Uitspraak
vonnis
RECHTBANK OVERIJSSEL
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Zwolle
zaaknummer / rolnummer: C/08/215245 / HA ZA 18-125
Vonnis van 26 september 2018
in de zaak van
1. vennootschap onder firma
SOLID TIMBER,
gevestigd te Utrecht,
2.
[A],
[A],
wonende te [plaats 1] ,
3.
[B],
[B],
wonende te [plaats 1] ,
eisers in conventie,
verweerders in reconventie,
advocaat mr. R.A. Rila te Utrecht,
tegen
[C],
wonende te [plaats 2] ,
gedaagde in conventie,
eiser in reconventie,
advocaat mr. L.F. van Wijck te Zoetermeer.
Partijen zullen hierna Solid Timber (vrouwelijk enkelvoud) en [C] genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 6 juni 2018
- de conclusie van antwoord in reconventie
- het proces-verbaal van comparitie van 13 augustus 2018 en de daarin vermelde aanvullende producties, met daaraan gehecht de brief van mr. Van Wijck van 23 augustus 2018.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
Solid Timber is een groothandel in hout en plaatmateriaal en importeert hout uit Zweden voor de Nederlandse markt. Het hout wordt zowel aan bedrijven als aan particulieren verkocht. [A] en [B] zijn de vennoten van Solid Timber.
2.2.
[C] heeft in augustus 2016 een offerte aangevraagd bij de fabriek Martinsons in Zweden voor de levering van houten casco elementen (CLT: cross laminated timber, oftewel massief kruislings hout) voor de bouw van zijn nieuwe woning in Deventer. In de samen met de architect opgestelde offerte aanvraag van 29 augustus 2016 staat onder meer vermeld:
De offerte betreft een vrijstaande woning te Deventer inclusief garage. De woning wordt in eigen beheer gebouwd.
De offerte bevat de levering van het casco pakket voor de 1e en 2e verdieping en een aanvullende opgave voor de dakverdieping en de niet dragende binnenwanden.
De begane grond vloer van de gehele woning wordt uitgevoerd in beton. (…)
De wanden worden aan de binnenzijde op begane grond niveau voorzien van enkel gips en 3 mm leemstuc. Op de verdiepingen worden de wanden afgeschilderd in een white wash damp-open verfsysteem. (…)
De wanden van de garage zijn zichtwerk maar geen klasse A.
De buitenlaag van het kruislings vernagelde hout betreftgeenzichtwerk en er kan dus volstaan worden met een industriële kwaliteit.
2.3.
Martinsons heeft de offerte aanvraag van [C] doorgezonden naar [B] , die op dat moment werkzaam was voor Martinsons en daarnaast als vennoot van Solid Timber in Nederland.
2.4.
Bij e-mail van 9 september 2016 bericht [A] namens Solid Timber aan [C] het volgende:
Nogmaals dank voor de aanvraag voor het maken van een offerte voor het CLT casco van dit bijzondere woonhuis. Bijgaand ontvang je de prijsopgave. Voor tekst en uitleg verwijzen wij je naar bijgevoegde begeleidende brief.
Dit betreft alleen een prijsopgave voor de levering van materialen en bevestigingsmiddelen van het casco. Montage is vrij eenvoudig en kan door de aannemer op basis van onze stukken binnen een paar dagen worden uitgevoerd. Het heeft onze aanbeveling om voor de uitvoering de inzet van twee montage experts vanuit leverancier Martinsons in te zetten, hiervoor kunnen wij bij interesse een separate prijsopgave doen toekomen.
Mochten er nog vragen en/of onduidelijkheden zijn in het kader van deze prijsopgave dan horen wij dat graag. Daarnaast komen wij ook graag persoonlijk langs om deze prijsopgave nader toe te lichten. Bemonstering van de producten ivm zichtkwaliteit van het CLT kan daarbij ook worden verzorgd ter controle en goedkeuring.
2.5.
Op 22 september 2016 heeft een bespreking plaatsgevonden naar aanleiding van de offerte aanvraag tussen [B] , [C] en zijn adviseur de heer [D] . Tijdens die bespreking heeft [B] aan [C] een vijftal monsters getoond, waarvan [B] er één aan [C] heeft verstrekt.
