Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft veroordeling gevorderd voor feit 1, 2, 3, 4, 5 en 6.
Ten aanzien van feit 3 kan de hele ten laste gelegde periode worden bewezen verklaard, nu uit de bewijsmiddelen blijkt dat verdachte en zijn medeverdachte [medeverdachte 3] tussen 19 juni 2023 en 5 augustus 2023 samen in Appelscha verbleven. Daarnaast blijkt uit de bewijsmiddelen dat zij samen aan het werk waren (fraude pleegden) in Appelscha.
Ten aanzien van feit 4 en 5 zijn ook de diefstallen met valse sleutel en de computervredebreuk die op 19 december 2023 gepleegd zijn ten aanzien van aangevers [benadeelde partij 1] en [benadeelde partij 2] bewezen. Op grond van het dossier kan worden vastgesteld dat alle vier de verdachten op 19 december 2023 aanwezig waren in het vakantiehuisje met het expliciete doel om vanuit dat huisje gezamenlijk cybercrimefeiten te plegen. Een dergelijk vooropgezet plan met het bundelen van krachten en verdelen van de winst levert medeplegen op.
Van de computervredebreuk en diefstal met valse sleutel ten aanzien van aangeefster [benadeelde partij 7] moet verdachte worden vrijgesproken.
Standpunt van de verdediging
De raadsman heeft betoogd dat verdachte moet worden vrijgesproken van feit 1, 2, 3, 4, 5 en 6.
Ten aanzien van feit 1 heeft de raadsman aangevoerd dat verdachte de Samsung tablet en de Samsung A3 heeft gebruikt, maar dat hij niet de exclusieve gebruiker is geweest van deze apparaten. De 38 aangetroffen simkaarten op de kamer van verdachte gebruikte verdachte enkel voor het krijgen van korting bij het bestellen van eten.
Ten aanzien van feit 2 heeft de raadsman aangevoerd dat tussen de drie in de tenlastelegging genoemde gegevensdragers en verdachte onvoldoende verband bestaat om vast te kunnen stellen dat verdachte wetenschap heeft gehad van de aanwezigheid van programmas en bestanden op deze gegevensdragers.
De enkele aanwezigheid van verdachte in het vakantiehuisje is onvoldoende voor een bewezenverklaring.
De raadsman heeft ook vrijspraak gevraagd voor feit 3. Er is geen concreet bewijs in de ten laste gelegde periode voor enig duurzaam en gestructureerd samenwerkingsverband dat gericht was op het plegen van fraude. Verdachte ontkent dat hij aanwezig is geweest in de vakantiehuisjes in de periode van 5 december 2023 tot en met 18 december 2023.
Ten aanzien van de feiten 4, 5 en 6 heeft de raadsman aangevoerd dat verdachte moet worden vrijgesproken ten aanzien van aangevers [benadeelde partij 1] , [benadeelde partij 2] en [benadeelde partij 7] nu er geen concrete betrokkenheid zou zijn van verdachte bij deze feiten
Van het feit ten aanzien van aangever [benadeelde partij 3] moet verdachte worden vrijgesproken, omdat verdachte niet de exclusieve gebruiker is geweest van de Samsung A3. Daarnaast kan niet worden vastgesteld hoe de afbeelding met daarop de naam van aangever op de Samsung A3 terecht is gekomen.
Van de feiten ten aanzien van aangever [benadeelde partij 4] moet verdachte worden vrijgesproken. Verdachte kan zich geen chatgesprek met ene [naam] herinneren. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat meerdere personen gebruik hebben gemaakt van het account [naam] .
Ook moet verdachte worden vrijgesproken van de feiten ten aanzien van aangevers [benadeelde partij 5] en [benadeelde partij 6] . De betrokkenheid van verdachte zou moeten blijken uit aangetroffen afbeeldingen op de Samsung A3. Uit onderzoek blijkt niet op welke manier deze afbeeldingen op de telefoon zijn gekomen.
Inleiding
De volgende feiten en omstandigheden kunnen op grond van de inhoud van de bewijsmiddelen als vaststaand worden aangemerkt.1
Op 19 december 2023 wordt verbalisant [verbalisant] gebeld door zijn partner.2 Zij belt omdat ze een verdachte situatie heeft gezien in een vakantiehuisje tegenover hun huisje op een vakantiepark in Gasselternijveen. Aan de keukentafel van dat vakantiehuisje ziet zij vier mannen achter laptops zitten. Ze klopt aan, omdat er een auto fout geparkeerd staat. Bij het opengaan van de deur ruikt ze een sterke wietgeur en ziet ze drugs op tafel liggen.
Verbalisant [verbalisant] vraagt zijn partner de kentekens door te geven. Als hij die natrekt in de politiesystemen ziet hij registraties met betrekking tot cybercrime en handel in verdovende middelen.
[verbalisant] vermoedt dat in het vakantiehuisje bankhelpdeskfraude wordt gepleegd.
