ECLI:NL:RBNNE:2018:394

Uitspraak

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

Afdeling strafrecht

Locatie Assen

parketnummer 19/996506-12

Vonnis van de meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken, Noordelijke Fraudekamer, d.d. 6 februari 2018 in de zaak van het openbaar ministerie tegen de verdachte

[verdachte] ,

geboren op [geboortedatum] 1966 te [geboorteplaats] ,

wonende te [woonadres] .

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van 15 april 2016, 21 november 2017, 23 november 2017, 27 november 2017, 5 december 2017, 12 december 2017 en 14 december 2017
.

Verdachte is niet verschenen op de zitting van 15 april 2016; wel is toen verschenen

mr. R.P. Snorn, advocaat te Heerenveen, die verklaard heeft uitdrukkelijk tot de verdediging te zijn gemachtigd.

Verdachte is op de overig genoemde zittingen verschenen, bijgestaan door mr. R.P. Snorn.

Het openbaar ministerie is ter terechtzitting vertegenwoordigd door mr. E.L. Edens.

Tenlastelegging

Aan verdachte is, na wijziging van de tenlastelegging, ten laste gelegd dat:

hij, op één of meer momenten in of omstreeks de periode van 20 december 2007 tot en

met 22 september 2011, in de gemeente Hoogeveen en/of Meppel en/of Steenwijk, althans elders in Nederland, tezamen en in vereniging met één of meer ander(en), althans alleen,

met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door:

het aannemen van een valse naam of valse hoedanigheid en/of listige kunstgrepen en/of een samenweefsel van verdichtsels,

[naam bedrijf 1] en/of [naam bedrijf 2] ., en/of [naam bedrijf 3] en/of hun (andere) dochtervennootschappen (hierna gezamenlijk alsook individueel aangeduid met " [bedrijf] ") heeft bewogen tot:

- ( AH-059) het verstrekken van één of meer lening(en) en/of achtergestelde lening(en) en/of het betalen van geldbedragen in het kader van één of meer lening(en) en/of achtergestelde lening(en), tot een totaal bedrag van circa EUR 20.300.000,00 althans een groot bedrag;

- ( AH-063) het aangaan van één of meer sale- and leasebacktransactie(s), althans het betalen van geldbedragen in het kader van één of meer sale- and leasebacktransactie(s); voor een totaal bedrag van circa EUR 15.411.090,20 (EUR 8.330.000,00 + EUR 2.678.090,20 + EUR 4.403.000,00) (incl. BTW), althans voor een groot bedrag;

- ( AH-063, D-127 en D-579) het op of omstreeks 22 september 2011 kwijtschelden door [bedrijf] van de huur over de jaren 2011 en 2012 voor (een) perce(e)l(en) industrieterrein gelegen aan de Dolderweg en Langebaan te Steenwijk, gehuurd door [huurder] (verder te noemen [huurder] ) van [bedrijf] voor een bedrag van in totaal EUR 1.360.450,00 (excl. BTW) (zie pag 1957), althans voor een groot bedrag, althans tot de afgifte van het huurgenot over (een deel van) het jaar 2011 en 2012 van (een) perce(e)l(en) industrieterrein gelegen aan de Dolderweg en Langebaan te Steenwijk,

derhalve tot de afgifte van enig goed en/of tot het aangaan van een schuld en/of het teniet doen van een inschuld;

immers hebbende verdachte en/of zijn medeverdachte(n):

A. heimelijk onverenigbare functies vervuld door als bestuurder van [bedrijf] (indirect) aandeelhouder te zijn van en/of belanghebbende te zijn bij [huurder] en/of haar dochtervennootschap(pen);

B. de Raad van Commissarissen (hierna "RvC") van [bedrijf] en/of de aandeelhouders van [bedrijf] niet geïnformeerd over het belang dat hij en zijn medeverdachten had(den) bij [huurder] en/of haar dochtervennootschap(pen);

C. heimelijk en zonder toestemming van de RvC van [bedrijf] en/of zonder toestemming van de aandeelhouders van [bedrijf] en door tussenkomst van de besloten vennootschap(pen) [naam BV 1] en/of [naam BV 2] en/of door tussenkomst van [medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 11] en/of [medeverdachte 3] , een belang verkregen in [huurder] en/of haar dochtervennootschappen [dochteronderneming] (hierna " [dochteronderneming] ") en/of [naam BV 3] hierna " [naam BV 3] ") en/of [naam BV 4] (hierna " [naam BV 4] "), en/of [naam bedrijf] ;

D. voor het publiek verhuld (groot)aandeelhouder en belanghebbende te zijn van/bij [naam BV 1] en/of van/bij [naam BV 2] door hiervan 99,95% en/of 99% in plaats van 100% van de aandelen in bezit te hebben en op die wijze te voorkomen dat in de openbare registers voor derden kenbaar zou zijn dat verdachte en/of zijn medeverdachte(n) een belang hebben in [naam BV 1] en/of [naam BV 2] en/of [huurder] en/of haar dochtervennootschap(pen);

E. [medeverdachte 4] als bestuurder van [naam BV 1] en/of [medeverdachte 5] als bestuurder van [naam BV 2] aangesteld om op die wijze te voorkomen dat in de openbare registers voor derden kenbaar zou zijn dat [medeverdachte 6] een belang heeft in [naam BV 1] en/of dat [verdachte] een belang heeft in [naam BV 2] ;

F. er voor zorggedragen dat [medeverdachte 3] in de periode van 26 juni 2008 tot 2 december 2009 de aandelen van [huurder] , die daarvoor (indirect) gehouden werden door verdachte en/of zijn medeverdachte(n), heeft gehouden;

G. de statuten van [bedrijf] in afwijking van de door de Algemene vergadering van Aandeelhouders van [bedrijf] d.d. 16 juli 2007 goedgekeurde statutenwijziging laten wijzigen, waardoor verdachte en/of zijn medeverdachte(n) zelfstandig bevoegd werd(en) [bedrijf] grotere (financiële) verplichtingen aan te laten gaan (D-122 & D-260);

H. de RvC van [bedrijf] niet (volledig) geïnformeerd over nadere met [huurder] en/of haar dochtervennootschappen gesloten (achtergestelde) leningen en/of over de totale omvang van de vorderingen van [bedrijf] op [huurder] en/of haar dochtervennootschappen;

I. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en/of goedkeuring en/of toestemming en/of medewerking gegeven aan het door [bedrijf] verstrekken van leningen aan [huurder] en/of haar dochtervennootschappen;

J. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en/of goedkeuring en/of toestemming en/of medewerking gegeven aan het door [bedrijf] aangaan van sale- and leasebackovereenkomsten met [huurder] en/of haar dochtervennootschappen;

K. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en/of goedkeuring en/of toestemming en/of medewerking gegeven aan het door [bedrijf] betalen voor investeringen aan [huurder] en/of haar andere dochtervennootschappen en/of [naam bedrijf] ;

L. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en/of goedkeuring en/of toestemming en/of medewerking gegeven aan het door [bedrijf] kwijtschelden van huur verschuldigd door [huurder] en/of haar dochtervennootschappen;

M. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en/of goedkeuring en/of toestemming en/of medewerking gegeven aan het door [bedrijf] doen van betalingen aan [huurder] en/of haar dochtervennootschappen;

N. heimelijk gecommuniceerd door voor e-mailcommunicatie tussen hemzelf en/of [medeverdachte 7] en/of [medeverdachte 8] en/of [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 6] aangaande [huurder] privé e-mailadressen te gebruiken;

O. in het Jaarverslag 2007 van [bedrijf] (D-454) vermeld of laten vermelden dat:

"(...) Daarom heeft de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van

Aandeelhouders van [bedrijf] er mee ingestemd, om actief een partij te gaan zoeken buiten de [bedrijf] organisatie, die stroom gaat produceren binnen dit [bedrijf] netgebied. [bedrijf] wenst, rekening houdend met de eisen uit de Wet Onafhankelijk Netbeheer, zelf geen elektriciteitsproducent te worden. De nieuwe partij moet zorg dragen voor extra noodstroomproductie ter plaatse (...)"

P. niet in de jaarrekening(en) en/of het (de) jaarverslag(en) over 2007, 2008, 2009 en 2010 van [bedrijf] vermeld en/of laten vermelden aan wie [bedrijf] (achtergestelde) leningen had verstrekt en/of dat [bedrijf] aan [huurder] en/of [naam BV 3] en/of [dochteronderneming] geld had geleend;

Q. niet in de jaarrekening(en) en/of het (de) jaarverslag(en) van [bedrijf] over 2007, 2008, 2009 en 2010 vermeld en/of laten vermelden dat er sprake was van [huurder] en/of [naam BV 3] en/of [dochteronderneming] als verbonden partijen;

R. de namen van " [naam BV 2] " en/of " [naam BV 1] " en/of " [bedrijf] " uit de concept-jaarrekening en/of het concept-jaarverslag van [huurder] over 2009 laten verwijderen(D-309);

S. door [financieringsmaatschappij] . (hierna " [financieringsmaatschappij] ") en/of [medeverdachte 9] een brief (D-779) laten opstellen om aanvullende financiering van EUR 4.500.000,00 door [bedrijf] aan [huurder] mogelijk te maken en/of in deze brief niet te laten vermelden dat de financiering (deels) gebruikt zou gaan worden voor inkoop van eigen aandelen door [huurder] (D-779);

T. de hiervoor vermelde brief met een onjuiste datum opgemaakt en/of op laten maken (D-812 en D-813);

U. voor de RvC van [bedrijf] en/of de aandeelhouders van [bedrijf] verhuld dat één of meerdere door [bedrijf] aan [huurder] verstrekte leningen door [huurder] aangewend zullen worden voor de inkoop van eigen aandelen;

V. de concept "Notulen bespreking kwartaalrapportage 1e kwartaal 2010" aangepast om de verhaalspositie van [bedrijf] ten aanzien van [huurder] gunstiger voor te doen laten komen (D-831 en D-832);

W. de voortgangsrapportage d.d. 20 augustus 2009 (D-064) door [financieringsmaatschappij] ten behoeve van de sale-and-lease-back transactie voor onroerend goed op laten maken;

X. de inbreng van [naam bedrijf] in [huurder] bevorderd;

hij, als bestuurder van [naam bedrijf 1] en/of [naam bedrijf 2] . en/of [bedrijf] en/of [naam bedrijf 4] en/of [naam bedrijf 5] en/of [naam bedrijf 6] . en/of [naam bedrijf 7] en/of [naam bedrijf 3] . en/of hun (andere) dochtervennootschappen (hierna gezamenlijk alsook individueel aangeduid met " [bedrijf] "), al dan niet tezamen en in vereniging met één of meer andere(n), op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 1 juni 2008 tot en met 29 juni 2011, in de gemeente Meppel en/of Steenwijk en/of Hoogeveen, althans elders in Nederland, meermaals opzettelijk,

een onware staat en/of een onware balans en/of winst- en verliesrekening, en/of staat van baten en lasten en/of toelichting op één van deze stukken, openbaar gemaakt of deze openbaarmaking opzettelijk toegelaten,

immers hebbende verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk de/het hiernavolgende document(en):

Jaarstukken 2007:

A. de jaarrekening van het jaar 2007, met daarin meer in het bijzonder onder het onderdeel "Verbonden partijen", de hierna volgende tekst:

"Naast de maatschappijen die onder de groepsverhoudingen zijn vermeld, zijn geen andere maatschappijen verbonden met de rechtspersoon";

B. het jaarverslag van het jaar 2007, met daarin meer in het bijzonder onder 7.2.d, de hierna volgende tekst:

"Daarom heeft de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van [bedrijf] er mee ingestemd, om actief een partij te gaan zoeken buiten de [bedrijf] organisatie, die stroom gaat produceren binnen dit [bedrijf] netgebied. [bedrijf] wenst, rekening houdend met de eisen uit de Wet Onafhankelijk Netbeheer, zelf geen elektriciteitsproducent te worden. De nieuwe partij moet zorg dragen voor extra noodstroomproductie ter plaatse. De stroom wordt hierbij op een duurzame wijze geproduceerd. De hierbij gegenereerde warmte zal ook weer duurzaam worden gebruikt in een volgend productieproces. [bedrijf] faciliteert en stimuleert al deze ontwikkelingen op een zakelijke basis, ten einde in Steenwijkerland de netstructuur van het elektriciteitsnet te verbeteren."

en/of

Jaarstukken 2008:

A. de jaarrekening van het jaar 2008 met daarin meer in het bijzonder onder "Verbonden partijen", de hierna volgende tekst:

"Naast de maatschappijen die onder de groepsverhoudingen zijn vermeld, zijn er op grond van de bestaande regelgeving geen nadere vermeldingen onder dit hoofd te doen";

B. het jaarverslag van het jaar 2008 met daarin meer in het bijzonder onder 7 de hierna volgende tekst:

"Naar verwachting zal in de gemeente Steenwijkerland in het jaar 2010 gestart worden met de invoer van groene stroom op het [bedrijf] elektriciteitsnet. Dit is enkele maanden later dan aanvankelijk was gepland. De voor [bedrijf] wenselijke extra stroominvoer, die tot stand is gekomen door een samenwerking met een derde partij, zal het [bedrijf] net robuuster tegen stroomuitval maken."

en/of

Jaarstukken 2009:

A. de jaarrekening van het jaar 2009, met daarin meer in het bijzonder onder "Verbonden partijen" de hierna volgende tekst:

"Naast de maatschappijen die onder de groepsverhoudingen zijn vermeld, zijn er op grond van de bestaande regelgeving geen nadere vermeldingen onder dit hoofd te doen";

B. het jaarverslag van het jaar 2009 met daarin meer in het bijzonder onder "Organisatiewijzigingen" de hierna volgende tekst:

"Het Ministerie van Economische Zaken heeft [bedrijf] gekwalificeerd als onafhankelijk netbeheerder. Dit betekent dat [bedrijf] dus voldoet aan de eisen uit de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON)."

