ECLI:NL:RBOBR:2014:342

• Datum uitspraak: 20 januari 2014
• Publicatiedatum: 28 januari 2014
• Zaaknummer: C/01/271174
• Instantie: Rechtbank Oost-Brabant
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Kort geding
• Rechters: A.H.L. Roosmale Nepveu
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Onrechtmatige overheidsdaad en verkeersbesluit gemeente Nuenen

In deze zaak, die voor de Rechtbank Oost-Brabant werd behandeld, vorderden eisers, bewoners van de Kosmoslaan, de gemeente Nuenen te verplichten de Soeterbeek per onmiddellijk te sluiten, overeenkomstig een verkeersbesluit van 6 juni 2012. Dit verkeersbesluit had tot doel de Soeterbeek af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer om verkeersoverlast te voorkomen. De gemeente Nuenen had echter de Soeterbeek in oktober 2013 weer opengesteld, wat leidde tot een toename van verkeer op de Kosmoslaan, tot onvrede van de eisers.

De rechtbank oordeelde dat de openstelling van de Soeterbeek in strijd was met het verkeersbesluit, dat in rechte onaantastbaar was. De voorzieningenrechter erkende dat de gemeente Nuenen de belangen van de bewoners van de Kosmoslaan had moeten beschermen, maar oordeelde ook dat er geen acute noodsituatie was die een onmiddellijke sluiting van de Soeterbeek rechtvaardigde. De rechter benadrukte dat de gemeente Nuenen in maart 2014 een definitieve beslissing zou moeten nemen over de verkeerssituatie, en dat het niet aan de rechter was om in te grijpen in bestuurlijke processen.

Uiteindelijk werden de vorderingen van de eisers afgewezen, maar de rechtbank compenseerde de proceskosten tussen partijen, gezien de belangenafweging en de omstandigheden van de zaak. De uitspraak benadrukt de noodzaak voor gemeenten om zorgvuldig om te gaan met verkeersbesluiten en de belangen van omwonenden, terwijl ook het belang van een stabiele verkeerssituatie voor alle weggebruikers wordt erkend.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK OOST-BRABANT

Handelsrecht

Zittingsplaats 's-Hertogenbosch

zaaknummer / rolnummer: C/01/271174 / KG ZA 13-787

Vonnis in kort geding van 20 januari 2014

in de zaak van

1. [A],

2.
[B] ,

3.
[C] ,

4.
[D] ,

5.
[E] ,

6.
[F] ,

7.
[G] ,

8.
[H] ,

9.
[I] ,

allen wonende te [woonplaats],

eisers,

advocaat mr. drs. A.A.P.M. Theunen te Deurne,

tegen

de publiekrechtelijke rechtspersoon

DE GEMEENTE NUENEN C.A. ,

zetelend te Nuenen,

gedaagde,

advocaat mr. T.E.P.A. Lam te Nijmegen.

Partijen worden [A] c.s. en de gemeente Nuenen genoemd.

1. De procedure

1.1.

De procedure blijkt uit:

• de dagvaarding met zeven producties,
• de voorafgaand aan de zitting toegezonden pleitnotitie van de zijde van [A] c.s. met de producties 8 tot en met 10,
• de mondelinge behandeling op 6 januari 2014,
• de pleitnotities van de gemeente Nuenen.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

Aan de stellingen van partijen, de overgelegde producties en de toelichting ter zitting ontleent de voorzieningenrechter de volgende feiten.

2.1.

Eisers wonen aan de [straatnaam] te [woonplaats]. In het kader van het Verkeersstructuurplan voor de gemeente Nuenen zijn de verkeersbewegingen in en om Nuenen geanalyseerd. Daaruit is onder meer gebleken dat doorgaand verkeer de in de gemeente Nuenen gelegen weg genaamd Soeterbeek en, in het verlengde daarvan, de in de gemeente Eindhoven gelegen Soeterbeekseweg gebruikt als verbindingsweg vanuit Nuenen en Nederwetten naar Eindhoven, om de weg te vervolgen over de Kosmoslaan.

2.2.

Binnen het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) hebben de gemeente Eindhoven en de gemeente Nuenen besloten tot onder meer de aanleg van een Hoogwaardige Openbaar Vervoer verbinding van Nuenen via het station Eindhoven naar de Talentencampus, in samenhang met de reconstructie van de Eindhovense Sterrenlaan en de aansluitende Nuenense Europalaan, alsmede tot bijkomende verkeersmaatregelen.

2.3.

In het info blad Hoogwaardig Openbaar Vervoer 2 (HOV2) is op of omstreeks 13 april 2012 (prod. 3 dagvaarding) beschreven dat op maandag 16 april 2012 Fase 1 van de werkzaamheden op de Sterrenlaan is gestart. Onder het kopje “Afsluitingen” is onder meer vermeld:

“In fase 1 (16 april tot uiterlijk 9 juli) zijn de volgende afsluitingen voor autoverkeer:
- Voor fase 1 wordt de Soeterbeekseweg definitief afgesloten voor verkeer exclusief fietsers.”
(…)

2.4.

In april 2012 is aanvankelijk de Soeterbeekseweg op het grondgebied van de gemeente Eindhoven afgesloten voor gemotoriseerd verkeer op de voet van het bepaalde in artikel 34 van het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW). Een aldaar gevestigd bedrijf bleek als gevolg van de afsluiting onvoldoende bereikbaar. Kort daarop, nog in april 2012, heeft de gemeente Eindhoven de afsluiting in overleg met de gemeente Nuenen verplaatst naar de Soeterbeek, op het grondgebied van de gemeente Nuenen. De afsluiting bestond uit een op de rijbaan geplaatste, door de gemeente Eindhoven ter beschikking gestelde rioolbuis en rioolput, met schrikhekken (foto prod. 8 [A] c.s.).

