Uitspraak
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team Toezicht - Bewindsbureau
Zittingsplaats Almelo
zaaknummer : 7747252 BM VERZ 19-1208 en 7747273 MS VERZ 19-251
dossiernummer : BM 6677 en MB 2551
datum : 23 mei 2019
Ambtshalve beschikking van de kantonrechter
inzake:
Stichting BELANA Bewind & InkomensbeheerBruggenmorsweg 107521 ZV Enschedehierna te noemen: Belanagemachtigde: mr. G. Yousef, advocaat te Enschede
bewindvoerder en mentor van:
[rechthebbende]
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum]
wonende [woonplaats]
hierna te noemen: rechthebbende
wonende [woonplaats]
hierna te noemen: rechthebbende
De procedure
Bij beschikking van 23 mei 2012 is door de kantonrechter te Enschede een bewind ingesteld over het vermogen van rechthebbende op grond van de lichamelijke of geestelijke toestand. Tevens is er sprake van problematische schulden. Nu is Belana bewindvoerder.
Bij beschikking van 16 april 2014 is door de kantonrechter te Enschede een mentorschap ingesteld ten behoeve van rechthebbende. Nu is Belana mentor.
Naar aanleiding van diverse bevindingen bij de controle van de periodieke verantwoordingen die Belana over het door haar gevoerde bewind heeft afgelegd, heeft op 26 september 2018 een zitting plaatsgevonden waarbij mevrouw [naam 1] (hierna: [naam 1] ) namens Belana is verschenen. In de oproepingsbrief van 11 september 2018 is aan Belana medegedeeld dat de kantonrechter ernstige zorgen heeft over het door Belana gevoerde bewind en dat als deze zorgen door Belana niet afdoende kunnen worden weggenomen, het niet uit te sluiten is dat ontslag volgt van Belana in alle dossiers die lopen bij de rechtbank Overijssel.
Na deze zitting heeft de rechtbank bij brieven van 15 oktober 2018 en 7 december 2018 vragen gesteld in een groot aantal dossiers. Vervolgens heeft op 19 december 2018 wederom een zitting plaatsgevonden, waarbij [naam 1] namens Belana is verschenen.
Bij brief van 17 januari 2019 heeft de kantonrechter aan Belana medegedeeld dat Belana tot minstens 1 juli 2019 onder verscherpt toezicht zal staan en dat Belana niet meer wordt benoemd als curator, bewindvoerder en mentor in nieuwe zaken, zolang achterstanden in het aanleveren van stukken niet zijn ingelopen.
Op 19 april 2019 heeft op initiatief van de kantonrechter opnieuw een zitting plaatsgevonden, waarbij [naam 1] en de heer [naam 2] (hierna: [naam 2] ) aanwezig waren, bijgestaan door de gemachtigde van Belana. Bij brief van 10 mei 2019 heeft Belana gereageerd op een overzicht van bevindingen dat na de zitting door de griffie aan de gemachtigde van Belana is gestuurd.
De beoordeling
1. Belana is bewindvoerder over de vermogens van ongeveer 200 rechthebbenden. In ongeveer dertig van die zaken is zij ook mentor van de rechthebbende. De kantonrechter is belast met het toezicht op die dossiers en dient onder meer bij de periodieke verantwoordingen te toetsen of de bewindvoerder haar taak naar behoren vervult. De bevindingen bij de controle van de door Belana overgelegde periodieke verantwoordingen zijn van dien aard dat de kantonrechter heeft onderzocht of Belana de belangen van haar cliënten op een integere en deugdelijke wijze behartigt en zo niet, of ontslag moet volgen in alle zaken wegens gewichtige redenen als bedoeld in de artikelen 1:448 lid 2 (voor de bewindvoerder) en 1:461 lid 2 BW (voor de mentor). In het kader van dat onderzoek zijn veel vragen aan Belana gesteld en hebben diverse zittingen plaatsgevonden.
2.
De bevindingen zijn in vier categorieën te onderscheiden, namelijk verzekeringen, bewindvoerderskosten, bijzondere bijstand en termijnoverschrijding. De kantonrechter zal deze achtereenvolgens bespreken.
De bevindingen zijn in vier categorieën te onderscheiden, namelijk verzekeringen, bewindvoerderskosten, bijzondere bijstand en termijnoverschrijding. De kantonrechter zal deze achtereenvolgens bespreken.
