ECLI:NL:RBNNE:2020:2813

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

Afdeling privaatrecht

Locatie Assen

zaaknummer / rolnummer: C/19/131714 / KG ZA 20-72

Vonnis in kort geding van 18 augustus 2020

in de zaak van

de rechtspersoonlijkheid bezittende vereniging

VOETBALVERENIGING DE TREFFER '16,

gevestigd in de gemeente Borger-Odoorn, kantoorhoudend in Tweede Exloërmond,

eiseres,

advocaat mr. M. Bentum te Veendam,

tegen

de publiekrechtelijke rechtspersoon

GEMEENTE BORGER-ODOORN,

zetelend te Exloo,

gedaagde,

advocaat mr. B.M.B. Gruppen te Groningen.

Partijen zullen hierna De Treffer '16 en de Gemeente genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding met producties van 24 juli 2020;
de conclusie van antwoord, ter griffie ontvangen op 31 juli 20120;
de door De Treffer '16 op 3 augustus 2020 toegezonden productie 20
de mondelinge behandeling van 4 augustus 2020;
de pleitnota van De Treffer '16;
de pleitnota van de Gemeente

1.2.

Vonnis is bepaald op heden.

2.De feiten

2.1.

Tot 2016 speelde op de gemeentelijke velden van sportpark De Treffer in Tweede Exloërmond de voetbalvereniging TEVV, opgericht in 1934. Het bij die velden aanwezige clubgebouw, met kleedkamers en kantine, was eigendom van TEVV.

De Gemeente heeft op 29 februari 2016 het clubgebouw van TEVV gekocht en overgedragen aan de Stichting Dorpsbelang en Dorpshuis Tweede Exloërmond, die daarin een dorpshuis heeft gerealiseerd.

2.2.

In dezelfde periode is binnen de vereniging TEVV onenigheid ontstaan over het door het bestuur gevoerde beleid, hetgeen ertoe heeft geleid dat veel leden hun lidmaatschap van TEVV hebben opgezegd.

De vertrokken leden hebben in 2016 een nieuwe, eveneens in Tweede Exloërmond gevestigde voetbalvereniging opgericht met de naam De Treffer '16 en die vereniging is sindsdien toegelaten als lid van de KNVB. De Treffer '16 huurde vanaf 2016 ook de voetbalvelden van sportpark De Treffer van de Gemeente, welke huurovereenkomst telkens met één jaar werd verlengd, laatstelijk tot en met het seizoen 2019-2020. De Treffer '16 maakte gebruik van de kleedkamers van de naastgelegen Sporthal De Hunsowhal, die eveneens eigendom is van de Gemeente.

Met instemming van de gemeenteraad heeft de Gemeente ten behoeve van De Treffer '16 in 2019 een tijdelijke accommodatie gerealiseerd op het sportpark De Treffer door plaatsing van units. Deze units zijn in de zomer van 2019 door leden van De Treffer '16 en met financiële hulp van sponsoren en een bijdrage van € 50.000,00 van de gemeente omgebouwd tot clubgebouw. In verband met de plaatsing van de units heeft de Gemeente een omgevingsvergunning voor de duur van maximaal vijf jaar (tot uiterlijk 10 mei 2024) verleend.

De Treffer '16 heeft op dit moment ongeveer 260 leden, waarvan 160 voetballende leden, verdeeld over twee seniorenteams, een damesteam, zes jeugdteams en een zogenaamd G-elftal.

2.3.

De vereniging TEVV heeft sinds 2016 onvoldoende (spelende) leden en is sindsdien ook geen lid meer van de KNVB, omdat zij niet meer aan de lidmaatschapseisen van de KNVB (tenminste 50 actieve leden en tenminste 3 elftallen) kan voldoen.

In 2016 heeft het bestuur van TEVV aan de Gemeente ook de huur van de velden van sportpark De Treffer opgezegd. Pogingen van het bestuur van TEVV om weer een actieve en aan amateurcompetities deelnemende voetbalvereniging te worden zijn tot op heden (telkens) gestrand.