C. het jaarverslag van het jaar 2009 met daarin meer in het bijzonder onder "Duurzaamheidsfonds" de hierna volgende tekst:

"Groene stroominvoer in elektriciteitsnet in Steenwijk

(....) [bedrijf] heeft na frequent overleg met haar aandeelhouders en leden van de Raad van Commissarissen het nodige gedaan, rekening houdend met de kaders van de energiewetgeving, om deze voor haar belangrijke ontwikkeling te volgen en waar nodig te ondersteunen."

en/of

Jaarstukken 2010:

A. de jaarrekening van het jaar 2010, met daarin meer in het bijzonder onder "Verbonden partijen" de hierna volgende tekst:

"Naast de maatschappijen die onder de groepsverhoudingen zijn vermeld, zijn er op grond van de bestaande regelgeving geen nadere vermeldingen onder dit hoofd te doen";

B. het jaarverslag van het jaar 2010 met daarin meer in het bijzonder onder "Successen door duurzame inspanningen en samenwerkingen" de hierna volgende tekst:

"Groene stroominvoer in het elektriciteitsnet in Steenwijk

Steenwijk ligt aan een uitloper van het landelijke elektriciteitnet. In het Steenwijker netgebied van [bedrijf] realiseert de firma [huurder] een biomassacentrale. (....) [bedrijf] heeft na frequent overleg met haar aandeelhouders en leden van de Raad van Commissarissen het nodige gedaan, rekening houdend met de kaders van de energiewetgeving, om deze voor haar belangrijke ontwikkeling te volgen en waar nodig te ondersteunen."

telkens door middel van toezending aan/en of deponering bij de Kamer van Koophandel en/of door middel van publicatie op de eigen internetsite van [bedrijf] , [website] , openbaar gemaakt en/of deze openbaarmaking opzettelijk toegelaten;

hij, op of omstreeks 28 mei 2008 en/of 25 mei 2009 en/of 9 april 2010 en/of 1 april 2011 en/of 10 augustus 2012, in de gemeente Meppel en/of Hoogeveen, althans elders in Nederland,

tezamen en in vereniging met één of meer ander(en), althans alleen, één of meerdere Letter(s) of Representation (D-489 en/of D-271 en/of D-272 en/of D-273 en/of D-268),

elk zijnde een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk heeft opgemaakt/laten opmaken en/of heeft vervalst/laten vervalsen,

de valsheid hieruit bestaande dat verdachte en/of zijn mededader(s) valselijk en/of in strijd met de waarheid in de Letter of Representation van 2007 en/of 2008 en/of 2009 en/of 2010 en/of 2011 heeft ondertekend en/of daarin heeft opgenomen/heeft doen opnemen:

2007 (D-489) en/of 2008 (D-271) en/of 2009 (D-272)

"Wij bevestigen de volledigheid van de verstrekte informatie met betrekking tot de identificatie van verbonden partijen en aangaande transacties met deze partijen die materieel zijn voor de jaarrekening. De identiteit van, en de balansposten en transacties met, verbonden partijen zijn juist opgenomen, en indien van toepassing adequaat toegelicht in de jaarrekening."

en/of

2010 (D-273)

"14. Wij hebben de bij ons bekende informatie met betrekking tot de identificatie van verbonden partijen en aangaande transacties met deze partijen volledig aan u verstrekt.

15. De relaties en transacties met verbonden partijen zijn op passende wijze in de jaarrekening verwerkt en toegelicht in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW."

en/of

2011 (D-268)

"13. Wij hebben de bij ons bekende informatie met betrekking tot de identificatie van verbonden partijen en aangaande transacties met deze partijen volledig aan u verstrekt.

14. De relaties en transacties met verbonden partijen zijn op passende wijze in de jaarrekening verwerkt en toegelicht in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW."

Met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te

doen gebruiken.

en/of

hij op of omstreeks 27 december 2008 in de gemeente De Wolden en/of Meppel, althans elders in Nederland, tezamen en in vereniging met één of meer andere(n), althans alleen,

de intentieverklaring (D-202), tussen verdachte en [medeverdachte 5] , - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft/hebben opgemaakt of heeft/hebben vervalst, immers hebbende verdachte en/of zijn medeverdachte(n), valselijk en/of in strijd met de waarheid/werkelijkheid, deze intentieverklaring opgemaakt zonder hiermee enige bedoeling na te streven, althans hebbende verdachte en/of zijn medeverdachte(n) in ieder geval niet de bedoeling gehad om de intentie zoals omschreven onder het 9e en/of 12e en/of 13e en/of 14e gedachtenstreepje van blz. 1 D-202 na te komen en/of genoemd onder artikel 2 en/of 3 van blz. 2 van D-202, daar hiervan op geen enkele manier is gebleken,

met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken;

de besloten vennootschap [naam BV 2] op een of meer tijdstippen, in of omstreeks de periode van 10 juli 2012 tot en met heden, in Meppel, althans in Nederland, tezamen en in vereniging met een of meer natuurlijke perso(o)n(en) en/of rechtsperso(o)n(en), althans alleen, (van) een of meer geldbedrag(en), althans enig voorwerp,

(Sub A)

- de werkelijke aard en/of de herkomst en/of de vindplaats en/of de vervreemding en/of de verplaatsing verborgen en/of verhuld, dan wel verborgen of verhuld wie de rechthebbende(n) op dat/die voorwerp(en) was/waren, en/of wie bovenomschreven voorwerp(en) voorhanden heeft/hebben gehad;

en/of

(Sub B)

- verworven en/of voorhanden gehad en/of overdragen en/of omgezet en/of van voornoemd(e) voorwerp(en) gebruik gemaakt,

door toen en daar opzettelijk, tezamen en in vereniging met een ander, althans alleen, op 10 juli 2012 een geldbedrag van EUR 370.000,00 afkomstig van [rekeningnummer] ten name van [naam BV 2] , op de bankrekening met het bankrekeningnummer [rekeningnummer] t.n.v. [medeverdachte 10] , te (laten) storten,

terwijl [naam BV 2] , en/of een of meer van haar medeverdacht(en), wist(en) - althans redelijkerwijze moesten vermoeden - dat dit/deze geldbedrag(en) - onmiddellijk of middellijk - afkomstig was/waren uit enig(e) misdrij(f)(ven);

tot het plegen van welk(e) bovenomschreven strafbare feit(en) verdachte, al dan niet tezamen met één of meer andere(n), (telkens) opdracht heeft gegeven, dan wel aan welke bovenomschreven verboden gedraging(en) verdachte al dan niet tezamen met één of meer anderen, (telkens) feitelijke leiding heeft gegeven;

althans, indien terzake van het vorenstaande geen veroordeling mocht volgen, terzake dat

hij op een of meer tijdstippen, in of omstreeks de periode van 10 juli 2012 tot en met heden,

in Meppel, althans in Nederland, tezamen en in vereniging met een of meer natuurlijke perso(o)n(en) en/of rechtsperso(o)n(en), althans alleen, (van) één of meer geldbedrag(en), althans enig voorwerp,

(Sub A)

en/of

(Sub B)

- verworven en/of voorhanden gehad en/of overdragen en/of omgezet en/of van voornoemd(e) voorwerp(en) gebruik gemaakt,

door toen en daar opzettelijk, tezamen en in vereniging met een ander, althans alleen, op 10 juli 2012 een geldbedrag van EUR 370.000,00 afkomstig van [rekeningnummer] ten name van [naam BV 2] , op de bankrekening met het [rekeningnummer] t.n.v. [medeverdachte 10] , te (laten) storten,

terwijl verdachte en/of een of meer van zijn medeverdacht(en), wist(en) - althans redelijkerwijze moesten vermoeden - dat dit/deze geldbedrag(en) - onmiddellijk of middellijk - afkomstig was/waren uit enig(e) misdrij(f)(ven).

Beoordeling van het bewijs

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft veroordeling voor het onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde gevorderd. Ten aanzien van feit 3 is de officier van justitie van mening dat verdachte moet worden vrijgesproken van het onderdeel van de tenlastelegging dat ziet op de Letters of Representation over de jaren 2007, 2008, 2009 en 2010, omdat van enige betrokkenheid van deze verdachte hierbij niet gebleken is.

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft betoogd dat verdachte integraal moet worden vrijgesproken van het onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde. De door de raadsman in zijn pleitnota opgeworpen punten worden hieronder door de rechtbank besproken.

Oordeel van de rechtbank

Algemene overwegingenDe tenlasteleggingen in deze strafzaak zijn een uitvloeisel van het door de Belastingdienst uitgevoerde boekenonderzoek bij [naam BV 1] (hierna [naam BV 1] ) en het vervolgens door de FIOD uitgevoerde strafrechtelijk onderzoek Zebra. Uit dat onderzoek blijken de volgende, voor de beoordeling van deze zaak relevante, feiten en omstandigheden.

Op 11 september 2003 werd de Overijsselse stad Steenwijk door een brand in een hoofdvoedingsstation voor langere duur afgesloten van de energievoorziening. [bedrijf]^[1]werd als regionale netbeheerder en verantwoordelijke voor de adequate distributie van gas en elektriciteit in Zuid-Drenthe en Noord-Overijssel op het ontstaan van deze stroomstoring en de schade die hieruit voortvloeide aangesproken. Naar aanleiding hiervan wilde [bedrijf] een noodstroomvoorziening creëren waardoor een stroomstoring in de toekomst voorkomen zou worden. [medeverdachte 6] (hierna [medeverdachte 6] ) ging als algemeen directeur van [bedrijf] op zoek naar mogelijkheden hiertoe en kwam daarbij in contact met [naam BV 4] , een onderneming waarbij [medeverdachte 8] (hierna [medeverdachte 8] ) en [medeverdachte 7] (hierna [medeverdachte 7] ) betrokken waren en die zich bezig hield met het zogenaamde torrefactieproces. Torrefactie is een procedé waarbij houtsnippers (biomassa) in korte tijd worden omgezet in (een soort) steenkool die kan worden gebruikt als brandstof voor een elektriciteitscentrale.

[medeverdachte 6] wilde samen met [naam BV 4] in Steenwijk een torrefactiecentrale realiseren in combinatie met een warmtekrachtkoppeling. Een warmtekrachtkoppeling is een elektriciteitscentrale die zowel stroom als warmte genereert. De opgewekte stroom zou dan kunnen dienen als noodstroomoplossing voor Steenwijk en de vrijkomende warmte zou gebruikt kunnen worden om de biomassa voor de torrefactiecentrale voor te drogen. Op deze wijze zou [bedrijf] zowel over een noodstroomvoorziening beschikken als een bijdrage leveren aan de verduurzaming van energieopwekking, een belangrijk element van het beleid van [bedrijf] .

[medeverdachte 6] heeft zijn plannen voorgelegd aan de toezichthouders (de raad van commissarissen, hierna RvC) en de aandeelhoudende gemeenten (de algemene vergadering van aandeelhouders, hierna AvA) van [bedrijf] . Zij hebben hiermee ingestemd onder de expliciete voorwaarde dat de warmtekrachtcentrale door een derde partij gerealiseerd zou worden. Deze voorwaarde was gebaseerd op de destijds op handen zijnde Wet onafhankelijk netbeheer (WON), die voorzag in de invoering van een groepsverbod hetgeen inhoudt dat netbeheerders en producenten/handelaren/leveranciers van elektriciteit of gas niet tot één en dezelfde groep in de zin van artikel 2:24b van het Burgerlijk Wetboek (BW) mogen behoren en ook geen aandelen in elkaar mogen houden. [bedrijf] , sinds de verkoop van haar leveringsonderdeel per 1 oktober 2006 aan Electrabel nog uitsluitend een netbeheerder, kon derhalve door de WON niet tevens door middel van de warmtekrachtcentrale stroom gaan produceren. Hierop heeft [medeverdachte 6] , teneinde het wederzijds nut van de twee centrales te behouden, voorgesteld om het hele project, te weten de torrefactiecentrale in combinatie met de warmtekrachtcentrale, door een derde partij te laten realiseren. De RvC^[2]en de AvA^[3]hebben hieraan hun goedkeuring gegeven, waarbij de intentie was dat [bedrijf] bij het project de rol van financier zou krijgen en daarnaast een faciliterende rol zou vervullen, bij voorbeeld in het kader van vergunningverlening.

Teneinde de torrefactie- en warmtekrachtcentrales te realiseren werden op 20 december 2007 door [naam BV 5] ), [naam bedrijf 8] en [medeverdachte 11] een aantal nieuwe vennootschappen opgericht, namelijk [huurder] hierna [huurder] )^[4]en haar dochterondernemingen [naam BV 3] (hierna [naam BV 3] ; warmtekrachtkoppeling)^[5], [dochteronderneming] (hierna [dochteronderneming] ; torrefactiecentrale)^[6]en [naam BV 4] (hierna [naam BV 4] ; torrefactietechnologie)^[7]. De genoemde partijen kregen elk 20 procent van de aandelen van [huurder] en [medeverdachte 1] kreeg, op grond van een separate aandeelhoudersovereenkomst van dezelfde datum, een koopoptie op 20 procent van de aandelen van [huurder] , welk aandelenpakket werd gehouden door [naam BV 1]^[8]. Verder kan op grond van de stukken worden vastgesteld dat [medeverdachte 11] de echtgenote is van [medeverdachte 2] (hierna [medeverdachte 2] )^[9], [medeverdachte 1] destijds de echtgenote was van [verdachte]^[10], [medeverdachte 6] 99,5% van de aandelen van [naam BV 1] in bezit had^[11], [medeverdachte 8] samen met zijn echtgenote bestuurder is van [naam BV 5]^[12]en [medeverdachte 7] 100% aandeelhouder is van [naam bedrijf 8]^[13]. Ten tijde van de oprichting van [huurder] en haar dochters waren [medeverdachte 2] , [verdachte] en [medeverdachte 6] directieleden van [bedrijf] ; meer specifiek was [medeverdachte 6] statutair en algemeen directeur van [naam bedrijf 1] en [verdachte] directeur van [naam bedrijf 2]^[14].

