Beoordeling van het bewijs
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft veroordeling gevorderd voor de poging tot moord, impliciet primair ten laste gelegd in de zaak met parketnummer 18/167754-20, en voor de mishandeling van een ambtenaar, ten laste gelegd in de zaak met parketnummer 18/045735-21.
Standpunt van de verdediging
De raadsman heeft betoogd dat in de zaak met parketnummer 18/167754-20 hoogstens poging tot doodslag bewezen kan worden verklaard, nu de voorbedachte raad niet bewijsbaar is.
De raadsman is van mening dat het ten laste gelegde feit in de zaak met parketnummer 18/045735-21 wettig en overtuigend bewezen kan worden.
Ten aanzien van de zaak met parketnummer 18/167754-20
Op 26 juni 2020 heeft aan de [straatnaam] in Heerenveen een confrontatie plaatsgevonden tussen verdachte en aangever [slachtoffer 1] , een achterbuurman van verdachte. Verdachte is onverhoeds op aangever afgelopen en is vervolgens achter hem aan gerend terwijl verdachte driemaal tegen hem riep: "Jij gaat naar de hel vandaag”. Verdachte heeft aangever besprongen en hem een vijftal steekwonden toegebracht, waaronder diepe wonden in zijn bil en benen. Daarnaast heeft verdachte meermaals met kracht geschopt tegen het hoofd van aangever en tegen andere delen van diens lichaam terwijl aangever op de grond lag, zoals blijkt uit de aangifte en de getuigenverklaringen van de buren.
Verdachte heeft over het voorval later bij de politie verklaard: "Ik zag hem dicht bij mijn huis. Ik zag hem lopen en toen dacht ik, ik maak hem af" en voorts: “Ik had een mes omdat ik zijn hoofd wilde hebben. Met alleen slaan krijg je alleen maar bloed. Als ik zijn hoofd heb: klaar, snap je. Ik wilde hem snel naar de fucking hel sturen.”
Gelet op deze feiten en omstandigheden, in onderlinge samenhang beschouwd, is de rechtbank van oordeel dat verdachte de dood van aangever [slachtoffer 1] heeft gewild en dat hij vol opzet had om aangever van het leven te beroven.
Het voornemen van verdachte om aangever [slachtoffer 1] van het leven te beroven heeft zich geopenbaard door een begin van uitvoering, nu verdachte aangever diepe steekwonden heeft toegebracht en meermaals met kracht tegen diens hoofd heeft geschopt. Het is slechts te danken aan de tussenkomst van een buurman dat verdachte zijn aanval op aangever uiteindelijk heeft gestopt.
Uit het rapport van het Pieter Baan Centrum van 1 februari 2021 blijkt dat bij verdachte een psychotische stoornis is vastgesteld. Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad is van het ontbreken van opzet bij een psychose slechts sprake, als bij de verdachte ten tijde van zijn handelen ieder inzicht in de draagwijdte van zijn handelingen en de mogelijke gevolgen daarvan ontbreekt. Daarvan is slechts bij hoge uitzondering sprake.
De rechtbank is van oordeel dat in dit geval van een dergelijke uitzondering geen sprake is. Uit de verklaring die verdachte bij de politie heeft afgelegd, blijkt dat hij heel goed wist dat hij aangever had gesneden, en ook dat hij daarbij de bedoeling had om aangever te doden. Tijdens het steekincident moet verdachte derhalve (in elk geval enig) inzicht hebben gehad in de draagwijdte van zijn handelingen en in de mogelijke gevolgen daarvan.
Voorbedachte raad
De rechtbank stelt voorop dat voor bewezenverklaring van 'voorbedachte raad' moet komen vast te staan, dat de verdachte zich gedurende enige tijd heeft kunnen beraden op het te nemen of het genomen besluit en hij niet heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsopwelling, zodat hij de gelegenheid heeft gehad na te denken over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad en zich daarvan rekenschap te geven.
Bij de vraag of sprake is van voorbedachte raad gaat het bij uitstek om een weging en waardering van de omstandigheden van het concrete geval, waarbij de rechter het gewicht moet bepalen van de aanwijzingen die voor of tegen die voorbedachte raad pleiten. De vaststelling dat de verdachte voldoende tijd had om zich te beraden op het te nemen of het genomen besluit vormt weliswaar een belangrijke objectieve aanwijzing, maar behoeft de rechter niet ervan te weerhouden aan contra-indicaties een zwaarder gewicht toe te kennen.