2.6.
Solid Timber heeft vervolgens op 28 oktober 2016 een tweede offerte uitgebracht aan [C] . Laatstgenoemde offerte heeft [C] op 10 november 2016 ondertekend (hierna: de overeenkomst). In de overeenkomst is onder meer opgenomen:
(…) Deze prijsopgave omvat de levering van de CLT wand-, vloer en dakelementen als ook de benodigde verbindingsmiddelen hiervoor. (…)
De navolgende werkzaamheden en producten zijn onderdeel van deze aanbieding. (…)
1. Engineering
Voor de engineering zijn onderstaande werkzaamheden opgenomen:
- afstemmen van de gehele constructie met opdrachtgever en/of architect
- vaststellen van het constructieve systeem, inclusief stabiliteitsberekening
- berekenen van de afmetingen van de aangeboden onderdelen (…)
(…)
2. Gelamineerde houtconstructie onderdelen
De constructie bestaat uit de navolgende elementen. De specificaties van de materialen en de daarbij aangehouden belastingen en gebouwspecifieke parameters zijn genoemd in bijlage 2. Deze offerte is gebaseerd op de volgende door ons ingeschatte afmetingen:
(…)
Productspecificaties en certificaten zijn te downloaden via de volgende website:
http://www.martinsons.se/byggprodukter-filer-for-nedladdning
(…)
6. Totaal prijs
De volgende aanbieding kunnen wij doen voor de levering van de gelamineerde houten onderdelen, incl. transport en engineering:
Optie 1 - alleen dragende wanden en vloer € 47.750
Optie 2 - dakconstructie € 10.900
Optie 3 - niet dragende binnenwanden € 13.750
Totaal kosten (ex. BTW) € 72.400
(…)
D. Betaling voorwaarden
Vergoedingen dienen te worden betaald binnen 28 dagen na datum van facturering, waarbij de volgende verdeling wordt gehanteerd:
20% van het totaalbedrag als aanbetaling voorafgaand aan de werkzaamheden
80% van het totaalbedrag te voldoen op het moment van levering producten
Bij uitstel van betaling zal een rente in rekening worden gebracht van 12,5% bovenop het totaalbedrag.
2.7.
In bijlage 3 bij de offerte staat onder punt 5 vermeld:
Op uw verzoek kunnen wij een proefmonster verzorgen. Dit proefmonster geeft een goede indruk van het uiteindelijke resultaat. Aandachtspunt hierbij is dat bij een (semi)transparant verfsysteem het resultaat in kleur afhankelijk is van onder andere de manier van aanbrengen en de structuur van het hout.
En onder punt 6:
Hout zal krimpen en zwellen als gevolg van wisselende klimatologische omstandigheden. In verband met de relatief grote afmetingen dient u dan ook rekening te houden met mogelijk plaatselijke haarnaden tussen de lamellen als gevolg van dit krimpen en zwellen van hout. Hout is en blijft een natuurproduct.
2.8.
De montagewerkzaamheden maken geen onderdeel uit van de overeenkomst; daarvoor heeft [C] op advies van Solid Timber Javi Houtbouw B.V. (hierna: Javi) ingeschakeld.
2.9.
Op 4 april 2017 heeft Solid Timber de houten casco onderdelen aan [C] geleverd.
2.10.
[C] heeft diverse klachten bij Solid Timber geuit over gebreken met betrekking tot het geleverde hout. [B] bericht [C] bij e-mail van 10 april 2017 het volgende:
Uiteraard betreuren wij de foutieve uitvoeringen van de CLT elementen ten zeerste! We hopen dat alles op een goede manier opgelost kan worden. (…)
Vervolgens noemt [B] in de e-mail een aantal zaken die zullen worden opgelost.
2.11.