3. Verzekeringen
3.1
Aanleiding voor de kantonrechter om nadere vragen te stellen over de door Belana namens de rechthebbenden afgesloten verzekeringen was een aangetroffen serviceabonnement in het dossier BM 1227. Het serviceabonnement is overeengekomen tussen de rechthebbende, vertegenwoordigd door Belana, enerzijds en Belana Insurance & Finance B.V. (hierna: Belana IF) anderzijds. Uit het serviceabonnement blijkt dat de rechthebbende een bedrag van € 10,- per maand aan abonnementskosten verschuldigd is aan Belana IF. Ter zitting van 26 september 2018 heeft Belana verklaard dat het contract niet echt is en dat het niet de bedoeling is dat Belana IF contracten afsluit met rechthebbenden. Het zou bij vergissing hooguit in een paar gevallen kunnen zijn voorgekomen.
3.2
Nadat uit diverse polissen van uitvaartverzekeringen bleek dat Belana IF in deze zaken als tussenpersoon optreedt, heeft de rechtbank bij brief van 15 oktober 2018 aan Belana verzocht om in zestig bij naam en dossiernummer genoemde zaken te laten weten of Belana IF in deze dossiers provisie ontvangt. Tevens is verzocht om verzekeringsoverzichten van de brand-, inboedel- en aansprakelijkheidsverzekeringen van de rechthebbenden en specificaties van betalingen van rechthebbenden aan Belana IF over te leggen.
3.3
Belana laat in haar brief van 28 oktober 2018 weten dat er zo nodig uitvaartverzekeringen voor rechthebbenden worden afgesloten met behulp van een adviseur van Belana IF en dat hiervoor eenmalig € 250,- in rekening wordt gebracht. Belana IF zou geen provisie ontvangen. Dit heeft Belana vervolgens ook verklaard ter zitting van 19 december 2018. Ook heeft Belana verklaard dat voor iedere klant van Belana een aansprakelijkheids-, inboedel- en eventueel een motorrijtuigenverzekering wordt afgesloten via DAK, tenzij deze verzekeringen al zijn afgesloten en/of de klant bij een andere verzekeraar dan DAK verzekerd wil zijn. Belana IF zou daar geen rol als tussenpersoon in hebben. De klant betaalt wel premie, maar geen servicekosten. Er zouden geen serviceabonnementen worden afgesloten, aldus Belana.
3.4
Bij brief van 17 januari 2019 heeft de kantonrechter aan Belana laten weten geen verdere actie te ondernemen in zaken waarin Belana namens de rechthebbenden een uitvaartverzekering heeft afgesloten via Belana IF. In die brief is onder meer het volgende aan Belana medegedeeld:
Indien u het nodig acht in andere zaken een uitvaartverzekering af te sluiten, dan dient u dit te regelen via een ander bedrijf dan Belana Insurance & Finance B.V. om iedere schijn van belangenverstrengeling te voorkomen. (…). Het afsluiten van een uitvaartverzekering behoort niet tot de verplichte taken van een bewindvoerder. Weliswaar kan een bewindvoerder alle handelingen verrichten die aan een goed bewind bijdragen en in dit kader een uitvaartverzekering afsluiten, maar dat wil niet zeggen dat het afsluiten van een uitvaartverzekering in alle gevallen getuigt van goed bewindvoerderschap. Het afsluiten van een uitvaartverzekering kan bijvoorbeeld onwenselijk zijn indien sprake is van een krap budget en van een problematische schuldenlast. Ik reken erop dat u rechthebbenden nooit meer kosten in rekening zult brengen voor advies over verzekeringen.
Indien u het nodig acht in andere zaken een uitvaartverzekering af te sluiten, dan dient u dit te regelen via een ander bedrijf dan Belana Insurance & Finance B.V. om iedere schijn van belangenverstrengeling te voorkomen. (…). Het afsluiten van een uitvaartverzekering behoort niet tot de verplichte taken van een bewindvoerder. Weliswaar kan een bewindvoerder alle handelingen verrichten die aan een goed bewind bijdragen en in dit kader een uitvaartverzekering afsluiten, maar dat wil niet zeggen dat het afsluiten van een uitvaartverzekering in alle gevallen getuigt van goed bewindvoerderschap. Het afsluiten van een uitvaartverzekering kan bijvoorbeeld onwenselijk zijn indien sprake is van een krap budget en van een problematische schuldenlast. Ik reken erop dat u rechthebbenden nooit meer kosten in rekening zult brengen voor advies over verzekeringen.
