. 154.

4. Het proces- verbaal van terechtzitting van 29 april 2019, voor zover inhoudende de verklaring van verdachte.

5. Het proces – verbaal van bevindingen, p. 329, voorlaatste alinea.

6. Controlerapport Omgevingsdienst Rivierenland, p. 573.

7. Controlerapport Omgevingsdienst Rivierenland, p. 793.

8. Proces – verbaal verhoor verdachte, p. 89.

9. Brief provincie Gelderland d.d. 3 februari 2013, p. 93.