2.4.

Naar aanleiding van een verzoek van De Treffer '16 met betrekking tot het voortgezet gebruik van de voetbalvelden heeft het college van B&W van de Gemeente op 12 februari 2019 een memo aan de gemeenteraad gestuurd. Daarin is onder meer aangegeven:

"(…) De feiten zijn als volgt: er zijn twee voetbalverenigingen (…) die mogelijk beide gebruik willen maken van de sportvelden in 2e Exloërmond. Dat maakt dat er een vijftal scenario's zijn (…)

Deze scenario's heeft het college gewogen en besloten dat, op grond van twee hoofdargumenten, beide verenigingen in principe gebruik kunnen maken van de velden. Allereerst heeft ieder in Nederland op grond van Onze Grondwet het recht van vereniging. Daarnaast is er geen gemeentelijke beleidsgrond om een vereniging te weigeren op een sportcomplex.

Absolute voorwaarde voor gebruik van de velden is wel dat de betreffende vereniging voldoet aan alle door de KNVB opgestelde richtlijnen en voorwaarden.

(…)

Hierbij moet nog worden opgemerkt dat een vereniging die gebruik maakt van de sportvelden in principe dat gebruik behoudt. Een andere club die vraagt om (nieuw) gebruik van dezelfde velden zal hier rekening mee moeten houden.

(…)

In het verlengde van het bovenstaande is het overigens zo dat, indien de v.v. De Treffer '16 aan de bovengenoemde voorwaarden blijft voldoen, deze club in het volgende seizoen gewoon gebruik kan blijven maken van de voetbalvelden in 2e Exloërmond. (…)."

Dit memo is door een beleidsmedewerker van de Gemeente doorgestuurd aan het bestuur van De Treffer '16 met als opmerking
: "We sturen deze Memo ook als antwoord op de vragen over het tijdelijk dan wel voor onbepaalde tijd gebruiken / huren van de voetbalvelden in Tweede Exloërmond.".

2.5.

Bij brief van 4 november 2019 is het bestuur van De Treffer '16 door het college van B&W van de Gemeente geïnformeerd over een door de gemeenteraad op 19 oktober 2019 unaniem aangenomen motie. In de brief zijn de overwegingen en de mening van de gemeenteraad verwoord:

"(…) Vervolgens was de raad van mening dat;

voor het dorp 2e Exloërmond op de lange termijn perspectief moet worden gecreëerd voor een MFA. (…) Dit perspectief over een periode van circa 4-6 jaar moet zijn gerealiseerd.
na realisatie van een nieuwe MFA het huidige dorpshuis kan worden gebruikt voor voetbal gerelateerde activiteiten (…).
het de eigen verantwoordelijkheid is van de inwoners van 2e Exloërmond, c.q. de leden van de beide voetbalverenigingen, is om samen te komen tot één (nieuwe) voetbalvereniging.
als dit de bestaande verenigingen op kort termijn niet lukt dan kunnen beide verenigingen alleen gebruik maken van de voetbalvelden in 2e Exloërmond, onder de nadrukkelijke voorwaarde dat zij in goed overleg het gebruik op elkaar afstemmen. Onder goed overleg wordt verstaan dat beide verenigingen samen een speel- en trainingsrooster opstellen voor het gebruik van de velden en dat dit rooster de instemming heeft van beide besturen. Dit rooster dient ondertekend door beide besturen voor 1 juli 2020 te worden ingeleverd bij de gemeente.
Lukt dit niet dan zal, conform het door de raad vastgestelde beleid uit de Leefgebied en sport, de gemeente de voetbalvelden in 2e Exloërmond niet meer voor voetballen aan beide verenigingen ter beschikking stellen. (…) ".

2.6.

