Uitspraak
Uitspraak
RECHTBANK NOORD-NEDERLAND
Afdeling strafrecht Locatie Leeuwarden
parketnummer 18.181281.23
Vonnis van de meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken
d.d. 5 februari 2024 in de zaak van het openbaar ministerie tegen de verdachte
[verdachte] ,
geboren op [geboorte datum] 1989 te [geboorte plaats] , wonende te [adres] ,
thans gedetineerd te [instantie] .
Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting van 22 januari 2024.
Verdachte is verschenen, bijgestaan door mr. B.P.M. Canoy, advocaat te Leeuwarden.
Het openbaar ministerie is ter terechtzitting vertegenwoordigd door mr. H. Mous.
Tenlastelegging
Aan verdachte is, na nadere omschrijving van de tenlastelegging, ten laste gelegd dat:
1.
hij op of omstreeks 20 juli 2023 te Leeuwarden, in elk geval in de gemeente Leeuwarden, tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte en/of zijn mededader(s) voorgenomen misdrijf om [slachtoffer] en/of [slachtoffer 2] opzettelijk en met voorbedachten rade van het leven te beroven, met dat opzet en na kalm beraad en rustig overleg, tezamen en in vereniging met zijn mededader, althans alleen,
- gewapend met een vuurwapen ((omgebouwd gas)pistool, van het merk BBM) naar een woning gelegenaan of bij de [adres] is gegaan alwaar die [slachtoffer] en/of [slachtoffer 2] verbleven en (vervolgens) die woning is binnengegaan/binnengelaten en/of (vervolgens in die woning)
- dat vuurwapen meermalen heeft doorgeladen en/of
- meermalen, althans eenmaal, met dat vuurwapen een kogel/projectiel op het hoofd en/of een of meerander(e) de(e)l(en) van het lichaam van die [slachtoffer] en/of [slachtoffer 2] heeft afgevuurd, waardoor die [slachtoffer] op een of meer plaats(en) in het hoofd, althans het lichaam, werd geraakt/getroffen door die kogel(s)/projectiel(en) en/of (daarbij)
- die [slachtoffer] en/of [slachtoffer 2] de woorden heeft toegevoegd: "ik maak jullie beide dood", althanswoorden van gelijke aard en/of strekking, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
hij op of omstreeks 20 juli 2023 te Leeuwarden, in elk geval in de gemeente Leeuwarden, tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om [slachtoffer] en/of [slachtoffer 2] opzettelijk van het leven te beroven, met dat opzet, tezamen en in vereniging met zijn mededader, althans alleen,
- gewapend met een vuurwapen ((omgebouwd gas)pistool, van het merk BBM) naar een woning aan of bijde [adres] is gegaan alwaar die [slachtoffer] en/of [slachtoffer 2] verbleven en (vervolgens) die woning is binnengegaan/binnengelaten en/of (vervolgens in die woning)
- dat vuurwapen meermalen heeft doorgeladen en/of
- meermalen, althans eenmaal, met dat vuurwapen een kogel/projectiel op het hoofd en/of een of meerander(e) de(e)l(en) van het lichaam van die [slachtoffer] en/of [slachtoffer 2] heeft afgevuurd, waardoor die [slachtoffer] op een of meer plaats(en) in het hoofd, althans het lichaam, werd geraakt/getroffen door die kogel(s)/projectiel(en) en/of (daarbij)
- die [slachtoffer] en/of [slachtoffer 2] de woorden heeft toegevoegd: "ik maak jullie beide dood", althanswoorden van gelijke aard en/of strekking, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
2.
hij op of omstreeks 20 juli 2023 te Leeuwarden, in elk geval in de gemeente Leeuwarden en/of bij [plaats] en/of [plaats] en/of een of meer andere plaats(en) in de provincie Friesland, een wapen van categorie III, onder 1 van de Wet wapens en munitie, te weten een
(omgebouwd gas)pistool, van het merk BBM, type 315 Auto, kaliber 6,35 millimeter, zijnde een vuurwapen in de vorm van een geweer, revolver en/of pistool, voorhanden heeft gehad.
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft vrijspraak gevorderd voor feit 1 primair (poging moord), aangezien niet kan worden bewezen dat verdachte met voorbedachten rade heeft gehandeld. Daarnaast heeft de officier van justitie gerekwireerd tot bewezenverklaring van het onder feit 1 subsidiair (poging doodslag) en het onder 2 ten laste gelegde, met dien verstande dat ten aanzien van de poging doodslag niet kan worden bewezen dat verdachte het feit in vereniging heeft gepleegd.
Standpunt van de verdediging
De raadsman heeft aangevoerd dat er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs in het dossier aanwezig is dat verdachte twee keer heeft geschoten. Immers heeft verdachte ter terechtzitting verklaard dat hij maar één keer heeft geschoten. Daarnaast is [slachtoffer 2] (hierna: [slachtoffer 2] ) de enige die heeft verklaard dat verdachte twee keer heeft geschoten, maar zijn verklaring is onbetrouwbaar.
Oordeel van de rechtbank
Vrijspraak poging moord en medeplegen (feit 1)
De rechtbank acht, met de officier van justitie en de raadsman, niet wettig en overtuigend bewezen dat verdachte met voorbedachten rade heeft gehandeld. De rechtbank zal verdachte daarom vrijspreken van het onder 1 primair ten laste gelegde.
Voorts is de rechtbank van oordeel dat evenmin vastgesteld kan worden dat verdachte tezamen en in vereniging met een ander of anderen heeft gehandeld. Het dossier bevat hiervoor onvoldoende concrete aanwijzingen. De rechtbank zal verdachte daarom eveneens vrijspreken van dit onderdeel van de onder 1 subsidiair ten laste gelegde poging doodslag.
Bewijsmiddelen
De rechtbank acht feit 1 subsidiair en feit 2 wettig en overtuigend bewezen, zoals hierna opgenomen in de bewezenverklaring. De rechtbank past de volgende bewijsmiddelen toe die de voor de bewezenverklaring redengevende feiten en omstandigheden bevatten zoals hieronder zakelijk weergegeven.