Vervolgens wordt de vakantiewoning binnengetreden op basis van de Opiumwet om drugs in beslag te nemen. De aangetroffen situatie, die de politie beschrijft als een callcenterachtige setting, is voor de politie aanleiding de situatie te bevriezen en de woning met een machtiging van de rechter-commissaris te doorzoeken. De vier verdachten, waarvan er twee uiteindelijk tevergeefs wegvluchten voor de politie, worden in en om de vakantiewoning aangehouden.3
Op de fotos die de politie heeft maakt is te zien dat aan de keukentafel 4 werkplekken zijn ingericht met telkens een laptop, een headset en meerdere mobiele telefoons.4 In totaal worden in het vakantiehuisje 4 laptops en 12 mobiele telefoons in beslag genomen. Daarnaast wordt een grote hoeveelheid simkaarten aangetroffen en in beslag genomen.5
Op één van de laptops is te zien dat kort daarvoor via Skype gebeld is naar een telefoonnummer dat ook voorkomt op een leadslijst die op diezelfde laptop open staat. Mevrouw [benadeelde partij 2] blijkt die zelfde middag het slachtoffer van fraude te zijn geworden.6
Drie van de vier verdachten blijken op het adres [adres] in Leeuwarden te wonen. Bij een doorzoeking in hun kamers en in de gemeenschappelijke ruimte van die woning neemt de politie nog meer gegevensdragers en ruim 100 simkaarten in beslag.7
Oordeel van de rechtbank
Feit 1: de in beslag genomen gegevensdragers en de koppeling daarvan aan verdachte
Samsung A3
Dit toestel is aangetroffen in het vakantiehuisje in Gasselternijveen op 19 december 2023 waar ook verdachte op dat moment aanwezig was.8 Uit onderzoek van de politie naar dit toestel blijkt dat er in chatgesprekken op deze telefoon veel met pseudoniemen gewerkt wordt. Twee van deze pseudoniemen zijn [naam] en [naam] .9
Getuige [getuige] heeft in zijn verhoor bij de politie verklaard dat hij verdachte “ [naam] ” noemt en dat de naam [naam] ook bij verdachte hoort.10 Verdachte heeft ter zitting verklaard dat hij als accountnamen onder andere “ [naam] ” en “ [naam] ” gebruikt heeft. Daarnaast heeft hij verklaard dat hij deze telefoon gebruikt heeft.11
De rechtbank concludeert dan ook dat verdachte de gebruiker was van deze Samsung A3.
Iphone 11
Ook dit toestel is aangetroffen in het vakantiehuisje in Gasselternijveen op 19 december 2023 waar verdachte op dat moment aanwezig was.12 In dit toestel zijn onder meer een foto van het paspoort van verdachte en een brief van het bedrijf [bedrijfsnaam] op naam van verdachte aangetroffen. Tot slot is op het toestel een account voor Snapchat aangetroffen. De gebruikersnaam is “ [naam] ”.13 Ter terechtzitting heeft verdachte verklaard dat hij de iPhone 11 gebruikt heeft en dat hij het account “ [naam] ” gebruikt.
De rechtbank concludeert dan ook dat verdachte de gebruiker was van deze Iphone 11.
Samsung Tablet
Deze tablet is aangetroffen in de slaapkamer van verdachte aan de [adres] te Leeuwarden op 20 december 2023.14 Verdachte heeft ter zitting verklaard dat deze tablet van hem was en dat deze tablet verbonden is geweest met zijn cloud.15 De rechtbank concludeert dan ook dat verdachte de gebruiker was van deze Samsung tablet.
Samsung A3
Op deze gegevensdrager zijn apps als Teamviewer, Anydesk en SMSgateway geïnstalleerd. Ook Skype is geïnstalleerd.16 Op dit toestel zijn ook 6 leadslijsten aangetroffen, waaronder het bestand
[bestandsnaam] , bestaande uit 11.219 regels met persoonsgegevens.17
Tot slot zijn er bestandsnamen aangetroffen met kenmerken van zogenoemde “Phishingpanels” en ransomware met de naam [bestandsnaam] .zip.18
Samsung Tablet
Op deze gegevensdrager zijn twee scripts aangetroffen die gebruikt kunnen worden voor het plegen van online fraude. Verder zijn er 18 leadslijsten met daarin in totaal 92.583 verschillende leads en een volledig
Phishingpanel aangetroffen. Er zijn Phishingpanels aangetroffen van de volgende banken: Argenta, AXA,
Belfius, BEO, BNP, BPOST, CRELAN, FINTRO, ING en KBC.19
Op de tablet stonden daarnaast de volgende applicaties geïnstalleerd: Teamviewer QuickSupport,
Teamviewer Remote Control en AnyDesk. Op de zoekterm 'uAdmin waren 5.185 hits. uAdmin betreft een phishingpanel. Deze hits verwezen constant naar een bestand genaamd [bestandsnaam] . Dit ZIP-bestand stond op de tablet en was kennelijk op 16 december 2023 op de tablet gekomen. Het bestand bevatte nog een ZlP-bestand genaamd be.zip. Er zat nog een bestand bij, genaamd 'uitleg BE (4).txt'. Dit bestand gaf stap voor stap uitleg over hoe een phishingpanel op te zetten. Bij downloads van de browser Google Chrome zat een verwijzing naar sms-gateway.apk. Op 17 april 2023 is er een SMS-gateway gedownload. Er stonden 24 leadslijsten op de tablet. Dit waren lijsten met regels met niet-openbare persoonsgegevens.20
Simkaarten
Op 20 december 2023 zijn op de slaapkamer van verdachte aan de [adres] te Leeuwarden 38 simkaarten van Lebara aangetroffen in een zak.21
Feit 2: de in beslag genomen gegevensdragers in Gasselternijveen voor algemeen gebruik
Partiele vrijspraak Samsung J3 en Iphone 6S
De rechtbank zal verdachte vrijspreken van het medeplegen van het voorhanden hebben van gegevens die bestemd waren tot het plegen van een misdrijf, voor zover deze gegevens zijn aangetroffen op de Samsung J3 en Iphone 6S die in het vakantiehuisje in Gasselternijveen lagen. Van deze gegevensdragers is niet vastgesteld dat verdachte daarvan de gebruiker is geweest. Dat deze gegevensdragers in het vakantiehuisje zijn aangetroffen en verdachte daar was om fraude te plegen, brengt naar het oordeel van de rechtbank nog niet mee dat verdachte enige bijdrage heeft geleverd aan het voorhanden hebben van deze gegevens.