Naar aanleiding van deze motie hebben er eind 2019/begin 2020 onder begeleiding van (onder meer) een opbouwwerker verschillende gesprekken plaatsgevonden tussen afgevaardigden van De Treffer '16 en van TEVV. Ook de wethouder van de Gemeente en enkele gemeenteraadsleden zijn bij gesprekken tussen beide verenigingen aanwezig geweest.

2.7.

Het bestuur van De Treffer '16 heeft de gemeenteraad en het college van BW

op 7 mei 2020 schriftelijk geïnformeerd dat er tussen de besturen van TEVV en De Treffer '16 over veel zaken overeenstemming is bereikt, maar dat TEVV blijft vasthouden aan haar voorwaarde dat bij fusie van de verenigingen de nieuwe vereniging de (oude) naam TEVV en de (oude) clubkleuren van TEVV moet dragen, terwijl De Treffer '16 van mening is dat de leden van de nieuwe vereniging moeten bepalen wat de naam en kleuren van de nieuwe vereniging zal zijn, en dat partijen uiteindelijk derhalve geen overeenstemming hebben bereikt over een samengaan van beide vereniging.

2.8.

De Treffer '16 heeft bij brief van 27 mei 2020 de gemeenteraad en het college van B&W voorts bericht dat zij met TEVV tot een akkoord was gekomen om "naast elkaar" te voetballen als het TEVV zou lukken om een selectie-elftal te "contracteren" voor het seizoen 2020-2021, maar dat zij van TEVV heeft begrepen dat deze er niet in is geslaagd om een team op de been te krijgen. De Treffer '16 heeft de Gemeente verzocht alsnog de velden aan haar ter beschikking te stellen.

2.9.

Bij brief van 5 juni 2020 heeft het college van B&W De Treffer '16 - onder verwijzing naar de motie van de gemeenteraad van 17 oktober 2019 - op de hoogte gebracht van haar standpunt met betrekking tot het verhuren van de voetbalvelden in Tweede Exloërmond en in aansluiting daarop heeft het college bij brief van 10 juli 2020 de besturen van TEVV en De Treffer '16 schriftelijk bevestigd dat de voetbalvelden in Tweede Exloërmond het komende seizoen 2020-2021 niet (aan hen of één van hen) zullen worden verhuurd ten behoeve van de KNVB amateurvoetbal competitie.

2.10.

De Gemeente heeft in onder meer de notities Kern en Kader II van 25 maart 2004, Sport en Beweegbeleid 2010 Borger-Odoorn, Leefgebieden van 8 maart 2012 beleid ten aanzien van gemeentelijke sportaccommodaties/voorzieningen vastgesteld.

In laatstgenoemde notitie heeft de Gemeente geconcludeerd dat vanwege de krimp het aantal leefgebieden van zes naar vier moet worden teruggebracht. In de Nota Leefgebied en sport van 9 april 2015, die een uitwerking van voornoemde nota's vormt, zijn nadere beleidsuitgangspunten en randvoorwaarden voor het gemeentelijke sportaccommodatiebeleid vastgelegd. In de samenvatting is het volgende opgenomen;

"De voetbalverenigingen in Borger-Odoorn dragen in nauwe samenwerking (en waar zij dat wensen na fusie) zelf zorg voor:

- de exploitatie van maximaal één voetbalcomplex per leefgebied en

- een bij de behoefte passend voetbalaanbod in ieder leefgebied.".

3.Het geschil

3.1.

De Treffer '16 vordert dat de voorzieningenrechter bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad,

I.. De Gemeente zal veroordelen de voetbalvelden en andere faciliteiten die

De Treffer ‘16 in het voetbalseizoen 2019-2020 tot haar beschikking had - waaronder de Hunsowhal -, voor het voetbalseizoen 2020-2021 aan De Treffer ‘16 ter beschikking te stellen, althans te verhuren onder dezelfde condities die golden voor het seizoen 2019-2020, ingaande 1 augustus 2020, althans binnen 24 uur na betekening van het in deze te wijzen vonnis, zulks op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 10.000,00 per dag voor iedere dag na 1 augustus 2020, althans per dag voor ieder dag na 24 uur nadat het in deze te wijzen vonnis is betekend, dat de voetbalvelden en andere faciliteiten - waaronder de Hunsowhal - die

De Treffer ‘16 in 2019/2020 tot haar beschikking had, niet aan de Treffer ‘16 ter beschikking worden gesteld, althans verhuurd, zulks tot een maximum van

€ 250.000,00;

II. De Gemeente zal veroordelen in de kosten van deze procedure.

3.2.