Ieder bewijsmiddel is -ook in onderdelen- slechts gebruikt voor het feit waarop het blijkens zijn inhoud betrekking heeft.
1. De door verdachte ter zitting van 22 januari 2024 afgelegde verklaring, voor zover inhoudend:
Op 20 juli 2023, ben ik naar [slachtoffer] gegaan in de woning van [slachtoffer 2] aan de [adres] te Leeuwarden. Ik had toen mijn vuurwapen bij me in mijn jaszak. [slachtoffer] sloeg mij onverwachts vol op mijn gezicht. Ik viel van de bank af en stond op. Vervolgens werd ik tegen de muur en de tv aangeduwd en viel ik op het kastje welke voor de tv stond. Ik lag half op de grond, met mijn schouderbladen nog op het kastje. [slachtoffer] en [slachtoffer 2] kwamen beiden op mij af. Ik heb daar mijn vuurwapen uit mijn zak gepakt, geladen en geschoten. Ik heb vanuit een liggende positie van me afgeschoten en [slachtoffer] geraakt, maar dit had ook [slachtoffer 2] kunnen zijn. Zij bevonden zich toen schuin voor mij, op korte afstand. Ik heb [slachtoffer] bij de deuropening van de woonkamer op de grond zien liggen en ik zag dat er bloed op zijn hoofd zat. Ook zag ik dat [slachtoffer 2] op dezelfde plek op de grond lag.
2. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van bevindingen d.d. 21 juli 2023, opgenomenop pagina 321 e.v. van het dossier van Politie Noord-Nederland met nummer 2023191874 d.d. 9 oktober 2023, inhoudend als relaas van verbalisant [naam] :
Ik hoorde verdachte verklaren:
Ik heb volgens mij twee keer geschoten.
3. Een geneeskundige verklaring, op 22 augustus 2023 opgemaakt en ondertekend door A.W. Westerveld,forensisch arts KNMG, opgenomen op pagina 138 e.v. van voornoemd dossier, voor zover inhoudend, als haar geneeskundige verklaring:
Datum onderzoek:31 juli 2023
Betrokkene: [slachtoffer]
Foto 1: ongedateerd, ten tijde van opname op IC, zijaanzicht hoofd links
Midden in het behaarde deel van de linkerwang een donkerrood gekleurd huiddefect van onduidelijke diepte, met karteling in de naar de neus gerichte wondrand, de naar de hals gerichte wondrand is halfcirkelvormig. Vanuit het huiddefect loopt een bloedspoortje naar beneden richting de nek. Voor de oorschelp op de grens van het behaarde deel van de wang een kleine donkerrode vierkante huidverkleuring passend bij een bloedstolseltje dat ofwel een huiddefectje bedekt ofwel op intacte huid ligt als overblijfsel van een verwijderd bloedspoor.
Foto 2: zijaanzicht hoofd en hals links op 31 juli 2023
In de huid achter het linkeroor een vrijwel driehoekige donkergekleurde korst met randen van 1 cm lengte passend bij een genezend huidletsel ter plaatse.
Links in de hals een drietal blauwpaarse huidverkleuringen, van achter de oorschelprand tot net boven de baard een recht naar beneden lopende verkleuring van geschat 4 bij 1 cm, laag in de hals een schuin verlopende verkleuring van gemeten 5 bij 1,5 cm en ongeveer 2 cm daaronder en naar het sleutelbeen gericht een verkleuring van geschat 4 bij 0,5 cm, alle passend bij onderhuidse bloeduitstortingen.
Medische informatie UMCG:
Bij onderzoek op 20 juli 2023 op de SEH werden twee wonden geconstateerd respectievelijk achter het linkeroor en in de linkerwang. Beide veroorzaakt door een kogel. De kogel in de wond achter het oor kon met een pincet worden verwijderd, de andere niet.
Er was inwendig letsel bestaande uit een fractuur in het linker kopje van de onderkaak en een fractuurtje in een halswervel (in de beschrijving niet geheel duidelijk of dit de bovenste halswervel of een andere was) en mogelijk letsel van een bloedvat in de hals.
4. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van forensisch onderzoek (plaats delict) d.d. 27 juli 2023, opgenomen op pagina 217 e.v. van voornoemd dossier, inhoudend als relaas van verbalisanten [verbalisant] en [verbalisant] :
Op dinsdag 25 juli 2023 om 13:00 uur kwamen wij, naar aanleiding van een poging tot doodslag/moord, voor forensisch onderzoek aan op de locatie [adres] tussen
[plaats] en [plaats] . Op deze locatie zou het watercalamiteitenteam naar aanleiding van een verklaring van een verdachte zijn gaan dreggen op zoek naar een vuurwapen.
Bij de forensische frontdesk was de melding binnengekomen dat het watercalamiteitenteam het vuurwapen had aangetroffen en mij werd verzocht het wapen veilig te stellen.
Wij zagen dat het vuurwapen met de loop aan de magneet van de boot vastzat. Door mij, verbalisant [verbalisant] , werd het wapen van de magneet gehaald en ontladen.
Wij zagen dat het vuurwapen een omgebouwd alarmpistool, kaliber 6.35mm betrof. Wij zagen dat er geen magazijn in het vuurwapen zat. Wij zagen dat er één patroon (tevens kaliber 6.35mm) in de kamer zat.
Wij constateerden dat het patroon in de kamer vast zat. Op aanwijzing van verbalisant [verbalisant] werd door mij, verbalisant Van Dalen, het patroon uit de kamer verwijderd en veiliggesteld (SIN AAQQ3869NL). Vervolgens stelde verbalisant [verbalisant] het vuurwapen veilig (SIN AAQQ3871NL).