2.5.

Op 6 juni 2012 hebben Burgemeester en Wethouders van de gemeente Nuenen een verkeersbesluit genomen (productie 1 dagvaarding, verder ook te noemen het verkeersbesluit) dat - voor zover van belang - de volgende inhoud heeft:

‘(…)

- dat op 16 december 2012 de projectovereenkomst HOV2 is getekend door de gemeente Nuenen, Gemeente Eindhoven en SRE waarin partijen hebben afgesproken dat zijn voornemens zijn de HOV2-as Eindhoven - Nuenen te realiseren;

- dat volgens deze visie het hoogwaardig openbaar vervoer (HOV), als onderdeel van een samenhangend beleidspakket, een duidelijk mobiliteitseffect sorteert;

- (…)

- dat tussen Eindhoven en Nuenen is gekozen voor een HOV-route via de Sterrenlaan – Europalaan omdat deze route voor een heldere netstructuur zorgt waarbij de openbaar vervoer verbinding tussen Nuenen en Eindhoven sterk verbetert;

- (…)

- (…)

- (…)

- dat de reconstructie van de Sterrenlaan – Europalaan bijdraagt aan verbetering van doorstroming en verkeersveiligheid en dat afwikkeling van doorgaand verkeer via de Soeterbeek - Cosmoslaan ongewenst is;

- dat daarom het afsluiten van de Soeterbeek voor gemotoriseerd verkeer noodzakelijk is om ongewenst verkeer te voorkomen. Een nadere toelichting hierop te vinden is in bijlage 1 “Onderbouwing afsluiting Soeterbeek”;

- dat de Soeterbeek in Eigendom, beheer en onderhoud is bij de gemeente Nuenen;

- (…)

- (…)

dat van de in artikel 2 van de Wegenverkeerswet 1994 genoemde belangen de volgende belangen ten grondslag liggen aan dit besluit:
- het verzekeren van de veiligheid op de weg (artikel 2, lid 1 sub a),
- het beschermen van weggebruikers en passagiers (artikel 2, lid 1, sub b),
- het in stand houden van de weg en het waarborgen van de bruikbaarheid daarvan (artikel 2, lid 1, sub c),
- het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte overlast, hinder of schade alsmede de gevolgen voor het milieu, bedoeld in de Wet milieubeheer (artikel 2, lid 2 sub a),
- het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte aantasting van het karakter of van de functie van objecten of gebieden (artikel 2, lid 2, sub b),

dat een belangenafweging heeft plaatsgevonden en de volgende belangen hier in zijn betrokken:
- (…)
- (…)
- De Soeterbeek heeft een ontsluitende functie voor Nederwetten en buitengebied. De aansluiting van Boord op de Europalaan biedt echter een goed alternatief voor de ontsluiting van het buitengebied en Nederwetten.

(…)

Daarom wordt besloten

I. De Soeterbeek af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer. De maatregel bestaat uit het plaatsen van twee schrikhekken (BB16-1) en het plaatsen van een uitneembare paal. De breedte tussen de schrikhekken is 2x1,50 m. De uitneembare paal is bedoeld om in geval van calamiteiten en gladheidbestrijding doorgang te bieden. Ter hoogte van de afsluiting wordt tevens het bord C12 (geslotenverklaring voor alle motorvoertuigen) geplaatst. (….).
Een en ander zoals aangegeven op de bij dit besluit behorende verkeersbesluittekening “Afsluiting Soeterbeek” d.d. 11 mei 2012.
Dit besluit treedt in werking op de dag nadat het bekend is gemaakt.’

2.6.

In de als bijlage bij het verkeersbesluit gevoegde toelichting is opgenomen een beschrijving van de aanleiding voor en de gevolgen van de afsluiting van de Soeterbeek, gedateerd 20 maart 2012 (productie 2 dagvaarding). Uit dit stuk blijkt dat de afsluiting verband houdt met de realisatie van de HOV2 en Nuenen West, waardoor de verkeerssituatie in het buitengebied tussen Nuenen en Eindhoven verandert. Het stuk bevat de volgende passage:

“Met de herinrichting van de Sterrenlaan wordt de doorstroming op de hoofdwegenstructuur verbeterd. De verkeersregelinstallatie op de kruising Sterrenlaan – Cosmoslaan is in de toekomst zodanig ingeregeld dat verkeer van en naar de wijken zoveel mogelijk wordt ontmoedigd. Sluipverkeer wordt daarmee voorkomen en de leefbaarheid in de wijken en het buitengebied verbeterd. Bij het niet afsluiten van de Soeterbeek wordt deze mogelijkheid teniet gedaan en blijft de huidige situatie gehandhaafd.

Behalve sluipverkeer wordt de Soeterbeek ook gebruikt als ontsluiting door gebiedseigen verkeer. Zo is de Soeterbeek een belangrijke ontsluiting voor Nederwetten. Hiervoor is echter een alternatief in de vorm van de kruising Boord-Europalaan.”

2.7.

Het verkeersbesluit is in werking getreden op de dag na publicatie. Deze heeft kort na 6 juni 2012 plaatsgevonden.

2.8.

