ECLI:NL:RBNNE:2020:4816

• Datum uitspraak: 23 april 2020
• Publicatiedatum: 13 januari 2021
• Zaaknummer: 172312
• Instantie: Rechtbank Noord-Nederland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Beschikking
• Rechters: G.J. Baken
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Zorgmachtiging op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg voor betrokkene met psychische stoornissen

In deze zaak heeft de Rechtbank Noord-Nederland op 23 april 2020 een beschikking gegeven inzake een zorgmachtiging op verzoek van de officier van justitie, ten aanzien van een betrokkene die lijdt aan verschillende psychische stoornissen, waaronder schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen. De rechtbank heeft vastgesteld dat de betrokkene ernstig nadeel ondervindt door haar psychische toestand, wat leidt tot levensgevaar, ernstig lichamelijk letsel, financiële schade, verwaarlozing en maatschappelijke teloorgang. De betrokkene is sinds 2019 onder behandeling bij de GGZ en heeft professionele begeleiding nodig om haar geestelijke en fysieke gezondheid te stabiliseren.

Tijdens de mondelinge behandeling, die telefonisch plaatsvond vanwege de coronamaatregelen, zijn verschillende betrokkenen gehoord, waaronder de betrokkene zelf en haar advocaat. De rechtbank heeft geconcludeerd dat er geen mogelijkheden zijn voor zorg op vrijwillige basis, aangezien de betrokkene niet in staat is om de consequenties van haar keuzes te overzien. De rechtbank heeft daarom besloten dat verplichte zorg noodzakelijk is.

De rechtbank heeft de zorgmachtiging verleend voor een periode van zes maanden, waarbij verschillende maatregelen zijn vastgesteld, zoals het toedienen van medicatie, het beperken van de bewegingsvrijheid en het opnemen in een accommodatie. De rechtbank heeft geoordeeld dat de voorgestelde zorg evenredig en effectief is, en dat er geen minder bezwarende alternatieven zijn. De beschikking is mondeling gegeven door rechter G.J. Baken en schriftelijk uitgewerkt op 1 mei 2020.

Uitspraak

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

Afdeling Privaatrecht

Locatie: Leeuwarden

Zaak-/rekestnr.: C/17/172312 / BZ RK 20-273

Machtiging tot het verlenen van verplichte zorg

Beschikking van 23 april 2020 naar aanleiding van het door de officier van justitie ingediende verzoek tot het verlenen van een zorgmachtiging als bedoeld in artikel 6:4 van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), ten aanzien van:

[naam] ,

geboren op [datum] ,

wonende te [adres] ,

thans verblijvende bij [adres] ,

hierna te noemen: betrokkene,

advocaat: mr. B. de Haan, kantoorhoudende te Heerenveen.

1. Het procesverloop

1.1.

De rechtbank heeft kennisgenomen van het verzoekschrift van de officier van justitie, ingekomen bij de griffie op 7 april 2020.

Bij het verzoekschrift zijn de volgende bijlagen gevoegd:

- de medische verklaring d.d. 20 maart 2020;

- de zorgkaart met bijlagen d.d. 28 februari 2020;

- het zorgplan met bijlagen d.d. 26 februari 2020;

- het door de geneesheer-directeur opgestelde voorstel voor een zorgmachtiging als bedoeld in artikel 5:17 lid 4 Wvggz d.d. 29 maart 2020;

- gegevens over eerder voor betrokkene afgegeven machtiging tot voortzetting van de inbewaringstelling;

- gegevens over een eerder voor betrokkene afgegeven rechterlijke machtiging op grond van Wet Bopz;

- politiegegevens als bedoeld in de Wet Politiegegevens;

- een uittreksel uit het curateleregister.

1.2.

De mondelinge behandeling van het verzoek heeft telefonisch plaatsgevonden op 23 april 2020. Daarbij zijn de volgende personen gehoord:

- betrokkene, bijgestaan door mr. B. de Haan;

- [naam] , curator;

- [naam] , casemanager;

- [naam] , psychiater en zorgverantwoordelijke.

De officier van justitie is niet ter zitting verschenen, omdat hij een nadere toelichting op of motivering van het verzoek niet nodig achtte.

1.3.

Vanwege het beleid van de Raad voor de rechtspraak om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, zoals dat op 16 maart 2020 op www.rechtspraak.nl is gepubliceerd, heeft er geen fysieke zitting plaatsgevonden. De betrokkenen zijn in de gelegenheid gesteld om door de rechtbank telefonisch gehoord te worden.