HP-laptop
De rechtbank acht wel wettig en overtuigend bewezen dat verdachte tezamen en in vereniging met anderen gegevens voorhanden heeft gehad die bestemd waren tot het plegen van een misdrijf, voor zover het gaat om de gegevens die zijn aangetroffen op de HP-laptop.22 Getuige [getuige] woonde samen met [medeverdachte 3] , [verdachte] en [medeverdachte 1] op [adres] in Leeuwarden. Hij heeft verklaard dat hij deze laptop aan zijn drie huisgenoten heeft verkocht.23 Gelet op deze verklaring en het aantreffen van deze laptop op 19 december 2023 in het huisje waar ook verdachte, [medeverdachte 3] en
[medeverdachte 1] aanwezig waren, concludeert de rechtbank dat zij de gebruikers waren van deze HPlaptop.
Op deze gegevensdrager zijn Anydesk, Teamviewer en de Skype app aangetroffen.
Ook zijn er twee Exceldocumenten aangetroffen met hierin in totaal 8500 leads. De Exceldocumenten hebben de volgende namen: [bestandsnaam] en [bestandsnaam]24
Simkaarten
In de woning aan de [adres] te Leeuwarden zijn verder 90 simkaarten aangetroffen. Het gaat om 40 simkaarten in een open doosje aangetroffen onder de tv25, 18 simkaarten in een doosje onder de tv in de woonkamer26, 6 simkaarten achter de magnetron in de woonkamer27, 6 simkaarten in een brillenkoker28 en 20 simkaarten in een tas van wit papier.29
Nu verdachte, [medeverdachte 3] en [medeverdachte 1] de bewoners waren van de [adres] te Leeuwarden, concludeert de rechtbank dat zij deze simkaarten voorhanden hebben gehad.
Bewijsoverweging feiten 1 en 2
De raadsman heeft aangevoerd dat verdachte niet de exclusieve gebruiker is geweest van de Iphone 11, Samsung A3 en de Samsung tablet. De verdediging heeft echter niet aangevoerd wanneer deze apparaten dan door een ander zouden zijn gebruikt en de verdediging heeft evenmin namen genoemd van andere mensen die de apparaten zouden hebben gebruikt. Als de apparaten op enig moment al door iemand anders zouden zijn gebruikt, betekent dat verder ook niet dat verdachte niet betrokken kan zijn geweest bij strafbare feiten die aan de telefoon worden gelinkt (in het kort: het voorhanden hebben van software en gegevens bestemd voor fraude en diverse gevallen van bankhelpdeskfraude). Daarbij is van belang dat bepaalde feiten, zoals bijvoorbeeld de aangifte van [benadeelde partij 4] , ook kunnen worden gelinkt aan een account (in dit geval “ [naam] cloud”) dat duidelijk wél bij verdachte in gebruik was (dat heeft verdachte ter zitting immers erkend). Tegen die achtergrond oordeelt de rechtbank dat de betreffende apparaten en datgene wat daarop is aangetroffen aan verdachte moeten worden toegeschreven.
Verdachte heeft onder andere een grote hoeveelheid leads, apps zoals Teamviewer, Anydesk en SMSgateway en een grote hoeveelheid simkaarten voorhanden gehad. De rechtbank stelt hieronder vast dat verdachte en zijn medeverdachten intensief hebben gefraudeerd. De grote hoeveelheid gegevens zoals hierboven beschreven waren dus bestemd voor het plegen van oplichtingen en diefstallen en verdachte wist dat ook.
Van het ten laste gelegde medeplegen onder feit 1 zal de rechtbank verdachte vrijspreken, nu ten aanzien van het voorhanden hebben van de gegevens op de gegevensdragers van verdachte telkens niet blijkt van een nauwe en bewuste samenwerking met zijn medeverdachten.