Goednummer: PL0100-2023191874-1626695
SIN : AAQQ3871NL
Object : Vuurwapen
Land : Nederland
Bijzonderheden: Omgebouwd alarmpistool, cal 6.35mm
Goednummer : PL0100-2023191874-1626696
SIN : AAQQ3869NL
Object : Munitie (Kogelpatroon)
Land : Nederland
Bijzonderheden: 6.35mm
5. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal forensisch onderzoek woning ( [adres] te Leeuwarden) d.d. 27 juli 2023, opgenomen op pagina 186 e.v. van voornoemd dossier, inhoudend als relaas van verbalisanten [verbalisant] en [verbalisant] :
Op 20 juli 2023 kwamen wij voor forensisch onderzoek aan op de locatie [adres] Rechts van de stoel zagen wij een huls liggen. Op de bodem van de huls zagen wij dat het een huls van het merk S&B kaliber 6.35 betrof. Bij de muur tegenover deze stoel stond een ladekastje. Voor dit kastje zagen wij een soortgelijke huls liggen die eveneens werd veiliggesteld. Beide hulzen werden door ons veiliggesteld ten behoeve van een eventueel nader uit te voeren DNA-onderzoek.
Goednummer: PL0100-2023191874-1625390
SIN : AAQN7974NL
Object : Munitie (Mund Huls)
Merk/type: S&B 6.35
Land : Nederland
Bijzonderheden: Lag nabij ladekastje naast bank
Goednummer: PL0100-2023191874-1625393
SIN: AAQN7976NL
Object: Munitie (Mund Huls)
Merk/type: S&B 6.35
Land: Nederland
Bijzonderheden: Lag naast stoel onder poster
6. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal forensisch onderzoek persoon d.d. 31 juli2023, opgenomen op pagina 506 e.v. van voornoemd dossier, inhoudend als relaas van verbalisant [verbalisant] :
Een verpleegkundige van de Spoed Eisende Hulp van het UMCG overhandigde mij een grote papieren zak. In de zak zat een projectiel, welke uit het slachtoffer was gehaald.
Goednummer: PL0100-2023191874-1625383
SIN : AAJT5804NL
Object : Munitie (Mund Projectiel)
Aantal/eenheid: 1 stuks
Verpakking: Breathable bag
Land : Nederland
Bijzonderheden: Uit slachtoffer
7. Een deskundigenrapport afkomstig van het Nederlands Forensisch Instituut van het Ministerie vanVeiligheid en Justitie, zaaknummer 2023.08.08.094 d.d. 4 oktober 2023, opgenomen op pagina 603 e.v.
van voornoemd dossier, opgemaakt door [verbalisant] op de afgelegde algemene belofte als vast gerechtelijk deskundige, voor zover inhoudend als diens verklaring:
Het vergelijkend onderzoek heeft aanwijzingen opgeleverd dat de hulzen zijn verschoten met het vuurwapen [AAQQ3871NL].
Voor elk van de twee hulzen [AAQN7974NL en -76NL], kaliber 6,35mm Browning, en het vuurwapen [AAQQ3871NL] zijn de volgende hypothesen beschouwd:
Hypothese 1: De huls is verschoten met het vuurwapen.
Hypothese 2: De huls is verschoten met een ander vuurwapen van hetzelfde kaliber en met dezelfde systeemkenmerken als het vuurwapen.
De resultaten van het vergelijkend hulsonderzoek zijn waarschijnlijker wanneer hypothese 1 waar is, dan wanneer hypothese 2 waar is.
Voor de kogel [AAJT5804NL], die het best past bij het kaliber 6,35mm Browning, en het vuurwapen [AAQQ3871NL] zijn de volgende hypothesen beschouwd:
Hypothese 3: De kogel is afgevuurd uit de loop van het vuurwapen.
Hypothese 4: De kogel is afgevuurd uit een andere loop van hetzelfde kaliber en met dezelfde systeemkenmerken als de loop van het vuurwapen.
De resultaten van het vergelijkend kogelonderzoek zijn ongeveer even waarschijnlijk wanneer hypothese 3 waar is, als wanneer hypothese 4 waar is.
8. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt aanvullend proces-verbaal onderzoek wapen d.d. 26 oktober 2023, met nummer PL0100-2023191874-90, inhoudend als relaas van verbalisant [verbalisant] : Op donderdag 20 juli 2023 te 17:40 uur zijn goederen inbeslaggenomen. Na onderzoek van deze goederen is het volgende naar voren gekomen:
Goednummer : PL0100-2023191874-1626695
Categorie omschrijving : Wapens/munitie/springstof
Object : vuurwapen (Pistool)
Merk/type : BBM, 315 Auto
Spoor identificatienr. : AAQQ3871NL
Kaliber : 6,35mm
Bijzonderheden: Omgebouwd gaspistool
Met het wapen werden bij team WME proefschoten afgevuurd. Het wapen werkt naar behoren maar dient handmatig te worden herladen na ieder schot. Dit is het gevolg van het omgebouwde pistool.
Het inbeslaggenomen voorwerp is een (semi-automatisch) centraalvuur pistool geschikt om projectielen door een loop af te schieten. De werking van het voorwerp berust op het teweegbrengen van een scheikundige ontploffing of een andere scheikundige reactie.
Derhalve is dit pistool een vuurwapen in de zin van artikel 1 onder 3, gelet op artikel 2, lid 1 categorie III onder 1 van de wet wapens en munitie.
Met betrekking tot de hiervoor weergegeven standpunten overweegt de rechtbank het volgende.
Op grond van de bewijsmiddelen stelt de rechtbank vast dat het slachtoffer, [slachtoffer] , op 20 juli 2023 in het begin van de middag door de politie is aangetroffen met verwondingen op meerdere plaatsen in zijn hoofd. Bij onderzoek op de spoedeisende hulp in het UMCG werden twee wonden geconstateerd, respectievelijk achter het linkeroor en in de linkerwang. Uit forensisch onderzoek is voorts gebleken dat er twee hulzen in de woonkamer van de [adres] te Leeuwarden zijn aangetroffen en dat het vuurwapen waarmee verdachte stelt te hebben geschoten, meerdere malen moet zijn doorgeladen. Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij zich herinnert dat hij zijn vuurwapen één keer heeft geladen en dat hij één keer heeft geschoten. Vervolgens is hij de woning uitgerend en heeft hij [slachtoffer] met bloed op zijn hoofd op de grond zien liggen. Ook heeft hij [slachtoffer 2] op dezelfde plek zien liggen. Bij het verlaten van de woning heeft verdachte niks meer gehoord.