3.5
In het kader van het verscherpte toezicht zijn vervolgens in een aantal dossiers alle bankafschriften en verzekeringsoverzichten opgevraagd. Belana heeft in de dossiers met nummers BM 12494, 13494, 9224, 13460, 9870, 5972, 4742, 13484, 8401, 7158, 12463, 10241, 9721 en 12719 serviceabonnementen overgelegd. Deze contracten zijn afgesloten tussen en/of namens de rechthebbenden en Belana IF. In de dossiers onder BM 8401, 13460, 13494, 4742, 9870, 12719, 12463, 12240, 13484, 10545, 11626, 7718, 13681, 8156, 12241, 12311, 11625, 7256 en 12228 zijn in de afschriften transacties aangetroffen met als omschrijving ‘serviceabonnementen Belana Insurance’.
Deze bevindingen vallen niet te rijmen met de verklaringen die tot dan toe door Belana zijn afgelegd, te weten dat het hooguit in een aantal gevallen kan zijn voorgekomen dat er serviceabonnementen zijn afgesloten, maar dat dit uitdrukkelijk niet de bedoeling is. Uit de serviceabonnementen blijkt dat de abonnementskosten variëren tussen € 4,- en € 25,- per maand. Uit de afschriften blijkt dat de abonnementskosten, in bijna alle gevallen vermeerderd met een bedrag van € 1,26, worden geïncasseerd door Dak Polisbeheer B.V. met als omschrijving ‘serviceabonnementen Belana Insurance’. Niet duidelijk is waarvoor het bedrag van € 1,26 naast de abonnementskosten in rekening wordt gebracht. In ieder geval is dit niet te verklaren door de afhandelings- en advieskosten ad € 250,- ten behoeve van een uitvaartverzekering die naast de abonnementskosten en premiebetalingen in rekening worden gebracht. Ook niet indien de kosten ad € 250,- in 24 termijnen worden betaald, zoals in de meeste dossiers is gebleken.
Deze bevindingen vallen niet te rijmen met de verklaringen die tot dan toe door Belana zijn afgelegd, te weten dat het hooguit in een aantal gevallen kan zijn voorgekomen dat er serviceabonnementen zijn afgesloten, maar dat dit uitdrukkelijk niet de bedoeling is. Uit de serviceabonnementen blijkt dat de abonnementskosten variëren tussen € 4,- en € 25,- per maand. Uit de afschriften blijkt dat de abonnementskosten, in bijna alle gevallen vermeerderd met een bedrag van € 1,26, worden geïncasseerd door Dak Polisbeheer B.V. met als omschrijving ‘serviceabonnementen Belana Insurance’. Niet duidelijk is waarvoor het bedrag van € 1,26 naast de abonnementskosten in rekening wordt gebracht. In ieder geval is dit niet te verklaren door de afhandelings- en advieskosten ad € 250,- ten behoeve van een uitvaartverzekering die naast de abonnementskosten en premiebetalingen in rekening worden gebracht. Ook niet indien de kosten ad € 250,- in 24 termijnen worden betaald, zoals in de meeste dossiers is gebleken.
3.6
Ter zitting van 19 april 2019 heeft Belana verklaard dat serviceabonnementen tussen de rechthebbenden en Belana IF zijn afgesloten als reactie op veranderde regelgeving ten aanzien van provisie. De serviceabonnementen zouden allen zijn besproken met de rechthebbenden en gelden niet alleen voor uitvaartverzekeringen, maar ook voor aansprakelijkheids-, inboedel-, en brandverzekeringen. Belana heeft verder verklaard dat haar bestuurster, [naam 1] , tevens de bestuurster en aandeelhoudster is van Belana IF. Ook is verklaard dat er serviceabonnementen ten behoeve van verzekeringen zijn afgesloten tussen rechthebbenden en Belana IF.
3.7
De kantonrechter stelt vast dat uit de periodieke verantwoordingen niets bleek over serviceabonnementen voor verzekeringen die via Belana IF tot stand zijn gekomen. Hier werd door Belana in de periodieke verantwoordingen niet uitdrukkelijk melding van gemaakt, terwijl zij naar het oordeel van de kantonrechter geboden was melding te maken van verzekeringen en serviceabonnementen die Belana namens de rechthebbenden afsloot met haar eigen zusteronderneming. Dat het softwarepakket van de bewindvoerder geen geschikte optie bood om de abonnementskosten in de periodieke verantwoording te rubriceren maakt dit niet anders. Belana had in de toelichting op de periodieke verantwoording hiervan melding kunnen en moeten maken, maar dit heeft zij niet gedaan. Dat Belana de kosten heeft geboekt onder de post ‘hobby’s/contributies/abonnementen’ geeft in dit verband te denken, aangezien die post, zoals Belana weet, is bedoeld voor kosten van bijvoorbeeld sportclubs en tijdschriften.