Feit 3: deelname aan een criminele organisatie
Juridisch kader
Volgens vaste jurisprudentie moet onder een organisatie als bedoeld in artikel 140 Sr (hierna: een criminele organisatie) worden verstaan een samenwerkingsverband, met een zekere duurzaamheid en structuur, tussen de verdachte en tenminste één andere persoon. Het oogmerk van de organisatie moet zijn gericht op het plegen van misdrijven. Van deelneming aan een criminele organisatie is sprake als de verdachte behoort tot het samenwerkingsverband én als de verdachte een aandeel heeft in gedragingen, dan wel gedragingen ondersteunt, die strekken tot of rechtstreeks verband houden met de verwezenlijking van hierboven bedoeld oogmerk. In het bestanddeel “deelneming aan” ligt tevens het opzet van de verdachte besloten. Niet is vereist dat komt vast te staan dat een persoon om als deelnemer aan een criminele organisatie te kunnen worden aangemerkt moet hebben samengewerkt met, althans bekend moet zijn geweest met alle andere personen die deel uitmaken van de organisatie of dat de samenstelling van het samenwerkingsverband steeds dezelfde is.
De vaststaande feiten
Op grond van het dossier stelt de rechtbank het volgende vast.
De verdachten [verdachte] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 1] zijn op 19 december 2023 gezamenlijk aangetroffen in het vakantiehuisje in Gasselternijveen.30 Dat vakantiehuisje was ingericht als professioneel callcenter.31 Er werd een tafel aangetroffen met vier openstaande laptops, gekoppeld aan headsets om mee te bellen. Bij iedere laptop werden telefoons aangetroffen. De laptops en telefoons bleken die dag en de dagen ervoor intensief te zijn gebruikt. Zo blijkt bijvoorbeeld dat met de aangetroffen HP laptop die dag 5 anydesk-sessies hebben plaatsgevonden.32 Met de aangetroffen iPhone 6s is tussen 7 en 19 december 2023 242 keer uitgebeld via Skype (waarvan 10 keer op 19 december 2023).33 Met de aangetroffen iPhone 7 van [medeverdachte 2] is tussen 8 en 19 december 2023 818 keer uitgebeld via Skype (waarvan 231 keer op 19 december 2023). Op 19 december 2023 zijn er met dit toestel gesprekken gevoerd die langer duurden dan 5 minuten, waaronder met [benadeelde partij 1] , die dezelfde dag slachtoffer is geworden van bankhelpdeskfraude.34
Op dezelfde dag is ook [benadeelde partij 2] daarvan slachtoffer geworden.35Op de aangetroffen HPlaptop is te zien dat kort daarvoor via Skype gebeld is naar het telefoonnummer van [benadeelde partij 2] en dat dit telefoonnummer ook voorkomt op een leadslijst die op diezelfde laptop open staat.36 Op de iPhone 11 van [medeverdachte 3] staat een chat waarin instructies worden gegeven om een MacBook op te halen die met geld van de rekening van [benadeelde partij 2] is besteld.37
Op de aangetroffen devices die konden worden onderzocht zijn steeds velerlei gegevens aangetroffen die duiden op het gebruik daarvan om fraude te plegen. Het gaat onder andere om leadslijsten, afbeeldingen gerelateerd aan bankrekeningen van slachtoffers en katvangers, chatgesprekken over fraude en applicaties die voor fraude gebruikt zijn of daarvoor kunnen worden gebruikt.38 Verder is in het vakantiehuisje een zeer grote hoeveelheid simkaarten en zijn meerdere bankpassen op naam van derden aangetroffen.39
Verder bleek dat [verdachte] , [medeverdachte 3] , en [medeverdachte 1] samenwonen in Leeuwarden. Tijdens een doorzoeking van hun woning in Leeuwarden is ook daar een grote hoeveelheid simkaarten aangetroffen.40 Bovendien zijn ook daar gegevensdragers in beslag genomen, waarop ook gegevens staan die kunnen worden gerelateerd aan het plegen van fraude.41
Uit het dossier blijkt verder dat er in de periode voorafgaand aan het aantreffen van de verdachten in Gasselternijveen ook andere vakantiehuisjes zijn gehuurd. Van 5 tot en met 10 december 2023 werd er een vakantiehuisje op [bedrijfsnaam] in Emmen gehuurd.42 Van 11 tot en met 18 december 2023 is met de betaalkaart van [getuige] , huisgenoot van [verdachte] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 1] in Leeuwarden, een vakantiehuisje gehuurd in Orveltermarke.43 Vanaf 18 december 2023 werd het vakantiehuisje in Gasselternijveen gehuurd, wat ook werd bekostigd vanaf de bankrekening van
[getuige] .44
De Samsung A50 van [medeverdachte 2] heeft vanaf 5 december tot en met 8 december 2023 telefoonmasten in Emmen aangestraald, en op 11 en 12 december 2023 een mast in Westerbork (dus in de buurt van Orveltermarke).45
De iPhone 11 van [medeverdachte 3] heeft op 7 en 8 december 2023 telefoonmasten in Emmen aangestraald, op 13 december 2023 een mast in Westerbork (dus in de buurt van Orveltermarke) en op 18 en 19 december 2023 een mast in Gasselte.46
In de periode waarin de vakantiehuisjes zijn gehuurd zijn er meerdere personen slachtoffer geworden van bankhelpdeskfraude, waarbij betrokkenheid van diverse verdachten kan worden vastgesteld.