Tegen het verkeersbesluit zijn de v.o.f. Garage Hoeks (gevestigd aan de Soeterbeekseweg in of nabij Nederwetten), de v.o.f. Brasserie Café “De Kruik” (exploitant van een brasserie in Nederwetten) en het comité Bezwaar Afsluiting Soeterbeek (bestaande uit inwoners van Nederwetten) in bezwaar bij de gemeente en vervolgens in beroep bij de rechtbank Oost-Brabant gegaan. Genoemd comité is, zij het tevergeefs, tevens in hoger beroep gegaan bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. De gemeente Nuenen heeft verweer gevoerd. De uitkomst van de bestuursrechtelijke procedure (prod. 7 dagvaarding) is dat het bestreden verkeersbesluit in het beroep van de v.o.f. Brasserie Café “De Kruik” bij uitspraak van de rechtbank d.d. 10 juni 2013 weliswaar is vernietigd, maar dat de rechtsgevolgen van het vernietigde besluit in stand zijn gebleven. Genoemde v.o.f. is er volgens de bestuursrechter onvoldoende in geslaagd om aannemelijk te maken dat het verkeersbesluit haar zodanig rechtstreeks in haar commerciële belangen raakt, dat zij als belanghebbende in de zin van artikel 1:2, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht moet worden aangemerkt. De beroepen van de overigen zijn ongegrond verklaard.

2.9.

Bij brief van 3 september 2013, gericht aan de bewoners van de Kosmoslaan (productie 4 dagvaarding), heeft de gemeente Nuenen - voor zover van belang - het volgende medegedeeld:

‘(…)

Zoals u wellicht via de media of correspondentie met uw gemeente heeft vernomen is er rondom het afsluiten van de Soeterbeek de laatste maanden veel te doen geweest. (…)

Via deze weg informeer ik u over de stappen die gezet worden om tot een definitief besluit voor het wel of niet openstellen van de Soeterbeek te komen.

Openstellen Soeterbeek

Door wethouder Wijnands is tijdens de raadsvergadering van 27 juni 2013 aan de raad medegedeeld de Soeterbeek weer open te stellen. De gemeente Eindhoven heeft met omwonenden afgesproken dat deze weg afgesloten zou blijven, het definitieve besluit hiervoor kan echter niet worden genomen zonder dat de gevolgen van de openstelling duidelijk in beeld zijn.

Tellingen

De gemeenten Nuenen en Eindhoven gaan in september gezamenlijk een verkeerstelling uitvoeren op de wegen rondom de Soeterbeek. Vervolgens stelt de gemeente Nuenen eind september de Soeterbeek open. Na een gewenningsperiode van 4 weken worden er in november tellingen uitgevoerd waarbij de Soeterbeek ook voor gemotiveerd verkeer is opengesteld. Voor het openstellen van de Soeterbeek wordt geen tijdelijk verkeersbesluit genomen. De gemeente Nuenen wacht met het effectueren van het verkeersbesluit van 6 juni 2012 ‘Afsluiten Soeterbeek voor gemotoriseerd verkeer’ totdat de uitkomsten van de eerder genoemde tellingen geanalyseerd en besproken zijn. Vervolgens bepalen de gemeenten gezamenlijk wat de definitieve situatie wordt op de Soeterbeek.

Planning

Om u een idee te geven op welke termijn een definitieve situatie te verwachten is hebben wij de onderstaande planning opgesteld:

Week 38 en 39 - Uitvoeren verkeerstellingen waarbij de Soeterbeek niet toegankelijk is voor
motorvoertuigen.

Week 40 - openstellen Soeterbeek

Week 45 en 46 - Uitvoeren verkeerstellingen waarbij de Soeterbeek toegankelijk is voor motorvoertuigen.

Januari 2014

- Eerste resultaten beschikbaar uit de verkeerstellingen.
Februari 2014 - Presentatie van de resultaten aan belanghebbenden en politiek.
Maart 2014

- Effectueren verkeersbesluit van 6 juni 2012 (…) of andere passende maatregelen.

(…)’

2.10.

De gemeente Nuenen heeft de Soeterbeek in week 40 van 2013 (begin oktober) opengesteld voor gemotoriseerd verkeer. Er zijn verkeerstellingen uitgevoerd. De resultaten van de verkeerstellingen zijn nog niet openbaar gemaakt noch in het geding gebracht.

2.11.

Bij brief van 5 november (productie 5 dagvaarding) schrijft mr. Theunen namens [A] c.s. - zakelijk weergegeven - het volgende aan de gemeente Nuenen:

‘(…)

Wanneer u onze brief goed heeft gelezen dan stellen wij ons op het standpunt dat direct na afloop van week 46, dus op maandag 18 november 2013 bij aanvang van week 47, u de Soeterbeek weer afsluit overeenkomstig het onherroepelijk besluit van 6 juni 2012. (…)

Ik verzoek u vriendelijk mij binnen 5 werkbare dagen te bevestigen dat u uitvoering geeft aan het besluit van 6 juni 2012 door over te gaan tot afsluiting van de Soeterbeek op 18 november 2013 (…).’

2.12.

In reactie op deze brief schrijft de gemeente Nuenen in haar brief van 14 november 2013 - voor zover van belang - het volgende aan mr. Theunen (prod. 6 dagvaarding):

‘(…)

In uw brief van 5 november 2013 vraagt u om een bevestiging. U vraagt te bevestigen of op 18 november 2013 het college uitvoering geeft aan het besluit van 6 juni 2012 door over te gaan tot afsluiting van de Soeterbeek. Op 18 november 2013 wordt de Soeterbeek niet afgesloten. De Soeterbeek blijft open ook na uitvoeren van de verkeerstellingen in de weken 45/46.

(…). De verrichte verkeerstellingen (weken 38/39 en weken 45/46) worden in de periode half november – januari 2014 geanalyseerd en besproken. Deze werkzaamheden worden verricht samen met de gemeente Eindhoven. Daarna wordt, volgens planning de definitieve situatie in maart 2014 bepaald. Gedurende deze periode blijft de Soeterbeek open. (…).

(…)’.

3. Het geschil

3.1.