3.8
Onder bepaalde omstandigheden is het wenselijk dat een bewindvoerder verzekeringen afsluit namens een rechthebbende. De kantonrechter ziet echter niet in om welke reden Belana verzekeringen heeft afgesloten namens rechthebbenden via haar eigen zusteronderneming en ten behoeve daarvan ook nog serviceabonnementen is aangegaan ten laste van de rechthebbenden en ten gunste van haar zusteronderneming. Belana had in haar hoedanigheid als bewindvoerder en mentor geen zaken moeten doen met Belana IF om iedere (schijn van) belangenverstrengeling te voorkomen. Niet duidelijk is welk belang van de rechthebbenden wordt gediend met het serviceabonnement, te meer nu het merendeel van die rechthebbenden te kampen heeft met een problematische schuldenlast. Belana stelt dat het serviceabonnement is afgesloten ten behoeve van advies en nazorg voor het geval een claim wordt ingediend. De rechthebbende betaalt dan niet extra voor de afwikkeling van een claim, aldus Belana. Dit is anders als er geen serviceabonnement wordt afgesloten. In dat geval betaalt de klant per uur voor de afwikkeling van een claim, zo stelt Belana.
Uit het dienstverleningsdocument waar in het serviceabonnement naar wordt verwezen blijkt dit echter niet ondubbelzinnig. Daarin staat dat het ‘Budget-Abonnement’ € 0,- bedraagt. Verder staat daar:
U betaalt alleen als u ons nodig heeft. In dat geval op uur-basis, zoals in vaste vergoeding vermeld.Het ‘Basis-Abonnement’ kost € 10,- per maand en daarin staat dat dezelfde voorwaarden gelden als het ‘Budget-Abonnement’. Hieruit blijkt dus niet dat de rechthebbende niet op uur-basis extra betaalt voor de afwikkeling van een claim. En ook al zou het serviceabonnement inhouden dat niet extra hoeft te worden betaald voor de indiening en afhandeling van een claim, dan nog is er geen overtuigende reden om deze kosten te maken. De kans dat er een claim ontstaat is immers niet heel groot en de begeleiding van een claim behoort tot de gewone taken van de bewindvoerder.
Belana stelt verder dat de rechthebbenden de kosten van het serviceabonnement ook zonder het bewind hadden gehad, maar dan bijvoorbeeld via een provisieconstructie. De kantonrechter kan deze stelling niet volgen, nu deze op geen enkele wijze is onderbouwd.
Uit het dienstverleningsdocument waar in het serviceabonnement naar wordt verwezen blijkt dit echter niet ondubbelzinnig. Daarin staat dat het ‘Budget-Abonnement’ € 0,- bedraagt. Verder staat daar:
U betaalt alleen als u ons nodig heeft. In dat geval op uur-basis, zoals in vaste vergoeding vermeld.Het ‘Basis-Abonnement’ kost € 10,- per maand en daarin staat dat dezelfde voorwaarden gelden als het ‘Budget-Abonnement’. Hieruit blijkt dus niet dat de rechthebbende niet op uur-basis extra betaalt voor de afwikkeling van een claim. En ook al zou het serviceabonnement inhouden dat niet extra hoeft te worden betaald voor de indiening en afhandeling van een claim, dan nog is er geen overtuigende reden om deze kosten te maken. De kans dat er een claim ontstaat is immers niet heel groot en de begeleiding van een claim behoort tot de gewone taken van de bewindvoerder.
Belana stelt verder dat de rechthebbenden de kosten van het serviceabonnement ook zonder het bewind hadden gehad, maar dan bijvoorbeeld via een provisieconstructie. De kantonrechter kan deze stelling niet volgen, nu deze op geen enkele wijze is onderbouwd.
De kantonrechter kan geen andere conclusie trekken dan dat de rechthebbenden met het serviceabonnement betalen voor diensten van Belana IF die zij niet nodig hebben en waarvoor zij via de bewindvoerdersbeloning ook al betalen aan Belana.