Voor de bewezenverklaring van het bestanddeel 'voorbedachte raad' acht de rechtbank in het bijzonder de volgende feiten en omstandigheden redengevend.
Verdachte is op 26 juni 2020 op verdachte afgerend en heeft meermalen al roepend: "Jij gaat naar de hel" met een mes willekeurig op aangever ingestoken. Blijkens het proces-verbaal had verdachte daartoe reeds een tweetal grote messen in de tuin klaar liggen. Verdachte had zich al geruime tijd geërgerd aan aangever omdat hij ervan overtuigd was dat aangever seks had gehad met zijn zuster, en omdat aangever volgens verdachte teveel lawaai maakte met zijn maaimachine en steeds met een lamp bij verdachte in de kamer zou hebben geschenen. Verdachte heeft verklaard “Ik had een mes omdat ik zijn hoofd wilde hebben. Met alleen slaan krijg je alleen maar bloed. Als ik zijn hoofd heb: klaar, snap je. Ik wilde hem snel naar de fucking hel sturen” en voorts: "Ik zag hem dicht bij mijn huis. Ik zag hem lopen en toen dacht ik, ik maak hem af."
Uit deze feiten en omstandigheden leidt de rechtbank af dat verdachte het vooropgezette plan had aangever van het leven te beroven. De rechtbank neemt als vaststaand aan dat verdachte vóór de uitvoering van zijn daad voldoende tijd en gelegenheid heeft gehad om na te denken over de betekenis en gevolgen van zijn voorgenomen daad en zich daarvan daadwerkelijk rekenschap te geven. Van een ogenblikkelijke gemoedsopwelling waarin verdachte zou hebben gehandeld, is niet gebleken. Evenmin is gebleken van andere contra-indicaties die aan het aannemen van voorbedachte raad in de weg staan. De rechtbank is dan ook van oordeel dat de verdachte met voorbedachte raad heeft gehandeld, zodat de ten laste gelegde poging tot moord bewezen kan worden verklaard.
Bewijsmiddelen
De rechtbank past de volgende bewijsmiddelen toe die in de zaak met parketnummer 18/167754-20 de voor de bewezenverklaring redengevende feiten en omstandigheden bevatten zoals hieronder zakelijk weergegeven.
1. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van aangifte d.d. 27 juni 2020, opgenomen op pagina 29 - 31 van het dossier van Politie Noord-Nederland met nummer 2020170134 d.d. 24 augustus 2020, inhoudend als verklaring van [slachtoffer 1] :
Ik doe aangifte. Over wat er vandaag (26 juni 2020) is gebeurd kan ik het volgende verklaren: Om ongeveer 12:30 uur kwam ik thuis op de fiets. Ik liep door de gezamenlijke steeg. Toen ik ter hoogte van [nummer] liep zag en hoorde ik dat er iemand op mijn af kwam rennen. Ik zag dat dit een achterbuurman was die op de [straatnaam] woont. Ik zag dat deze man een mes in zijn handen had. Toen ik me omdraaide zag en voelde ik dat hij op mij sprong. Ik hoorde dat de man iets schreeuwde. Ik voelde dat hij mij meerdere keren met het mes stak. Ik voelde dat hij mij in mijn benen stak. Ik was inmiddels op de grond gevallen. Ik voelde dat de man mij ook meerdere keren op mijn borst schopte en sloeg. Ik voelde pijn aan mijn lichaam. Ik lag op de grond en was duizelig terwijl hij op me insloeg.
Op een gegeven moment kwam mijn buurman aanlopen. Daar schrok de man van. Hij stopte toen met steken, slaan en schoppen. Ik zag dat hij een mes in zijn handen had. Ik zag dat dit een groot vleesmes was van zo'n dertig centimeter lang. Ik zag dat het handvat zwart was. Het snijgedeelte was zilvergrijs. Ik ben drie of vier keer gestoken.
De eerste steek, op mijn linker bovenbeen, is heel diep. De andere wonden worden ook nog behandeld. Ook zijn de botten van mijn scheenbeen beschadigd.
2. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van getuigenverhoor d.d. 26 juni 2020, opgenomen op pagina 58, 59 van voornoemd dossier, inhoudend als verklaring van
[getuige 1] :
Op 26 juni 2020 bevond ik mij op het adres [straatnaam] te Heerenveen. Ik stond achter in de tuin bij de schuttingdeur. De schutting is oud en overal zitten grote gaten tussen de planken. Omdat er zulke gaten in zitten kun je er goed doorheen kijken. Ik zag de buurman van mijn dochter door de brandgang lopen. Ik zag dat de buurman in de richting van zijn huis liep. Ik hoorde dat er iemand door de brandgang rende. Ik hoorde ineens een mannenstem roepen; "Jij gaat naar de hel vandaag", "Jij gaat naar de hel", "Jij gaat naar de hel". Ik zag vervolgens dat iemand de buurman besprong. Wat ik weet is dat deze persoon een mes in zijn rechterhand vast had. Ik zag in de flits iets wat glom door de zon. Ik deed de deur open en liep de brandgang in. Ik zag de buurman. Ik zag dat zijn been erg bloedde.
3. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van getuigenverhoor d.d. 26 juni 2020, opgenomen op pagina 56, 57 van voornoemd dossier, inhoudend als verklaring van
[getuige 2] :
Ik ben getuige geweest van een steekpartij. Ik had goed zicht op het incident.
Op 26 juni 2020 omstreeks 13.25 uur bevond ik mij op mijn kantoor in mijn woning. Ik heb vanuit het raam zicht over alle achtertuinen van de buurt. Ik hoorde plotseling veel geschreeuw. Toen ik uit het raam keek zag ik dat mijn buurman [slachtoffer 1] in zijn achtertuin op de grond lag. Ik zag dat naast [slachtoffer 1] een donkere manspersoon stond met een mes in zijn hand. Deze persoon woont schuin achter ons op de [straatnaam] . Ik hoorde [slachtoffer 1] schreeuwen:'Niet doen.' Ik hoorde de andere man schreeuwen: 'Je loopt me te fucken.' Ik zag dat het handvat van het mes in de handen van de man wit van kleur was. Ik zag dat de man met het mes steekbewegingen maakte richting [slachtoffer 1] die op de grond lag. Ik zag dat de man met het mes [slachtoffer 1] 2 of 3 keer schopte. Ik zag dat hij [slachtoffer 1] ook tegen zijn hoofd schopte, maar ook op zijn lichaam. Ik zag dat de man met kracht schopte. Ik hoorde [slachtoffer 1] op dat moment ook schreeuwen. Ik ben toen naar beneden gerend en naar buiten gegaan. Ik kon het mes nu ook beter bekijken. Ik zag dat het een keukenmes was met een totale lengte van ongeveer 30 cm. Dit is dus inclusief het heft en lemmet. Ik hoorde hem meerdere keren schreeuwen: 'Hij loop mij te fucken' en 'Het is een klootzak'. Ik hoorde dat hij nog iets tegen [slachtoffer 1] schreeuwde en zag dat hij toen [slachtoffer 1] nogmaals met kracht tegen zijn hoofd schopte. Ik heb mij om [slachtoffer 1] bekommerd. Ik zag veel bloed op de grond liggen. Ik zag dat [slachtoffer 1] spierwit was. Ik heb gezien dat [slachtoffer 1] bij zijn linker bovenbeen, vlakbij zijn lies, een wond had. Ik zag dat hij ook achter het oor bloedde. Ik zag dat de wond in zijn been behoorlijk begon te bloeden.
4. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van getuigenverhoor d.d. 26 juni 2020, opgenomen op pagina 51, 52 van voornoemd dossier, inhoudend als verklaring van [getuige 3] :
Ik ben woonachtig op [straatnaam] te Heerenveen. Ik was vandaag, 26 juni 2020, in mijn keuken. Ik hoorde buiten lawaai. Ik keek toen naar buiten en zag daar mijn buurman [slachtoffer 1] op de grond liggen. Ik zag toen een donker gekleurde man naast [slachtoffer 1] . Ik zag dat hij [slachtoffer 1] beet had en hem met zijn vuisten op het gezicht sloeg.
5. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van getuigenverhoor d.d. 30 juni 2020, opgenomen op pagina 53, 543 van voornoemd dossier, inhoudend als verklaring van [getuige 3] :
V: Wat gebeurde er op vrijdag 26 juni?