Bij e-mail van 20 april 2017 van [C] aan [A] bericht [C] als volgt:
Helaas moet ik je melden dat het gehele zichtwerk van project Oerdijk is afgekeurd, dit geldt voor zowel de verdiepingen, kap als garage. Gisteren ben ik met het referentiemonster (zie bijlage) door de hele woning gelopen en heb moeten constateren dat de beloofde kwaliteit nergens wordt gehaald. Kortgezegd (niet limitatief) zitten de wanden vol noesten veel groter en meer dan bemonsterd, spleten, ontbrekende stukken, beschadigingen, ruwe kanten, ronde hoeken, lijmresten en andere vervuiling. Ter illustratie (niet limitatief) heb ik een aantal foto’s bijgevoegd. Ik stel Solid Timber daarvoor dus hierbij in gebreke en verzoek je/jullie per ommegaande een werkplan vervanging complete zichtwerk ter goedkeuring aan te bieden. Aangezien dit een forse klus is ben ik bereid uit coulance jullie niet 2 maar 4 weken de gelegenheid te bieden het herstel/vervanging naar behoren uit te voeren.
Van een opname kan aanstaande maandag geen sprake zijn. Wel kunnen we even door de woning lopen zodat je met eigen ogen kan aanschouwen dat de geleverde kwaliteit ver van het monster ligt. Overigens gaan we de uiteindelijke beoordeling (na herstel gebreken) aan de hand van het monster doen en niet aan de hand van een norm. Het referentiemonster is besproken tijdens de offertefase, de norm niet, deze ken ik ook niet en wordt hier nieuw ter tafel gebracht. (…)
2.12.
Bij e-mail van 18 april 2017 stuurt de heer [E] van Javi (hierna: [E] ) het volgende bericht aan Solid Timber en [C] :
Geachte heren, beste [A] en [C] ,
Bijgevoegd mijn lijstje met opmerkingen t.a.v. de montage van het huis van [C] .
Er zijn best aardig wat punten op te noemen, en er mankeerde ook wel hier en daar wat aan, maar er staat een mooi huis. Het tijdsbestek is mij ook meegevallen, normaal doen wij er met drie ervaren monteurs vier dagen over, als er niets tegen zit.
Er was een goede kraan geregeld, en de hulp van [F] kon ik ook zeer waarderen. Het weer zat ook erg mee. (…)
2.13.
Op 19 mei 2017 heeft Kerhofs de volgende e-mail aan [C] gestuurd:
(…) Fijn dat de betaling onderweg is.
Betreffende montage: dat had inderdaad in 3 dagen gekund, maar uitgegaan van volledig professionele ondersteuning en geen herstelwerkzaamheden. (zie verkeerd geproduceerde elementen). Als we de hoeken uit hadden moeten zetten was er nog een dag bijgekomen, maar dat had je zelf gedaan.
De bevestigingsmiddelen waren niet toereikend, beoordeeld vanuit mijn montage ervaring. (…)
2.14.
Bij aangepaste factuur van 6 juli 2017 (de oorspronkelijke factuur dateerde van 1 april 2017) heeft Solid Timber de eindafrekening van de werkzaamheden verzonden aan [C] inclusief meerwerk en verminderd met een tegemoetkoming ad € 2.263,50 exclusief btw vanwege “montage minderwerk”. In totaal behelst de factuur een bedrag van € 20.217,01 exclusief btw (€ 24.462,58 inclusief btw).
2.15.
Vervolgens heeft een briefwisseling plaatsgevonden tussen partijen, waarbij Solid Timber betaling van haar openstaande factuur verlangt en [C] vergoeding van schade wegens vertraging in de montage en herstel van gebreken.
3.Het geschil
in conventie
3.1.
Solid Timber vordert samengevat - veroordeling van [C] tot betaling van € 24.462,58 inclusief btw, te vermeerderen met de contractuele rente, een bedrag van € 1.025,88 aan buitengerechtelijke incassokosten en de proceskosten.
3.2.
[C] voert verweer.
3.3.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
in reconventie
3.4.
[C] vordert samengevat - :
Primair:Solid Timber te veroordelen tot betaling van vervangende en aanvullende schadevergoeding ad € 88.854,21, te vermeerderen met de wettelijke rente;
Subsidiair:
de tussen partijen gesloten overeenkomst gedeeltelijk te ontbinden met veroordeling van Solid Timber tot terugbetaling van de koopsom ad € 71.173,33 en tot betaling van aanvullende schadevergoeding inzake stagnatiekosten ad € 12.880,88 en kosten van tijdelijk verblijf elders ad € 4.800,00, te vermeerderen met de wettelijke rente;
Primair en subsidiair:
Solid Timber te veroordelen in de proceskosten.