De verdachte heeft in de middag van 20 juli 2023, nadat hij zich vrijwillig had gemeld op het politiebureau, verklaard dat hij volgens hem twee keer heeft geschoten met zijn vuurwapen. De rechtbank acht deze verklaring aannemelijk en geloofwaardig, omdat deze verklaring kort na het incident is afgelegd en steun vindt in zijn latere verklaring toen hij werd gehoord als verdachte. In dit verhoor heeft hij verklaard dat hij vóór het ontvluchten van de woning schoten heeft gehoord. Gelet op deze verklaring sluit de verdachte, met andere woorden, niet uit dat hij meerdere keren heeft geschoten. Ook het forensisch onderzoek (twee hulzen aangetroffen) en de verwondingen van [slachtoffer] duiden op twee schoten. Deze omstandigheden maken dat de rechtbank van oordeel is dat het niet anders kan dan dat verdachte het vuurwapen meermalen heeft doorgeladen en meermalen in de richting van [slachtoffer] en [slachtoffer 2] heeft geschoten en daarbij [slachtoffer] tweemaal in het hoofd heeft geraakt.
De rechtbank is van oordeel dat het handelen van verdachte ten opzichte van aangevers [slachtoffer] en [slachtoffer 2] meermalen een poging tot doodslag oplevert. De rechtbank overweegt hiertoe als volgt. Voorwaardelijk opzet op een bepaald gevolg zoals hier de dood van aangevers is aanwezig indien de verdachte bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat dat gevolg zal intreden. De beantwoording van de vraag of een gedraging de aanmerkelijke kans op een bepaald gevolg in het leven roept, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Daarbij komt betekenis toe aan de aard van de gedraging en de omstandigheden waaronder deze is verricht. Het zal in alle gevallen moeten gaan om een kans die naar algemene ervaringsregels aanmerkelijk is te achten. Uit de enkele omstandigheid dat de verdachte wetenschap heeft van de aanmerkelijke kans dat het gevolg zal intreden, kan niet zonder meer worden afgeleid dat hij de aanmerkelijke kans op het gevolg bewust heeft aanvaard, omdat ook sprake kan zijn van bewuste schuld. Bepaalde gedragingen kunnen echter naar hun uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zozeer gericht op een bepaald gevolg dat het behoudens contra-indicaties niet anders kan zijn dan dat de verdachte de aanmerkelijke kans op het betreffende gevolg bewust heeft aanvaard.
De rechtbank is van oordeel dat verdachte met zijn handelen de aanmerkelijke kans op de dood van [slachtoffer] en [slachtoffer 2] in het leven heeft geroepen. Verdachte heeft, vanuit een liggende positie en vanaf een zeer korte afstand, meermalen in de richting van aangevers geschoten met een vuurwapen. Eén van de aangevers is hierdoor twee keer in zijn hoofd geraakt. De verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij van zich af heeft geschoten en dat hij in plaats van [slachtoffer] ook [slachtoffer 2] had kunnen raken. Zij bevonden zich op korte afstand van verdachte schuin voor hem en kwamen op hem af. Verdachte heeft daarom met zijn gedraging de aanmerkelijke kans op de dood van beide aangevers in het leven geroepen. Verdachte heeft deze aanmerkelijke kans op de dood ook bewust aanvaard. De gedraging van verdachte kan naar de uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zozeer op de dood van aangevers gericht te zijn dat het niet anders kan zijn geweest dan dat verdachte de aanmerkelijke kans op het betreffende gevolg bewust heeft aanvaard. Van contra-indicaties is de rechtbank niet gebleken. De rechtbank acht daarom bewezen dat sprake is geweest van voorwaardelijk opzet op de dood van [slachtoffer] en [slachtoffer 2] .
De rechtbank acht het onder 1 subsidiair en het onder 2 ten laste gelegde wettig en overtuigend bewezen, met dien verstande dat:
1. subsidiair hij op 20 juli 2023 te Leeuwarden, ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om
[slachtoffer] en [slachtoffer 2] opzettelijk van het leven te beroven, met dat opzet,
- gewapend met een vuurwapen ((omgebouwd gas)pistool van het merk BBM) naar een woning aan de[adres] is gegaan alwaar die [slachtoffer] en [slachtoffer 2] verbleven en vervolgens die woning is binnengelaten en vervolgens in die woning - dat vuurwapen meermalen heeft doorgeladen en
- meermalen met dat vuurwapen een kogel op [slachtoffer] en [slachtoffer 2] heeft afgevuurd, waardoor[slachtoffer] op meer plaatsen in het hoofd werd geraakt door die kogels, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
2.
hij op 20 juli 2023 in de provincie Friesland, een wapen van categorie III, onder 1 van de Wet wapens en munitie, te weten een (omgebouwd gas)pistool van het merk BBM type 315 Auto, kaliber 6,35 millimeter, zijnde een vuurwapen in de vorm van een pistool, voorhanden heeft gehad.
Verdachte zal van het meer of anders ten laste gelegde worden vrijgesproken, aangezien de rechtbank dat niet bewezen acht.
Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.
Het bewezen verklaarde levert op:
subsidiairpoging tot doodslag, meermalen gepleegd;
handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie en het feit begaan metbetrekking tot een vuurwapen van categorie III.