A: Ik was in mijn keuken die is gesitueerd aan de achterkant van mijn woning. In mijn keuken is ook een achterdeur met een glazen raam. Ik hoorde een raar geluid. Toen ben ik direct gaan kijken door het raam van mijn achterdeur. Ik zag een donkere man in de achtertuin van [slachtoffer 1] staan. [slachtoffer 1] lag op de grond met die donkere man boven hem.
V: Wie was die donkere man?
A: Dat was een buurman.
V: Wat heeft u precies gezien?
A: [slachtoffer 1] lag op de grond in zijn achtertuin. De donkere man stond naast hem bij zijn schouders aan de linkerkant. En die donkere man slaat [slachtoffer 1] in zijn gezicht en op zijn schouders. [slachtoffer 1] probeerde zichzelf te beschermen. [slachtoffer 1] probeerde de donkere man weg te duwen. Maar de donkere man was te sterk en te boos. Hij was te boos en te agressief. Daarna schreeuwden andere buren naar de donkere man dat hij moest stoppen. Ik zag dat [slachtoffer 1] zich niet meer kon bewegen en hij kon ook niet meer praten.
V: Hoe ver stond u er vanaf? Daar bedoel ik mee de afstand van waar u stond tot [slachtoffer 1] en de donkere man?
A: Ik denk een meter of vier.
6. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van getuigenverhoor d.d. 26 juni 2020, opgenomen op pagina 24 - 28 van voornoemd dossier, inhoudend als verklaring van verdachte [verdachte] :
V: Wat is er vandaag gebeurd?
A: Ik heb iemand gesneden. Ik wilde een hoofd voor mijn muur. Ik wilde het hoofd van deze fucking klootzak voor op mijn muur.
V: Waarom wilde je dat?
A: Hij heeft seks gehad met mijn zus. Daarom wil ik zijn hoofd. Hij doet de lamp aan schijnt naar mijn kamer. Ik heb hem gezegd: Stop met die fucking dingen. Ik zei dat hij moest stoppen. Maar hij stopt niet. Ik wil zijn hoofd voor op mijn muur. Ik wilde zijn hoofd. De buurman zei: laat hem. Daarom heb ik niet zijn hoofd.
V: Als die buurman nou niet gekomen dan?
A: Dan had ik zijn hoofd.
V: Wat is er vanmiddag dan wel gebeurd behalve zijn hoofd?
A: Ik zag hem dicht bij mijn huis. Ik zag hem lopen en toen dacht ik, ik maak hem af.
V: Hoe heb je dat gedaan?
A: Met mijn hand. Met een mes. Ik had een mes omdat ik zijn hoofd wilde hebben. Met alleen slaan krijg je alleen maar bloed. Als ik zijn hoofd heb: klaar, snap je. Ik wilde hem snel naar de fucking hel sturen.
V: Je ziet hem en dan?
A: Ik zag hem. Ik zei: jij gaat naar de hel. Hij ging rennen. Ik rende achter hem aan. Toen pakte ik hem. Toen heb ik hem gesneden.
V: Hoe vaak heb je hem gestoken?
A: Ik heb geen idee.
V: Waar woon die man die jij gestoken heeft?
A: Vlak bij mijn huis.
V: Hoe heet die man?
A: [slachtoffer 1] .
7. Een geneeskundige verklaring opgenomen op pagina 96 - 102 van voormeld dossier, op 26 juni 2020 opgemaakt en ondertekend door K. van Langen, forensisch arts i.o., voor zover inhoudend, als haar verklaring:
Betrokkene: [slachtoffer 1]
Plaats: (1) scheenbeen rechts, verticaal verlopend
Omvang: 4 cm lang en 0.9cm breed op het breedste punt
Vorm: ellipsvormig, met bij de zwarte pijl een scherpe punt (V-vormig) en bij de
blauwe pijl een hoekige punt (U-vormig)
Omtrek: scherp begrensd
Kleur: rood met onderhuids weefsel zichtbaar
Soort verwonding: scherprandige huiddoorbreking, passend bij een snij- of steekverwonding.
Plaats: (2) scheenbeen rechts binnenzijde, haaks op letsel 1 met een tussenruimte van 0,7cm
Omvang: 3,2 cm
Vorm: lijnvormig
Omtrek: scherp begrensd
Kleur: rood
Soort verwonding: scherprandige huiddoorbreking, passend bij een snijverwonding.