3.9
Belana heeft aangevoerd dat alle serviceabonnementen zijn besproken met de rechthebbenden. De kantonrechter acht dat niet aannemelijk. De serviceabonnementen in de dossiers met nummer BM 5972 en 12463 zijn niet ondertekend door de rechthebbenden, maar door de bewindvoerder. In een e-mail van 7 juni 2016 in het dossier met nummer BM 12463 laat een medewerker van Belana IF weten:
De produkten bieden wij netto aan dus er komt een Basis service abonnement van € 11,26 per maand bij. Ten slotte krijgt hij van mij als assurantietussenpersoon een nota voor het hele advies en de afwikkeling van de uitvaartverzekeringen. De nota van € 250 wordt in 24 termijnen van € 10,42 geïncasseerd. Alle kosten zijn met de bewindvoerder besproken en akkoord bevonden en hoeven dan ook niet geheel bij [rechthebbende] bekent te worden als dit hem te veel stress geeft.
Hieruit blijkt niet de intentie om de af te sluiten verzekeringen met de rechthebbende te bespreken. Daar komt bij dat de vraag is of alle rechthebbenden de voorgestelde constructie begrijpen. Het komt de kantonrechter voor dat het niet de taak van de bewindvoerder is om rechthebbenden ervan te overtuigen maandelijks geld te betalen aan een zusterbedrijf van Belana, maar om rechthebbenden ervoor te behoeden dat kosten worden gemaakt terwijl dat niet strikt noodzakelijk is.
De produkten bieden wij netto aan dus er komt een Basis service abonnement van € 11,26 per maand bij. Ten slotte krijgt hij van mij als assurantietussenpersoon een nota voor het hele advies en de afwikkeling van de uitvaartverzekeringen. De nota van € 250 wordt in 24 termijnen van € 10,42 geïncasseerd. Alle kosten zijn met de bewindvoerder besproken en akkoord bevonden en hoeven dan ook niet geheel bij [rechthebbende] bekent te worden als dit hem te veel stress geeft.
Hieruit blijkt niet de intentie om de af te sluiten verzekeringen met de rechthebbende te bespreken. Daar komt bij dat de vraag is of alle rechthebbenden de voorgestelde constructie begrijpen. Het komt de kantonrechter voor dat het niet de taak van de bewindvoerder is om rechthebbenden ervan te overtuigen maandelijks geld te betalen aan een zusterbedrijf van Belana, maar om rechthebbenden ervoor te behoeden dat kosten worden gemaakt terwijl dat niet strikt noodzakelijk is.
3.1
Belana heeft wisselende verklaringen afgelegd over het namens rechthebbenden afsluiten van verzekeringen met serviceabonnementen via Belana IF. Zo is eerst verklaard dat het hooguit in een paar gevallen zou zijn voorgekomen, maar dat dit niet de bedoeling was. Daarna werd verklaard dat voor de rechthebbenden die het kunnen betalen een uitvaartverzekering is afgesloten via Belana IF, maar dat er geen serviceabonnementen zijn afgesloten. Uiteindelijk werd verklaard dat er wel serviceabonnementen tussen de rechthebbenden en Belana IF zijn afgesloten, en wel als reactie op veranderde regelgeving ten aanzien van provisie. Ook deze wisselende verklaringen doen naar het oordeel van de kantonrechter afbreuk aan de geloofwaardigheid van Belana en daarmee aan haar betrouwbaarheid en integriteit.
3.11
Betrouwbaarheid en integriteit zijn voor het functioneren als bewindvoerder en mentor essentieel. De rechthebbenden aan wie Belana haar diensten verleent, zijn mensen die vanwege hun lichamelijke of geestelijke toestand niet in staat zijn zelf hun (al dan niet vermogensrechtelijke) belangen behoorlijk waar te nemen en/of mensen met problematische schulden. Zij zijn niet of in verminderde mate in staat om de handelingen die een bewindvoerder verricht te overzien. Daarom moeten zij op hun bewindvoerder en/of mentor kunnen vertrouwen. Daarnaast vindt de rechterlijke controle over het gevoerde beheer niet direct plaats, maar in beginsel achteraf, bij de periodieke verantwoording. De kantonrechter begrijpt niet dat Belana niet meteen openheid van zaken heeft gegeven toen haar de vraag werd gesteld of er namens de rechthebbenden serviceabonnementen werden afgesloten met Belana IF. [naam 1] verklaarde hierover dat zij meerdere ondernemingen dreef, maar niet de feitelijke leiding had. Om die reden wist zij niet precies hoe het zat met de verzekeringen. De kantonrechter acht dit zorgelijk, aangezien de serviceabonnementen gedurende een lange periode, van in ieder geval 2015 tot en met 2018, zijn afgesloten.