Ter onderbouwing van haar vordering stelt De Treffer '16 dat de Gemeente De Treffer '16 in ernstige mate onder druk heeft gezet om samen met TEVV tot één nieuwe voetbalvereniging in het dorp te komen. De Gemeente heeft aangegeven dat in het geval niet tot één nieuwe voetbalvereniging wordt gekomen en het De Treffer '16 en TEVV ook niet lukt om in goed onderling overleg het gebruik van de velden op elkaar af te stemmen, de voetbalvelden in Tweede Exloërmond niet meer aan de verenigingen of één van hen ter beschikking worden gesteld. De Treffer '16 meent dat de Gemeente aldus in strijd handelt met artikel 8 van de Grondwet en artikel 11 EVRM, waarin het vrije recht van vereniging is omschreven. Volgens De Treffer '16 handelt de Gemeente tevens onrechtmatig jegens haar door aan het toekomstig gebruik van de sportvelden onmogelijke eisen aan de Treffer '16 te stellen en door bij de besluitvorming over de verlenging van de huur van de voetbalvelden niet de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht te nemen.

In dat verband wordt er op gewezen dat op grond van artikel 3:14 BW een overheidsorgaan niet in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur mag handelen bij de uitoefening van haar privaatrechtelijke bevoegdheid, zoals in dit geval het verhuren van sportcomplexen aan verenigingen. De Treffer '16 stelt dat de Gemeente bij haar besluitvorming in strijd heeft gehandeld met onder meer het vertrouwens-, het zorgvuldigheids- en het motiveringsbeginsel.

3.3.

De Gemeente heeft onder verwijzing naar hiervoor onder 2.10 vermelde beleidsnotities en de gevoerde correspondentie en een schets van het conflict verweer gevoerd. De Gemeente betwist de door De Treffer '16 gestelde juridische grondslagen. De Gemeente voert aan dat zij op geen enkele wijze De Treffer '16 belemmert gebruik te maken van haar vrije recht op vereniging en dat de Gemeente niet in strijd heeft gehandeld met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur door aan de totstandkoming van de huurovereenkomst ter zake van de sportlocatie de voorwaarden te stellen die in het geding zijn. Ook heeft de Gemeente bestreden dat zij onrechtmatig jegens de Treffer '16 heeft gehandeld, maar dat zij geheel en met recht conform het ontwikkelde beleid en de aangenomen motie van de gemeenteraad van 17 oktober 2019 heeft gehandeld en daarbij het algemeen belang van de gehele gemeenschap dient. De Gemeente wijst er op dat zij zorgvuldig om dient te gaan met gemeenschapsgeld en dat zij de afgelopen periode de nodige energie heeft gestoken om tot een oplossing te komen met betrekking tot het conflict tussen beide voetbalverenigingen in Tweede Exloërmond, maar dat dit door de opstelling van die verenigingen niet is gelukt.

3.4.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.De beoordeling

Spoedeisend belang

4.1.

De voorzieningenrechter is van oordeel dat het spoedeisend belang van

De Treffer '16 voortvloeit uit de aard van de gevorderde voorziening.

Het geschil

4.2.

