Uitspraak
proces-verbaal
RECHTBANK OOST-BRABANT
Strafrecht
Parketnummer: 01.061303.17
Datum uitspraak: 09 juni 2017
Proces-verbaal van de in het openbaar gehouden terechtzitting van de politierechter in bovengenoemde rechtbank, locatie Eindhoven op 09 juni 2017.
Tegenwoordig zijn:
mr. C.P.J. Scheele, politierechter,
mr. W. Bos, officier van justitie, en
mr. M.A.J. van der Heijden, griffier.
De politierechter doet de zaak tegen na te noemen verdachte uitroepen.
De verdachte, genaamd:
[verdachte] ,
geboren te Kozan, Griekenland, op [geboortedatum] 1998,
zonder vaste woon- of verblijfplaats hier ten lande,
is niet verschenen.
De politierechter verleent verstek tegen de niet verschenen verdachte en beveelt dat de behandeling van de zaak buiten zijn aanwezigheid wordt voortgezet.
De officier van justitie draagt de zaak voor.
De politierechter deelt mede de korte inhoud van:
- een dossier van de Nationale Politie, eenheid Oost-Brabant, district Eindhoven, basisteam Eindhoven-Zuid, met dossiernummer PL2100-2017066599, afgesloten d.d. 03 april 2017, aantal doorgenummerde bladzijden: aantal blz. 23. Dit dossier bevat een verzameling wettig opgemaakte processen-verbaal die in de onderhavige zaak in het kader van het opsporingsonderzoek zijn opgemaakt alsmede (eventueel) andere bescheiden;
- een uittreksel uit het documentatieregister d.d. 24 april 2017 betreffende verdachte.
De officier van justitie voert het woord, leest de vordering voor en legt die aan de politierechter over.
De officier van justitie eist een gevangenisstraf voor de duur van 2 maanden.
De politierechter verklaart het onderzoek gesloten en zegt terstond mondeling vonnis te zullen geven.
De politierechter spreekt het vonnis uit ter openbare terechtzitting.AANTEKENING VAN HET MONDELING VONNIS
De tenlastelegging.
De zaak is aanhangig gemaakt bij dagvaarding van 31 maart 2017.
Aan verdachte is ten laste gelegd dat:
hij op of omstreeks 31 maart 2017 te Eindhoven met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening heeft weggenomen een paar schoenen, in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan [winkel] , in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte, welke diefstal werd voorafgegaan, vergezeld en/of gevolgd van geweld en/of bedreiging met geweld tegen [slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 2] , gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden, gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, welk geweld en/of welke bedreiging met geweld hierin bestond door tegen die [slachtoffer 1] en/of [slachtoffer 2] te roepen en/of te zeggen "ik heb een mes, ik steek je neer" en/of "Stop, anders steek ik je neer" en/of "ik heb een mes".
De formele voorvragen.
Bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken dat de dagvaarding geldig is. De politierechter is bevoegd van het ten laste gelegde kennis te nemen en de officier van justitie kan in zijn vervolging worden ontvangen. Voorts zijn er geen gronden gebleken voor schorsing van de vervolging.
Gebezigde bewijsmiddelen en andere gronden voor de bewezenverklaring.
De inhoud van het procesdossier voor zover hierna is aangeduid:
- een verklaring van de aangever [slachtoffer 2] , namens de benadeelde [winkel] Eindhoven, p. 11-12;
- een verklaring van de aangever [slachtoffer 2] , p. 14-15;
- de eigen waarneming van de rechter, voor zover hierna weergegeven;
- de verklaring van verdachte, p. 22-23, voor zover hij daarin – zakelijk
samengevat – verklaart dat hij op 31 maart 2017 te Eindhoven in een winkel een paar schoenen aan heeft getrokken en vervolgens de winkel heeft verlaten zonder deze schoenen te betalen.
Nadere bewijsoverweging.