[A] c.s. vorderen - samengevat - de gemeente Nuenen te verplichten de Soeterbeek per onmiddellijk te sluiten overeenkomstig het besluit van 6 juni 2012, op straffe van de in de dagvaarding genoemde dwangsom en met veroordeling van de gemeente Nuenen in de kosten van deze procedure.

3.2.

Aan deze vorderingen hebben [A] c.s. - zakelijk weergegeven - het volgende ten grondslag gelegd.

Op 6 juni 2012 heeft de gemeente Nuenen een weloverwogen en goed gedocumenteerd verkeersbesluit genomen dat strekt tot afsluiting van de Soeterbeek voor gemotoriseerd verkeer. Dit verkeersbesluit is genomen in het kader van een in groter verband opgezet verkeersplan voor de aanpassing van de verkeerssituatie in en om de gemeente Nuenen en het is ook geëffectueerd. De Soeterbeek is immers feitelijk afgesloten en afgesloten gehouden geweest. [A] c.s. hebben destijds van harte ingestemd met het besluit omdat dit een sterke afname van het doorgaand autoverkeer over de Kosmoslaan tot gevolg had.

De mededeling van de gemeente Nuenen in de brief van 3 september 2013, dat de Soeterbeek weer zou worden opengesteld, kwam geheel onverwacht en is niet meer dan een feitelijke mededeling. Met het (weer) openstellen van de Soeterbeek zonder dat hier een voor bezwaar en beroep vatbaar besluit aan ten grondslag ligt, handelt de gemeente Nuenen in strijd met haar eigen verkeersbesluit.

Voor het openstellen van de Soeterbeek is, nu in november 2013 de laatste verkeerstelling heeft plaatsgevonden, geen rechtvaardigingsgrond (meer) aanwezig en door het handhaven van de openstelling worden de bewoners van de Kosmoslaan geschaad in hun belangen. Op een uitdrukkelijk namens eisers op 5 november 2013 gedaan schriftelijk verzoek om de Soeterbeek weer af te sluiten, heeft de gemeente ten onrechte gereageerd met de mededeling de Soeterbeek gewoon open te laten tot maart 2014, waarna tot besluitvorming zal worden gekomen.
[A] c.s. achten het jegens hen onrechtmatig dat de gemeente Nuenen het besluit door feitelijk handelen terugdraait. Zij ondervinden daar nadelige gevolgen van.

3.3.

De gemeente Nuenen voert verweer. Zij stelt - zakelijk weergegeven - het volgende.

Het verkeersbesluit van 6 juni 2012 is nooit door de gemeente Nuenen geëffectueerd. De afsluiting van de Soeterbeekseweg heeft op Eindhovens grondgebied al in april 2012 plaatsgevonden door de gemeente Eindhoven in verband met wegwerkzaamheden aan de Sterrenlaan. In overleg met de gemeente Nuenen is in die maand april de afsluiting verplaatst van de Eindhovense Soeterbeekseweg naar de Soeterbeek in de gemeente Nuenen. De afsluiting betreft een tijdelijke maatregel, die door de gemeente Eindhoven is gebaseerd op artikel 34 BABW, welke afsluiting om praktische redenen later is verplaatst naar de Soeterbeek. De maatregel was niet gebaseerd op het verkeerbesluit dat [A] c.s. als de grondslag van de afsluiting van de Soeterbeek beschouwen. Dit besluit was in april 2012 nog niet genomen. De wijze waarop de afsluiting van de Soeterbeek door de gemeente Eindhoven is uitgevoerd wijkt ook af van die omschreven in het verkeersbesluit. Daarin is geen sprake van het plaatsen van betonnen blokken en kapotte rioolbuizen, terwijl het bord C12 nimmer is geplaatst.

Na het verkeersbesluit heeft de gemeente Nuenen de tijdelijke situatie laten voortbestaan in afwachting van te nemen maatregelen ter uitvoering van dat besluit, maar in de tussentijd is er behoorlijke commotie ontstaan binnen de gemeente Nuenen, hetgeen voor de gemeente Nuenen aanleiding is geweest het verkeersbesluit te heroverwegen. In het kader van de heroverweging wenste de gemeente Nuenen nader onderzoek te doen naar de verkeersbewegingen. Daartoe is de Soeterbeek in het najaar van 2013 weer opengesteld. De tijdelijke verkeersmaatregel, bestaande uit de afsluiting, is opgeheven en de gemeente kan niet verplicht worden na afloop van het onderzoek die opheffing weer ongedaan te maken.

Het niet effectueren van een verkeersbesluit is op zichzelf niet onrechtmatig en in dit geval zijn er geen omstandigheden aangevoerd op grond waarvan moet worden geconcludeerd dat het niet effectueren een onrechtmatige daad jegens [A] c.s. oplevert.

Voor zover geoordeeld wordt dat de gemeente Nuenen met de afsluiting van de Soeterbeek uitvoering heeft gegeven aan het verkeersbesluit van 6 juni 2012, dan hadden [A] c.s. een verzoek tot handhaving van dat besluit moeten indienen, waarna zonodig beroep zou hebben opengestaan bij de bestuursrechter. De gemeente Nuenen verwijst naar rechtsoverweging 2.5.2. in de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 7 september 2011 (JB 2011,230). [A] c.s. kunnen niet worden ontvangen in dit kort geding bij de burgerlijke rechter.

Tot slot betwist de gemeente Nuenen het spoedeisend belang van [A] c.s. bij hun vordering.

4. De beoordeling

4.1.

Niet in geschil is dat de openstelling van de Soeterbeek tot gevolg heeft dat er meer verkeer over de Kosmoslaan rijdt dan voorafgaande aan de openstelling in het najaar van 2013 het geval was. Partijen zijn het slechts oneens over de mate waarin het verkeer is toegenomen. [A] c.s. hebben voldoende spoedeisend belang bij hun vordering in dit kort geding, waarmee zij beogen te bereiken dat er aanmerkelijk minder verkeer door hun laan zal gaan en dat de door hen gestelde verkeersoverlast zal verminderen.