3.5.
Solid Timber voert verweer.
3.6.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.De beoordeling
in conventie en reconventie
Kwalificatie overeenkomst
4.1.
De rechtbank zal gelet op de samenhang de conventie en reconventie gezamenlijk behandelen.
4.2.
Partijen verschillen allereerst van mening over de vraag hoe de overeenkomst moet worden gekwalificeerd.
4.3.
Vaststaat dat de overeenkomst tussen Solid Timber en [C] betrekking heeft op de engineering, (ver)koop en levering van houten casco elementen tegen betaling van een geldbedrag. Het onderdeel ‘engineering’ heeft betrekking op de berekening van de afmetingen van de te leveren onderdelen en het maken van (productie)tekeningen. Volgens Solid Timber moet de overeenkomst in haar geheel als een koopovereenkomst worden aangemerkt, maar volgens [C] als een gemengde overeenkomst: koop enerzijds en engineering anderzijds.
4.4.
Het onderdeel engineering moet naar het oordeel van de rechtbank worden aangemerkt als een overeenkomst van opdracht in de zin van artikel 7:400 e.v. BW, namelijk het verrichten van werkzaamheden die in iets anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard. Er is derhalve sprake van een gemengde overeenkomst: namelijk een koopovereenkomst én een overeenkomst van opdracht. Op grond van artikel 6:215 BW is het uitgangspunt dat de betreffende bepalingen van de verschillende soorten overeenkomsten naast elkaar op de gehele overeenkomst van toepassing zijn, behoudens voor zover deze bepalingen niet goed verenigbaar zijn of de strekking daarvan in verband met de aard van de overeenkomst zich tegen toepassing verzet. Indien daarvan sprake is zal de rechtbank dat aan de orde stellen.
Vertraging
4.5.
[C] heeft de betaling van de laatste factuur ad € 24.462,58 inclusief btw opgeschort, omdat hij meent aanspraak te kunnen maken op schadevergoeding wegens vertraging in de montage en gebreken in de kwaliteit van het geleverde materiaal. De rechtbank zal deze verweren achtereenvolgens bespreken.
4.6.
Volgens [C] heeft Solid Timber toegezegd dat de montage in drie dagen kon worden afgerond, inclusief het lossen van de materialen. Door diverse omstandigheden die volgens [C] aan Solid Timber te wijten zijn, heeft het langer geduurd en heeft [C] extra kosten moeten maken. [C] stelt die kosten op een bedrag van € 12.880,00 exclusief btw, bestaande uit stagnatiekosten (€ 9.463,80 inclusief btw) en extra kosten om materialen passend te krijgen (€ 3.417,08 inclusief btw).
Solid Timber stelt zich op het standpunt dat de montage geen onderdeel uitmaakt van de overeenkomst en dat zij geen toezegging heeft gedaan over de duur van de montage waaraan [C] enig recht kan ontlenen. [B] heeft gezegd dat de montage enkele dagen zou duren en dit was exclusief het lossen. Voor de verloren uren in verband met enkele erkende fouten in de levering heeft Solid Timber compensatie verleend door middel van een korting op de factuur ad € 2.263,50 exclusief btw. De vergoeding die [C] vraagt is volgens Solid Timber buiten proporties.
4.7.
De vraag is of ten aanzien van de vertraging in de montage sprake is van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst. Voor zover het (productie)fouten in de geleverde materialen betreft, waardoor vertraging in de montage is ontstaan en daarmee meerwerk voor [C] , levert dit inderdaad een tekortkoming op in de overeenkomst en komt de daaruit voortvloeiende schade voor rekening van Solid Timber. Los daarvan heeft [C] een overeenkomst met Javi gesloten voor de montage. Solid Timber en [C] hebben expliciet afgesproken de montage geen onderdeel te laten zijn van de overeenkomst. Voor zover Solid Timber al een mededeling heeft gedaan over de duur van de montage en/of het lossen van de materialen, levert het enkele feit dat die tijdsduur wordt overschreden geen tekortkoming op in de nakoming van de overeenkomst tussen Solid Timber en [C] .
4.8.