Over het verloop van het bezit van de aandelen in [huurder] is uit het onderzoek het volgende gebleken.
Op 26 juni 2008 koopt [naam BV 1] de aandelen [huurder] van [medeverdachte 11] voor € 5.000^[15]waarbij de koopsom door [naam BV 1] schuldig wordt gebleven. Vervolgens verkoopt [naam BV 1] op 26 juni 2008 haar aandelenpakket [huurder] van 20%, de gekochte aandelen van [medeverdachte 11] (20%) en de voor [medeverdachte 1] gehouden aandelen [huurder] (20%), met een bedongen terugkoopoptie, aan [medeverdachte 3] (hierna [medeverdachte 3]^[16], een kennis van [medeverdachte 6] . Op 2 december 2009 koopt [naam BV 1] het pakket van 60% van de aandelen [huurder] weer terug van [medeverdachte 3] voor een bedrag van € 15.000^[17].

Op 26 maart 2009 richt medeverdachte [medeverdachte 5] , de broer van [verdachte] , [naam BV 2] (hierna [naam BV 2] ) op. Op de dag van de oprichting van [naam BV 2] verkoopt [medeverdachte 5] 99% van de aandelen aan [verdachte]^[18]. Vervolgens verkoopt [medeverdachte 1] op 31 maart 2009 haar koopoptie op aandelen [huurder] voor nul euro aan [naam BV 2]^[19]. Op 29 november 2009 besluit de algemene vergadering van aandeelhouders van [naam BV 2] over te gaan tot uitoefening van de koopoptie op de aandelen in [huurder]^[20]. Op 2 december 2009 verkoopt [naam BV 1] 20% van de aandelen [huurder] aan [naam BV 2] voor een bedrag van € 5.000^[21].
Op 22 december 2009 koopt [huurder] de aandelen in [huurder] van [naam BV 1] (40%) en [naam BV 2] (20%) in voor een totale koopsom van € 8,1 miljoen, waarvan € 5,4 miljoen bestemd is voor [naam BV 1] en € 2,7 miljoen voor [naam BV 2]^[22]. Daarbij wordt overeengekomen dat op de verkoopdatum een eerste betaling zal plaatsvinden van € 1 miljoen aan [naam BV 1]^[23]en € 0,5 miljoen aan [naam BV 2]^[24], hetgeen op 23 december 2009 ook daadwerkelijk gebeurt, en dat het resterende door [huurder] verschuldigde bedrag wordt omgezet in een tweetal leningen tegen 7% rente. Ter aflossing van deze leningen wordt door [huurder] op 29 juni 2010 een bedrag van € 1 miljoen aan [naam BV 1]^[25]betaald en een bedrag van € 0,5 miljoen aan [naam BV 2]^[26]. Partijen komen tevens overeen dat de levering van de aandelen zal plaatsvinden op het moment van de laatste betaling.

In 2010/2011 komt [huurder] in financiële problemen en vinden onderhandelingen plaats met Amerikaanse investeerders, hetgeen resulteert in een aandelenovereenkomst met [naam BV 6] (hierna [naam BV 6] ) waarbij deze vennootschap tegenover een kapitaalinjectie een aandelenbelang in [huurder] krijgt. Op 22 september 2011 verkopen en leveren [naam BV 1] en [naam BV 2] hun aandelen in [huurder] aan [naam BV 6] en cederen zij hun resterende vorderingen op [huurder] eveneens aan [naam BV 6]^[27]. Het gaat daarbij voor [naam BV 1] om een bedrag van € 3,4 miljoen, waarvan door [naam BV 1] € 2.150.000 wordt kwijtgescholden, en voor [naam BV 2] om een bedrag van € 1,7 miljoen, waarvan € 450.000 wordt kwijtgescholden. Op de resterende vorderingen van [naam BV 1] en [naam BV 2] wordt vervolgens door [naam BV 6] op 22 september 2011 € 0,5 miljoen afbetaald. [naam BV 2] ontvangt op 10 juli 2012 nog eens een bedrag van € 750.000, waarmee haar vordering volledig is voldaan; voor zover uit de stukken kan worden opgemaakt vindt er geen betaling meer plaats op het overgebleven deel van de vordering van [naam BV 1] .

Uit het onderzoek is gebleken dat er in de jaren 2007 tot en met 2011 op verschillende manieren geld is verstrekt door [bedrijf] aan [huurder] dan wel aan haar dochterondernemingen. Chronologisch gaat het om de volgende geldstromen:

- eerste overeenkomst van achtergestelde geldlening tussen [naam bedrijf 1] en [dochteronderneming] ten bedrage van 3 miljoen euro d.d. 21 december 2007^[28]; van deze lening is 1 miljoen euro op 27 december 2007 en 2 miljoen euro op 10 juni 2008 door [bedrijf] betaald aan [dochteronderneming]^[29];
- tweede overeenkomst van achtergestelde geldlening tussen [naam bedrijf 1] en [naam BV 3] ten bedrage van 3 miljoen euro d.d. 21 december 2007^[30]; van deze lening is 1,5 miljoen euro op 27 december 2007 en 1,5 miljoen euro op 11 september 2008 door [bedrijf] betaald aan [naam BV 3]^[31];
- een addendum d.d. 2 juni 2008 op de eerste overeenkomst van achtergestelde geldlening tussen [naam bedrijf 1] en [dochteronderneming] waarbij het geleende bedrag is verhoogd met 3 miljoen euro^[32]; dit bedrag is op 5 september 2008 door [bedrijf] betaald aan [dochteronderneming]^[33];
- een addendum d.d. 2 juni 2008 op de tweede overeenkomst van achtergestelde geldlening tussen [naam bedrijf 1] en [naam BV 3] waarbij het geleende bedrag is verhoogd met 3 miljoen euro^[34]; dit bedrag is op 11 september 2008 door [bedrijf] betaald aan [naam BV 3]^[35];
- derde overeenkomst van achtergestelde geldlening tussen [naam bedrijf 1] en [naam BV 3] ten bedrage van 2 miljoen euro d.d. 3 oktober 2008^[36]; dit bedrag is op 30 oktober 2009 door [bedrijf] betaald aan [naam BV 3]^[37];

- een verhoging van de lening van [bedrijf] van 6 miljoen euro aan [dochteronderneming] met 1,8 miljoen euro^[38]; dit bedrag is op 23 december 2009 door [bedrijf] betaald aan [dochteronderneming]^[39];
- een brief/offerte d.d. 18 juni 2010 van [medeverdachte 6] namens [bedrijf] aan [dochteronderneming] , ter attentie van [medeverdachte 7] , waarin een extra lening van 4,5 miljoen aan [dochteronderneming] wordt toegezegd^[40]; van dit bedrag is € 3.010.845,37 op 25 juni 2010 door [bedrijf] betaald aan [dochteronderneming]^[41]; het restant van de lening is verrekend met facturen van [bedrijf] ;

- eerste sale and leaseback transactie d.d. 27 november 2009 waarbij [bedrijf] voor 7 miljoen euro (exclusief € 1.330.000 aan omzetbelasting) een perceel industrieterrein met daarop de in aanbouw zijnde biomassacentrale van [huurder] koopt^[42]en dit gekochte perceel met opstal aan [huurder] verhuurt^[43];
- tweede sale and leaseback transactie d.d. 30 december 2010 waarbij [bedrijf] voor € 2.250.496 (exclusief € 427.594,24 aan omzetbelasting) activa zoals vermeld op D-508 koopt van [huurder]^[44]en deze gekochte activa aan [huurder] verhuurt^[45];
- derde sale and leaseback transactie d.d. 22 september 2011 waarbij [bedrijf] een koopsom van 3,7 miljoen euro (exclusief € 703.000 aan omzetbelasting) dient te voldoen voor investeringen die [huurder] heeft gedaan in onroerende zaken^[46]; van de koopsom wordt 1,7 miljoen euro verrekend met vorderingen die [bedrijf] op [huurder] heeft en wordt het restant van het bedrag overgemaakt aan [huurder] en [naam bedrijf]^[47]; op 22 september 2011 wordt tevens een nieuwe huurovereenkomst gesloten tussen [bedrijf] en [huurder] betreffende de verhuur van alle roerende zaken die [bedrijf] van [huurder] verworven heeft en waarbij partijen overeen komen dat [bedrijf] geen huur over de jaren 2011 en 2012 in rekening zal brengen bij [huurder]^[48].

Oplichting van [bedrijf]

De aan de verdachten op dit punt gemaakte verwijten draaien in de kern om de vraag of zij [bedrijf] , door middel van de in de tenlastelegging opgesomde oplichtingsmiddelen, met het oogmerk om zichzelf of anderen (zoals [huurder] ) wederrechtelijk te bevoordelen, ertoe hebben bewogen om geld te verstrekken aan [huurder] . Opmerking verdient dat, nu bij het (mede)plegen van oplichting bewezen zal moeten worden dat sprake is van “oogmerk”, niet kan worden volstaan met de vaststelling dat de verdachten met hun gedragingen (slechts) bewust de aanmerkelijke kans daarop hebben aanvaard (voorwaardelijk opzet). Beoordeeld zal moeten worden of het handelen van de verdachten, naar zij moeten hebben beseft, als noodzakelijk en dus door hen gewild gevolg meebracht dat [bedrijf] werd opgelicht.

Gezien de tenlastelegging en de chronologie van de gebeurtenissen zoals die uit het dossier blijkt, ziet de rechtbank aanleiding bij deze beoordeling de ten laste gelegde periode te verdelen in een aantal, hieronder nader te bespreken fases, waarbij in iedere fase door de rechtbank zal worden beoordeeld of de daarin beschreven gebeurtenissen betekenis hebben voor de vraag of sprake is geweest van oplichting, en zo ja door wie en in welke vorm. Vanwege de samenhang tussen de gedragingen van de verschillende verdachten, ziet de rechtbank aanleiding om deze vragen tegelijk voor alle verdachten aan wie dit is ten laste gelegd te beantwoorden.

Eerste fase: de oprichting van [huurder]Rol van [medeverdachte 6] en [verdachte]

De rechtbank stelt voorop dat naar haar oordeel op grond van de processtukken buiten redelijke twijfel vaststaat dat niet [naam BV 1] , [medeverdachte 1] en [medeverdachte 11] , die blijkens de aandeelhoudersovereenkomst [huurder] en de akte van oprichting de aandelen in [huurder] formeel op naam hadden staan, maar [medeverdachte 6] , [verdachte] en [medeverdachte 2] degenen waren die vanaf het moment van oprichting van [huurder] op 20 december 2007 de feitelijke zeggenschap hadden over deze aandelen, alle beslissingen namen over en op grond van hun aandelenbelang en die (aldus) invloed konden uitoefenen op de besluitvorming binnen en met betrekking tot [huurder] en haar dochters. De rechtbank overweegt daartoe als volgt.

Voor [medeverdachte 6] geldt in de eerste plaats dat hij, zoals hierboven reeds vermeld, 99,95% van de aandelen van [naam BV 1] in bezit had en daarmee de feitelijke zeggenschap over deze onderneming had. Dat [medeverdachte 4] per 31 augustus 2007 als directeur van [naam BV 1] was aangesteld^[49]maakt dit niet anders, nu [medeverdachte 4] slechts 0,05% van de aandelen in handen had^[50]en dus op geen enkele wijze bepalende invloed kon uitoefenen. Dit geldt temeer, nu [medeverdachte 4] op 6 februari 2008 [medeverdachte 6] heeft gevolmachtigd om namens [naam BV 1] alle voorkomende (rechts)handelingen te verrichten^[51]. Nog meer van belang acht de rechtbank de feitelijke rolverdeling, zoals die blijkt uit zijn aanwezigheid bij en optreden op de algemene vergadering van aandeelhouders van [huurder]^[52]en de aard, toon en inhoud van de e-mailcorrespondentie zoals die vanaf de oprichting van [huurder] is gevoerd tussen [medeverdachte 6] , [verdachte] , [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] , waarbij in het bijzonder gewezen kan worden op de e-mails die betrekking hebben op de overdracht van de aandelen van [naam BV 1] in [huurder] aan [medeverdachte 3] op 26 juni 2008 en op de inkoop van de aandelen van (onder meer) [naam BV 1] door [huurder] op 2 december 2009^[53]. Uit deze gang van zaken volgt naar het oordeel van de rechtbank evident dat het [medeverdachte 6] en geen ander was die optrad als de feitelijke aandeelhouder, wie de aandelen op dat moment dan ook maar formeel op naam had staan.

Voor [verdachte] geldt dat uit zowel zijn eigen verklaringen^[54]als die van zijn toenmalige echtgenote [medeverdachte 1]^[55]blijkt dat [medeverdachte 1] enkel in naam bij de aandeelhoudersovereenkomst van 20 december 2007 en bij de afzonderlijke overeenkomst met [naam BV 1] van dezelfde datum betrokken is geweest, maar dat dit iedere keer ten behoeve van [verdachte] was. Daarbij verschilde de situatie van [verdachte] bij de oprichting van [huurder] in die zin van die van [medeverdachte 6] dat [medeverdachte 1] niet rechtstreeks eigenaar was geworden van de aandelen in [huurder] . Wel was op dezelfde dag in de al genoemde afzonderlijke aandeelhoudersovereenkomst tussen haar en [naam BV 1] afgesproken dat zij het recht behield om de door [naam BV 1] voor haar gehouden aandelen binnen afzienbare tijd alsnog te kopen. Via deze koopoptie had [verdachte] derhalve nog altijd een (financieel) belang bij [huurder] . Net als bij [medeverdachte 6] blijkt bovendien uit de aanwezigheid van [verdachte] bij en zijn optreden op de aandeelhouders-vergaderingen van [huurder] en de hierboven al aangehaalde e-mailcorrespondentie tussen [medeverdachte 6] , [verdachte] , [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] dat hij, ondanks het feit dat hij de aandelen niet op naam had en die aandelen op naam van [medeverdachte 1] gehouden werden door [naam BV 1] , optrad als de feitelijke aandeelhouder.