Vastgesteld kan worden dat De Treffer '16 en TEVV er (vooralsnog) niet in geslaagd zijn om te fuseren tot één (nieuwe) vereniging, zoals door de Gemeente gewenst, en dat zij ook overigens niet hebben voldaan aan de door de Gemeente aan het verhuur van de voetbalvelden voor het seizoen 2020-2021 gestelde voorwaarde dat beide verenigingen in goed overleg het gebruik van die velden op elkaar afstemmen, onder meer blijkend uit een door beide besturen in gezamenlijkheid opgesteld en ondertekend speel- en trainingsrooster. In lijn met de door de gemeenteraad unaniem aangenomen motie en overeenkomstig de mededeling die de Gemeente aan beide verenigingen had gedaan, heeft de Gemeente vervolgens besloten de voetbalvelden voor het komend seizoen niet te verhuren, ook niet aan De Treffer '16, die op zich voldoet aan de richtlijnen en voorwaarden van de KNVB.

4.3.

Ofschoon aan de Gemeente kan worden toegegeven dat zij aldus duidelijk, consequent en in overeenstemming met de wens van de gemeenteraad heeft gehandeld, kan naar het oordeel van de voorzieningenrechter de beslissing van de Gemeente om de betreffende sportvelden voor het (komend) voetbalseizoen 2020 - 2021 niet meer aan De Treffer '16 te verhuren evenwel de toets der kritiek niet doorstaan. De door de Gemeente en gemeenteraad geformuleerde eis van een samengaan van de twee voetbalverenigingen in Tweede Exloërmond op zo korte termijn was erg ambitieus, gelet op de bij beide verenigingen levende sentimenten. Een fusieproces, ook van voetbalverenigingen die "vreedzaam" naast elkaar leven, is in het algemeen een proces dat meerdere jaren (in plaats van enkele maanden) vergt. Daarbij komt dat voldoening aan voormelde eis van de Gemeente gefrustreerd kan worden door toedoen van één partij zonder dat de andere partij daar direct een verwijt van kan worden gemaakt. Uit de overgelegde stukken kan voorshands worden opgemaakt dat De Treffer '16 zich ter gelegenheid van de fusiegesprekken voldoende coöperatief en constructief heeft opgesteld, hetgeen op het oog in mindere mate van (de bestuurders van) TEVV gezegd kan worden die immers heeft willen vasthouden aan de naam en clubkleuren van TEVV, hetgeen bij een fusie weinig voor de hand lijkt te liggen.

Voor zover al niet geoordeeld moet worden dat De Treffer '16 weinig verwijt gemaakt kan worden van het niet realiseren van de door de Gemeente gewenste fusie, en het derhalve niet redelijk is om haar "af te rekenen" op het niet voldoen aan die eis, geldt zulks in ieder geval ten aanzien van de voorwaarde van het opstellen en aanleveren van een door beide besturen ondertekend speel- en trainingsrooster. Daarvan kan De Treffer '16, die voor komend seizoen 10 elftallen in de been kan brengen, bezwaarlijk een verwijt gemaakt worden. Het is en was voor De Treffer '16 immers niet mogelijk om een dergelijk rooster aan te leveren, nu TEVV (ook) voor het komend seizoen geen KNVB-licentie heeft kunnen verkrijgen vanwege het ontbreken van voldoende spelende leden en een (selectie-) elftal. Dat De Treffer'16 daarvan een verwijt gemaakt kan worden, heeft de Gemeente niet aannemelijk gemaakt en volgt ook niet uit de stukken. Het stringent vasthouden aan voormelde voorwaarde van een gezamenlijk rooster is, nu TEVV nog steeds de facto als een "slapende" vereniging moet worden aangemerkt, ten opzichte van De Treffer '16 dan ook als onredelijk aan te merken.

4.4.