Zo is [benadeelde partij 8] voor het eerst benaderd op 5 december 2023, waarbij vervolgens in enkele dagen tijd bijna 60.000,- is buitgemaakt.47 Een deel van het geld is gebruikt voor een bestelling bij de Media Markt, welke bestelling op naam staat van [medeverdachte 1] , waarvan de factuur in zijn telefoon staat en welke bestelling is opgehaald in Emmen.48
Het grootste deel van het geld wordt doorgeboekt naar diverse bankrekeningen, die om verschillende redenen aan [medeverdachte 2] worden gelinkt. Zo is [medeverdachte 2] bijvoorbeeld herkend op camerabeelden van pintransacties van bankrekeningen waar het geld heen is gegaan.49
Ook [naam] is in die periode benaderd, namelijk op 15 december 2023.50 De Skypegesprekken die met
[naam] zijn gevoerd hebben plaatsgevonden met de iPhone 7 van [medeverdachte 2] . Ook het
Skypegesprek met [benadeelde partij 1] blijkt te zijn gevoerd met die iPhone 7.51 Zoals eerder vermeld is
[benadeelde partij 1] op 19 december 2023 benaderd toen de verdachten in het vakantiehuisje in Gasselternijveen verbleven. Op dezelfde dag is ook [benadeelde partij 2] opgelicht vanuit dat vakantiehuisje.
Tot slot wijst de rechtbank op de chatgesprekken die zich in het dossier bevinden. Uit die chatgesprekken blijkt van intensief contact tussen de verdachten onderling, waarbij veelvuldig wordt gesproken over fraude, waarbij de gespreksdeelnemers elkaar tips geven, zich bedienen van schuilnamen en in versluierde taal spreken.
In het bijzonder wijst de rechtbank op een chatgesprek dat is aangetroffen op de Samsung A3 van [verdachte] .52 In de chats daterend van 9 tot en met 19 december 2023 wordt onder meer gesproken over “het overnemen van een leb”, “een vis aan de lijn”, en een “leb osso”. Aan dit gesprek wordt deelgenomen door ene “ [naam] ”, “ [naam] ”, “ [naam] ” , “ [naam] ” en “ [naam] ”. [verdachte] gebruikte het account “ [naam] ”, en volgens [getuige] wordt hij ook “ [naam] ” genoemd.53 Het account van “ [naam] ” behoorde toe aan [medeverdachte 3] .
Daarnaast wijst de rechtbank in het bijzonder op een chat tussen de gebruikers “ [naam] ” en “ [naam] ”.54 Deze chat is aangetroffen op de Samsung A50 van [medeverdachte 2] . Het account “ [naam] ” werd door hem gebruikt en “ [naam] ” betreft [medeverdachte 3] . Het gesprek tussen hen dateert van 6 en 7 december 2023, op het moment dat de oplichting van [benadeelde partij 8] plaatsvindt. In dat gesprek zegt [medeverdachte 3] onder andere tegen [medeverdachte 2] : “is t al geland op die revo”, terwijl even daarvoor een geldbedrag van 3.100,24, afkomstig van [benadeelde partij 8] , is overgemaakt naar een Revolut-rekening. [medeverdachte 2] stuurt daarop een screenshot van die rekening waarop de bijschrijving zichtbaar is naar [medeverdachte 3] . Laatstgenoemde zegt even later: “is overgooi bro () huh, wat bedoel je. Iedereen 25% toch”, en weer later: “sterk man. 3K eraf. Lekker man. Iedereen 750 daar. Ik ga die boys ook melden.” Vervolgens gaat het gesprek verder over het “bellen van vissen” vanuit “die osso”. In die chat wordt ook gesproken over de aanwezigheid van “die boys” bij “die osso”, en wordt ook gevraagd of “ [naam] die 06 kan lebben”, waarop [medeverdachte 2] reageert dat “hij zegt kan niet”, vanwege “lijpe ontsteking in me kies”. Vervolgens zegt [medeverdachte 3] : “Kan jij die foin bellen dan delen wij die 25%”. Daarna volgen nog allerlei instructies van [medeverdachte 3] aan [medeverdachte 2] , zoals de wijze waarop hij een gesprek zou moeten voeren “zeg collega van [naam] ”, en uiteindelijk ook instructies om de sporen te wissen: “Alles verwijderen, Any verwijderen, En geschiedenis ook enzo, Oproepen logboek, Alles Bro”.