Voor [medeverdachte 2] geldt voor wat betreft de rol van zijn echtgenote [medeverdachte 11] hetzelfde als de rechtbank hierboven heeft overwogen ten aanzien van [verdachte] en [medeverdachte 1] . Nu [medeverdachte 2] niet als verdachte in deze strafzaak is gedagvaard, zal de rechtbank op zijn rol verder niet ingaan.

De hierboven beschreven gang van zaken komt erop neer dat [medeverdachte 6] en [verdachte] via een schijnconstructie met andere partijen hun feitelijke zeggenschap binnen [huurder] voor de buitenwereld hebben verhuld. Praktisch gezien hadden de drie [bedrijf] -directeuren^[56]in deze fase gezamenlijk een (persoonlijk) meerderheidsbelang in [huurder] en oefenden [medeverdachte 6] en [verdachte] in de praktijk ook een bepalende invloed binnen deze onderneming uit, zoals uit de eerder aangehaalde e-mailcorrespondentie al volgt en uit het hierna overwogene nog nader zal blijken.

Deze feitelijke gang van zaken is, zo stelt de rechtbank vast, evident in strijd met hetgeen door de RvC en AvA van [bedrijf] in de hierboven aangehaalde vergaderingen van 13 september 2007 en 20 december 2007 was goedgekeurd met betrekking tot de exploitatie van (in ieder geval) de warmtekrachtcentrale. Uit de notulen van deze vergaderingen blijkt immers dat de RvC en AvA van [bedrijf] onder geen beding in strijd wilden komen met de (verwachte) verbodsbepalingen uit de WON, te minder omdat [bedrijf] door de eerdere verkoop in oktober 2006 van haar leveringsdeel aan Electrabel op dat moment juist voldeed aan de eisen die de WON aan een netbeheerder stelde, en dat men de exploitatie wilde overlaten aan een (niet met [bedrijf] verbonden, dus van [bedrijf] onafhankelijke) derde partij. Daarvan was in de gekozen constructie, met rechtstreekse betrokkenheid van drie directeuren van [bedrijf] , geen sprake. Ten overvloede wijst de rechtbank in dit verband nog op hetgeen hieronder later nader worden overwogen over de (juridisch-economische) verbondenheid tussen [bedrijf] en [huurder] die blijkens de deskundigenrapportages van deze constructie het gevolg is geweest.

Uit het voorgaande vloeit buiten redelijke twijfel voort dat de RvC en de AvA niet door [medeverdachte 6] , [verdachte] of [medeverdachte 2] op de hoogte zijn gesteld van het feit dat zij feitelijk (het grootste deel van) de zeggenschap binnen [huurder] hadden, laat staan dat daar expliciet toestemming voor zou zijn gegeven. Uit de verklaringen van diverse aandeelhouders en commissarissen blijkt ook dat zij niet wisten welke (rechts)personen een belang hadden in [huurder] en ook dat zij nooit toestemming zouden hebben gegeven voor een deelname van [medeverdachte 6] en [verdachte] in [huurder] als zij daar om hadden gevraagd, noch ingestemd zouden hebben met verstrekken van geld aan [huurder] als die deelname bij hen wel bekend was geweest^[57].

Daar komt bij dat uit de aandeelhoudersovereenkomst [huurder] van 20 december 2007 blijkt dat het van meet af aan bij alle bij deze overeenkomst betrokken partijen duidelijk was dat [bedrijf] de activiteiten van [huurder] voor het overgrote deel zou financieren. Dat (en op welke wijze) [bedrijf] in deze eerste fase ook daadwerkelijk geld heeft geïnvesteerd in [huurder] , heeft de rechtbank in de algemene overwegingen hierboven al uiteengezet. Daarmee ontstond op 20 december 2007 de situatie dat [medeverdachte 6] , [verdachte] en [medeverdachte 2] , als directeuren van [bedrijf] en in het geval van [medeverdachte 6] ook nog met een statutaire bevoegdheid om over het verstrekken van financieringen te beschikken, een rechtstreeks financieel belang hadden gekregen bij de onderneming waarin [bedrijf] een aanzienlijke hoeveelheid geld zou gaan investeren. Een dergelijke constructie leidt tot een zodanig groot risico dat op enig moment de belangen van [bedrijf] en die van de aandeelhoudende directeuren met elkaar in strijd zouden komen – een situatie die zich later, zoals de rechtbank hieronder nog nader zal overwegen, ook heeft gerealiseerd – dat ook om deze reden onvoorstelbaar is dat de RvC en de AvA van [bedrijf] hiervan af zouden hebben geweten dan wel toestemming voor zouden hebben gegeven^[58].

De rechtbank merkt bij dit alles op dat weliswaar uit de verklaringen van [verdachte] , [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] kan worden opgemaakt dat [medeverdachte 6] heeft verkondigd toestemming van de president-commissaris van de RvC, [betrokkene 1] , te hebben gekregen, maar dat van enige concrete onderbouwing van deze stelling door [medeverdachte 6] niet is gebleken. [betrokkene 1] zelf heeft overigens in alle verhoren consequent ontkend een dergelijke toestemming verleend te hebben^[59]. Overigens heeft [medeverdachte 6] in zijn voorafgaand aan de zitting opgestelde schriftelijke verklaring (en in zijn eigen zaak, ter terechtzitting) iets anders verklaard, namelijk dat [betrokkene 1] zou hebben opgemerkt dat hij niets wilde weten over de identiteit van de derde partij die de centrales moest gaan realiseren en dat één en ander de verantwoordelijkheid van [medeverdachte 6] zelf was. Ook indien deze laatste stelling voor waar zou moeten worden aangenomen, kan deze uitlating niet zo ruim worden uitgelegd dat [betrokkene 1] niet wilde weten dat zijn eigen directeuren in strijd met de WON gingen deelnemen in een onderneming die door [bedrijf] zou worden gefinancierd en waarin zij een eigen financieel belang hadden, laat staan dat deze uitlating zou kunnen worden opgevat als een expliciete toestemming voor een dergelijke deelname. Van een situatie waarin [medeverdachte 6] , zoals in zijn zaak is gesteld, verontschuldigbaar gedwaald zou hebben omtrent het hebben van toestemming of de noodzaak om die toestemming te verkrijgen, is derhalve geen sprake.

Dat [medeverdachte 6] de huisadvocaat van [bedrijf] middels advisering en het opstellen van stukken nauw betrokken heeft bij de oprichting van [huurder] maakt het voorgaande niet anders. Al zou er vanuit gegaan worden dat deze huisadvocaat volledig op de hoogte was van de (rechts)personen die deelnamen in [huurder] , dan is daarmee nog niet het bewijs geleverd dat deze de RvC en de AvA – in weerwil van de hierboven aangehaalde verklaringen – hiervan in kennis heeft gesteld. Overigens valt zeker niet uit te sluiten dat [medeverdachte 6] de huisadvocaat heeft medegedeeld dat hij wel degelijk toestemming had voor zijn deelname, zoals hij blijkens de stukken immers aan meerdere personen heeft verteld, en de advocaat aldus op het verkeerde been heeft gezet.

Uit de eerder aangehaalde verklaringen van de commissarissen en aandeelhouders van [bedrijf] blijkt, zoals gezegd, zonneklaar dat de RvC en de AvA nooit zouden hebben ingestemd met het verstrekken van geld aan [huurder] als bij hen bekend was geweest dat [medeverdachte 6] , [verdachte] en [medeverdachte 2] een belang hadden bij die onderneming. In het licht van de ondubbelzinnige afspraken in de vergaderingen van 13 september en 20 december 2007 omtrent het uitbesteden van de exploitatie van het project aan een derde partij, bij welke vergaderingen [medeverdachte 6] en [verdachte] aanwezig waren, moeten beiden noodzakelijkerwijs geweten hebben dat de besluitvorming in de RvC en de AvA anders zou zijn verlopen indien deze van hun belangen bij [huurder] op de hoogte waren geweest. Dat [medeverdachte 6] en [verdachte] noch op dat moment, noch op enig moment nadien, de RvC en de AvA van hun belangen op de hoogte hebben gesteld, maakt dat de rechtbank wettig en overtuigend bewezen acht dat zij de RvC en de AvA bewust hebben misleid, om zo te bewerkstelligen dat dat [huurder] toch door [bedrijf] zou worden (en blijven) gefinancierd.

Met betrekking tot het vast te stellen oogmerk overweegt de rechtbank ten aanzien van [verdachte] nog als volgt. [verdachte] heeft aangevoerd dat hij niet de intentie heeft gehad om de RvC en de AvA te misleiden en daartoe gewezen op het feit dat hij expliciete toestemming had van [medeverdachte 6] voor deelname aan de gewraakte constructie en bovendien van [medeverdachte 6] had vernomen dat deze op zijn beurt de toestemming had van de president-commissaris [betrokkene 1] . De rechtbank acht echter niet geloofwaardig dat [verdachte] daadwerkelijk meende dat hij handelde met medeweten en instemming van de RvC en AvA. Hij was immers zelf aanwezig bij de vergaderingen van de RvC en de AvA op 13 september en 20 december 2007, zodat het bepaald niet voor de hand lag dat [betrokkene 1] buiten die vergaderingen om alsnog zou hebben ingestemd met een constructie die in strijd is met hetgeen eerder door zijn RvC was afgesproken en die bovendien aanzienlijke risico’s op een tegenstrijdig belang zou meebrengen. Voor hemzelf lag toestemming krijgen bovendien des te minder voor de hand nu hij, als directeur netbeheer, wist dat ook zijn eigen statuten hem expliciet verboden om in enige vorm deel te nemen aan een energieproducerend bedrijf^[60].

Ook het feit dat hij zich in eerste instantie beperkt heeft tot een koopoptie in plaats van het houden van aandelen, maakt niet dat anders moet worden geoordeeld over zijn oogmerk. De rechtbank heeft hierboven reeds overwogen dat het enkele feit dat hij “slechts” een koopoptie had, er niet aan de weg heeft gestaan dat hij feitelijk bij de besluitvorming binnen [huurder] betrokken was en zich ook als zodanig manifesteerde. Van de door hem gestelde voorzichtigheid en terughoudendheid die naar zijn eigen zeggen de reden waren om het vooralsnog bij een koopoptie te laten, is in de praktijk helemaal niets gebleken.

[medeverdachte 6] heeft zich nog op het standpunt gesteld dat er in zijn geval hoe dan ook geen sprake kan zijn geweest van oplichting omdat hij degene was die statutair bevoegd was tot het aangaan en verstrekken van de verschillende vormen van financiering aan [huurder] en dat hij zichzelf niet heeft misleid. In dit geval is deze bevoegdheid echter bewust uitgeoefend in strijd met de kaders die de RvC en de AvA met betrekking tot het project hadden aangegeven en is daarbij bovendien gebruik gemaakt van misleiding om te voorkomen dat de RvC en de AvA zouden ingrijpen. Onder dergelijke omstandigheden kan een beroep op een formele bevoegdheid niet slagen.

De conclusie is dan ook dat [medeverdachte 6] en [verdachte] zich vanaf de oprichting van [huurder] op 20 december 2007 gezamenlijk schuldig hebben gemaakt aan de oplichting van [bedrijf] , in die zin dat de RvC en de AvA van [bedrijf] (die voor wat betreft de beoordeling van dit strafbare feit en onder de gegeven omstandigheden als “ [bedrijf] ” aangemerkt kunnen worden) omtrent hun (feitelijke) deelname aan [huurder] zijn misleid, in het noodzakelijk bewustzijn dat [bedrijf] geen geld aan [huurder] zou hebben verstrekt als deze van de werkelijke situatie op de hoogte was geweest.

Uit deze conclusie volgt ook dat alle vormen van financiering die [bedrijf] vanaf de oprichting van [huurder] op 20 december 2007 aan deze onderneming of haar dochters heeft verstrekt, aangemerkt moeten worden als vrucht van deze oplichting, waarmee (in ieder geval) [huurder] werd bevoordeeld. Dat [bedrijf] hierdoor is benadeeld is evident, nu zij niet uit vrije wil dit geld heeft verstrekt; of zij hierdoor ook schade heeft geleden is een vraag die zich in dit strafproces niet laat beantwoorden. De rechtbank komt daar later, in de strafmotivering, nog op terug.