4.2.

De betrokken belangen overschrijden de grens tussen twee naburige gemeenten. De afsluiting van de Soeterbeek aan de Nuenense kant van de gemeentegrens als voorzien in het verkeersbesluit, is onderdeel van een veelomvattend plan dat van belang is voor de afwikkeling van het openbaar vervoer en het wegverkeer tussen en binnen de gemeenten Eindhoven en Nuenen. Deze beide gemeenten - die ook binnen het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven samenwerken – hebben vooraf de te nemen verkeersmaatregelen met elkaar afgestemd, hetgeen in de rede lag.

4.3. Indien men de afsluiting van de Soeterbeek geheel los van het totaalplan beziet, dan ligt het voor de hand dat die maatregel voor het Nuenense gemeentebestuur lastig is. Eindhovenaren als [A] c.s. ervaren de gevolgen van de afsluiting van de Soeterbeek als een verademing, maar veel inwoners van de eigen gemeente Nuenen - en zeker die van Nederwetten - ondervinden er ongemak van. Een blik op de kaart leert dat de Soeterbeek deel uitmaakt van de kortste route tussen hun dorp en de stad Eindhoven. De inwoners van Nederwetten zijn “niet blij” met de afsluiting, zoals zij bij de bestuursrechter hebben doen blijken, al hebben zij het daar niet gered om hun gelijk te halen. Ter zitting heeft de gemeente Nuenen wat omfloerst gesproken van “behoorlijke commotie binnen de gemeente”, wat voor de gemeente aanleiding is geweest om het besluit van 6 juni 2012 te willen heroverwegen. Kennelijk leeft deze kwestie in het Nuenense.

4.4.

Als men zich in de positie van het Nuenense gemeentebestuur verplaatst, is er begrip voor mogelijk dat het primair de burgers van de eigen gemeente ter wille wil zijn. Beziet men anderzijds de stelligheid van het in het totaalplan ingebedde verkeersbesluit, de daaraan ten grondslag gelegde argumenten, de daarin expliciet benoemde en afgewogen belangen die de gemeentegrens overschrijden, en het feit dat de gemeente Nuenen in de bestuursrechtelijke procedure de argumenten van de bezwaarde eigen burgers uit Nederwetten van de hand heeft gewezen, dan is ook invoelbaar dat de Eindhovenaren [A] c.s. de door de gemeente Nuenen met de brief van 3 september 2013 tegenover hen ingezette nieuwe koers als inconsequent en niet vertrouwenwekkend ervaren.

4.5.

De rechter, en al helemaal de civiele rechter in kort geding, behoort zich in zijn beslissing door de feiten en het recht te laten leiden. Hij moet behoedzaam zijn bij inmenging in bestuurlijke en politieke processen. Vanwege de onoverzichtelijke gang van zaken rond de afsluiting van de Soeterbeek vergt het oordeel in deze zaak nogal wat uitleg.

4.6.

Om te beginnen is de door de gemeente Nuenen tijdens het pleidooi uitgebreid beschreven Eindhovense tijdelijke maatregel ex artikel 34 BABW uit april 2012, strekkende tot afsluiting van de Soeterbeekseweg, alleen nog relevant om de historie te kunnen begrijpen. Verder kan de voorzieningenrechter er niet veel mee. Met de verplaatsing van de afsluiting naar de Nuenense Soeterbeek was de Eindhovense maatregel uitgewerkt. Aangenomen moet worden, dat de gemeente Eindhoven niet het bevoegd gezag is aangaande de Nuenense Soeterbeek. Ook in het verkeersbesluit stelt de gemeente Nuenen dat de Soeterbeek in eigendom, beheer en onderhoud is bij de gemeente Nuenen. De, naar de gemeente Nuenen stelt in goed overleg tussen de beide gemeenten tot stand gekomen, feitelijke afsluiting aan de Nuenense kant in april 2012 is te kwalificeren als een Nuenense maatregel op grond van artikel 34 WABW, ook al is die uitgevoerd met uit Eindhoven gekregen beton. Voor die tijdelijke maatregel behoefde de gemeente Nuenen op grond van art. 35 WABW geen verkeersbesluit te nemen omdat die tijdelijke, in overleg van de gemeente Eindhoven overgenomen, maatregel tot afsluiting gekoppeld was aan de reconstructiewerkzaamheden van de Sterrenlaan.

4.7.

In dit kort geding moet worden aangenomen dat het verkeersbesluit van 6 juni 2012 in rechte onaantastbaar is. De bestuursrechtelijke rechtsgang is voltooid, met als uitkomst dat de rechtsgevolgen van het verkeersbesluit in stand zijn gebleven. Toen de gemeente Nuenen het verkeersbesluit nam, zat de Soeterbeek al dicht op basis van een Nuenense maatregel ex artikel 34 WABW.

4.8.

De voorzieningenrechter verwerpt echter het verweer van de gemeente Nuenen, dat het verkeersbesluit van 6 juni 2012 nooit is geëffectueerd omdat er slechts sprake was van een tijdelijke wegafsluiting wegens wegwerkzaamheden waarbij het de gemeente vrij stond deze weer op te heffen. Daartoe overweegt hij het volgende.

4.9. Vast staat dat op 6 juni 2012 een verkeersbesluit is genomen dat kort daarop is gepubliceerd en daarmee in werking is getreden. In de motivering van het verkeersbesluit, in samenhang met de bijlage ervan, is overwogen dat het verkeersbesluit genomen is als onderdeel van een groter plan dat onder meer strekt tot het tot stand brengen van een openbaar vervoer route tussen Eindhoven en Nuenen via de Sterrenlaan-Europalaan. In het verkeersbesluit is ook overwogen dat dat plan zijn uitwerking vindt in onder meer de afsluiting van de Soeterbeek.