Vaststaat dat [C] een overeenkomst is aangegaan voor de montage met Javi, een partij die eerdere ervaring heeft op het gebied van montage van CLT. Javi heeft een lijst opgesteld voor beide partijen met “problemen” op het gebied van de montage en daar uren extra werktijd aan gekoppeld (de bijlage bij de e-mail van Javi van 18 april 2017, r.o. 2.12). Solid Timber heeft daar enkele opmerkingen bij gemaakt en gaat uit van 11 verloren manuren. Volgens Solid Timber moeten deze uren verdeeld worden over twee personen, zodat sprake is van 5,5 uur stagnatie. De rechtbank gaat uit van de lijst van Javi als zijnde de extra gemaakte uren, omdat Javi deze lijst onbetwist heeft gebaseerd op de met [C] overeengekomen werkzaamheden en meerwerk dat in de ogen van Javi is ontstaan als gevolg van fouten in de levering. Dit terwijl [C] bij zijn berekening van de schade geen onderscheid heeft gemaakt tussen verloren tijd vanwege de “productiefouten” enerzijds en de door Solid Timber beweerdelijk voorgehouden montagetijd anderzijds.
4.9.
De rechtbank volgt Solid Timber niet in haar standpunt dat voor de berekening van de schade de 11 extra manuren moeten worden verdeeld over twee personen. Het gaat om de daadwerkelijke schade die [C] heeft geleden als gevolg van de extra werkzaamheden en dat betreft 11 extra manuren van Javi. Wel zou die berekening aan de hand van 5,5 manuren gehanteerd kunnen worden bij de begroting van de schade van bijvoorbeeld de kraanhuur. De rechtbank beschikt niet over de bijlage waarmee het bedrag van € 2.263,50 wordt gespecificeerd (volgens de factuur van 6 juli 2017 is dat bijlage 2 bij die factuur). [C] zal dan ook in de gelegenheid worden gesteld om die bijlage in het geding te brengen en zich vervolgens uit te laten over de resterende schade die volgens hem als gevolg van de fouten in de levering is ontstaan, zoals kraanhuur. Daarbij dient [C] zoals gezegd uit te gaan van 5,5 uur stagnatie. Voor zover [C] aanspraak maakt op vergoeding van zijn eigen uren, dient hij toe te lichten waarom hij ook - naast Javi - extra werkzaamheden moest verrichten in dit kader en waarom voor hem een uurtarief van € 75,00 per uur zou moeten worden vergoed. De vraag is eveneens waarom er btw over dat tarief zou moeten worden betaald.
4.10.
Voorts dient [C] de rechtbank nader te informeren over de extra gevorderde kosten ad € 3.417,08 inclusief btw (productie 22 bij conclusie van antwoord in conventie). Na opsomming van de bedragen in productie 22 (€ 638,80 + € 952,88 + € 813,85) komt de rechtbank tot een bedrag van € 2.405,53 inclusief btw. Voorts dient [C] deze bedragen nader toe te lichten - mede gelet op hetgeen onder 4.8 is overwogen dat Solid Timber alleen aansprakelijk is voor meerwerk als gevolg van fouten in de levering - zoveel mogelijk voorzien van facturen. Voor zover hij aanspraak maakt op vergoeding van eigen uren, dient hij een toelichting geven zoals hiervoor onder 4.9 staat vermeld.
Gebreken
4.11.
Voorts is tussen partijen in discussie of en in hoeverre er sprake is van gebreken in de kwaliteit van de geleverde materialen en wat de maatstaf is voor de beoordeling daarvan.
4.12.
Voor zover Solid Timber zich op het standpunt stelt dat [C] niet tijdig heeft geklaagd, verwerpt de rechtbank dat verweer. De eerste berichten van [C] over gebreken in het geleverde materiaal dateren van zeer kort na de levering (9 en 10 april 2017) en per e-mail van 20 april 2017 heeft [C] het gehele zichtwerk afgekeurd. De klachten zijn daarmee binnen bekwame tijd (artikelen 7:23 en 6:89 BW) aan Solid Timber kenbaar gemaakt.
4.13.