Rol van [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7]

In de algemene overwegingen hierboven is reeds opgemerkt dat [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] – via hun respectievelijke vennootschappen [naam BV 5] en [naam bedrijf 8] – de andere aandeelhouders van [huurder] waren, met ieder een belang van 20%. Hoewel zij de aandeelhoudersovereenkomst [huurder] op 20 december 2007 gesloten hebben met [naam BV 1] , [medeverdachte 1] en [medeverdachte 11] , is niet in geding dat zij wisten dat zij feitelijk een overeenkomst sloten met de [bedrijf] -directeuren [medeverdachte 6] , [verdachte] en [medeverdachte 2]^[61]. Uit de stukken blijkt echter niet – en [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] hebben dat ook steeds ontkend – dat zij wisten dat de RvC en de AvA van [bedrijf] niet afwisten van de deelname van hun directeuren en evenmin dat een dergelijke deelname in strijd was met hetgeen daarover door de RvC en de AvA van [bedrijf] was besloten. Als externen waren zij immers niet bij de betreffende vergaderingen aanwezig geweest, terwijl evenmin is komen vast te staan dat zij inzage hebben gehad in de stukken die op de (besluiten van) deze vergadering betrekking hebben of dat zij op andere wijze hiervan op de hoogte waren geraakt. Integendeel, zij hebben onweersproken verklaard dat zij juist van [medeverdachte 6] begrepen hadden dat de gekozen constructie de instemming had van de RvC en de AvA van [bedrijf] , omdat deze graag zagen dat [bedrijf] via (in)directe deelname grip kon houden op de investeringen en de exploitatie. Van [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] kan derhalve niet worden gezegd dat zij in deze fase doelbewust hebben meegewerkt aan het misleiden van [bedrijf] omtrent de deelname van de drie directeuren in [huurder] . De rechtbank benadrukt in dit verband dat het feit dat [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] bij de oprichting geconfronteerd werden met twee echtgenotes die duidelijk op geen enkele wijze zicht hadden op het project en geen feitelijke zeggenschap over de aandelen zouden krijgen, wellicht enige vraagtekens omtrent het waarheidsgehalte van de verklaringen van [medeverdachte 6] had moeten oproepen, maar dat daarmee nog bepaald niet het voor oplichting vereiste oogmerk gegeven is; ten hoogste zou dit als een vorm van culpa beschouwd kunnen worden.

Concluderend kunnen [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] in deze eerste fase derhalve niet als medepleger van de oplichting van [bedrijf] aangemerkt worden.

Tweede fase: overdracht van de aandelen aan [medeverdachte 3]

Rol van [medeverdachte 6] en [verdachte]

In de algemene overwegingen is al beschreven dat er op 26 juni 2008 tussen [naam BV 5] , [naam bedrijf 8] , [naam BV 1] , [medeverdachte 1] en [medeverdachte 11] een nadere aandeelhoudersovereenkomst [huurder] is gesloten, die – voor zover hier van belang – inhoudt dat [medeverdachte 11] haar aandelenpakket (een belang van 20%) levert aan [naam BV 1] en dat [naam BV 1] haar volledige aandelenbelang (inmiddels gestegen naar 60%, inclusief de voor [medeverdachte 1] gehouden aandelen) levert aan [medeverdachte 3] . Deze afgesproken gang van zaken is, zo blijkt uit de stukken, dezelfde dag uitgevoerd. Daarmee was [medeverdachte 3] vanaf 26 juni 2008 meerderheidsaandeelhouder van [huurder] . Uit diens verklaring^[62], maar ook het feit dat nadien de nodige beslissingen over [huurder] en deze aandelen werden gemaakt door en met [medeverdachte 6] en [verdachte] , waarover hieronder bij de derde fase meer, kan echter worden afgeleid dat er feitelijk niets veranderde: [medeverdachte 6] en [verdachte] bleven zich gedragen als waren zij de aandeelhouders en hun invloed op het besluitvormingsproces binnen [huurder] veranderde niet^[63]. Ook hier was derhalve sprake van een schijnconstructie die tot doel had om voor de buitenwereld te verhullen wie de feitelijke zeggenschap had binnen [huurder] .

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat deze schijnconstructie een extra schakel is geweest in de misleiding van [bedrijf] omtrent de feitelijke deelname aan [huurder] door [medeverdachte 6] en [verdachte] . Hoewel de kans groot is dat [bedrijf] de financiering van [huurder] zou hebben gestaakt als duidelijk was geworden dat de aandelen van dit miljoenenproject in meerderheid in handen waren gekomen van iemand die op geen enkele wijze kennis had van torrefactie of de energiemarkt, staat naar het oordeel van de rechtbank op grond van de stukken echter onvoldoende vast dat de RvC en de AvA door deze (verdere) verhulling zijn bewogen tot het (blijven of aanvullend) verstrekken van financiële middelen aan [huurder] . Immers, voor zover uit de stukken kan worden opgemaakt waren de RvC en de AvA op 26 juni 2008 in het geheel niet op de hoogte van de identiteit van de aandeelhouders van [huurder] , behalve dat hen was voorgespiegeld dat het zou gaan om een derde partij. Ook is niet gebleken dat (medewerkers van) [bedrijf] bijvoorbeeld onderzoek verrichtten of dreigden te gaan verrichten naar de aandeelhouders van [huurder] , waardoor een nadere verhulling van hun identiteit noodzakelijk zou worden.

De overdracht van de aandelen aan [medeverdachte 3] mag dan wellicht niet verder hebben bijgedragen aan de oplichting van [bedrijf] , aan de eerdere conclusie dat [medeverdachte 6] en [verdachte] [bedrijf] vanaf de oprichting van [huurder] op 20 december 2007 misleid hebben en zijn blijven misleiden doet deze gebeurtenis ook niets af.

Rol [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7]

[medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] hebben als partij bij de nadere aandelenovereenkomst hun medewerking verleend aan de overdracht van de aandelen aan [medeverdachte 3] . Uit hun verklaringen blijkt dat zij bepaald ongelukkig waren met de gekozen constructie en dat deze bij hen ook bevreemding wekte, hetgeen ook logisch is nu zij immers geconfronteerd werden met een meerderheidsaandeelhouder die geen enkele wetenschap van of betrokkenheid bij het project had. Door niettemin met deze aandelenoverdracht in te stemmen en deze mogelijk te maken, hebben zij een bijdrage geleverd aan een gang van zaken waarvan ook zij wel konden bevroeden dat het om een schijnconstructie ging^[64]. Daarmee is echter nog niet bewezen dat zij daarmee ook het oogmerk hadden om [bedrijf] te misleiden, dat wil zeggen dat zij, zoals de officier van justitie heeft betoogd, doelbewust wilden meewerken aan de tenlastegelegde oplichting. Voor een dergelijke verstrekkende conclusie bieden de stukken naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende aanknopingspunten. Veeleer lijkt het erop dat [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] in deze fase, om te voorkomen dat het project zou stranden, al te graag op de uitleg van [medeverdachte 6] hebben vertrouwd en zodoende (al dan niet bewust) de ogen hebben gesloten voor de mogelijkheid dat [medeverdachte 6] en [verdachte] frauduleus handelden. Dit is echter onvoldoende om tot bewezenverklaring van het tenlastegelegde medeplegen van oplichting te komen, nu immers ook voor medeplegen zulk oogmerk is vereist.

Derde fase: inkoop door [huurder] van haar eigen aandelenAanloop

In deze fase draait het voor de beoordeling van de tenlastegelegde oplichting met name om de inkoop door [huurder] van haar aandelen die door [naam BV 1] en [naam BV 2] werden gehouden. [naam BV 2] is, zoals hierboven onder algemene overwegingen reeds overwogen, op 26 maart 2009 opgericht, waarbij [verdachte] 99% van de aandelen van deze vennootschap in bezit heeft gekregen. Zij bezat vanaf 31 maart 2009 de koopoptie op het aandelenbelang van 20% dat voorheen voor [medeverdachte 1] werd gehouden door [naam BV 1] en dat ten tijde van de overname van deze koopoptie in het bezit was van [medeverdachte 3] .

Uit de stukken blijkt dat na de overdracht van de aandelen aan [medeverdachte 3] in toenemende mate wrijvingen en onenigheid is ontstaan – om verschillende redenen – tussen [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] aan de ene kant, en [medeverdachte 6] en [verdachte] aan de andere kant. Dit heeft ertoe geleid dat de betrokkenen in de loop van 2009 hebben besloten dat [huurder] de aandelen van [naam BV 1] en [naam BV 2] zou inkopen. Terzijde merkt de rechtbank nogmaals op dat de vele correspondentie die over dit onderwerp heeft plaatsgevonden^[65], gevoerd werd met [medeverdachte 6] en [verdachte] , dat wil zeggen volledig buiten de formele meerderheidsaandeelhouder [medeverdachte 3] om. Dit toont eens te meer aan hoezeer [medeverdachte 6] en [verdachte] feitelijk als aandeelhouder bleven optreden en invloed binnen [huurder] uitoefenden.

In de algemene overwegingen is verder beschreven dat op 22 december 2009 een nadere aandeelhoudersovereenkomst [huurder]^[66]gesloten is tussen [naam BV 5] (vertegenwoordigd door [medeverdachte 8] ), [naam bedrijf 8] ( [medeverdachte 7] ), [naam BV 1] ( [medeverdachte 4] ) en [naam BV 2] ( [medeverdachte 5] ). In deze overeenkomst is onder punt 2 onder meer vastgelegd dat [huurder] de aandelen van [naam BV 1] en [naam BV 2] inkoopt voor € 8,1 miljoen, waarvan een deel op verkoopdatum wordt uitbetaald; het resterende deel wordt omgezet in een rentedragende lening waarop op gezette tijden moet worden afbetaald.

Eerste uitbetaling op 23 december 2009

De eerste betaling aan [naam BV 1] en [naam BV 2] van de overeengekomen koopprijs van in totaal € 8,1 miljoen heeft plaatsgevonden op 23 december 2009. Daarbij is een bedrag van € 1 miljoen uitbetaald aan [naam BV 1] en € 0,5 miljoen aan [naam BV 2] .

Naar het oordeel van de rechtbank kan op grond van de stukken niet anders worden geconcludeerd dan dat de betaling van deze € 1,5 miljoen is voldaan uit gelden die afkomstig waren van [bedrijf] . Daartoe wijst de rechtbank op het volgende. Voorafgaand aan de genoemde nadere aandeelhoudersovereenkomst van 22 december 2009 is een stappenplan inkoop aandelen opgesteld^[67]. In dit stappenplan wordt beschreven welke handelingen ondernomen moeten worden om de inkoop van de aandelen en de betaling daarvan mogelijk te maken en zijn daarnaast onder meer afspraken opgenomen over de uitbetaling van de inkoop van de aandelen van [naam BV 1] en [naam BV 2] , over een sale and lease back transactie tussen [huurder] en [bedrijf] op 27 november 2009 en het omzetten van de huidige lening van € 14 miljoen naar een lening van € 8 miljoen aan [naam BV 3] en een lening van € 7,8 miljoen aan [dochteronderneming] op 30 november 2009^[68].

De sale en lease back transactie heeft vervolgens inderdaad bij akte van 27 november 2009 plaatsgevonden^[69]en een deel van de afgesproken koopprijs, een bedrag van ruim € 5,8 miljoen, is door [bedrijf] vervolgens via de derdenrekening van de behandelend notaris op 2 december 2009 op de rekening [rekeningnummer] van [huurder] gestort^[70]. Uit de bevindingen van de FIOD met betrekking tot het verloop van deze rekening blijkt dat er tussen 2 en 18 december 2009 geen andere geldbedragen op deze rekening zijn binnengekomen, maar dat er wel diverse betalingen vanaf deze rekening hebben plaatsgevonden, met als gevolg dat op 18 december 2009 een saldo van (ongeveer) € 1,8 miljoen resteerde^[71]. Op die datum heeft [huurder] een bedrag van € 1,5 miljoen naar de rekening van een notaris overgemaakt, waaruit vervolgens [naam BV 1] en [naam BV 2] op de hierboven beschreven wijze zijn betaald.

Ook de verhoging van de lening aan [dochteronderneming] heeft volgens het stappenplan plaatsgevonden. Deze verhoging vindt zijn grondslag in een brief van [medeverdachte 6] (namens [bedrijf] ) aan [dochteronderneming] van 25 november 2009, waarin staat vermeld dat [bedrijf] naar aanleiding van positieve berichten over de voortgang een nieuwe leningsaanbieding wil doen^[72]. Op 23 december 2009 ontvangt [dochteronderneming] vervolgens een bedrag van € 1,8 miljoen van [bedrijf] . Dit bedrag blijft echter niet bij [dochteronderneming] , maar wordt op 24 december 2009 integraal overgemaakt naar de rekening van [huurder] , volgens [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] om betalingsproblemen te voorkomen^[73]. Deze verklaringen worden bevestigd door het verdere verloop van deze rekening, waaruit blijkt dat er tussen 24 en 30 december 2009 een bedrag van ongeveer € 1,3 miljoen benodigd was om verschillende betalingen aan derden te verrichten, waarvoor het saldo anders zou hebben ontbroken^[74].

Vastgesteld moet dus worden dat geld van [bedrijf] dat bestemd was voor de financiering van [huurder] en haar dochtermaatschappijen, in ieder geval voor een deel aangewend is voor het doen van betalingen aan haar eigen directeuren [medeverdachte 6] en [verdachte] . Uit niets blijkt dat [bedrijf] ooit beoogd heeft om haar geld voor dit doel te (laten) gebruiken, alleen al niet omdat [medeverdachte 6] en [verdachte] steeds bewust verzwegen hadden dat zij een belang in [huurder] hadden, maar het ligt ook bepaald niet voor de hand omdat het gaat om (een aanzienlijke hoeveelheid) publiek geld terwijl [medeverdachte 6] en [verdachte] als directeuren van [bedrijf] al een vast salaris in dienst van [bedrijf] genoten. Uit de verklaringen^[75]van leden van de RvC en de AvA van [bedrijf] blijkt ook evident dat [bedrijf] geen geld had verstrekt aan [huurder] als bekend was geweest dat dat geld niet ten bate van het project kwam, maar werd aangewend ter verrijking van haar eigen directeuren.