4.10. [A] c.s. hebben met overgelegde producties aannemelijk gemaakt dat in maart 2012, voorafgaande aan de feitelijke afsluiting van de Soeterbeek in april 2012 - en dus ook voordat het verkeersbesluit tot afsluiting in werking trad - door de gemeente Nuenen een beschrijving van de aanleiding en de gevolgen van de afsluiting van de Soeterbeek is gepubliceerd. Dat mag bijdragen aan de, ook door [A] c.s. in redelijkheid getrokken conclusie, dat het latere verkeersbesluit tot het afsluiten van de Soeterbeek op de in dat besluit gegeven gronden - welke gronden aansluiten bij de inhoud van die publicatie - een weloverwogen en als definitief bedoelde beslissing van de gemeente Nuenen was en dat in juni 2012 geen sprake meer was van ‘slechts’ een tijdelijke afsluiting ten behoeve van wegwerkzaamheden.

4.11. Verder is het verkeersbesluit, en in samenhang daarmee de gevolgen van de feitelijke afsluiting van de Soeterbeek, aan de orde gekomen in de bestuursrechtelijke procedure die heeft geleid tot een beslissing op bezwaar op 21 november 2012, een uitspraak in beroep op 10 juni 2013 en een uitspraak in hoger beroep op 19 september 2013. Uit de uitspraken van de bestuursrechters blijkt dat de gemeente Nuenen de afsluiting van de Soeterbeek, die in de bestuursrechtelijke procedure in het licht werd gezien van het verkeersbesluit, heeft verdedigd.

4.12. Tot slot zijn, naast de afsluiting van de Soeterbeek, ook andere in het verkeersbesluit genoemde werkzaamheden die in het kader van het totaalplan zouden plaatsvinden, voor een ieder zichtbaar ten uitvoer gebracht. Daaronder waren werkzaamheden ter reconstructie van de Sterrenlaan en aanpassing van de kruising Sterrenlaan - Kosmoslaan. Hetgeen de burgers de gemeente Nuenen op de Soeterbeek feitelijk zagen doen, paste in de uitvoering van het aan de burgers voorgehouden totaalplan.

4.13. Gelet op al deze omstandigheden zijn [A] c.s. er met reden van uit gegaan dat met het afsluiten van de Soeterbeek uitvoering is gegeven aan het verkeersbesluit. Met het verkeersbesluit heeft de gemeente Nuenen de juridische werkelijkheid in overeenstemming gebracht met de essentie van de al eerder door haar feitelijk tot stand gebrachte situatie op de Soeterbeek. Die situatie paste in het eerder gecommuniceerde plan op verkeersgebied, sloot aan bij de motivering van het verkeersbesluit en strookte met de zichtbaar aangevangen werkzaamheden ter uitvoering van het plan. Het feit dat het bord C12 en de uitneembare paal (genoemd in het besluit) nooit zijn geplaatst, doet hier onvoldoende aan af. De blijkens de getoonde foto’s wel geplaatste schrikhekken maken het voor iedere automobilist duidelijk dat hij of zij de Soeterbeek niet moet inrijden.

4.14.

De voorzieningenrechter wordt gesterkt in de overtuiging dat zijn oordeel juist is, nu ook uit het pleidooi zijdens de gemeente Nuenen kan worden afgeleid (vgl. pt. 11 van de pleitnota) dat het weghalen van de afsluiting in 2013 is ingegeven door de wens tot heroverweging van de uitvoering van het verkeersbesluit (en het daartoe moeten doen van verkeerstellingen) na de “binnen de gemeente ontstane behoorlijke commotie” en niet omdat het werk aan de Sterrenlaan was voltooid. Partijen hebben niet expliciet gesteld op welk tijdstip die reconstructiewerkzaamheden aan de Sterrenlaan waren voltooid, maar als de planning is gehaald die de voorzieningenrechter aan de publicatie in het infoblad Hoogwaardig Openbaar Vervoer 2 (productie 3 dagvaarding) ontleent, zou dat in juli 2012 moeten zijn geweest. Als de afsluiting echter werkelijk een maatregel ex artikel 34 WABW zou zijn gebleven met het oog op de reconstructie van de Sterrenlaan, had de gemeente die afsluiting in beginsel moeten weghalen rond het moment dat de reconstructie van de Sterrenlaan klaar was en niet pas in week 40 van 2013. Dan zou de openstelling van de Soeterbeek hebben moeten plaatsvinden omdat de door art. 34 WABW erkende grondslag aan de afsluiting was komen te ontvallen en niet om verkeerstellingen te doen.

4.15.

De voorzieningenrechter gaat er dan ook van uit dat de afsluiting van de Soeterbeek tot oktober 2013 in stand is gehouden uit hoofde van de uitvoering van het verkeersbesluit. Het verkeersbesluit is wèl geëffectueerd.

4.16. Na het trekken van die conclusie moet het verweer van de gemeente Nuenen aan de orde komen, dat [A] c.s. niet ontvankelijk zijn in hun vordering omdat zij zich hadden moeten wenden tot de gemeente Nuenen en zonodig de bestuursrechter met een verzoek tot handhaving van het verkeersbesluit. Hiertoe wordt het volgende overwogen.

4.17.

Na de (weder)openstelling van de Soeterbeek, in oktober 2013, heeft de gemeente Nuenen naar het oordeel van de voorzieningenrechter aanvankelijk in het vage gelaten waarop dat handelen gebaseerd was door niet duidelijk te communiceren of er sprake was van een (nieuw) besluit, dan wel van het opheffen van een tijdelijke verkeersmaatregel die niet gebaseerd was op een verkeersbesluit. Dat [A] c.s. vervolgens na de openstelling niet de bestuursrechtelijke weg zijn ingeslagen valt dan wel te begrijpen.