[C] heeft aangevoerd dat de kwaliteit van het geleverde hout niet overeenkomt met de kwaliteit van het verstrekte monster. Het hout zit volgens hem vol met te grote noesten, spleten, ontbrekende stukken, beschadigingen, ruwe kanten, ronde hoeken, lijmresten en andere vervuiling. De gebreken hebben betrekking op de zichtkwaliteit van het CLT en bevinden zich in de garage, de bijkeuken en de verdiepingen. Het gaat in deze procedure niet langer over de woonkamer, keuken en gang. De gebreken zijn onder meer opgesomd in de bijlage bij de brief van 18 augustus 2017 van mr. Van Wijk (productie 8 bij dagvaarding).
Solid Timber stelt zich op het standpunt dat zij heeft gezegd tegen [C] dat de getoonde monsters indicatief waren en dat [C] dat gelet op zijn ervaring in de bouw ook had moeten weten. Hout is een natuurproduct. [C] is volgens Solid Timber geen onwetende consument, omdat hij vanuit zijn beroep (projectontwikkelaar) kennis van bouwen en bouwmaterialen heeft en zich presenteerde als hoofdaannemer van zijn eigen project. Bovendien zijn er meerdere monsters getoond die niet allemaal precies hetzelfde waren. Het geleverde materiaal moet volgens Solid Timber worden beoordeeld aan de hand van de specificaties die in bijlage 2 staan vermeld en op de website van Martinsons (via de link genoemd in punt 2 van de overeenkomst). Tevens zijn de technische specificaties toegelicht, voorzien van een tabel met normeringen in een gesprek met [C] . Een aantal gebreken met betrekking tot het zichtwerk heeft Solid Timber erkend en daar heeft zij een compensatie voor aangeboden ad € 4.234,28 exclusief btw.
4.14.
Onder consumentenkoop dient volgens artikel 7:5 BW te worden verstaan: de koop met betrekking tot een roerende zaak die wordt gesloten door een verkoper die handelt in het kader van zijn bedrijfsactiviteit en een koper, natuurlijk persoon die handelt voor doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit. De overeenkomst tussen Solid Timber en [C] voldoet aan die criteria, want Solid Timber handelt in het kader van haar bedrijf en [C] is een natuurlijk persoon die een woning voor zichzelf en zijn gezin wil laten bouwen. Dat [C] hoofd techniek en realisatie is bij een vastgoedbedrijf (hetgeen in zijn e-mailondertekening staat vermeld) en heeft aangekondigd het project in eigen beheer uit te voeren, doet daaraan niet af. Bij een consumentenkoop kan van de afdelingen 1-7 van titel 1 van boek 7 BW niet worden afgeweken (artikel 7:6 lid 1 BW), oftewel deze bepalingen zijn in het onderhavige geval van dwingend recht. Of [C] een onwetende consument is of niet, is niet van belang voor de beoordeling van de vraag of sprake is van een consumentenkoop en of de bepalingen met betrekking tot koop van dwingend recht zijn.
4.15.
De vraag of sprake is van gebreken in het geleverde materiaal voor wat betreft het zichtwerk van de garage, de bijkeuken en de verdiepingen moet worden beantwoord aan de hand van artikel 7:17 BW. Ingevolge het tweede lid van bedoeld artikel beantwoordt een zaak niet aan de overeenkomst indien zij, mede gelet op de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper over de zaak heeft gedaan, niet de eigenschappen bezit die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten. In het vierde lid is bepaald dat in het geval een monster is verstrekt, de zaak daarmee moet overeenstemmen, tenzij het slechts bij wijze van aanduiding werd verstrekt zonder dat de zaak daaraan behoefde te beantwoorden. Laatstgenoemde bepaling is van dwingend recht bij consumentenkoop. Dat betekent dat de geleverde materialen moeten overeenstemmen met het monster dat aan [C] is verstrekt, tenzij Solid Timber bewijst dat het monster of model slechts bij wijze van aanduiding is verstrekt. Solid Timber heeft bewijs aangeboden van haar stellingen op dit punt. De enkele bepaling in de overeenkomst dat een monster een goede indruk geeft van het uiteindelijke resultaat (bijlage 3, punt 5 van de overeenkomst) - waar beide partijen zich met een verschillende uitleg op beroepen - geeft onvoldoende aanknopingspunten over wat partijen bedoeld hebben met het verstrekken van het monster in het onderhavige geval. Daarvoor is nader (getuigen)bewijs noodzakelijk.