Daar komt bij dat de rechtbank op grond van de stukken bezwaarlijk anders kan concluderen dan dat de op 25 november 2009 overeengekomen verhoging van de lening van [bedrijf] aan [dochteronderneming] en de op 27 november 2009 uitgevoerde sale and lease back transactie tussen [bedrijf] en [huurder] doelbewust zijn aangegaan om het geld te genereren dat nodig was om [naam BV 1] en [naam BV 2] te betalen. Dit volgt in de eerste plaats uit het genoemde “stappenplan”. Eén en ander wordt bovendien bevestigd door een eerder op 5 november 2009 door [medeverdachte 6] aan [medeverdachte 8] en [verdachte] verstuurd e-mailbericht^[76], waarin onder meer het volgende staat vermeld:

“Ik denk dat je goed hebt aangevoeld dat het betalen van het bedrag op 22/12 voor ons zeer belangrijk is. Van deze gedachte wensen wij dan ook geen afstand te doen. […] Gezien de zeer korte termijn die wij nog hebben om tot een gedragen voorstel te komen, stellen wij voor dat [huurder] de bedragen die zij dan nog ontbeert, voor zover die niet uit het zuiden kunnen komen, leent van de suikeroom.”

In de context van het reeds aangehaalde stappenplan en het feit dat de betalingen aan [naam BV 1] en [naam BV 2] op 23 december 2009 inderdaad zijn voorafgegaan aan en kort daarna gevolgd worden door betalingen door [bedrijf] aan [huurder] en [dochteronderneming] , kan er naar het oordeel van de rechtbank geen twijfel over bestaan dat met de term “suikeroom” [bedrijf] wordt bedoeld.

Voorts wijst de rechtbank op een mailbericht van [medeverdachte 8] aan [betrokkene 2] van 14 december 2009 (in kopie verzonden aan [medeverdachte 7] ) waarin hij aan [betrokkene 2] vraagt om het restant van de lening op te vragen en dat daarna € 1,5 miljoen wordt geboekt op de rekening van de notaris. Ook uit dit mailbericht blijkt van een duidelijk verband tussen enerzijds het verhogen van de lening en anderzijds het via de notaris betalen van [naam BV 1] en [naam BV 2] in verband met de inkoop van aandelen^[77].

Tweede uitbetaling op 29 juni 2010

Op 29 juni 2010 wordt opnieuw een bedrag van € 1 miljoen aan [naam BV 1] en van € 0,5 miljoen aan [naam BV 2] uitbetaald. Beide betalingen zijn afkomstig van de rekening van [dochteronderneming] ( [rekeningnummer] en worden omschreven als “aflossing lening”^[78], een en ander overeenkomstig de afspraken die daarover in de hiervoor genoemde nadere aandeelhoudersovereenkomst van 22 december 2009 waren gemaakt. Voorafgaand aan deze uitbetalingen heeft het volgende plaatsgevonden.

Op 18 juni 2010 heeft [medeverdachte 6] namens [bedrijf] een offerte toegestuurd aan [dochteronderneming] en [naam BV 3] waarin, naast nieuwe voorwaarden voor de bestaande leningen aan [dochteronderneming] en [naam BV 3] , aan [dochteronderneming] een nieuwe lening wordt aangeboden van € 4,5 miljoen ten behoeve van de financiering van een aantal in deze brief genoemde roerende en onroerende zaken^[79]. Deze offerte is – kennelijk ter acceptatie – door [medeverdachte 6] (namens [bedrijf] ) en [medeverdachte 7] (namens [dochteronderneming] ) ondertekend.

Ter onderbouwing van deze aanvullende lening heeft [financieringsmaatschappij] ( [financieringsmaatschappij] )^[80]een brief aan [medeverdachte 6] gezonden, gedagtekend op 17 juni 2010, waarin wordt omschreven waarom extra financiering door [bedrijf] noodzakelijk is en waar deze financiering aan zal moeten worden besteed. Deze brief is blijkens een e-mailwisseling tussen medewerkers van [financieringsmaatschappij] onderling en een medewerker van [financieringsmaatschappij] en [medeverdachte 6]^[81]op verzoek van [medeverdachte 6] opgesteld en, ondanks de dagtekening, pas in definitieve vorm gereedgekomen na 1 juli 2010, dat wil zeggen ongeveer twee weken na het uitbrengen van de offerte die deze brief had moeten onderbouwen.

Op 22 juni 2010 vraagt [medeverdachte 8] per e-mail aan [medeverdachte 6] en [verdachte] “
een overzicht van de te betalen bedragen per bankrekeningnummer”. Hierop wordt door [medeverdachte 6] op dezelfde dag gereageerd onder verwijzing naar een bijgevoegd bestand, door hem aangeduid als het “
spoorboekje voor de betalingen naar [naam BV 1] en [naam BV 2]”. Tevens wijst [medeverdachte 6] er in deze mail op dat [huurder] is gehouden om voor 1 juli 2010 uitbetalingen te doen aan [naam BV 1] en [naam BV 2]^[82].

Op 22 juni 2010 ontvangt [dochteronderneming] € 1 miljoen en op 25 juni 2010 een bedrag van ruim € 3 miljoen in het kader van de aanvullende lening van € 4,5 miljoen die op 18 juni 2010 door [bedrijf] aan haar was aangeboden^[83]. Het restant van de lening is – zo maakt de rechtbank uit de stukken op – verrekend met openstaande facturen van [bedrijf] .

Reeds de volgorde van gebeurtenissen doet vermoeden dat ook de tweede uitbetalingen aan [naam BV 1] en [naam BV 2] gefinancierd zijn met geld dat afkomstig was van [bedrijf] , in dit geval de aanvullende lening aan [dochteronderneming] . Dit vermoeden vindt naar het oordeel van de rechtbank buiten redelijke twijfel bevestiging in het volgende.

Het hierboven genoemde spoorboekje was eerder onderwerp van een e-mail van [medeverdachte 6] aan [medeverdachte 8] van 3 juni 2010^[84]. Hoewel [medeverdachte 6] de afzender is, kan uit de inhoud worden afgeleid dat hij deze e-mail mede uit naam van [verdachte] schrijft. Er wordt immers meerdere keren over “we” en “wij” gesproken in de context van de uitbetalingen aan [naam BV 1] en [naam BV 2] . Het bijgevoegde document getiteld “Contouren aangaande vereisten voor verdere leningverstrekking aan [dochteronderneming] ” (kennelijk het spoorboekje in kwestie) houdt onder meer de volgende passage in:

“
1. [bedrijf] geeft een extra lening van 4,5 miljoen; deze wordt gebruikt voor:

a. […]

b. 1,5 miljoen tbv aflossen leningsverplichtingen per 1/7”

In de context van hetgeen hierboven is beschreven staat daarmee naar het oordeel van de rechtbank vast dat de lening aan [dochteronderneming] van € 4,5 miljoen in ieder geval voor een deel is aangegaan met het doel om de uitbetaling van [naam BV 1] en [naam BV 2] mogelijk te maken. Noch in de officiële offerte van 18 juni 2010, noch in de (geantedateerde) onderbouwende brief van [financieringsmaatschappij] wordt daarover echter met enig woord gerept, zodat vaststaat dat in ieder geval de getekende en geaccepteerde offerte op dit punt valselijk is opgemaakt (de rechtbank komt hier in de strafzaak tegen [medeverdachte 6] bij feit 6 op terug), kennelijk om [bedrijf] omtrent de werkelijk beoogde besteding te misleiden.

Dat deze aanvullende lening noodzakelijk was voor de betalingen aan [naam BV 1] en [naam BV 2] volgt ook uit de verklaringen van [medeverdachte 8]^[85]en [medeverdachte 7]^[86]dat [huurder] op dat moment niet beschikte over de financiële middelen om aan de verplichtingen uit het stappenplan te voldoen. [medeverdachte 7] heeft hier in een schriftelijke verklaring^[87]nog aan toegevoegd dat de continuïteit van [huurder] als gevolg van de afbetalingsverplichtingen in gevaar was.

Conclusies rol [medeverdachte 6] en [verdachte]

Uit het voorgaande volgt dat [bedrijf] door [medeverdachte 6] en [verdachte] niet alleen doelbewust is misleid omtrent hun (feitelijke) belang in [huurder] , maar in deze fase ook omtrent het doel en de besteding van de financiering die [bedrijf] (in alle gevallen vertegenwoordigd door diezelfde [medeverdachte 6] ) aan [huurder] en haar dochter [dochteronderneming] heeft verstrekt. Op deze wijze hebben [medeverdachte 6] en [verdachte] bewerkstelligd dat geld, dat in de valselijk gewekte voorstelling van zaken zoals die aan [bedrijf] werd voorgespiegeld voor de warmtekracht- en torrefactiecentrale in Steenwijk was bestemd, in de zakken van haar eigen directeuren is gevloeid, nota bene terwijl dat project nog geen moment rendabel was geweest en het voortbestaan daarvan bovendien, ten tijde van de tweede uitbetaling op 29 juni 2010, door het vasthouden aan de betalingen aan Woldumus en [naam BV 2] rechtstreeks in gevaar werd gebracht. Daarmee staat vast dat ook rond de beide uitbetalingen sprake is geweest van (een andere vorm van) oplichting van [bedrijf] , waaraan zowel [medeverdachte 6] als [verdachte] hebben deelgenomen.

Ten aanzien van dat laatste merkt de rechtbank op dat zij heeft kennisgenomen van het verweer van [verdachte] , dat er in het kort op neer komt dat hij niet wist dat er geld van [bedrijf] gebruikt werd om [naam BV 2] uit te betalen. Dat verweer faalt in het licht van hetgeen de rechtbank hiervoor heeft overwogen, in het bijzonder het feit dat [verdachte] op de hoogte was van het stappenplan, van de e-mail van 5 november 2009 (over het lenen van de “suikeroom”) en van het “spoorboekje” waarin een koppeling wordt gelegd tussen de lening van € 4,5 miljoen aan [dochteronderneming] en de tweede uitbetaling aan [naam BV 2] . Uit de hele gang van zaken blijkt zonder meer dat [verdachte] mede betrokken was bij de besluitvorming rond de inkoop door [huurder] van haar eigen aandelen, de koopprijs en de wijze waarop deze betalingen uitgevoerd en gefinancierd zouden moeten worden.

Conclusies rol [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7]

Ook voor [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] geldt dat zij, gelet op de hierboven vastgestelde feiten en

in het bijzonder hun eigen verklaringen, zich er noodzakelijkerwijs van bewust moeten zijn geweest dat de inkoop van de aandelen van [naam BV 1] en [naam BV 2] in beide gevallen betaald werd met geld van [bedrijf] . De rechtbank acht het volstrekt ondenkbaar dat zij zich, zeker onder de gegeven omstandigheden, niet hebben gerealiseerd dat dit onmogelijk met wetenschap en instemming van [bedrijf] kon gebeuren. In een fase waarin het project nog volop financiering nodig had en nog niet rendeerde, kan niet waar zijn dat [bedrijf] miljoenen zou betalen aan haar eigen directeuren, zeker niet als daardoor, zoals al overwogen, op enig moment zelfs het voortbestaan van het project in gevaar zou worden gebracht. Bij haar overtuiging dat [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] ten tijde van de uitbetalingen aan [naam BV 1] en [naam BV 2] zich ervan bewust moeten zijn geweest dat zij meewerkten aan de oplichting van [bedrijf] betrekt de rechtbank daarnaast het feit dat zij al eerder sterke aanwijzingen hadden voor een mogelijke kwalijke rol van [medeverdachte 6] en [verdachte] ten opzichte van [bedrijf] , nu zij immers direct zicht hadden op de eerder beschreven schijnconstructies bij de oprichting van [huurder] in 2007 en de overdracht van de aandelen aan [medeverdachte 3] in 2008, ook al heeft de rechtbank niet aannemelijk geacht dat zij daar toentertijd met het oogmerk van oplichting van [bedrijf] bij betrokken waren. Als het gaat om de besteding van de aanvullende lening van € 4,5 miljoen aan [dochteronderneming] komt daar nog bij dat zij, gezien het “spoorboekje”, op de hoogte waren van het feit dat deze lening, in tegenstelling tot wat valselijk aan [bedrijf] werd voorgespiegeld, mede besteed zou worden aan de uitbetaling van [naam BV 1] en [naam BV 2] .

Door onder de gegeven omstandigheden hun medewerking te verlenen aan het verkrijgen van de bewuste gelden van [bedrijf] en aan de doorbetaling van in ieder geval een deel daarvan aan [naam BV 1] en [naam BV 2] , is sprake van een zodanige nauwe en bewuste samenwerking met [medeverdachte 6] en [verdachte] bij het oplichten van [bedrijf] dat van medeplegen kan worden gesproken.

Aan het voorgaande doet niet af dat [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] zich, zoals zij onweersproken hebben gesteld, gedurende de loop van het project [huurder] steeds hebben laten adviseren door juridisch adviseurs, fiscalisten, advocaten en andere deskundigen. Uit geen van de stukken die zij in dit verband hebben overgelegd volgt immers dat zij advies hebben gevraagd over juist deze constructie, waarbij buiten het zicht van [bedrijf] om geld dat bestemd was voor de warmtekracht- en torrefactiecentrales zou worden doorbetaald aan twee aandeelhouders, die nota bene beide directeur bij [bedrijf] waren, laat staan dat uit één van de adviezen zou blijken dat hen ondubbelzinnig is voorgespiegeld dat een dergelijke constructie juridisch in orde zou zijn. Zij kunnen zich dus niet met vrucht beroepen op dwaling, nog daargelaten of de rechtbank dat onder de gegeven omstandigheden verontschuldigbaar zou hebben geacht.