Bij het voorgaande komt nog dat de Gemeente in 2019, dus in het vorige voetbalseizoen, aan De Treffer '16 een omgevingsvergunning heeft verleend voor de duur van vijf jaren in verband met door de Gemeente zelf op of bij de velden geplaatste en aan De Treffer '16 ter beschikking gestelde units, die De Treffer '16 met financiële steun van sponsoren heeft omgebouwd tot een clubgebouw. Daarmee heeft de Gemeente minst genomen de verwachting gewekt dat De Treffer '16 langer, dus ook na het seizoen 2019-2020, gebruik zou kunnen blijven maken van de voetbalvelden. De inhoud van de op

2 februari 2019 door een beleidsmedewerker van de Gemeente aan De Treffer '16 gestuurde memo over het gebruik van de voetbalvelden in Tweede Exloërmond, ondersteunt die bij De Treffer '16 gewekte verwachting.

4.5.

Los daarvan is het de vraag of een overheidsorgaan zover kan en mag gaan dat een fusie wordt opgedrongen aan private verenigingen op straffe van het ontnemen van gemeentelijke voorzieningen zoals het gebruik van voetbalvelden, ook al zijn die velden eigendom van de Gemeente. Daarbij past in ieder geval een (zorgvuldige) belangenafweging en het is de voorzieningenrechter voorshands onvoldoende gebleken in welke mate de Gemeente de belangen van (alle leden van) De Treffer '16, die niet alleen met 3 senioren elftallen en een damesteam maar ook met 6 jeugdteams en een G-elftal aan de competities kan en wil deelnemen, heeft meegewogen bij haar beslissing. Dat de volwassen leden van beide verenigingen in Tweede Exloërmond kennelijk niet in staat zijn (geweest) op korte termijn de strijdbijl te begraven, laat onverlet dat in ieder geval De Treffer '16 ook grote aantrekkingskracht heeft voor de jeugd van Tweede Exloërmond en het is naar gevoelen van de voorzieningenrechter wat al te gemakkelijk om van deze jeugdleden uit het dorp, die naar mag worden aangenomen part noch deel (in ieder geval veel minder) aan de twisten in het dorp hebben (bijgedragen), maar te verlangen dat zij gaan sporten in Valthermond of een ander dorp terwijl er een sportpark midden in Tweede Exloërmond is gelegen. In ieder geval valt niet in te zien dat die twisten er toe zouden moeten leiden dat het door de Gemeente geformuleerde en nagestreefde beleid van concentratie van voorzieningen opeens en versneld uitgevoerd dient te worden, terwijl die uitvoering zoveel gevolgen voor de voetballende jeugd van Tweede Exloërmond lijkt te hebben.

4.6.

Gelet op het voorgaande acht de voorzieningenrechter de weigering van de Gemeente om het seizoen 2020 - 2021 de velden in Tweede Exloërmond (wederom) aan De Treffer '16 te verhuren voorshands dan ook onrechtmatig jegens De Treffer '16 en derhalve komt de door De Treffer '16 verzochte voorziening voor toewijzing in aanmerking als hierna te melden. De gevorderde dwangsom zal niet worden toegewezen, nu de Gemeente ter zitting heeft aangegeven dat zij de door de rechter gegeven uitspraak zal respecteren.

Proceskosten

4.7.

De Gemeente zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van De Treffer '16 worden begroot op € 83,38 aan kosten dagvaarding, € 656,00 aan griffierecht en op € 980,00 aan salaris advocaat.

5.De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

veroordeelt de Gemeente Borger-Odoorn binnen een week na betekening van dit vonnis de voetbalvelden en andere faciliteiten die De Treffer ‘16 in het voetbalseizoen 2019-2020 tot haar beschikking had waaronder de kleedkamers van de Hunsowhal, voor het gehele voetbalseizoen 2020-2021 aan De Treffer ‘16 ter beschikking te stellen en te verhuren onder dezelfde condities die golden voor het seizoen 2019-2020,

5.2.

veroordeelt de Gemeente Borger-Odoorn in de proceskosten, aan de zijde van

De Treffer '16 tot op heden begroot op € 1.719,38 in totaal,

5.3.

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

5.4.

wijst af het meer of anders gevorderde.

Dit vonnis is gewezen door mr. J. de Vroome en in het openbaar uitgesproken op

18 augustus 2020.^[1]