Standpunt verdediging
De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte een beroep op noodweer dan wel noodweerexces toekomt en dat verdachte derhalve ten aanzien van het onder 1 subsidiair ten laste gelegde van alle rechtsvervolging dient te worden ontslagen. De raadsman heeft daartoe primair aangevoerd dat sprake is van noodweer, omdat verdachte zich door het gebruik van het vuurwapen mocht verdedigen tegen de aanval van [slachtoffer] en [slachtoffer 2] . Subsidiair komt verdachte een geslaagd beroep toe op noodweerexces, omdat de hevige gemoedsbeweging enerzijds is ontstaan door de onverwachte harde klap op het hoofd van de verdachte en anderzijds door de gebeurtenissen vóór het incident. Daardoor heeft voor zover daar al sprake van is verdachte de grenzen van de noodzakelijke verdediging overschreden.
Standpunt officier van justitie
De officier van justitie heeft aangevoerd dat er sprake is van een ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding, waartegen de verdachte zich heeft mogen verdedigen. In het onderhavige geval stond de toegepaste verdedigingswijze echter niet in redelijke verhouding tot de aanranding en was de verdediging derhalve niet proportioneel. Er is sprake van een wanverhouding tussen de bedreiging en het toegepaste geweld. Ook was er geen sprake van een hevige gemoedsbeweging, die hoofdzakelijk het onmiddellijke gevolg was van de klap tegen het hoofd van de verdachte, die ertoe heeft geleid dat de grenzen van de noodzakelijke verdediging zijn overschreden. Hier was sprake van andere factoren die in essentie een hevige gemoedsbeweging tot gevolg hebben gehad, namelijk de gebeurtenissen een dag eerder, waarbij verdachte werd bedreigd door [slachtoffer] . Die gebeurtenissen moeten los worden gezien van deze ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding. Resumerend komt de verdachte onder deze omstandigheden geen geslaagd beroep op noodweer(exces) toe, aldus de officier van justitie.
Oordeel rechtbank
De rechtbank stelt voorop dat voor een geslaagd beroep op noodweer(exces) eerst de vraag moet worden beantwoord of er sprake was van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding van verdachte, dan wel een onmiddellijk dreigend gevaar daarvoor, en vervolgens of de door verdachte tegen deze (dreigende) aanranding gevoerde verdediging noodzakelijk was (anders gezegd: of aan het subsidiariteitsvereiste is voldaan). Ten slotte moet worden beoordeeld of de gekozen wijze van verdediging tegen de aanranding geboden was (met andere woorden: of aan het proportionaliteitsvereiste is voldaan).
Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad moet de rechter, indien door de verdachte een beroep op noodweer(exces) is gedaan, een gemotiveerde beslissing geven op dat verweer. Dan zal hij moeten onderzoeken of aan de voorwaarden voor de aanvaarding van dat verweer is voldaan. In dat verband kan betekenis toekomen aan de inhoud en indringendheid van de door of namens de verdachte aangevoerde argumenten. Bij de beoordeling van het beroep kunnen nauwkeurige en consistente feitelijke vaststellingen van belang zijn, waarbij de rechter de last tot het aannemelijk maken van die feitelijke grondslag niet uitsluitend op de verdachte mag leggen.
Bij de vaststelling van de feiten ziet de rechtbank zich geconfronteerd met de situatie dat de vier personen die bij het schietincident in de woning aanwezig waren geen eensluidende verklaringen hebben afgelegd over hetgeen zich daar precies heeft afgespeeld. Medeverdachte [naam] heeft zich consequent op zijn zwijgrecht beroepen, aangever [slachtoffer] kan zich niets meer herinneren van het moment dat hij werd neergeschoten, en de verklaringen van verdachte aan de ene kant en aangever [slachtoffer 2] aan de andere kant staan op essentiële onderdelen haaks op elkaar. Dat geldt niet alleen voor het moment van het schieten, maar ook voor wat daarvoor zou zijn gebeurd en met betrekking tot de gebeurtenissen een dag eerder.
De rechtbank moet zich in het kader van de beoordeling van de aannemelijkheid van de door verdachte geschetste feitelijke gang van zaken een oordeel vormen over de betrouwbaarheid van de verklaringen van verdachte enerzijds en die van aangever [slachtoffer 2] anderzijds. In dat verband valt op dat [slachtoffer 2] wisselende en op onderdelen aantoonbaar onjuiste verklaringen heeft afgelegd. Zo ontkent hij dat medeverdachte [naam] bij het incident aanwezig was, terwijl zowel verdachte als ook aangever [slachtoffer] verklaren dat Maurica erbij was, hetgeen bovendien ook door de camerabeelden wordt bevestigd. Ook [naam] zelf ontkent niet toen in de woning van [slachtoffer 2] te zijn geweest. Verdachte heeft evenwel sinds het moment dat hij zichzelf heeft aangegeven uitvoerig en gedetailleerd verklaard over de aanloop naar en de toedracht tijdens het schietincident. Ook tijdens de uitgebreide ondervraging ter terechtzitting is hij consistent gebleven in zijn verklaringen en maakt daarbij op de rechtbank een authentieke en oprechte indruk. Zijn lezing wordt door het (technisch) onderzoek ook niet weerlegd. Bij die stand van zaken is de rechtbank van oordeel dat de lezing van verdachte niet onaannemelijk kan worden geacht, terwijl aan de betrouwbaarheid van de verklaringen van anderen kan worden getwijfeld, zodat de rechtbank bij de beantwoording van de vraag of sprake is geweest van noodweer dan wel noodweerexces van de lezing van verdachte zal uitgaan.
De rechtbank stelt de volgende feiten en omstandigheden vast.