Vierde fase: de overname van [huurder] door [naam BV 6]

Zoals in de algemene overwegingen beschreven, worden de aandelen [huurder] op 22 september 2011 overgenomen door [naam BV 6] . Bij die overname zijn onder meer afspraken gemaakt over de vorderingen die [naam BV 1] en [naam BV 2] nog op [huurder] hadden naar aanleiding van de inkoop van hun aandelen en over de verdere uitbetaling van de resterende bedragen^[88]. Op grond van die afspraken is op de dag van de overname, 22 september 2011, zowel aan [naam BV 1] als aan [naam BV 2] een bedrag van € 0,5 miljoen betaald en op 10 juli 2012 aan [naam BV 2] nog een bedrag van € 750.000,--. Aan [naam BV 1] hebben, voor zover uit de stukken kan worden opgemaakt, na 2011 geen betalingen meer plaatsgehad.

Het is opvallend dat aan de overname van [huurder] door [naam BV 6] en de betalingen op die dag nog een sale and leaseback transactie tussen [naam bedrijf 3] en [huurder] voorafgaat. In dat kader betaalt [naam bedrijf 3] € 3,7 miljoen (nog exclusief een bedrag van ruim € 700.000 aan omzetbelasting) aan [huurder] voor de investeringen die [huurder] heeft gedaan in de onroerende zaken op het projectterrein in Steenwijk die op grond van een eerdere sale and leasebacktransactie in het bezit van [bedrijf] waren gekomen^[89].

Ook tussen deze sale and leasebacktransactie, die eveneens op 22 september 2011 zijn beslag heeft gekregen, en de uitbetalingen op die dag aan [naam BV 1] en [naam BV 2] lijkt enige relatie te bestaan. Op 28 mei 2011 heeft [naam BV 6] een zogenaamde “Binding term sheet” aan [naam bedrijf 3] en [naam bedrijf 1] gezonden, waarin als onderdeel van de gemaakte afspraken rond de overname van [huurder] staat vermeld dat [bedrijf] een bedrag van € 3,7 miljoen aan [huurder] dan wel aan [dochteronderneming] en [naam BV 3] zal betalen^[90]. Op de computer van [medeverdachte 6] is bij de doorzoeking van zijn woning een tweede Binding term sheet aangetroffen, ook van 28 mei 2011, maar deze gericht aan [naam BV 1] en [naam BV 2] , waarin staat vermeld dat [naam BV 6] hun aandelen in [huurder] zal overnemen tegen een bedrag van € 3,5 miljoen^[91].

In het kader van de onderhandelingen over de overname door [naam BV 6] vindt vervolgens een e-mailwisseling plaats tussen [medeverdachte 9] van [financieringsmaatschappij] , [medeverdachte 6] , [verdachte] en de betrokken personen bij [naam BV 6]^[92]. In de mail van [medeverdachte 9] aan [naam BV 6] staat onder meer vermeld dat “
They[blijkens de aanhef van de mail, “
Former shareholders”, wordt hiermee gedoeld op [medeverdachte 6] en [verdachte] – rechtbank]
declined and made a counterproposal, which is, and I made it clear to him, out of the question: they suggested a payment of 3 million up front instead of the 1 million. [bedrijf] will pay 1 million of this in the form of an addtional loan to [huurder] .” Ook in deze e-mail wordt een verband gelegd tussen de uitbetaling van [naam BV 1] en [naam BV 2] en het (daaraan voorafgaand) verstrekken van geld door [bedrijf] aan [huurder] . In ieder geval maakt de inhoud van deze e-mail duidelijk dat [medeverdachte 6] in deze fase zowel namens [bedrijf] als namens zichzelf met [naam BV 6] onderhandelde over de overname van [huurder] , waarbij bepaald niet blijkt dat hij de belangen van [bedrijf] voor die van hemzelf liet gaan^[93].

De rechtbank kan echter uiteindelijk niet met de vereiste zekerheid vaststellen of, zoals dat voorafgaand aan de uitbetalingen in 2009 en 2010 zeker wel het geval was, de uitbetalingen op 22 september 2011 gedaan zijn vanuit het geld dat [bedrijf] (in dit geval door de sale and leasebacktransactie van die datum) aan [huurder] heeft verstrekt en dus ook niet of [bedrijf] doelbewust omtrent het doel van het met die transactie gegenereerde geld is misleid.

Voor de vaststelling of het geld dat met deze sale and leasebacktransactie is gemoeid geweest de vrucht is van oplichting maakt deze conclusie overigens niet uit, gezien de eerdere overweging van de rechtbank dat al het geld dat [bedrijf] vanaf de oprichting van [huurder] op 20 december 2007 aan deze onderneming of haar dochters heeft verstrekt, als zodanig moet worden aangemerkt.

Resumé

Resumerend komt de rechtbank tot het oordeel dat [medeverdachte 6] en [verdachte] zich vanaf de oprichting van [huurder] op 20 december 2007 schuldig hebben gemaakt aan oplichting van [bedrijf] door [bedrijf] te misleiden omtrent hun feitelijke deelname aan [huurder] . In het verlengde daarvan heeft de rechtbank overwogen dat al het geld dat [bedrijf] vanaf die datum aan [huurder] of haar dochters heeft verstrekt de vrucht van oplichting is geweest.

Daarnaast heeft de rechtbank geoordeeld dat [medeverdachte 6] en [verdachte] zich bij de uitbetaling van [naam BV 1] en [naam BV 2] op 23 december 2009 en 29 juni 2010 eveneens schuldig hebben gemaakt aan oplichting van [bedrijf] , nu door op deze specifieke momenten [bedrijf] te misleiden omtrent het doel en de besteding van de door [bedrijf] in dit verband aan [huurder] verstrekte gelden. Aan deze vorm van oplichting acht de rechtbank [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] , zoals hierboven nader uitgelegd, als medepleger schuldig.

De rechtbank heeft de vraag onder ogen gezien of de conclusie dat [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] zich met betrekking tot bovenbedoelde geldleningen schuldig hebben gemaakt aan het medeplegen van oplichting jegens [bedrijf] , tot het oordeel moet leiden dat zij vanaf het moment van de eerste uitbetaling op 23 december 2009 ook als medepleger kunnen worden aangemerkt van het oplichten van [bedrijf] met betrekking tot de andere geldverstrekkingen, in het bijzonder de sale and lease back transacties van 30 december 2010 en 22 september 2011. De rechtbank is van oordeel dat dat niet het geval is, nu bij hen, anders dan de rechtbank ten aanzien van [medeverdachte 6] en [verdachte] heeft geoordeeld, geen sprake is geweest van het actief verhullen en/of verzwijgen van een belang in [huurder] ten opzichte van de eigen RvC en de AvA van [bedrijf] . Aan [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] kan wel verweten worden dat zij ook met betrekking tot deze latere geldverstrekkingen passief zijn gebleven maar dat acht de rechtbank in dit geval onvoldoende om hen als medepleger van (die vorm van) oplichting aan te kunnen merken.

Rol van [naam BV 1] en [naam BV 2] bij de oplichting van [bedrijf]

Ten aanzien van de medeverdachten [naam BV 1] en [naam BV 2] heeft de rechtbank in haar vonnissen van heden geoordeeld dat het handelen van respectievelijk [medeverdachte 6] en [verdachte] zozeer met het handelen van de betreffende rechtspersoon samenvalt, dat dit handelen aan deze rechtspersonen kan worden toegerekend. Gelet op hun rol in de fraudeconstructie heeft de rechtbank tevens bewezen geacht dat zij als medepleger van de oplichting kunnen worden aangemerkt.

Vertaling naar de tenlastelegging onder feit 1

De tenlastelegging onder feit 1 is zo ingericht dat in de onderdelen A tot en met X een opsomming is gegeven van de feitelijkheden die naar de mening van de opsteller van de tenlastelegging instrumenteel zijn geweest bij de misleiding van [bedrijf] .

Zoals hierboven overwogen, acht de rechtbank in het geval van [verdachte] bewezen dat hij vanaf de oprichting van [huurder] op 20 december 2007 in vereniging in zijn algemeenheid [bedrijf] heeft opgelicht door bewust te verzwijgen dat hij een belang had in [huurder] en daarnaast dat hij [bedrijf] op een tweetal momenten specifiek heeft opgelicht door voor te wenden dat een aantal, hierboven nader besproken, financieringen bedoeld waren ter investering in [huurder] of haar dochters, terwijl deze in werkelijkheid (mede) aan hem zelf ten goede kwamen.

Deze door de rechtbank bewezen geachte handelingen zijn uitgewerkt in de volgende onderdelen van de tenlastelegging:

de onderdelen A, B, C, F en Q zien op het verhullen van het belang van [medeverdachte 6] en [verdachte] in [huurder] , zoals hierboven beschreven;
de onderdelen I, J, K, L en M zien op de verschillende vormen van geldverstrekking (hetzij rechtstreeks, hetzij in het kader van een sale en lease back transactie of het kwijtschelden van eerder aangegane verplichtingen) van [bedrijf] aan [huurder] en haar dochters in de tenlastegelegde periode, waarvan, zoals eerder door de rechtbank overwogen, buiten redelijke twijfel vaststaat dat [bedrijf] die niet zou hebben verricht als zij van de werkelijke situatie op de hoogte was geweest;
onderdeel U ziet op het verhullen dat een aantal verstrekte leningen in werkelijkheid gebruikt werden voor de betalingen aan [naam BV 1] en [naam BV 2] , zoals hierboven beschreven;
de onderdelen S en T zien specifiek op het verhullen van het werkelijke doel van de hierboven besproken lening van € 4,5 miljoen aan [dochteronderneming] .

Ten aanzien van de overige onderdelen in de tenlastelegging is de rechtbank van oordeel dat de daarin vervatte gedragingen hetzij:

niet wettig en overtuigend bewezen kunnen worden (onderdelen G en H), waarbij de rechtbank opmerkt dat zij in de strafzaak tegen [medeverdachte 6] bij feit 3 op onderdeel G nog nader terug zal komen;
op zichzelf wel bewijsbaar zijn, maar niet of onvoldoende kan worden vastgesteld dat zij zijn verricht met het doel om [bedrijf] te misleiden (D, E, N, O, P, R, V, W en X).

Fraude in de jaarrekeningen

Voor [verdachte] geldt naar het oordeel van de rechtbank dat hij, gelet op de stukken, pas vanaf 2012, nadat hij de functie van [medeverdachte 6] was gaan waarnemen, (eind)verantwoordelijk kan worden gehouden voor het verzorgen en publiceren van de jaarstukken van [bedrijf] . Nu de tenlastelegging enkel ziet op de jaarstukken over de jaren 2007 tot en met 2010 moet hij derhalve van dit verwijt worden vrijgesproken. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat de rol van [verdachte] over deze jaren – het aanleveren van enkele teksten voor het jaarverslag – niet van zodanig gewicht is geweest dat van medeplegen gesproken kan worden, nog daargelaten de vraag – die de rechtbank in haar vonnis van heden in de strafzaak tegen [medeverdachte 6] ontkennend heeft beantwoord – of eventuele valsheden in de jaarverslagen wel onder het bereik van artikel 336 van het Wetboek van Strafrecht vallen.

Valsheid in geschrift ten aanzien van de Letters of Representation

Op grond van hetgeen de rechtbank hierboven in het kader van het verwijt van oplichting heeft overwogen, staat vast dat [medeverdachte 6] en [verdachte] vanaf de oprichting van [huurder] een bepalende rol hebben gespeeld binnen [huurder] . Meer in het bijzonder kan op grond van de stukken worden vastgesteld dat de drie [bedrijf] -directeuren die bij [huurder] betrokken waren (naast [medeverdachte 6] en [verdachte] ook [medeverdachte 2] ) in wisselende samenstelling vanaf het begin een meerderheidsbelang van 60% in deze onderneming hebben gehad^[94], waarmee vastgesteld kan worden dat de [bedrijf] -directie doorlopend beleidsbepalende invloed had in [huurder] c.q. invloed van betekenis kon uitoefenen op haar financiële en zakelijke beleid, hetgeen overigens ook blijkt uit de hierboven beschreven gang van zaken bij de besluitvorming over de inkoop van haar eigen aandelen. De rechtbank merkt daarbij op dat de feitelijke situatie daarbij doorslaggevend is en niet de formeel-juridische werkelijkheid, nog daargelaten dat die juridische werkelijkheid in dit geval opzettelijk is opgetuigd om de feitelijke situatie te verhullen.

Op grond van de rapportages van de deskundigen Langendijk en Brouwer^[95]moet worden aangenomen dat het voorgaande betekent dat [bedrijf] en [huurder] over de jaren 2007 tot en met 2011 voor wat betreft de verplichting tot vermelding in de jaarrekening als verbonden partijen moeten worden beschouwd. De in de Richtlijn voor de jaarverslaggeving (RJ) 330 gestelde aanvullende eis over de jaren 2008 en verder, die inhoudt dat naast – kort gezegd – bepalende invloed tevens sprake moet zijn van transacties tussen beide partijen van relatieve betekenis die onder niet-normale marktvoorwaarden tot stand zijn gekomen, doet daaraan niet af, nu de deskundige Brouwer in haar rapport gemotiveerd heeft vastgesteld dat de transacties die tussen [bedrijf] (zowel [naam bedrijf 1] als [naam bedrijf 3] ) met [huurder] en haar dochters in deze periode zijn overeengekomen gezien hun omvang als van relatieve betekenis moeten worden aangemerkt en de rechtbank reeds in het voorgaande heeft geoordeeld dat deze transacties hebben plaatsgevonden als gevolg van de opzettelijke misleiding van [bedrijf] , waarmee gegeven is dat zij onder niet-normale marktvoorwaarden tot stand zijn gekomen.