4.18.

De uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 7 september 2011, JB 2011/230 (r.o. 2.5.2.), waarop de gemeente Nuenen zich heeft beroepen, betreft een ander geval. Het daarin gegeven oordeel kan hier geen toepassing vinden. In die casus ging het om het verzoek van een waardetransporteur om een paal in een voetgangersgebied te verwijderen, waarvoor een verkeersbesluit nodig zou zijn. In deze zaak gaat het echter om de wens van [A] c.s. dat de gemeente handelt overeenkomstig een geldig en, naar de voorzieningenrechter in het voorgaande heeft geoordeeld, eerder geëffectueerd verkeersbesluit.

4.19.

[A] c.s. verwijten de gemeente Nuenen het achterwege laten van feitelijk handelen, het afsluiten van de Soeterbeek, conform het verkeersbesluit. Door het uitblijven van dat handelen menen [A] c.s. schade te lijden in de vorm van verkeersoverlast in hun woonomgeving. Het gaat om een civiele onrechtmatige daadsactie in verband met aan de gemeente Nuenen verweten feitelijk handelen of nalaten. Dat verwijt ligt in casu in het domein van de burgerlijke rechter.

4.20.

Ten overvloede zij opgemerkt dat als er al een bestuursrechtelijke route had moeten worden gevolgd, in de vorm van een verzoek tot handhaving als door de gemeente Nuenen gesuggereerd in pt 17 van haar pleitnotities, [A] c.s. naar het oordeel van de voorzieningenrechter geacht moet worden hier met de brief van 5 november 2013 een begin mee te hebben gemaakt. Het verzoek in die brief aan de gemeente Nuenen kan mede worden gelezen als een verzoek tot handhaving van het verkeersbesluit. Mr. Theunen heeft zich namens [A] c.s. tot de gemeente Nuenen gericht met het verzoek de Soeterbeek weer af te sluiten ‘overeenkomstig het onherroepelijk besluit van 6 juni 2012’.

4.21. De gemeente Nuenen heeft er destijds in haar reactie tegenover [A] c.s. en hun advocaat echter niet expliciet blijk van gegeven dat zij dit verzoek opvatte als een verzoek tot handhaving. Zij reageerde in haar brief van 14 november 2013 door mededeling te doen van de feitelijke gang van zaken voor de periode november 2013 tot en met maart 2014, zonder er blijk van te geven dat zij hierover een formeel besluit nam. De eerste alinea van de brief zou weliswaar kunnen worden opgevat als een weigering tot handhaving, maar in het vervolg van de brief zet de gemeente Nuenen uiteen dat zij ervoor heeft gekozen om te wachten met het effectueren van het verkeersbesluit, zulks naar de voorzieningenrechter inmiddels in het voorgaande heeft geconstateerd ten onrechte. Het is onder die omstandigheden te veel gevergd van [A] c.s. om van hen te eisen dat zij van de gemeente Nuenen moeten verlangen een verkeersbesluit te handhaven en het bestuursrechtelijke traject te volgen op straffe van niet-ontvankelijkheid bij de burgerlijke rechter.

4.22.

Bij zoveel onduidelijkheid, is het begrijpelijk dat [A] c.s. er, mede gezien hun spoedeisende belang, voor hebben gekozen de civiele voorzieningenrechter als “restrechter” te benaderen en wordt het beroep op niet-ontvankelijkheid (een verweer dat eerst ter zitting is opgeworpen) niet gehonoreerd. De afsluiting van de Soeterbeek wordt dus geacht te zijn gebaseerd geweest op het verkeersbesluit, de handhaving van de openstelling na de verkeerstellingen is in strijd met het verkeersbesluit en [A] c.s. zijn ontvankelijk in hun vordering tegen de gemeente Nuenen die, naar ook de gemeente Nuenen heeft begrepen, is gegrond op onrechtmatige daad.

4.23.

De vraag die vervolgens beantwoord moet worden is of het handelen door de gemeente Nuenen door in strijd met haar verkeersbesluit de openstelling van de Soeterbeek te handhaven, tot een situatie heeft geleid die voor [A] c.s. dermate ernstig en schadelijk moet worden geacht, dat dit aanleiding moet geven de gemeente Nuenen bij voorlopige voorziening te veroordelen de Soeterbeek weer af te sluiten voor verkeer. In kort geding gaat het tevens om de praktische vraag of een spoedvoorziening, vooruitlopend op de uitkomst van een eventuele bodemprocedure, moet worden getroffen. Daarom is er in kort geding ruimte voor een weging van nut en noodzaak van de gevraagde voorziening, mede in aanmerking genomen de bij het geval betrokken belangen.

4.24.

In een geval als dit waarbij een publiekrechtelijk orgaan handelingen verricht of nalaat die consequenties hebben voor meerdere burgers, weegt de voorzieningenrechter niet alleen de belangen van de direct in het geschil betrokken partijen, maar ook die van derden zoals in dit geval bijvoorbeeld weggebruikers.

4.25.

De voorzieningenrechter acht het voorshands aannemelijk dat [A] c.s. last hebben van een verkeerstoename in de Kosmoslaan na de openstelling van de Soeterbeek. [A] c.s. hebben betoogd dat die toename in hun laan naar hun eigen waarneming zeer groot is. De gemeente heeft dat tegengesproken, onder meer stellende dat het minder ernstig is dan [A] c.s. stellen, dat de verkeersintensiteit binnen de voor de Kosmoslaan geldende normen ligt en dat slechts 20% van het verkeer van de Soeterbeek afkomstig is. Bij gebreke van een onderbouwing, bijvoorbeeld in de vorm van overlegging van de cijfers uit de inmiddels gehouden verkeerstellingen, kan de voorzieningenrechter niet goed met die betwisting uit de voeten.