Verdachte werd op 19 juli 2023 (de dag voorafgaand aan het schietincident) gebeld door een op dat moment voor hem onbekende man (aangever [slachtoffer] ), die zich direct bijzonder dreigend en intimiderend tegen hem uitliet. Verdachte zou onder meer door de beller worden gestoken, zo werd aangekondigd. Verdachte werd onder die bedreigingen gesommeerd om naar de [adres] in Leeuwarden te komen. Verdachte is hier op ingegaan, omdat zijn vriendin ook in de [adres] woont en hij vermoedde dat de beller bij de woning van zijn vriendin aan de deur stond. Ter plaatse gekomen ontmoette hij [slachtoffer] , die hem meenam naar binnen in de woning van [slachtoffer 2] en hem zijn telefoon en zonnebril afnam. [slachtoffer] maakte verdachte duidelijk te zijn geript door [naam] , een bekende van verdachte. [slachtoffer] eiste dat verdachte ervoor zou zorgen dat hij schadeloos zou worden gesteld door [naam] . [slachtoffer] heeft verdachte toen gezegd dat hij hem zou steken, doodmaken en door zijn handen en voeten zou schieten, als hij niet schadeloos zou worden gesteld. Daarnaast heeft [slachtoffer] verdachte een filmpje laten zien waarin iemand in de woning van [naam] werd mishandeld. Verdachte heeft daarnaast meerdere verhalen gehoord dat mensen een pistool op hun hoofd gezet hebben gekregen door [slachtoffer] . Verdachte heeft daarop toegezegd dat hij contact zou opnemen met [naam] om hem te vragen het probleem met [slachtoffer] op te lossen. Vervolgens is hij naar huis gegaan.
Diezelfde middag ontvangt verdachte een chatbericht van [slachtoffer] inhoudende je hebt gezien wat ik met jou en je mattie heb gedaan dit is nog nix broer als je niet meewerkt jij dan ga ik je vastbinden jou je vrouw je kind je mattie iedereen met jou is.
Op de ochtend van 20 juli 2023 zag verdachte op zijn telefoon verschillende gemiste oproepen van [slachtoffer] en van [slachtoffer 2] . Daarop heeft hij [slachtoffer] teruggebeld. [slachtoffer] wilde opnieuw afspreken en verdachte heeft toegezegd later die dag naar [slachtoffer] toe te komen. Vervolgens wordt verdachte gebeld door medeverdachte [naam] , die hij al heel lang kent van onder meer het voetballen. [slachtoffer] en [slachtoffer 2] hadden contact opgenomen met [naam] en hem verzocht verdachte bij hen te brengen. Verdachte werd door [naam] opgehaald en samen zijn ze naar [slachtoffer] en [slachtoffer 2] gegaan. Verdachte heeft verklaard dat hij op dat moment het vuurwapen (een omgebouwd gaspistool, van het merk BBM, type 315 Auto, kaliber 6,35) bij zich had. Dat droeg hij al langere tijd bij zich omdat hij door onbekenden ernstig werd bedreigd. [naam] belde ondertussen met [slachtoffer] en verdachte gaf daarbij aan dat hij op neutraal terrein wilde afspraken en niet in de woning van [slachtoffer 2] .
[slachtoffer] zou daarom naar beneden moeten komen. Vervolgens kreeg verdachte [slachtoffer] zelf aan de lijn. [slachtoffer] stelde hem gerust met de opmerking dat er niets aan de hand was en dat hij verdachte enkel wilde bedanken. Verdachte nam toen aan dat het geschil met [naam] inmiddels was opgelost (waarbij meespeelde dat [naam] hem inmiddels had verzekerd dat hij 5.000,00 zou betalen aan [slachtoffer] ) en is samen met [slachtoffer 2] , die hem kwam ophalen, en [naam] naar boven gelopen en de woning van [slachtoffer 2] binnengegaan waar [slachtoffer] op hen wachtte.
In de woning is verdachte naast [slachtoffer] op de bank in de woonkamer gaan zitten ( [slachtoffer 2] zat aan de andere kant naast hem) en [slachtoffer] liet hem direct een bericht zien op zijn telefoon. Vanaf dat moment escaleerde de situatie zeer plotseling. Terwijl verdachte het bericht nog aan het lezen was, sloeg [slachtoffer] hem onverwachts vol op zijn gezicht. Hij werd geraakt op zijn slaap, waar nadien een rode verkleuring te zien was. Hij viel door de harde klap van de bank af en stond op. Vervolgens werd hij door [slachtoffer] beetgepakt en tegen de muur en de tv aangeduwd waardoor hij viel op het kastje dat onder de tv stond. Hij lag half op de grond, met zijn schouderbladen nog op het kastje, toen [slachtoffer] en [slachtoffer 2] allebei op hem af kwamen. Toen heeft hij onmiddellijk zijn vuurwapen uit zijn jaszak gepakt, geladen en geschoten. Hij heeft vanuit een liggende positie van zich afgeschoten in de richting van zijn aanvallers. Het ging zo snel dat hij niet bewust op een van beiden heeft gericht. Hij bleek later [slachtoffer] tweemaal in het hoofd te hebben geraakt. Vervolgens is hij in paniek de woning uitgerend en gevlucht.
Op grond van de door de rechtbank vastgestelde feitelijke toedracht voorafgaand aan en tijdens het incident, is de rechtbank met de raadsman en de officier van justitie van oordeel dat voldoende aannemelijk is geworden dat sprake was van een noodweersituatie. Er was immers sprake van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding van het lijf van verdachte door [slachtoffer] . Deze aanranding bestond uit het onverhoeds geven van een harde klap tegen het gezicht van verdachte die daardoor ten val kwam, het hem beetpakken en zodanig duwen dat hij opnieuw ten val kwam deels op een kastje.
Daarna kwamen [slachtoffer] en [slachtoffer 2] nu samen opnieuw op verdachte af.
Voor een geslaagd beroep op noodweer zal vervolgens moeten worden beoordeeld of de door verdachte gehanteerde verdediging proportioneel is geweest en of voldaan is aan het vereiste van subsidiariteit.