Uit de vaststellingen hierboven kan worden afgeleid dat de verdachten zich intensief, structureel en in georganiseerd verband hebben bezig gehouden met het plegen van (bankhelpdesk)fraude. In zijn algemeenheid vergen dergelijke feiten een zekere planmatige aanpak en onderlinge afstemming tussen betrokken personen om de uitvoering te laten slagen. Uit de bewijsmiddelen volgt dat de verdachten daartoe inderdaad intensief met elkaar hebben gecommuniceerd, dat er tips en instructies werden uitgewisseld, bijvoorbeeld ook om sporen te wissen, dat ze zich bedienden van schuilnamen en in versluierde taal met elkaar spraken. In dit geval hadden de verdachten in de periode van 5 tot en met 19 december 2023 bovendien de beschikking over vakantiehuisjes als werkplek en blijkt dat ze vanuit die vakantiehuisjes ook daadwerkelijk slachtoffers hebben gemaakt. Verder blijkt in het bijzonder uit de aangehaalde chat tussen [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] dat er afspraken zijn gemaakt over de verdeling van buitgemaakte gelden.
Naar het oordeel van de rechtbank kan op grond hiervan worden geconcludeerd dat in de periode van 5 tot en met 19 december 2023 sprake is geweest van een samenwerkingsverband, met een zekere duurzaamheid en structuur, met het oogmerk om misdrijven te plegen, namelijk oplichting, diefstal (met valse sleutels), computervredebreuk en/of witwassen. Het gaat om een relatief beperkte periode, maar gelet op de intensiteit van de samenwerking is naar het oordeel van de rechtbank ook voldaan aan de eis van een zekere duurzaamheid (vgl. ECLI:NL:GHARL:2019:10676). Het dossier bevat sterke aanwijzingen dat sprake is geweest van een langer durende samenwerking en in enkele gevallen acht de rechtbank zelfs bewezen dat al eerder sprake is geweest van (het medeplegen van) soortgelijke feiten. Uit het dossier kan echter niet in voldoende mate worden afgeleid dat die samenwerking voor 5 december 2023 ook al een gestructureerd karakter had. Daarbij is vooral van belang dat niet vaststaat dat verdachten voor die datum ook al vanuit vakantiehuisjes werkten en/of de buit deelden.
Naar het oordeel van de rechtbank staat vast dat verdachte in de periode van 5 tot en met 19 december 2023 heeft deelgenomen aan de criminele organisatie.
Daartoe is in de eerste plaats van belang dat verdachte op 19 december 2023 is aangetroffen in het vakantiehuisje in Gasselternijveen. Gelet op de aldaar aangetroffen situatie, waarbij vier werkplekken waren ingericht en ook vier verdachten zijn aangehouden, en gelet hetgeen op de gegevensdragers, ook die van verdachte, is aangetroffen, moet de conclusie worden getrokken dat verdachte daar met geen ander doel aanwezig was dan het plegen van fraude en dat hij daaraan een bijdrage heeft geleverd. Uit de hierboven aangehaalde chats moet bovendien worden afgeleid dat verdachte ook in de dagen daarvoor al betrokken was bij de samenwerking. In de chat die is aangetroffen op zijn Samsung A3, gedateerd 9 tot en met 19 december 2023, is verdachte immers deelnemer en wordt uitdrukkelijk en expliciet gesproken over het “bellen van vissen” en een “leb osso”. In de chat tussen [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] gedurende de oplichting van [benadeelde partij 8] , wordt door laatstgenoemde uitdrukkelijk gevraagd of “ [naam] ” ( [verdachte] ) kan “lebben”, waarna binnen enkele seconden de reactie volgt van
[medeverdachte 2] waarin hij zegt dat “ [naam] ” zegt dat dit niet kan. Daaruit moet worden afgeleid dat [verdachte] ook toen al betrokken was bij de fraude en dat hij op dat moment ook bij [medeverdachte 2] moet zijn geweest; van [medeverdachte 2] staat vast dat hij toen verbleef in het vakantiehuisje op [bedrijfsnaam] in Emmen en dat hij betrokken is geweest bij de oplichting van [benadeelde partij 8] .
Dat verder niet in voldoende mate uit het dossier kan worden afgeleid dat verdachte in de betreffende periode zélf kan worden gelinkt aan aangiftes van benadeelden, maakt het oordeel van de rechtbank niet anders. Hij behoorde immers wel tot het samenwerkingsverband en als gezegd kan het niet anders dan dat hij binnen dat samenwerkingsverband zich wel bezig heeft gehouden met het plegen van fraude. Bij dit oordeel heeft de rechtbank bovendien betrokken dat wél vaststaat dat verdachte zich eerder in 2023 een aantal keren schuldig heeft gemaakt aan soortgelijke strafbare feiten, een en ander zoals de rechtbank hierna nog overweegt.
De in deze zaak gepleegde oplichtingen en diefstallen met valse sleutels hebben hierin bestaan dat de daders door het aannemen van een valse naam en een valse hoedanigheid (de beller) en door een samenweefsel van verdichtsels (de hele toedracht is gebaseerd op leugens) zich hebben voorgedaan als bonafide bankmedewerkers en op die manier de computers van de aangevers hebben overgenomen via een Remote Access Tool zoals Anydesk of Teamviewer. Op die manier kregen de daders de controle over de bankrekening van de slachtoffers en daarna hebben zij het geld doorgesluisd naar rekeningen van katvangers in binnenland en buitenland, pinopnames verricht en/of online aankopen gedaan.