De kantonrechter is van oordeel dat Belana laakbaar heeft gehandeld door namens rechthebbenden zaken te doen met Belana IF. De belangenverstrengeling die hierdoor is ontstaan is evident en ongewenst. De kantonrechter ziet, anders dan Belana wil doen geloven, niet in hoe Belana IF hier geen financieel voordeel bij heeft (gehad). Dat [naam 1] de band tussen haar en Belana IF heeft verbroken, zoals zij stelt, maakt dit niet anders.
De kantonrechter is van oordeel dat Belana laakbaar heeft gehandeld door namens rechthebbenden zaken te doen met Belana IF. De belangenverstrengeling die hierdoor is ontstaan is evident en ongewenst. De kantonrechter ziet, anders dan Belana wil doen geloven, niet in hoe Belana IF hier geen financieel voordeel bij heeft (gehad). Dat [naam 1] de band tussen haar en Belana IF heeft verbroken, zoals zij stelt, maakt dit niet anders.
Zoals hiervoor is overwogen moet het er verder voor gehouden worden dat de kosten voor de serviceabonnementen niet in het belang van de rechthebbenden werden gemaakt.
Kortom, Belana heeft de kantonrechter niet volledig geïnformeerd, zij heeft zich schuldig gemaakt aan een belangenverstrengeling ten voordele van Belana IF en zij heeft de rechthebbenden onnodige uitgaven laten doen.
4. Bewindvoerders- en mentorschapskosten
4.1
Door de rechtbank zijn in verschillende dossiers vragen gesteld over de door Belana in rekening gebrachte bewindvoerders- en/of mentorschapskosten. De beloningen waren niet conform de vastgestelde tarieven in de Regeling beloning curatoren, bewindvoerders en mentoren en de LOVCK&T-tarieven. Belana heeft dit in zeker veertien dossiers erkend en stelt in totaal een bedrag van € 2.145,23 te hebben teruggestort:
BM 8401
€ 516,06
BM 11565
€ 72,02
BM 11743
€ 115,30
BM 9074
€ 19,11
BM 9169
€ 504,63
BM 11999
€ 72,10
BM 11187
€ 157,30
BM 4742
€ 75,40
BM 9420
€ 51,63
BM 6869
€ 235,58
BM 10820
€ 158,35
BM 9075
€ 16,75
BM 8222
€ 54,17
BM 7414/7415
€ 96,83
4.2
Belana stelt dat er geen sprake is van opzet en van benadeling van rechthebbenden. De kosten zijn vergoed door de bijzondere bijstand en de rechthebbenden hoeven de bijzondere bijstand niet terug te betalen.
Van een professionele bewindvoerder mag worden verwacht dat zij dergelijke fouten uit eigen beweging herstelt en dat zij op de hoogte is van geldende wet- en regelgeving en dus ook van de maximale tarieven die zij in rekening mag brengen. Weliswaar heeft Belana de te veel in rekening gebrachte kosten teruggestort, maar pas nadat zij hier door de kantonrechter op is gewezen. Het in rekening brengen van hogere kosten dan gerechtvaardigd is, brengt het risico met zich mee dat andere betalingen namens rechthebbenden niet konden worden gedaan met alle mogelijke consequenties van dien. De stelling van Belana dat een aantal fouten zijn gemaakt door de boekhouder en door de overgang naar een ander boekhoudpakket legt geen gewicht in de schaal. Van Belana mag worden verwacht dat zij haar werk nauwgezet uitvoert, vooral indien het haar eigen beloning betreft. Dit heeft zij in een aanzienlijk aantal zaken dossiers nagelaten.
Van een professionele bewindvoerder mag worden verwacht dat zij dergelijke fouten uit eigen beweging herstelt en dat zij op de hoogte is van geldende wet- en regelgeving en dus ook van de maximale tarieven die zij in rekening mag brengen. Weliswaar heeft Belana de te veel in rekening gebrachte kosten teruggestort, maar pas nadat zij hier door de kantonrechter op is gewezen. Het in rekening brengen van hogere kosten dan gerechtvaardigd is, brengt het risico met zich mee dat andere betalingen namens rechthebbenden niet konden worden gedaan met alle mogelijke consequenties van dien. De stelling van Belana dat een aantal fouten zijn gemaakt door de boekhouder en door de overgang naar een ander boekhoudpakket legt geen gewicht in de schaal. Van Belana mag worden verwacht dat zij haar werk nauwgezet uitvoert, vooral indien het haar eigen beloning betreft. Dit heeft zij in een aanzienlijk aantal zaken dossiers nagelaten.