De rechtbank heeft, in aanwezigheid van de griffier, op 23 april 2020 betrokkenen gelijktijdig telefonisch gehoord. De rechtbank is van oordeel dat deze manier van horen – gelet op de huidige uitzonderlijke omstandigheden – in deze zaak voldoende is om tot een goed oordeel te komen en zal daarom een beslissing nemen.

2. De beoordeling

2.1.

De rechter kan op verzoek van de officier van justitie een zorgmachtiging verlenen ten aanzien van de betrokkene wanneer wordt voldaan aan de criteria en de doelen van verplichte zorg als bedoeld in artikel 3:3 en 3:4 Wvggz. Verplichte zorg is zorg die ondanks verzet kan worden verleend.

Wanneer het gedrag van de betrokkene als gevolg van een psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel, kan als uiterste middel verplichte zorg worden verleend, mits er geen mogelijkheden voor zorg op basis van vrijwilligheid zijn, er geen minder bezwarende alternatieven zijn, het verlenen van verplichte zorg evenredig is en redelijkerwijs te verwachten is dat het verlenen van verplichte zorg effectief is. Verplichte zorg kan worden verleend om ernstig nadeel af te wenden, de geestelijke gezondheid van betrokkene te stabiliseren of te herstellen of de door een psychische stoornis bedreigde of aangetaste fysieke gezondheid van betrokkene te stabiliseren of te herstellen.

De rechtbank overweegt in onderhavige zaak als volgt.

2.2.

Uit de overgelegde stukken en uit hetgeen tijdens de mondelinge behandeling naar voren is gekomen, is gebleken dat betrokkene lijdt aan een psychische stoornis, in de vorm van schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen, neurobiologische ontwikkelingsstoornissen (o.a. verstandelijke beperkingen en autismespectrumstoornis), middelgerelateerde en verslavingsstoornissen en neurocognitieve stoornissen.

2.3.

Deze stoornis leidt tot ernstig nadeel, gelegen in:

• levensgevaar;
• ernstig lichamelijk letsel;
• ernstige financiële schade;
• ernstige verwaarlozing en maatschappelijke teloorgang.

2.4.

Betrokkene is sinds 2019 bij GGZ in beeld met een (paranoïde) psychotisch toestandsbeeld, dat ook na het staken van drugs die zij gebruikte enige tijd bleef bestaan. Voorts zijn er aanwijzingen voor een licht verstandelijke beperking en cognitieve schade ten gevolge van langdurig drugs- en alcoholgebruik en de psychose. Naast haar beperkte cognitieve vermogens is er ook sprake van een kwetsbare lichamelijke conditie.

2.5.

Betrokkene heeft zorg nodig. Deze zorg heeft zij nodig om het ernstig nadeel af te wenden, haar geestelijke gezondheid te stabiliseren en dusdanig te herstellen dat zij haar autonomie zoveel mogelijk herwint en de door de stoornis bedreigde of aangetaste fysieke gezondheid van haar te stabiliseren of te herstellen.

Zonder professionele begeleiding en ondersteuning zal zij niet kunnen functioneren en terugvallen in de oude situatie waarbij zij een gevaar vormde voor haar voormalig woonpartner en overmatig middelen gebruikte. Dit zal verdere cognitieve schade tot gevolg hebben en mogelijk keert haar suïcidale gedrag terug. Zonder 24-uurs begeleiding zal zij onvoldoende voor zichzelf en haar omgeving kunnen zorgen. Ook zal er sprake zijn van maatschappelijke teloorgang door terugtrekgedrag en isolement.

2.6.

De advocaat heeft namens betrokkene naar voren gebracht dat zij bereid is om vrijwillig de medicatie en de zorg te accepteren. Voorts geeft betrokkene aan dat zij zich ook wel kan conformeren aan de machtiging zoals verzocht, hetgeen neerkomt op een referte verklaring.

Ondanks dat betrokkene op dit moment weliswaar aangeeft dat zij bereid is om de zorg die zij krijgt te accepteren, acht de rechtbank deze bereidheid niet bestendig genoeg. De indruk is dat betrokkene haar eigen situatie en de consequenties van haar keuzes inzake de behandeling niet overziet. Zij overziet niet waarmee zij instemt en haar coöperatieve houding kan gemakkelijk omslaan in verzet. Hierdoor is gebleken dat er geen mogelijkheden voor passende zorg op vrijwillige basis zijn. Om die reden is verplichte zorg nodig.

2.7.