Het plegen van oplichting of diefstal met valse sleutels op deze manier vergt een gezamenlijke planmatige aanpak, intensieve en nauwe samenwerking en duidelijke afstemming tussen de verschillende daders. Zij verrichten namelijk handelingen die tegelijkertijd of kort na elkaar plaatsvinden en die moeten worden afgestemd om de bankhelpdeskfraude tot een geslaagd einde te kunnen brengen en het gezamenlijke doel te bereiken: in korte tijd zoveel mogelijk geld van de bankrekening van een slachtoffer halen. Deze handelingen kunnen dan ook niet los van elkaar worden gezien. Dit betekent dat indien de rechtbank vaststelt dat verdachte de beller is geweest, hij een rol had in het wegsluizen van het buitgemaakte geld of een pakketje heeft opgehaald, dat medeplegen van de ten laste gelegde oplichting of diefstal met valse sleutels oplevert.
Van computervredebreuk als bedoeld in artikel 138ab van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr) is onder meer sprake als iemand vanuit een valse hoedanigheid een slachtoffer overtuigt tot het installeren van een Remote Access Tool zoals Anydesk of Teamviewer en een verbinding met verdachte accepteert. Op die manier heeft de dader toegang tot de bancaire omgeving van het slachtoffer en dringt hij met een valse sleutel binnen op het netwerk van het slachtoffer.
Computervredebreuk op deze wijze maakte een essentieel onderdeel uit van de gepleegde oplichtingen en diefstallen met valse sleutels en was daarmee onlosmakelijk verbonden.
De computers van de slachtoffers werden overgenomen om vervolgens geld van de spaarrekening naar de lopende bankrekening over te maken, er werden online aankopen gedaan met het geld van de slachtoffers en er werd geld overgeboekt naar bankrekeningen van katvangers.
Indien de rechtbank tot een bewezenverklaring komt van (medeplegen van) oplichting of diefstal met valse sleutels, komt zij daarom tevens tot een bewezenverklaring van (medeplegen van) computervredebreuk in de zaak van dat slachtoffer.
Bij de beoordeling van de bewijsbaarheid van de feiten 4, 5 en 6 heeft de rechtbank als vertrekpunt genomen dat vaststaat dat verdachte en zijn medeverdachten zich binnen een georganiseerd samenwerkingsverband intensief hebben bezig gehouden met fraude. In dat licht bezien is betrokkenheid van verdachte als medepleger bij een afzonderlijke aangifte bewijsbaar indien die aangifte op enige wijze aan verdachte kan worden gelinkt. Dat dan niet vaststaat welke bijdrage verdachte precies heeft geleverd, maakt dat niet anders.
Uit de aangifte van de heer [benadeelde partij 1] blijkt dat hij op 19 december 2023 slachtoffer is geworden van bankhelpdeskfraude.
Op de telefoon van medeverdachte [medeverdachte 2] is een lijst met Skypegesprekken aangetroffen waaruit blijkt dat aangever is gebeld op 19 december 2023 om 15:15:03 uur.
Uit de aangifte van de mevrouw [benadeelde partij 2] blijkt dat zij op 19 december 2023 slachtoffer is geworden van bankhelpdeskfraude. Met geld van de rekening van het slachtoffer wordt een MacBook bij de MediaMarkt besteld.
Uit een chatgesprek dat wordt aangetroffen op de iPhone 11 van medeverdachte [medeverdachte 3] blijkt dat hij (“ [naam] ”) ene “ [naam] ” regelt om de MacBook op te halen. Op diezelfde telefoon is een foto zichtbaar van de beheerspagina van het mailadres [emailadres] waarmee de bestelling is gedaan.
Anders dan de officier van justitie is de rechtbank van oordeel dat het dossier geen bewijs bevat dat verdachte bij deze feiten betrokken is geweest. Deze aangiftes kunnen niet concreet aan verdachte worden gelinkt. Dat verdachte op het moment van deze feiten als onderdeel van de criminele organisatie aanwezig was in het vakantiehuisje betekent nog niet dat hij ook aan deze concrete feiten een strafrechtelijk relevante bijdrage heeft geleverd en dus als (mede)pleger moet worden aangemerkt. Verdachte wordt daarom van deze onderdelen van de tenlastelegging vrijgesproken.
Met de officier van justitie en de verdediging is de rechtbank van oordeel dat niet wettig en overtuigend bewezen is dat verdachte, al dan niet in vereniging, door middel van valse sleutels geld heeft weggenomen van aangeefster [benadeelde partij 7] en/of bij haar computervredebreuk heeft gepleegd. De rechtbank zal verdachte dan ook vrijspreken van deze onderdelen van de tenlastelegging.
Uit de aangifte van de heer [benadeelde partij 3] blijkt dat hij op 24 juli 2023 telefonisch benaderd werd door een persoon die zei dat zij een medewerkster van de SNS bank fraudedesk was, [naam] . Zij vertelde aangever dat er geld van zijn rekening afgehaald zou zijn en vroeg of ze Anydesk mocht installeren. Aangever is 15 dagen achter elkaar gebeld en elke keer werd er een transactie van zijn bankrekening gedaan.