In de onderhavige zaak hebben politie en het openbaar ministerie ervoor gekozen om de vraag voor te leggen hoe uitgebreid c.q. volledig de waarnemingen van een verbalisant bij het bekijken van camerabeelden in een proces-verbaal van bevindingen moeten worden neergelegd, wil dit proces-verbaal van bevindingen kunnen bijdragen aan het bewijs. Ter toetsing van die vraag is een aantal zaken aan de politierechter voorgelegd waarin camerabeelden een rol spelen bij het bewijs. De gegevensdrager bevattende de camerabeelden is in elke zaak op voorhand verstrekt aan de politierechter en – waar aan de orde – aan de verdediging.
De politierechter stelt het volgende juridische kader voorop.
1) Wat is de juridische status van de gegevensdrager met camerabeelden?
a.
a) Dossiervorming: wie moet wanneer welke stukken aan het dossier toevoegen?
a) Dossiervorming: wie moet wanneer welke stukken aan het dossier toevoegen?
Voor zover het gaat om stukken die van invloed kunnen zijn op het bewijs, moet worden aangenomen dat – behoudens allerlei voorzieningen van de wet aan de verdediging om harerzijds stukken in het geding te brengen c.q. aan het dossier te doen toevoegen – de officier van justitie de stukken behelzende de resultaten van het opsporingsonderzoek aan het dossier toevoegt. De rechter-commissaris heeft een soortgelijke taak ten aanzien van de resultaten van zijn onderzoek in de fase van het voorbereidend onderzoek.
In het dossier dienen te worden gevoegd stukken die redelijkerwijze van belang kunnen zijn hetzij in voor de verdachte belastende hetzij in voor hem ontlastende zin. De zittingsrechter kan tenslotte zowel op verzoek van procesdeelnemers als ambtshalve alsnog de toevoeging van bepaalde stukken aan het dossier gelasten.
Het oordeel of stukken redelijkerwijze van belang kunnen zijn, komt dus aan de officier van justitie, onderscheidenlijk de rechter-commissaris of de zittingsrechter toe.
Het voorgaande betekent dat camerabeelden, althans de gegevensdrager bevattende die beelden, indien voldaan wordt aan het relevantiecriterium als processtuk aan het procesdossier dienen te worden toegevoegd.
b) Onderscheid processtukken en andere ‘bescheiden’ en het recht op kennisname van stukken door de verdediging
In de jurisprudentie bestaat een stramien dat is gebaseerd op art 30 Sv waarin onderscheid wordt gemaakt tussen enerzijds processtukken en anderzijds een niet heel specifiek afgebakende categorie van bescheiden, voorwerpen en andere gegevensdragers. Enerzijds zijn dit
(1) de door politie en justitie gegenereerde resultaten van feitenonderzoek, neergelegd in de 'processtukken', en
(2) de aanleiding van dat onderzoek en de middelen en methoden met behulp waarvan die onderzoeksresultaten tot stand zijn gekomen, waarvan andere documenten en gegevensdragers zouden kunnen getuigen.
Tegen die achtergrond bezien is de gegevensdrager met camerabeelden niet onmiddellijk een processtuk. Dat is wel het in een ambtsedig proces-verbaal van politie neergelegde verslag van waarnemingen en ondervindingen naar aanleiding van het bekijken van die beelden. Als ervoor wordt gekozen om materiaal in te brengen dat niet zelf de vorm heeft van een wettig bewijsmiddel, zoals camerabeelden, maar wel direct van belang is voor een door de rechter volgens 348 en 350 Sv te beantwoorden vraag van belang is, zal, indien dat materiaal niet zelf aan het dossier wordt toegevoegd, daarover in een strafvorderlijk erkende vorm gerapporteerd moeten worden en wel op zodanige wijze dat de procesdeelnemers zich een goed beeld kunnen vormen van de inhoud van dat materiaal.
Kennisname processtukken
Behoudens indien enige relevantie ontbreekt behoren de resultaten van het voorbereidend onderzoek - de processtukken - dus deel uit te maken van het procesdossier. Kennisneming hiervan mag de verdachte niet worden onthouden dan indien strikt noodzakelijk en uitsluitend gedurende een wettelijk begrensde tijdspanne. Is eenmaal een aanvang gemaakt met het onderzoek ter terechtzitting dan kan kennisneming van de processtukken niet worden beperkt. In zoverre is het recht op kennisneming van de inhoud van processtukken absoluut. Bij en krachtens artikel 30 e.v. Sv is de kennisneming, de wijze van kennisneming en het verkrijgen van afschriften van processtukken geregeld.