4.26.

Wel is duidelijk dat [A] c.s. in rechte bescherming vragen in een van de belangen die het verkeersbesluit onmiskenbaar beoogt te dienen. De afwikkeling van doorgaand verkeer via de Soeterbeek-Kosmoslaan is in het verkeersbesluit expliciet ongewenst geacht. Bij de in aanmerking genomen in artikel 2 van de Wegenverkeerswet 1994 genoemde belangen is in het verkeersbesluit opgenomen: “het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte overlast, hinder of schade alsmede de gevolgen voor het milieu, bedoeld in de Wet milieubeheer”. Dat is het soort belang dat [A] c.s. hebben. Niet op voorhand moet worden uitgesloten dat een bodemrechter zal oordelen dat de gemeente Nuenen jegens [A] c.s. onrechtmatig handelt door hen niet meer in die eerder relevant geachte belangen te beschermen. Bij gebreke van “harde” gegevens over de huidige verkeersintensiteit ter plaatse kan de voorzieningenrechter echter thans niet tot het stellige oordeel komen dat de gemeente Nuenen onrechtmatig handelt jegens [A] c.s.

4.27.

Tussen partijen is niet in geschil dat de openstelling van de Soeterbeek in de periode waarin de verkeerstellingen plaatsvonden, tot en met week 46 van 2013, op zichzelf rechtmatig was. Aan de gemeente Nuenen kan niet het recht worden ontzegd om ten behoeve van het houden van verkeerstellingen een tijdelijke maatregel te nemen. Volgens het in de brief van 3 september 2013 aangegeven tijdspad zal in de maand maart 2014, met inachtneming van de verkeerstellingen die eind 2013 hebben plaatsgevonden, worden overgegaan tot het (volgens de voorzieningenrechter: opnieuw) effectueren van het verkeersbesluit van 6 juni 2012 (dus tot afsluiting van de Soeterbeek), dan wel tot het nemen van een ander verkeersbesluit. Bij dat laatste zou de uitkomst kunnen zijn dat de gemeente Nuenen in een nieuw verkeersbesluit aanleiding ziet de Soeterbeek open te stellen voor verkeer. Tegen dat andere verkeersbesluit staan dan in beginsel weer de bestuursrechtelijke mogelijkheden van bezwaar en beroep open.

4.28. Dat betekent dat de door [A] c.s. ingestelde vordering betrekking heeft op een periode die is aangevangen in de weken 45/46 van 2013 en die - zoals het er naar uit ziet - zal voortduren tot en met de maand maart 2014. Het belang van [A] c.s. dat er minder doorgaand verkeer door de Kosmoslaan rijdt is aanwezig, maar dit belang wordt afgezwakt door de hierboven verwachte beperkte duur van de periode waarop de in kort geding te geven voorziening betrekking zou hebben. De mogelijkheid bestaat dat de resultaten van de gehouden verkeerstellingen de gemeente Nuenen in maart 2014 aanleiding zullen geven te besluiten dat de Soeterbeek moet worden opengesteld voor gemotoriseerd verkeer. Het zou dus kunnen dat, in het geval de vorderingen van [A] c.s. worden toegewezen, de Soeterbeek voor 1,5 tot 2 maanden afgesloten blijft en dat de Soeterbeek vervolgens opnieuw wordt opengesteld.

4.29.

Tegenover de belangen van [A] c.s. staat ook een algemeen belang. De weggebruikers die, al dan niet voor de rit van en naar Eindhoven, gebruik willen maken van de verbindingswegen waartoe inmiddels weer de Soeterbeek behoort, worden door een telkens veranderende verkeerssituatie geschaad en in verwarring gebracht. De burgers van Nuenen en het naburige Eindhoven hebben een duidelijke beslissing omtrent de Soeterbeek nodig, die tot een bestendige eindsituatie leidt. De gemeente Nuenen zal die beslissing volgens het door haar zelf aangegeven tijdpad in maart 2014 moeten leveren. De voorzieningenrechter is er onvoldoende van overtuigd dat er thans sprake is van een zodanige acute noodsituatie op de Kosmoslaan, dat het thans noodzakelijk is om met een voorlopige voorziening vooruit te lopen op de beslissing van de gemeente Nuenen. Het gemeentebestuur is aan zet, niet de rechter.

4.30.

Van de door [A] c.s. gestelde onomkeerbaarheid van de situatie in het geval zij de gevorderde voorziening niet verkrijgen, is voorshands geen sprake. [A] c.s. hebben met het voeren van dit kort geding het probleem nadrukkelijk op de agenda gehouden en de gemeente Nuenen geconfronteerd met hun argumenten voor afsluiting van de Soeterbeek.

4.31. De vorderingen worden afgewezen. Normaal gesproken wordt de in het ongelijk gestelde partij in de kosten van de procedure veroordeeld. De voorzieningenrechter ziet in dit geval echter aanleiding om de kosten tussen partijen te compenseren. [A] c.s. hadden op teveel belangrijke punten gelijk om in de proceskosten te worden veroordeeld en de afwijzing van hun vordering vloeit mede voort uit de afweging van betrokken belangen en omstandigheden van praktische aard.

5. De beslissing

De voorzieningenrechter,

5.1.

wijst de vorderingen af;

5.2.

compenseert de kosten tussen partijen in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.

Deze beslissing is gewezen door mr. A.H.L. Roosmale Nepveu en in het openbaar uitgesproken op 20 januari 2014.