De in het verzoekschrift genoemde vormen van zorg zijn gebaseerd op het zorgplan en het advies van de geneesheer-directeur en bestaan uit:

• het toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede het verrichten van medische controles of andere medische handelingen en therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychische stoornis, dan wel vanwege die stoornis, ter behandeling van een somatische aandoening, voor de duur van zes maanden;
• beperken van de bewegingsvrijheid, voor de duur van zes maanden;
• onderzoek aan kleding of lichaam, voor de duur van zes maanden;
• onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen, voor de duur van zes maanden;
• opnemen in een accommodatie, voor de duur van zes maanden.

Hoewel de officier van justitie ook heeft verzocht om het toedienen van vocht en voeding als vorm van verplichte zorg in de zorgmachtiging op te nemen is van de noodzaak hiervan niet gebleken. De rechtbank zal deze verplichte zorg vorm dan ook niet toewijzen.

2.8.

De in het verzoek van de officier van justitie en het zorgplan genoemde vormen van zorg, zal naar het oordeel van de rechtbank niet voldoende zijn om het ernstig nadeel te kunnen wegnemen. De rechtbank sluit zich aan bij de onderbouwing van het zorgplan dat het voor betrokkene noodzakelijk is dat zij de begeleiding vanuit het FACT, de [woonvorm] of (mocht dat aan de orde komen) vanuit een andere woonvorm accepteert. Bovendien hanteert de huidige locatie waar betrokkene verblijft regels en normen die een goed en veilig samenleven mogelijk maken. Het is noodzakelijk dat betrokkene zich aan deze huisregels en afspraken houdt. Dit geldt ook, mocht het aan de orde komen, indien zij overgeplaatst zal worden naar een andere woonvorm dan wel gesloten setting. Om die reden zal de rechtbank bepalen dat er ook een extra vorm van verplichte zorg dient te kunnen worden verleend, te weten het ‘aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten’. De rechtbank bepaalt dat het zorgplan dienovereenkomstig dient te worden gewijzigd.

2.9.

De rechtbank constateert dat er geen minder bezwarende alternatieven zijn die hetzelfde beoogde effect hebben. De (gesloten) opname in een accommodatie en de daarbij behorende vormen van verplichte zorg zullen alleen plaatsvinden indien de overige zorgvormen niet (langer) volstaan. Opname zal nodig zijn bij weigering van het depot en bij verergering van de psychose ter stabilisatie. De zorgverantwoordelijke heeft toegelicht dat het nog de vraag is of de huidige setting voldoende begeleiding en veiligheid biedt. Indien haar veiligheid niet langer gewaarborgd kan worden binnen de huidige setting, zal zij geplaatst moeten worden in een gesloten accommodatie. Bij een gesloten accommodatie is ook de zorgvorm beperken van de bewegingsvrijheid van toepassing. Temeer omdat betrokkene vanuit haar impulsieve gedrag de neiging heeft de instelling te verlaten. De voorgestelde verplichte zorg is evenredig en naar verwachting effectief. Uit de stukken blijkt dat bij het bepalen van de juiste zorg rekening is gehouden met de voorwaarden die noodzakelijk zijn om deelname van betrokkene aan het maatschappelijk leven te bevorderen, alsmede met de veiligheid van betrokkene.

2.10.

Gelet op het voorgaande is voldaan aan de criteria voor en doelen van verplichte zorg als bedoeld in de Wvggz. De zorgmachtiging zal worden verleend voor de duur van zes maanden.

3. De beslissing

De rechtbank:

3.1.

verleent een zorgmachtiging ten aanzien van
[naam] ,

geboren op [datum]

inhoudende dat gedurende de geldigheid van de machtiging bij wijze van verplichte zorg de volgende maatregelen kunnen worden getroffen:

• het toedienen van medicatie, alsmede het verrichten van medische controles of andere medische handelingen en therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychische stoornis, dan wel vanwege die stoornis, ter behandeling van een somatische aandoening;
• beperken van de bewegingsvrijheid;
• onderzoek aan kleding of lichaam;
• onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen;
• aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen;
• opnemen in een accommodatie;

3.2.

bepaalt dat deze machtiging geldt tot en met uiterlijk 23 oktober 2020;

3.3.

wijst het meer of anders verzochte af.

Deze beschikking is op 23 april 2020 mondeling gegeven door mr. G.J. Baken, rechter en in het openbaar uitgesproken bijgestaan door de griffier, en op 1 mei 2020 schriftelijk uitgewerkt en ondertekend.

(
fn: 860)

Tegen deze beschikking staat het rechtsmiddel van cassatie open.