Kennisname andere bescheiden
Naast de processtukken wordt zoals gezegd nog een tweede, dus: additionele categorie gegevensdragers onderscheiden. Indien de verdediging de betrouwbaarheid of de rechtmatigheid van de verkrijging van enig bewijsmiddel aanvecht, behoren door de verdediging aan te duiden stukken, voorwerpen of gegevensdragers die deze betwisting zouden kunnen ondersteunen als redelijkerwijze van belang zijnd materiaal in beginsel aan deze processtukken te worden toegevoegd. Beginselen van een goede procesorde kunnen in dat geval onder omstandigheden meebrengen dat aan de verdediging de kennisneming van die gegevens niet volledig mag worden onthouden. Hierin schuilt een zekere ruimte voor de afweging van belangen van de verdediging met bijvoorbeeld opsporingsbelangen, belangen van getuigen en het belang van een voortvarende afdoening van een strafzaak.
2) Rol in de bewijsvraag
Op het moment dat gegevensdragers met beeldmateriaal worden aanvaard als processtukken en tot het dossier zijn gaan behoren, zijn zij geschikt om bij te dragen aan de beantwoording van de bewijsvraag.
De gegevensdrager met camerabeelden c.q. de beelden op zichzelf bezien zijn geen wettig bewijsmiddel. Slechts via A) een in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van bevindingen van een opsporingsambtenaar inhoudende een beschrijving van hetgeen hij op de beelden heeft waargenomen ofwel B) via de eigen waarneming van de rechter van hetgeen op de beelden wordt getoond, kunnen camerabeelden tot het bewijs worden gebruikt.
Ad A) Indien het proces-verbaal van bevindingen met betrekking tot het getoonde op de beelden tot het bewijs wil kunnen dienen, dient daarin met een voldoende mate van duidelijkheid te zijn gerelateerd welke feitelijke gedragingen zichtbaar zijn. Dit in verband met de invulling van kwalificatieve bestanddelen met voldoende feitelijke betekenis in de tenlastelegging of in de tenlastelegging nadere verfeitelijkte gedragingen in het geval bestanddelen op zichzelf onvoldoende feitelijke betekenis hebben. De mate waarin tot in detail wordt gerelateerd wat te zien is op de beelden, zal in sterke mate afhangen van de aard van het delict en de wijze waarop de tenlastelegging is geredigeerd.
Een en ander brengt mee dat een proces-verbaal van bevindingen waarin gerelateerd wordt dat “het strafbare feit zichtbaar is op de camerabeelden” niet kan bijdragen tot het bewijs.
Dat wil echter niet zeggen dat niet in meer concluderende of samenvattende zin kan worden beschreven wat op de beelden zichtbaar is, met dien verstande dat hoe meer samenvattend c.q. concluderend wordt beschreven, het belang dat de gegevensdrager zich in het dossier bevindt (dus als processtuk is aangemerkt) zich gaat gelden, opdat die conclusies c.q. samenvattingen van de verbalisant door verdediging en rechter kunnen worden getoetst.
Ad B) Wil de eigen waarneming van de rechter als wettig bewijsmiddel kunnen meewerken tot het bewijs, dan zal deze, naar art. 340 Sv voorschrijft, bij het onderzoek ter terechtzitting moeten zijn gedaan, zodat ook zowel de officier van justitie als de verdachte en de raadsman die waarneming hebben kunnen doen en de gelegenheid hebben gehad zich daaromtrent bij de behandeling van de zaak uit te laten. De waarneming moet dus ter zitting zijn gedaan.
Het is in zijn algemeenheid niet vereist dat de rechter zijn eigen, bij gelegenheid van het onderzoek ter terechtzitting gedane waarneming aldaar ter sprake brengt. Anders gezegd: het formuleren van wat de waarneming inhoudt, behoeft niet op zitting te worden gedaan en kan ook bijvoorbeeld in raadkamer worden gedaan. Niettemin is de rechter gehouden die waarneming wel ter zitting ter sprake te brengen, indien de procespartijen door het gebruik van die waarneming voor het bewijs zouden worden verrast omdat zij daarmee geen rekening behoefden te houden. Of daarvan sprake is, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, zoals het procesverloop, de aard van de waarneming en het verband van die waarneming met het voorhanden bewijsmateriaal.