Naar het oordeel van de rechtbank is in dit geval sprake van een noodweersituatie, waarin het gebruik van geweld in het kader van de verdediging noodzakelijk was. De aanval vond plaats in een relatief kleine woonkamer, waar verdachte onverhoeds geslagen en ten val was gebracht, terwijl zijn aanvallers zich tussen hem en de deur van de woonkamer richting de uitgang, bevonden. Naar het oordeel van de rechtbank was het voor verdachte onder die omstandigheden niet mogelijk om zich aan de aanval te onttrekken door op de vlucht te slaan, althans kon dat niet van hem worden gevergd. Verdachte bevond zich liggend deels op de grond deels op het tv-kastje in een bijzonder kwetsbare en benarde positie, terwijl hij al was mishandeld en letsel had opgelopen en waarin hij moest vrezen ernstiger mishandeld te gaan worden of erger. Verdachte had daarmee geen reële uitweg uit de situatie. Het zich met fysiek geweld verdedigen tegen deze aanval was daarom naar het oordeel van de rechtbank noodzakelijk. Hieruit volgt dat aan het subsidiariteitsvereiste is voldaan.
In beginsel staat het potentieel dodelijke schieten met een vuurwapen niet in verhouding tot een aanval die op dat moment nog bestond uit het slaan met de blote handen of vuist, het beetpakken, duwen en het ten val brengen van verdachte. Het spreekt vanzelf dat het recht op leven een groot goed is en dat degene die zich verdedigt tegen een aanval terughoudend moet zijn met het toepassen van (potentieel) dodelijk geweld. Maar die terughoudendheid dient naar het oordeel van de rechtbank niet zover te gaan, dat de verdediger in de gekozen verdedigingswijze onaanvaardbare risicos moet nemen voor zichzelf. Wanneer een minder vergaande verdedigingswijze waarschijnlijk niet direct een eind maakt aan het gevaar voor zichzelf, hoeft hij daar niet zonder meer voor te kiezen.
De rechtbank stelt in dat verband vast dat, gelet op de zeer ernstige bedreigingen aan het adres van verdachte en zijn naasten door [slachtoffer] die aan het incident zijn voorafgegaan en diens gewelddadige reputatie, verdachte er ernstig voor moest vrezen dat, indien hij ter plekke overmeesterd zou worden door [slachtoffer] en [slachtoffer 2] , hij het slachtoffer zou worden van een ernstige mishandeling en zijn leven gevaar zou lopen.
Dat verdachte hier ook daadwerkelijk voor vreesde blijkt bovendien uit zijn ter terechtzitting afgelegde verklaring: ik handelde vanuit overlevingsinstinct. Ik was in paniek. Ik vocht voor mijn leven en als ik niet had geschoten dan hadden ze mij vast iets ergs aangedaan. Dit weet ik omdat deze mensen mij op verschillende manieren hebben bedreigd. Ik weet wat voor mensen het zijn. Het is onbeschrijfelijk om in zon situatie te zitten en het is het heftigste wat ik ooit heb meegemaakt.
De rechtbank acht het niet waarschijnlijk dat verdachte bij een minder vergaande verdediging het gevaar voor hemzelf zou hebben afgewend. De aanval die op hem was ingezet, dat hij al letsel had opgelopen doordat hij was geslagen, de directe nabijheid van zijn aanvallers en het fysieke en numerieke overwicht dat zij hadden, alsmede zijn benarde positie op de grond in een relatief kleine woonkamer droegen het aanzienlijke risico in zich dat hij bij het enkele dreigen met het vuurwapen of het lossen van bijvoorbeeld een waarschuwingsschot alsnog door zijn aanvallers zou worden overmeesterd, met alle gevolgen van dien. Hetzelfde geldt wanneer hij zou proberen snel op te staan en zonder wapen terug te vechten. Voor het gericht schieten op een lichaamsdeel waardoor de kans op het intreden van dodelijk letsel aanmerkelijk verkleind zou kunnen worden, zoals de benen, heeft het verdachte gelet op eerdergenoemde omstandigheden aan tijd en gelegenheid ontbroken.
De rechtbank is daarom, alles overziend, van oordeel dat in de gegeven omstandigheden, de wijze van verdedigen door verdachte, het van zich af schieten in de richting van zijn aanvallers, niet in een onredelijke verhouding stond tot de aanranding van zijn lijf door aangevers.
Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad kunnen gedragingen van de verdachte die aan de wederrechtelijke aanranding door het latere slachtoffer zijn voorafgegaan, in de weg staan aan het slagen van een beroep op noodweer of noodweerexces, maar slechts onder bijzondere omstandigheden. Van zulke bijzondere omstandigheden kan bijvoorbeeld sprake zijn indien de verdachte de aanval heeft uitgelokt door provocatie van het latere slachtoffer en hij aldus uit was op een confrontatie, of wanneer hij willens en wetens de confrontatie met het slachtoffer heeft gezocht en een gewelddadige reactie van het slachtoffer heeft uitgelokt. De enkele omstandigheid dat een verdachte zich willens en wetens in een situatie heeft begeven waarin een agressieve reactie van het latere slachtoffer te verwachten viel of dat een verdachte zich in verband met een mogelijke aanval van het slachtoffer als voorzorgsmaatregel van een illegaal vuurwapen had voorzien, is daartoe evenwel onvoldoende.
De rechtbank heeft eerder vastgesteld dat verdachte voor zijn eigen veiligheid een vuurwapen bij zich droeg toen hij naar de woning van [slachtoffer 2] ging om met [slachtoffer] te spreken. Dit is naar het oordeel van de rechtbank echter niet van zodanig gewicht dat gezegd kan worden dat verdachte de confrontatie met het slachtoffer heeft gezocht dan wel de gewelddadige reactie van het slachtoffer heeft uitgelokt. Integendeel, uit alles blijkt dat verdachte juist geprobeerd heeft een confrontatie uit de weg te gaan en zich steeds meewerkend en de-escalerend jegens [slachtoffer] heeft opgesteld. Het is juist [slachtoffer] in samenwerking met [slachtoffer 2] die verdachte onder valse voorwendselen in een voor hem kwetsbare situatie heeft gelokt, kennelijk met de bedoeling om ongehinderd geweld tegen hem te kunnen gebruiken.
De rechtbank komt dan ook tot de conclusie dat het bewezenverklaarde niet strafbaar is, nu daaraan de wederrechtelijkheid ontbreekt. Het beroep op noodweer slaagt en verdachte zal daarom ten aanzien van het subsidiair ten laste gelegde worden ontslagen van alle rechtsvervolging.