5. Bijzondere bijstand5.1 In diverse dossiers heeft de rechtbank vragen gesteld aan Belana over de bijzondere bijstand voor de bewindvoerders- en/of mentorschapskosten. Het is immers de taak van de bewindvoerder om hiervoor tijdig bijzondere bijstand aan te vragen indien de rechthebbende de kosten hiervan niet zelf kan dragen. Ook hier geldt dat van de bewindvoerder mag worden verwacht dat zij nauwgezet handelt en tijdig bijzondere bijstand aanvraagt. Gebleken is dat Belana dit in een aantal dossiers heeft nagelaten.
5.2
Illustratief zijn de dossiers BM 4742 en 13026. In deze dossiers heeft Belana erkend de bijzondere bijstand te laat te hebben aangevraagd. Belana stelt weliswaar een bedrag van € 635,07 respectievelijk € 432,09 te hebben teruggestort, maar dit heeft zij pas gedaan nadat de kantonrechter hierover vragen heeft gesteld. Zij heeft deze fouten niet uit eigen beweging rechtgezet.
In het dossier BM 9870 is de rechthebbende een bedrag van € 1.803,85 aan bijzondere bijstand misgelopen. Belana heeft ter zitting van 19 april 2019 gesteld dat dit is gebeurd doordat de rechthebbende, ondanks een verzoek daartoe van de bewindvoerder, geen stukken heeft doorgestuurd naar Belana. Opvallend is dat Belana in dit dossier eerder, bij brief van 14 februari 2019, heeft verzocht aan de rechtbank om haar aansprakelijk te stellen voor dit bedrag, omdat de bijzondere bijstand niet met terugwerkende kracht wordt toegekend door de gemeente.
In het dossier BM 9870 is de rechthebbende een bedrag van € 1.803,85 aan bijzondere bijstand misgelopen. Belana heeft ter zitting van 19 april 2019 gesteld dat dit is gebeurd doordat de rechthebbende, ondanks een verzoek daartoe van de bewindvoerder, geen stukken heeft doorgestuurd naar Belana. Opvallend is dat Belana in dit dossier eerder, bij brief van 14 februari 2019, heeft verzocht aan de rechtbank om haar aansprakelijk te stellen voor dit bedrag, omdat de bijzondere bijstand niet met terugwerkende kracht wordt toegekend door de gemeente.
6. Termijnoverschrijding
6.1
Verder is gebleken dat Belana niet of te laat reageert op verzoeken van de rechtbank om toelichting te geven op de periodieke verantwoordingen. Belana is er bij brief van 7 december 2018 op gewezen dat zij niet alle stukken heeft ingediend waar bij brief van
15 oktober 2018 om is verzocht, terwijl de gestelde termijn is verstreken. De vragen hadden met name betrekking op de in rekening gebrachte bewindvoerders- en/of mentorschapskosten, op de afgesloten verzekeringen en op de in te dienen mentorschapsverslagen. Bij brief van 4 januari 2019 is Belana hieraan herinnerd, omdat nog niet alle verzochte stukken waren ontvangen. Vervolgens is bij brief van 13 maart 2019 aan Belana medegedeeld dat zij tot die datum in 21 dossiers niet heeft gereageerd en dat evenmin uitstel is verzocht, ondanks dat Belana onder verscherpt toezicht stond.
6.2
Doordat Belana niet of te laat reageert op verzoeken van de rechtbank is het voor de kantonrechter niet mogelijk om adequaat toezicht te houden op het door Belana gevoerde bewind. Belana heeft ter zitting van 26 april 2019 weliswaar aangevoerd dat zij hiertoe maatregelen heeft getroffen, maar van haar had eerder actie mogen worden verwacht. Het wekt de indruk dat de bedrijfsvoering van Belana niet voldoende op orde is.
7. Conclusie
7.1
De aangetroffen bevindingen geven een verontrustend beeld over de wijze waarop Belana bewind voert. Door Belana is een aan haar toe te rekenen belangenverstrengeling ontstaan door namens de rechthebbenden structureel zaken te doen met Belana IF. Dat is niet in het belang van de rechthebbenden geweest, terwijl zij wel met kosten worden geconfronteerd. Belana heeft hierover geen open kaart gespeeld, maar wisselende verklaringen afgelegd. Daarbij werden de kosten van het serviceabonnement in de periodieke verantwoordingen ten onrechte en zonder toelichting gerubriceerd onder de post ‘hobby’s/contributies/abonnementen’.