Geen rechtsregel staat eraan in de weg dat de rechter ter voorbereiding op de behandeling ter zitting camerabeelden bekijkt.
Hoewel het voorschrift van artikel 340 van het Wetboek van Strafvordering moeilijk voor een andere uitleg vatbaar is dan dat de waarneming ter zitting moet zijn gedaan - zodat de beelden op zitting moeten worden getoond - dringt de vraag zich op of hier in alle gevallen onverkort aan vast moet worden gehouden. Er laten zich immers zeer wel gevallen denken waarin zonder enige schending van rechtens te respecteren belangen de rechter zijn eigen waarneming voor het bewijs gebruikt zonder dat hij deze strikt genomen ter zitting heeft gedaan, maar in het kader van de voorbereiding van de strafzaak. Tot een zodanig geval zou bijvoorbeeld gerekend kunnen worden het geval dat elke procesdeelnemer voorafgaand aan de zitting dezelfde beelden heeft bekeken en dat over het getoonde op de beelden geen verschil van mening bestaat. Een efficiënte procesvoering is er dan nog maar weinig mee gediend om vanwege formele redenen die beelden toch op zitting te bekijken, omdat de rechter verwacht zijn eigen waarneming voor het bewijs te zullen moeten gebruiken.
De politierechter is al met al van oordeel dat thans niet in alle gevallen meer kan worden volgehouden dat het bekijken van de beelden op zitting een vereiste is om de eigen waarneming tot het bewijs te gebruiken. Indien daarvoor gekozen wordt, is het voor de transparantie wel van belang dat de rechter op zitting mededeelt hetgeen hij – voorshands - meent te hebben waargenomen op de beelden opdat andere procesdeelnemers de mogelijkheid krijgen deze waarneming te toetsen aan hun eigen waarneming c.q. om over die ‘voorlopige’ waarneming van de rechter opmerkingen te maken.
Bij de afweging of deze weg bewandeld moet worden komt onder meer betekenis toe aan het belang van een efficiënte procesvoering, de mate waarin het getoonde tot debat kan leiden, de kwaliteit van het beeldmateriaal, de mate waarin steunbewijs aanwezig is en het gewicht van de beelden voor het uiteindelijke oordeel van de rechter.
Beoordeling in de onderhavige zaak
In de onderhavige zaak is de gegevensdrager bevattende de camerabeelden waarop het tenlastegelegde feit te zien zou zijn, door politie aan het strafdossier toegevoegd en maakt als zodanig als processtuk deel uit van het dossier.
In het proces-verbaal van bevindingen van de verbalisant die de camerabeelden heeft uitgekeken is, naast een onderbouwde herkenning van de daarop zichtbare persoon als de verdachte, gerelateerd dat “het strafbare feit is terug te zien op de beelden”. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, kan het proces-verbaal in zoverre niet tot bewijs bijdragen.
De politierechter heeft voorafgaand aan de zitting de camerabeelden bekeken en
daarop – zakelijk samengevat als eigen waarneming – waargenomen dat een persoon in een schoenenwinkel schoenen aantrekt, de veters strikt, vervolgens kort om zich heen kijkt en de winkel verlaat zonder de schoenen ter betaling aan te bieden. Deze eigen waarneming wordt tot het bewijs gebruikt in plaats van het proces-verbaal van bevindingen.
Gelet op deze waarneming, in het bijzonder het kort om zich heen kijken alvorens weg te rennen de winkel uit, wordt de verklaring van de verdachte bij de politie, voor zover inhoudende dat hij niet de bedoeling had om de schoenen te stelen, maar dat hij bij het zien van een bepaalde persoon buiten de winkel angstgevoelens kreeg en zonder na te denken naar buiten rende, ter zijde geschoven.