De laatste keer was op 7 augustus 2023. In totaal zijn er 14 transacties overgemaakt met een totaalbedrag van 30.030,-. De transacties zijn overgemaakt naar rekeningnummer [bankrekeningnummer] en één transactie is overgemaakt naar de MediaMarkt.55
Op de telefoon van verdachte heeft de politie een afbeelding aangetroffen waarop te zien is dat er is ingelogd op de rekening van aangever [benadeelde partij 3] . Onder in de taakbalk is te zien dat de applicatie Anydesk openstaat. Naast de afbeelding waarin het rekeningoverzicht van aangever te zien is staat er ook een afbeelding met de naam van aangever op de telefoon waarin te zien is dat het slachtoffer in de leadslijst staat van de verdachte. Op de telefoon van de verdachte wordt ook een afbeelding aangetroffen waarin een rekeningoverzicht te zien is. Dit overzicht toont diverse transacties die gedaan zijn van en naar de rekening van ene
[naam] .56
In de Iphone 11 van verdachte is een belscript aangetroffen met de naam [naam] .57
Aangever werd op 17 mei 2023 gebeld door een medewerkster van de Rabobank met het advies om zijn rekening te blokkeren. Hij moest daartoe inloggen op zijn betaalrekening en in een pop up-venster op een knop drukken. De computer van aangever werd overgenomen door de oplichter. Direct daarna was er 3.000,- van de rekening van aangever afgeschreven naar bankrekening [bankrekeningnummer] op naam van [naam] . Aangever werd daarnaast nog doorverbonden met een politieman van het fraudeteam
Bodegraven.58
Uit een chatgesprek tussen [naam] en [naam] cloud van 17 mei 2023, dus op de dag dat aangever [benadeelde partij 4] wordt opgelicht, blijkt dat [naam] het nummer van bovenstaande KNAB-rekening op naam van [naam] aan verdachte stuurt.59
Op donderdag 13 april 2023 werd aangeefster gebeld door [naam] van de SNS bank, die vertelde dat de rekening van aangeefster geblokkeerd was. Hij verbond aangeefster door naar [naam] , die ook werkzaam was bij de security van de SNS bank. [naam] gaf aan dat aangeefster haar laptop moest aanzetten en dat zij Anydesk moest installeren, zodat [naam] kon meekijken. Ook moest zij Teamviewer installeren op haar telefoon en moest zij een nieuwe bankrekening openen, te weten bankrekeningnummer
[bankrekeningnummer] . Daarnaast moesten aangeefster en haar man fotos maken van zichzelf en van hun rijbewijs. In totaal heeft aangeefster 45.000,- overgeboekt van de ene naar de andere rekening. De bedragen zijn overgeboekt naar [bankrekeningnummer] en [bankrekeningnummer] .60
Uit de door aangeefster aangeleverde transactieoverzichten blijkt dat er van de SNS bankrekening van aangeefster in eerste instantie overschrijvingen zijn gedaan naar de BUNQ rekening [bankrekeningnummer] . Van die BUNQ rekeningen zijn uitbetalingen gedaan naar de andere bankrekeningen die zijn geopend op naam van aangeefster of haar echtgenoot.
Er is ook een bedrag van 7460,- overgeboekt naar [naam] op bankrekening: [bankrekeningnummer] .61
Op de telefoon van de verdachte wordt een afbeelding aangetroffen van een rekeningoverzicht. Dit overzicht toont onder andere een bijschrijving van 7.460,- door [benadeelde partij 5] . Daarnaast is er een bijschrijving te zien van 2,70 door [naam] .62
Op 1 mei 2023 werd aangever gebeld en kreeg iemand aan de lijn die zich voorstelde als medewerker van de afdeling fraude van de Rabobank. Deze gaf aan dat er mogelijk fraude met zijn rekening werd gepleegd. Aangever moest hierop een nieuwe rekening aanmaken bij de Bunqbank om zijn geld veilig te stellen. Hij moest daartoe teamviewer op zijn telefoon installeren, zodat de medewerker mee kon kijken en kon helpen. Aangever heeft de rekening met nummer [bankrekeningnummer] geopend.
Vervolgens heeft hij twee overschrijvingen gedaan van de Raborekening naar die Bunqrekening: een bedrag van 2.700,- en een bedrag van 1.750,-.63
Op de Samsung A3 van verdachte zijn meerdere afbeeldingen aangetroffen van een Rabobank-applicatie met daarin de gegevens van slachtoffer [benadeelde partij 6] .64
Gelet op hetgeen de rechtbank hiervoor heeft overwogen zijn de hiervoor opgesomde bevindingen voldoende voor een bewezenverklaring van de feiten ten aanzien van aangevers [benadeelde partij 3] , [benadeelde partij 4] , [benadeelde partij 5] en [benadeelde partij 6] .
De rechtbank acht 1, 2, 3, 4, 5 en 6 wettig en overtuigend bewezen, met dien verstande dat:
1.
hij in de periode van 17 april 2023 tot en met 19 december 2023 te Gasselternijveen en/of Leeuwarden en/of elders in Nederland, gegevens en voorwerpen, te weten