Plaats: buitenzijde bovenbeen links
Omvang: 4,5 bij 1,3 cm
Vorm: hoekige ovaal, linker hoek V-vormig, rechter hoek niet goed te beoordelen
Omtrek: scherp begrensd
Kleur: rood met onderhuids weefsel zichtbaar
Soort verwonding: scherprandige huiddoorbreking, passend bij een snij- of steekverwonding.
Plaats: scheenbeen links, horizontaal, vrijwel parallel verlopend
Rangschikking: tweetal
Omvang: 4,8 cm lang (zwarte pijl) en 1,8 cm (blauwe pijl)
Vorm: lijnvormig
Omtrek: scherp begrensd
Kleur: rood
Soort verwonding: oppervlakkige huiddoorbreking, passend bij een kras- of snijverwonding
Plaats: zijkant bil links, horizontaal verlopend
Rangschikking: solitair
Omvang: 3,4 lang bij 0,6 cm op het breedste deel
Vorm: ellipsvormig, met een scherpe punt (V-vormig) en een hoekig uiteinde (U-vormig)
Omtrek: scherp begrensd
Kleur: donkerrood
Soort verwonding: scherprandige huiddoorbreking, passend bij een snij- of steekverwonding.
Plaats: buitenzijde onderbeen links, schuin verlopend
Rangschikking: solitair
Omvang: 5,1 cm lang bij 1cm breed op het breedste deel
Vorm: ellipsvormig, onderste hoek V-vormig, bovenste niet goed te beoordelen
Omtrek: scherp begrensd
Kleur: rood met onderhuids weefsel zichtbaar
Soort verwonding: scherprandige huiddoorbreking, passend bij een snij- of steekverwonding.
Plaats: achterzijde onderbeen/kuit links
Omvang: 2,5 lang bij 0,7 cm op het breedste punt
Vorm: ellipsvormig, iets gebogen, hoeken niet goed te beoordelen
Omtrek: scherp begrensd
Kleur: rozerood
Soort verwonding: scherprandige huiddoorbreking. Dit letsel past bij een snijverwonding.
Plaats: elleboog links
Rangschikking: verspreid
Omvang: gebied 3,2 bij 1 cm
Vorm: grillig met opstaande huidflapjes
Omtrek: matig scherp begrensd
Kleur: rood
Soort verwonding: schaafverwonding
Plaats: knie rechts
Rangschikking: verspreid
Omvang: gebied 3,9 bij 2 cm
Vorm: grillig met enkele parallelle lijnvormige aspecten
Omtrek: matig scherp begrensd
Kleur: rood
Soort verwonding: schaafverwonding
Wijsvinger links: oppervlakkig letsel aanwezig aan de palmzijde van de wijsvinger links.
Voeten: Op de voeten beiderzijds was mogelijk sprake van enkele oppervlakkige verwondingen, echter wegens veel aanwezig geronnen bloed was dit niet te beoordelen.
Genezingsduur: Ten minste 6 weken
(Blijvende) beperking: Betrokkene zal naar verwachting littekens overhouden ter plaatse van de snij/steekverwondingen.
Ten aanzien van de zaak met parketnummer 18/045735-21
De rechtbank acht het ten laste gelegde feit in de zaak met parketnummer 18/045735-21 wettig en overtuigend bewezen, zoals hierna opgenomen in de bewezenverklaring. Nu verdachte dit feit duidelijk en ondubbelzinnig heeft bekend, volstaat de rechtbank met een opgave van de bewijsmiddelen overeenkomstig artikel 359, derde lid, tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering.
Deze opgave luidt als volgt:
1. De verklaring van verdachte afgelegd ter terechtzitting van 9 maart 2021;
2. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van aangifte d.d. 12 april 2019 , opgenomen op pagina 8-10 van het dossier van Politie Noord-Nederland met nummer PL0100-2019091254 d.d. 16 januari 2020, inhoudend de verklaring van [getuige 4] ;
3. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van getuigenverhoor d.d. 5 augustus 2019, opgenomen op pagina 17 - 19 van voornoemd dossier, inhoudend de verklaring van [slachtoffer 2] ;
4. Een naar wettelijk voorschrift opgemaakt proces-verbaal van getuigenverhoor d.d. 5 augustus 2019, opgenomen op pagina 24, 25 van voornoemd dossier, inhoudend de verklaring van [getuige 5] .