4.16.
Ter comparitie is echter met partijen besproken om vanwege proceseconomische redenen niet eerst getuigen te horen over dit onderwerp, maar reeds in dit stadium door een deskundige de gestelde gebreken te laten beoordelen aan de hand van twee verschillende maatstaven. De deskundige zal de gestelde gebreken dan allereerst moeten beoordelen aan de hand van het verstrekte monster (de door [C] voorgestelde maatstaf). De rechtbank overweegt daarbij dat Solid Timber er terecht op heeft gewezen dat het geleverde product een natuurproduct is en dat er dus altijd afwijkingen kunnen optreden; het geleverde hout kan nooit exact hetzelfde zijn als het monster. Dat volgt reeds uit het feit dat de aan [C] getoonde monsters niet exact hetzelfde waren (welke monsters precies zijn getoond is overigens in discussie, maar niet welk monster aan [C] is verstrekt); vergelijk hetgeen in de overeenkomst staat vermeld onder punt 6 van bijlage 3: “Hout zal krimpen en zwellen als gevolg van wisselende klimatologische omstandigheden. In verband met de relatief grote afmetingen dient u dan ook rekening te houden met mogelijke plaatselijke haarnaden tussen de lamellen als gevolg van dit krimpen en zwellen van hout. Hout is en blijft een natuurproduct.” Met het voorgaande dient de deskundige rekening te houden. De deskundige dient zich dan ook vooral te concentreren op de volgende door [C] genoemde onderdelen: te grote noesten, spleten, ontbrekende stukken, beschadigingen, ruwe kanten, ronde hoeken, lijmresten en andere vervuiling, een en ander zoals vermeld in de bijlage bij de brief van 18 augustus 2017 van mr. Van Wijk (productie 8 bij dagvaarding).
4.17.
De door Solid Timber voorgestelde maatstaf betreft de in bijlage 2 van de overeenkomst en op de website van Martinsons genoemde specificaties. [C] betwist de bijlage te hebben ontvangen en is van mening dat een verwijzing naar een onvertaalde Zweedse website hem niet kan binden. De rechtbank volgt [C] dat een verwijzing naar een Zweedse website - die bovendien niet is vertaald naar de Nederlandse taal - onvoldoende is om de daar genoemde (aan de rechtbank overigens niet kenbaar gemaakte) specificaties van toepassing te laten zijn op de geleverde materialen aan [C] . Hetzelfde geldt voor een aan [C] verstrekt (onvertaald) Zweeds handboek. De door Solid Timber genoemde bijlage 2 bij de overeenkomst - nog daargelaten de vraag of [C] deze heeft ontvangen - spreekt enkel over de maatstaven voor de berekeningen van het materiaal (conform NEN-normen), de te hanteren belastingen, de parameters van het gebouw en de stabiliteit. Die voorwaarden bepalen niets over de specificaties van de kwaliteit van het zichtwerk. Bij het “herstelplan van Solid Timber” (productie 5 bij conclusie van antwoord in conventie) is als bijlage 1 de door Solid Timber genoemde tabel met normeringen ingediend. [C] heeft betwist deze tabel in een eerdere fase te hebben ontvangen. Het betreft de Europese normen voor het oppervlak van meerlaagse massief houten platen. Het is evident dat deze normen als absolute ondergrens moeten worden gehanteerd. De rechtbank zal het aan de deskundigheid van de te benoemen deskundige overlaten in hoeverre deze normen moeten worden aangevuld met in de praktijk geldende normen voor de zichtkwaliteit van CLT. Dit is de tweede maatstaf die de deskundige dient te hanteren.
4.18.
Tevens zal de deskundige gevraagd worden - voor zover hij van mening is dat sprake is van gebreken op basis van één of beide maatstaven - onderzoek te doen naar de hoogte van de schade aan de zijde van [C] . Daarbij dient de deskundige - zoals terecht bepleit door [C] - rekening te houden met de tarieven die op het moment van het uitbrengen van zijn rapport worden gehanteerd in de bouw.
4.19.