Zoals gezegd, slaagt het beroep op noodweer zodat feit 1 subsidiair niet strafbaar is en verdachte dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging. Aan het beroep op noodweerexces komt de rechtbank daarom niet toe.
Voor feit 2 is de verdachte wel strafbaar. Er zijn namelijk geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die zijn strafbaarheid voor dit feit uitsluiten.
Vordering van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte ter zake van feit 1 subsidiair en feit 2 wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van 8 jaren, met aftrek van het voorarrest.
Standpunt van de verdediging
Primair heeft de raadsman zich op het standpunt gesteld dat de verdachte ten aanzien van feit 1 subsidiair dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging, nu hem een geslaagd beroep op noodweer(exces) toekomt. Mocht de verdachte uitsluitend worden veroordeeld voor feit 2, dan is de tijd die verdachte heeft doorgebracht in voorlopige hechtenis vele malen langer dan de straf die voor een dergelijk feit doorgaans wordt opgelegd. De raadsman heeft om die reden de rechtbank verzocht om vervroegd uitspraak te doen, de voorlopige hechtenis van verdachte op te heffen en verdachte onmiddellijk in vrijheid te stellen.
Oordeel van de rechtbank
Bij de bepaling van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de aard en de ernst van het bewezen en strafbaar verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan, de persoon van verdachte zoals deze naar voren is gekomen uit het onderzoek ter terechtzitting en het reclasseringsrapport van 19 september 2023, het uittreksel uit de justitiële documentatie, alsmede de vordering van de officier van justitie en het pleidooi van de verdediging.
De rechtbank heeft in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen. De verdachte heeft in de openbare ruimte een vuurwapen voorhanden gehad. Dit is een ernstig feit. Het risico is namelijk dat de verdachte dit wapen gaat gebruiken, met alle gevolgen van dien. En juist dit risico is in de onderhavige zaak werkelijkheid geworden. Hoewel de verdachte het gebruik van het wapen in casu rechtens niet verweten wordt, toont dit aan wat de risicos van het dragen van een wapen in de openbare ruimte kunnen zijn. De rechtbank weegt ook mee dat wapenbezit onrust veroorzaakt in de maatschappij. Het vergroot het algemene gevoel van onveiligheid in de samenleving. Hieraan heeft de verdachte met zijn handelen een bijdrage geleverd en dat neemt de rechtbank hem kwalijk.
Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank gelet op de landelijke oriëntatiepunten voor straftoemeting van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht (het LOVS). De rechtbank heeft aansluiting gezocht bij het oriëntatiepunt voor het voorhanden hebben van een vuurwapen in de openbare ruimte. Het oriëntatiepunt geeft in dat geval een gevangenisstraf van 8 maanden als uitgangspunt. De rechtbank ziet geen aanleiding om af te wijken van voornoemd oriëntatiepunt en zal dit hanteren. De rechtbank acht, alles afwegende, een gevangenisstraf van 8 maanden passend en geboden, met aftrek van de tijd die verdachte in voorarrest heeft doorgebracht.
Tenuitvoerlegging van de op te leggen gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat verdachte in aanmerking komt voor deelname aan een penitentiair programma als bedoeld in artikel 4 van de Penitentiaire beginselenwet.
De volgende personen hebben zich ten aanzien van het onder 1. ten laste gelegde als benadeelde partij in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding:
1. slachtoffer] , tot een bedrag van 140,00 ter zake van materiële schade en 19.000,00 ter vergoeding van immateriële schade, vermeerderd met wettelijke rente vanaf de datum waarop de schade is ontstaan; 2. [slachtoffer 2] , tot een bedrag van 1.530,00 ter vergoeding van materiële schade en 5.000,00 ter vergoeding van immateriële schade, vermeerderd met wettelijke rente vanaf de datum waarop de schade is ontstaan.
Oordeel van de rechtbank
Nu de verdachte ten aanzien van het onder 1 subsidiair bewezenverklaarde niet strafbaar is en hem reeds daarom geen straf wordt opgelegd, kunnen de benadeelde partijen niet in hun vorderingen worden ontvangen.
De rechtbank heeft gelet op de artikelen 26 en 55 van de Wet wapens en munitie.
Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij ten tijde van het bewezen verklaarde rechtens golden dan wel ten tijde van deze uitspraak gelden.
Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte onder 1 primair is ten laste gelegd en spreekt verdachte daarvan vrij.
Verklaart het onder 1 subsidiair ten laste gelegde bewezen en te kwalificeren zoals voormeld.
Verklaart het onder 1 subsidiair bewezenverklaarde niet strafbaar en ontslaat verdachte ter zake van alle rechtsvervolging.
Verklaart het onder 2 ten laste gelegde bewezen, te kwalificeren en strafbaar zoals voormeld en verdachte daarvoor strafbaar.
Verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan het bewezen verklaarde en spreekt verdachte daarvan vrij.
Veroordeelt verdachte tot:
Beveelt dat de tijd die de veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf, geheel in mindering zal worden gebracht.
Heft op het bevel tot voorlopige hechtenis met ingang van het tijdstip waarop de duur van deze hechtenis gelijk wordt aan de duur van de aan verdachte onvoorwaardelijk opgelegde gevangenisstraf.
Ten aanzien van onder 1. subsidiair:
Verklaart de vordering van [slachtoffer] niet-ontvankelijk. De vordering kan slechts bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.
Bepaalt dat [slachtoffer] zijn eigen proceskosten draagt.
Verklaart de vordering van [slachtoffer 2] niet-ontvankelijk. De vordering kan slechts bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.
Bepaalt dat [slachtoffer 2] zijn eigen proceskosten draagt.
Dit vonnis is gewezen door mr. H. de Ruijter, voorzitter, mr. N.A. Vlietstra en mr. M.E. Joha, rechters, bijgestaan door mr. S.J. Boersma, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank op 5 februari 2024.