Verder zijn door Belana toerekenbare fouten gemaakt die de rechthebbenden hebben benadeeld dan wel benadelen. Belana heeft in een relatief groot aantal dossiers te veel bewindvoerders- en/of mentorschapskosten in rekening gebracht. Het gaat om een bedrag van ruim € 2.000. Daarbij komt dat Belana niet consequent is met het aanvragen van de bijzondere bijstand, wat ertoe heeft geleid dat Belana tot nu toe € 1.067,16 heeft moeten terugbetalen aan de rechthebbenden.
Tot slot reageert Belana niet of te laat op de verzoeken van de rechtbank, waardoor de kantonrechter niet adequaat toezicht kan houden op het gevoerde bewind van Belana.
Verder zijn door Belana toerekenbare fouten gemaakt die de rechthebbenden hebben benadeeld dan wel benadelen. Belana heeft in een relatief groot aantal dossiers te veel bewindvoerders- en/of mentorschapskosten in rekening gebracht. Het gaat om een bedrag van ruim € 2.000. Daarbij komt dat Belana niet consequent is met het aanvragen van de bijzondere bijstand, wat ertoe heeft geleid dat Belana tot nu toe € 1.067,16 heeft moeten terugbetalen aan de rechthebbenden.
Tot slot reageert Belana niet of te laat op de verzoeken van de rechtbank, waardoor de kantonrechter niet adequaat toezicht kan houden op het gevoerde bewind van Belana.
7.2
Voor de kantonrechter is het vertrouwen in een bewindvoerder en mentor een absolute voorwaarde om goede invulling te geven aan zijn taak als toezichthouder, mede gelet op de beperkte controlemiddelen die de kantonrechter tot zijn beschikking heeft. Belana heeft dit vertrouwen dusdanig ernstig geschaad dat de kantonrechter tot de conclusie komt dat Belana wegens gewichtige redenen op grond van de artikelen 1:448 lid 2 en 1:461 lid 2 BW moet worden ontslagen in alle bewindvoerders- en mentorschapsdossiers die lopen bij de rechtbank Overijssel. Desgevraagd heeft Stichting Doe Mee(r), gevestigd te Hengelo (O), postadres: Postbus 8064, 7550 KB Hengelo, zich bereid verklaard om tot opvolgend bewindvoerder en mentor te worden benoemd.
7.3
Belana zal worden vrijgesteld van de verplichting om eindrekening en -verantwoording af te leggen. Het belang van een vlotte overdracht van de dossiers naar de opvolgend bewindvoerder gaat boven het belang van het afleggen van de eindrekening en -verantwoording. Indien Belana ervoor kiest om eindrekening en -verantwoording af te leggen dan mag Belana hiervoor geen kosten in rekening brengen gelet op de reden van het ontslag.
De beslissing
De kantonrechter:
- ontslaat met ingang van 1 juni 2019
- bepaalt dat Belana geen eindrekening en -verantwoording hoeft af te leggen;
- benoemt met ingang van 1 juni 2019
- gelast Belana het papieren en digitale dossier van rechthebbende, alle elektronische en/of digitale gegevensdragers waarop zich gegevens van rechthebbende bevinden en alle inlogcodes en wachtwoorden die toegang bieden tot gegevens van rechthebbende over te dragen aan de opvolgend bewindvoerder en mentor;
- bepaalt dat de opvolgend bewindvoerder en mentor voor zijn/haar (aanvangs)werkzaamheden en voor de met het bewind en mentorschap gemoeide kosten de in de Regeling beloning curatoren, bewindvoerders en mentoren vastgestelde forfaitaire tarieven ten laste van het vermogen van de rechthebbende mag brengen;
- verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad.
Deze beschikking is gegeven door mr. U. van Houten, kantonrechter, en in het openbaar uitgesproken op 23 mei 2019, in tegenwoordigheid van mr. A.W. Bieshaar, griffier.
Tegen deze beslissing kan -uitsluitend door tussenkomst van een advocaat-, hoger beroep worden ingesteld bij het
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
door de verzoeker en degenen aan wie de griffier een afschrift van deze beschikking heeft verstrekt of verzonden: binnen drie maanden na de dag van de uitspraak;
door andere belanghebbenden: binnen drie maanden na betekening daarvan of nadat deze beschikking hun op andere wijze bekend is geworden.