Zoals hiervoor besproken acht de rechtbank het voorshands - voordat zal worden overgegaan tot het opdragen van bewijs in verband met de vraag of het monster slechts bij wijze van aanduiding is verstrekt - nodig een deskundigenbericht in te winnen. De rechtbank zal partijen thans in de gelegenheid stellen zich uit te laten over de te benoemen deskundige en over de aan de deskundige voor te leggen vragen. Daarbij dienen partijen zich tevens uit te laten over de persoon van de te benoemen deskundige en aan te geven over welke deskundige zij het eens zijn, dan wel tegen wie zij gemotiveerd bezwaar hebben. De rechtbank zal de zaak hiertoe naar de rol verwijzen.
4.20.
De rechtbank is voorlopig van oordeel dat kan worden volstaan met de benoeming van één deskundige op het gebied van CLT en dat de navolgende vragen dienen te worden voorgelegd:
Stemt het geleverde CLT-materiaal voor wat betreft het zichtwerk in de garage, de bijkeuken en de verdiepingen in de woning van [C] volgens u overeen met het aan [C] verstrekte monster, rekening houdend met het feit dat hout een natuurproduct is? Wilt u daarbij specifiek ingaan op de door [C] gestelde gebreken voor wat betreft het zichtwerk in de garage, de bijkeuken en de verdiepingen in de bijlage bij de brief van 18 augustus 2017 van mr. Van Wijk (productie 8 bij dagvaarding)?
Voldoet het geleverde CLT-materiaal voor wat betreft het zichtwerk in de garage, de bijkeuken en de verdiepingen in de woning van [C] volgens u aan de daaraan te stellen vereisten, met als minimumnorm de daarvoor geldende Europese normen? Wilt u daarbij specifiek ingaan op de door [C] gestelde gebreken voor wat betreft het zichtwerk in de garage, de bijkeuken en de verdiepingen in de bijlage bij de brief van 18 augustus 2017 van mr. Van Wijk (productie 8 bij dagvaarding)?
Indien er volgens u sprake is van gebreken bij de beantwoording van vraag 1, hoe dienen deze gebreken dan volgens u te worden hersteld en wat is de geschatte omvang van de kosten voor herstel, rekening houdend met de huidige marktomstandigheden in de bouw? Kan het gezin van [C] tijdens eventuele herstelwerkzaamheden in de woning verblijven en zo nee, wat is de geschatte duur voor verblijf elders?
Indien er volgens u sprake is van gebreken bij de beantwoording van vraag 2, hoe dienen deze gebreken dan volgens u te worden hersteld en wat is de geschatte omvang van de kosten voor herstel, rekening houdend met de huidige marktomstandigheden in de bouw? Kan het gezin van [C] tijdens eventuele herstelwerkzaamheden in de woning verblijven en zo nee, wat is de geschatte duur voor verblijf elders?
Zijn er nog andere punten die u naar voren wilt brengen waarvan de rechter volgens u kennis dient te nemen bij de verdere beoordeling?
4.21.
De rechtbank ziet in de bewijslastverdeling, te weten dat [C] de bewijslast draagt voor het bestaan en de omvang van de gebreken, aanleiding om te bepalen dat het voorschot op de kosten van de deskundige(n) door [C] worden gedeponeerd.
4.22.
Iedere verdere beslissing zal worden aangehouden.
5.De beslissing
De rechtbank
in conventie en in reconventie
5.1.
bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
24 oktober 2018voor het nemen van een akte door beide partijen waarin zij zich uitlaten over de aangekondigde deskundigenrapportage (r.o. 4.19 en 4.20),
24 oktober 2018voor het nemen van een akte door beide partijen waarin zij zich uitlaten over de aangekondigde deskundigenrapportage (r.o. 4.19 en 4.20),
5.2.
bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
24 oktober 2018voor het nemen van een akte door [C] over hetgeen is vermeld onder 4.9 en 4.10, waarna de wederpartij op de rol van vier weken daarna een antwoordakte kan nemen,
24 oktober 2018voor het nemen van een akte door [C] over hetgeen is vermeld onder 4.9 en 4.10, waarna de wederpartij op de rol van vier weken daarna een antwoordakte kan nemen,
5.3.
houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. S.J.S. Groeneveld - Koekkoek en in het openbaar uitgesproken op 26 september 2018. [1]