Op grond van al het vorenoverwogene in combinatie met de hiervoor genoemde bewijsmiddelen acht de politierechter het tenlastegelegde bewezen zoals hierna bewezenverklaard.
De bewezenverklaring.
De politierechter acht, op grond van de feiten en omstandigheden die zijn vervat in de bewijsmiddelen, wettig en overtuigend bewezen, dat verdachte:
op 31 maart 2017 te Eindhoven met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening heeft weggenomen een paar schoenen toebehorende aan [winkel] , welke diefstal werd gevolgd van bedreiging met geweld tegen [slachtoffer 2] en [slachtoffer 2] , gepleegd met het oogmerk om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, welke bedreiging met geweld hierin bestond door tegen die [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] te roepen: "Ik heb een mes, ik steek je neer" en "Stop, anders steek ik je neer" en "Ik heb een mes".
Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven bewezen is verklaard, is naar het oordeel van de politierechter niet bewezen. Verdachte zal hiervan worden vrijgesproken.
De kwalificatie.
Het bewezen verklaarde levert op het in de uitspraak vermelde strafbare feit.
De strafbaarheid.
Er zijn geen feiten of omstandigheden gebleken die de strafbaarheid van het feit of van de verdachte uitsluiten. Verdachte is daarom strafbaar voor hetgeen te zijnen laste bewezen is verklaard.
Toepasselijke wetsartikelen.
De beslissing is gegrond op de artikelen 63, 310 en 312 van het Wetboek van Strafrecht.
De overwegingen die tot de beslissing hebben geleid
De op te leggen straf.
Bij de beslissing over de straf die aan verdachte dient te worden opgelegd heeft de politierechter gelet op de aard van het bewezen verklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon en de persoonlijke omstandigheden van verdachte.
De politierechter heeft in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.
Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan een winkeldiefstal door schoenen met een aanzienlijke waarde weg te nemen. Verdachte heeft er blijk van gegeven het eigendomsrecht van de betreffende winkel niet te respecteren. Winkeldiefstallen zorgen voor veel schade, ergernis en overlast voor de benadeelde. Ook de maatschappij ondervindt schade van winkeldiefstallen, doordat de kosten die gemoeid zijn met het nemen van veiligheidsmaatregelen tegen diefstallen, uiteindelijk door de consumenten worden betaald.
Toen verdachte op heterdaad werd betrapt, heeft hij twee winkelmedewerkers geïntimideerd door te dreigen dat hij een mes bij zich had en de winkelmedewerkers neer zou steken. Hierdoor is een voor deze medewerkers angstige situatie geschapen waarbij bovendien voor hen en andere getuigen het gevoel van veiligheid werd aangetast. Oplegging van een vrijheidsbenemende straf is reeds daarom gerechtvaardigd.
Bij de beslissing over de strafsoort en de hoogte van de straf heeft de politierechter aansluiting gezocht bij de binnen de rechtspraak ontwikkelde oriëntatiepunten. De oriëntatiepunten dienen als vertrekpunt bij het bepalen van de straf.
Bij de strafoplegging zal de politierechter in het bijzonder, ten bezware van verdachte, rekening houden met de ernst van het door verdachte gepleegde strafbare feit in verhouding tot andere strafbare feiten, zoals tot uitdrukking komt in het wettelijke strafmaximum en in de straffen die voor soortgelijke feiten worden opgelegd.
De politierechter is van oordeel, dat in verband met een juiste normhandhaving niet kan worden volstaan met het opleggen van een andersoortige of geringere straf dan een gevangenisstraf welke vrijheidsbeneming meebrengt voor de duur als hierna te melden.
DE UITSPRAAK
De politierechter verklaart het ten laste gelegde bewezen zoals hiervoor is omschreven.
De politierechter verklaart niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor bewezen is verklaard en spreekt hem daarvan vrij.
Het bewezen verklaarde levert op het misdrijf:
diefstal, gevolgd van bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren
De politierechter verklaart verdachte hiervoor strafbaar.
Legt op de volgende straf:
een gevangenisstraf voor de duur van 2 maanden
Waarvan is opgemaakt dit proces-verbaal, dat door de politierechter en de griffier is vastgesteld en ondertekend.