Het voorgaande betekent dat in de jaarrekeningen 2007 tot en met 2011 ten onrechte niet is vermeld dat [bedrijf] met [huurder] was verbonden. In de bevestigingsbrieven die in deze jaren aan de verschillende accountants zijn toegezonden (in de stukken ook wel aangeduid als “Letters of Representation”) en die voor wat betreft 2011 is getekend door [verdachte]^[96], staat ondubbelzinnig vermeld dat – kort gezegd – alle relevante informatie, waaronder die over het eventueel bestaan van met [bedrijf] verbonden partijen, naar waarheid is verstrekt. Nu [verdachte] wist dat hij al die jaren (over 2011 in ieder geval tot de uiteindelijke overname door [naam BV 6] ) samen met de andere [bedrijf] -directeur(en) een bepalende invloed uitoefende in [huurder]^[97], kan niet anders worden geconcludeerd dan dat de door hem getekende bevestigingsbrief niet naar waarheid is opgemaakt, nu daarin vermeld is dat van een dergelijke verbondenheid nou juist geen sprake was, met als kennelijke doel om tegenover de buitenwereld te verhullen dat [verdachte] en [medeverdachte 6] een belang in [huurder] hadden.

Dit onderdeel van de tenlastelegging kan derhalve voor wat betreft het jaar 2011 wettig en overtuigend bewezen worden. Bij de ondertekening van de bevestigingsbrieven over eerdere jaren is, zoals ook de officier van justitie in zijn requisitoir heeft aangegeven, [verdachte] niet betrokken geweest.

Valsheid in geschrift ten aanzien van de intentieverklaring

Zoals de rechtbank hiervoor reeds heeft overwogen waren [medeverdachte 6] , [verdachte] en [medeverdachte 2] vanaf het moment van de oprichting van [huurder] op 20 december 2007 degenen die feitelijk de zeggenschap hadden over de aandelen in [huurder] die formeel op naam stonden van respectievelijk [naam BV 1] BV, [medeverdachte 1] en [medeverdachte 11] . [medeverdachte 6] en [verdachte] waren ook degenen die – met [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] – feitelijk de beslissingen in en over [huurder] namen. Samengevat komen de eerdere overwegingen van de rechtbank er op neer dat [medeverdachte 6] en [verdachte] via een schijnconstructie met andere partijen hun feitelijke zeggenschap binnen [huurder] voor de buitenwereld hebben verhuld.

Aan deze feitelijke gang van zaken veranderde niets op en na het moment dat [naam BV 2] werd opgericht en, na uitoefening van de inmiddels door haar van [medeverdachte 1] verkregen koopoptie, formeel eigenaar werd van een aandelenbelang in [huurder] . Ook na 2 december 2009 is [verdachte] degene gebleven die de beschikkingsmacht over deze aandelen uitoefende en alle relevante beslissingen terzake nam^[98]. Bij de oprichting van [naam BV 2] en overname van de aandelen [huurder] door [naam BV 2] was derhalve naar het oordeel van de rechtbank opnieuw sprake van een schijnconstructie, die tot doel had om de hierboven beschreven feitelijke situatie voor de buitenwereld te verhullen.

Op 27 december 2008 hebben [medeverdachte 5] (“ [voornaam] en [voornaam] [verdachte] een intentieverklaring^[99]getekend, die – voor zover hier van belang – het navolgende inhoudt:

“
Overwegende dat:

-
[verdachte] werkzaam is als (niet statutair) directeur bij een energiebedrijf;

-
dit energiebedrijf als netbeheerder gezien de huidige wet- en regelgeving geen activiteiten mag verrichten die te maken hebben met de productie en/of levering van energie;

-
[verdachte] soms in contact komt met bedrijven die van zijn kennis en kunde gebruik wensen te maken en waarbij zijn werkgever gezien de wettelijke netbeheerstaken geen partij mag zijn;

[…]

-
partijen hiervoor een nieuwe vennootschap wensen op te richten om zodoende een aan [verdachte] aangeboden aandelenoptie van een energieproducerend bedrijf als eerste in onder te brengen(in de tenlastelegging aangeduid als het 9e gedachtestreepje)
[…]

-
[verdachte] belang heeft om gezien zijn werknemerspositie bij een energiebedrijf en conform de afspraken met zijn directie, dit low profile op te zetten en zo veel mogelijk “uit zicht” wil blijven voor onder meer zijn collega’s, temeer om verkeerde interpretaties van mensen die de achtergrond niet kennen te voorkomen […]

-
[verdachte] wil zorgdragen dat de activiteiten onafhankelijk van zijn werknemerschap worden uitgevoerd en dat [medeverdachte 5] mogelijke belangentegenstellingen beoordeelt, zodat elke schijn van belangenverstrengeling zoveel mogelijk wordt voorkomen; (in de tenlastelegging aangeduid als het 12e gedachtestreepje)

-
de zakelijke integriteit voor partijen erg belangrijk is gezien de goede reputatie van partijen bij collega’s, belastingdienst, bedrijfsleven, banken en afnemers;(in de tenlastelegging aangeduid als het 13e gedachtestreepje)

-
[medeverdachte 5] aangeeft dit graag voor [verdachte] als broer te willen doen en leuk vindt als klankbord te fungeren en op deze wijze verder zakelijke ideeën te kunnen bespreken.(in de tenlastelegging aangeduid als het 14e gedachtestreepje).

[…]

Artikel 2 Doel en activiteiten

[naam BV 2] heeft als doel om zakelijke kansen te benutten en dit op een efficiënte en effectieve wijze te organiseren. De activiteiten zullen bestaan uit het deelnemen in bedrijven, het verstrekken van leningen aan bedrijven en het voeren van diverse vormen van vermogensbeheer. Van belang is dat activiteiten niet de belangen van de werkgever van [verdachte] mogen schaden en waar ze in de energiebranche plaatsvinden, vooraf afstemming met de werkgever plaatsvindt. Activiteiten dienen verder plaats te vinden in transparantie, in eerbare projecten, tegen beheersbare risico's en met interessante rendementen. De kosten van [naam BV 2] dienen laag gehouden te worden.

Artikel 3 Taakverdeling en directievoering

De directievoering zal gebeuren door [medeverdachte 5] . Hij is de enige statutaire bestuurder. In de te maken statuten zal worden opgenomen welke bevoegdheden hij zelfstandig krijgt en voor welke besluiten de aandeelhouders goedkeuring dienen te geven. [medeverdachte 5] wordt tevens voorzitter van de aandeelhoudersvergadering. [verdachte] zal voor de notulen zorgdragen.

Partijen zullen een paar keer per jaar vergaderen. Voorstellen zullen door [verdachte] zo veel mogelijk worden uitgewerkt, zodat [medeverdachte 5] zich daar een goed beeld over kan vormen en zijn zakelijk en onafhankelijk advies over kan geven. De administratie zal worden verzorgd door [verdachte] . Er zal tevens een van goede naam en faam accountant en belastingadviseur worden aangesteld.”

Naar het oordeel van de rechtbank heeft [verdachte] deze (passages uit de) intentieverklaring samen met [medeverdachte 5] valselijk opgemaakt, nu de oprichting van [naam BV 2] , zoals hierboven al vastgesteld, in de kern slechts bedoeld was om voor de buitenwereld te verhullen dat [verdachte] een (financieel) belang had in [huurder] en [medeverdachte 5] ook van dat doel wist^[100]. De in de intentieverklaring beschreven rol voor [medeverdachte 5] , namelijk die van onafhankelijk beoordelaar van het handelen van [verdachte] , heeft in werkelijkheid niet plaatsgevonden^[101]. Ook het in artikel 3 beschreven directeurschap van [medeverdachte 5] heeft (in ieder geval op het punt van de aandelen [huurder] ) geen enkele praktische invulling gekregen.

De aangehaalde passages, met de daarin beschreven achtergronden, doelstellingen en taak- en rolverdelingen, zijn naar het oordeel van de rechtbank bedoeld om bij een eventueel onderzoek naar [naam BV 2] door een derde partij een schijn van legitimiteit te wekken. Van deze passages kan dus niet gezegd worden dat zij geen bewijsbestemming zouden hebben, zoals de verdediging heeft betoogd.

De rechtbank acht derhalve wettig en overtuigend bewezen dat [verdachte] en [medeverdachte 5] zich in vereniging aan dit feit schuldig hebben gemaakt.

WitwassenUit een rekeningafschrift op naam van [naam BV 2] BV van 10 juli 2012blijkt dat op die dag een bedrag van € 750.000,-- op de rekening van [naam BV 2] is overgeboekt vanaf een rekening op naam van [naam BV 6] Vervolgens heeft [verdachte] een deel van dit bedrag,€ 370.000--,, op dezelfde dag doorgeboektnaar een rekening op naam van zijn vriendin [medeverdachte 10] .

Anders dan eerdere uitbetalingen in 2009 en 2010 was dit geldbedrag niet afkomstig van [bedrijf] en van dit geld kan derhalve niet gezegd worden dat het onmiddellijk afkomstig is uit de oplichting van [bedrijf] die de rechtbank hierboven besproken heeft en waaraan zij [verdachte] (mede)schuldig acht. Van belang is echter het volgende.

In de nadere aandeelhoudersovereenkomst [huurder] van 22 december 2009^[104]is onder punt 2 over de aankoop en betaling van de aandelen van (onder meer) [naam BV 2] afgesproken dat [huurder] op de aankoopdatum een eerste aanbetaling doet van € 0,5 miljoen, hetgeen op 23 december 2009 ook is gebeurd, en dat het restant van het totale aankoopbedrag van € 2,7 miljoen (na 23 december 2009 nog € 2,2 miljoen) wordt omgezet in een lening tegen een rente van 7%. Deze lening diende vervolgens in drie stappen uitbetaald te worden. [naam BV 2] heeft in dit verband op 29 juni 2010 nogmaals een betaling van € 0,5 miljoen ontvangen.

Op 22 september 2011 zijn de aandelen [huurder] overgenomen door [naam BV 6] In de akte van aandelenoverdracht van deze datum is onder meer opgenomen dat [naam BV 2] haar aandelen en haar resterende vordering op [huurder] cedeert aan [naam BV 6] tegen betaling van € 1.250.000,--^[105]. Op grond van deze afspraken ontvangt [naam BV 2] op 22 september 2011 van [naam BV 6] Bioenergy een bedrag van € 0,5 miljoen en, zoals hierboven al aangegeven, op 10 juli 2012 het nog resterende bedrag van € 750.000,--.

Het bedrag van € 750.000,-- is aldus rechtstreeks te herleiden tot (de waarde van) de aandelen die [naam BV 2] in [huurder] hield. Dat deze aandelen enige waarde hadden is op zijn beurt weer rechtstreeks te herleiden tot het feit dat [bedrijf] aanzienlijke investeringen in [huurder] heeft gedaan, investeringen waarvan de rechtbank in haar vonnis van heden, zoals gezegd, heeft vastgesteld dat die zijn verricht als gevolg van misleiding door (onder andere) [verdachte] . Dat betekent dat het bedrag van € 750.000,-- weliswaar niet onmiddellijk, maar wel middellijk van misdrijf afkomstig is.

Vast staat tevens dat [verdachte] van de misdadige herkomst van het geld afwist, nu hij, zoals eerder overwogen, medepleger is van het misdrijf waaruit dat geld (middellijk) afkomstig was. Door een gedeelte van dit geld over te boeken naar de spaarrekening van zijn vriendin [medeverdachte 10] heeft [verdachte] zich schuldig gemaakt aan het verwerven, voorhanden hebben en overdragen van een uit misdrijf verkregen voorwerp, zoals in de tenlastelegging onder onderdeel B opgenomen. Van de in de tenlastelegging onder A opgenomen variant, die kort gezegd op neerkomt op het plegen van verhullingshandelingen, is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake omdat de overboeking van het geld naar de rekening van [medeverdachte 10] volledig traceerbaar was en in alle openheid heeft plaatsgevonden. De rechtbank spreekt dan ook vrij van dit deel van de tenlastelegging.

Naar het oordeel van de rechtbank moet [naam BV 2] worden aangemerkt als medepleger van dit feit, nu deze rechtspersoon het betreffende geld heeft ontvangen en doorgeboekt, terwijl zij wist van de misdadige herkomst ervan. Bij dat laatste betrekt de rechtbank dat, zeker in het onderhavige geval, de gedragingen van [naam BV 2] en [verdachte] zodanig met elkaar samenvallen dat de wetenschap van [verdachte] ook kan worden aangenomen bij [naam BV 2] . Om die reden kan het witwassen dan ook aan [naam BV 2] worden toegerekend en is sprake geweest van een nauwe en bewuste samenwerking.

De rechtbank heeft [medeverdachte 10] bij vonnis van heden vrijgesproken van dit verwijt. Zij kan dus niet als medepleger worden aangemerkt.

Bewezenverklaring

De rechtbank acht het onder 1, 3 en 4 subsidiair ten laste gelegde wettig en overtuigend bewezen, met dien verstande dat:

hij, in de periode van 20 december 2007 tot en met 22 september 2011, in Nederland, tezamen en in vereniging met anderen, met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door listige kunstgrepen, [naam bedrijf 1] en/of [naam bedrijf 2] ., en/of [naam bedrijf 3] . en/of hun (andere) dochtervennootschappen (hierna gezamenlijk alsook individueel aangeduid met " [bedrijf] ") heeft bewogen tot:

- het verstrekken van leningen en achtergestelde leningen en het betalen van geldbedragen in het kader van één of meer leningen en achtergestelde leningen, tot een totaal bedrag van circa EUR 20.300.000,00;

- het aangaan van sale- and leasebacktransacties;

- het op of omstreeks 22 september 2011 kwijtschelden door [bedrijf] van de huur over de jaren 2011 en 2012 voor percelen industrieterrein gelegen aan de Dolderweg en Langebaan te Steenwijk, gehuurd door [huurder] (verder te noemen [huurder] ) van [bedrijf] voor een bedrag van in totaal EUR 1.360.450,00 (excl. BTW);

derhalve tot de afgifte van enig goed en tot het aangaan van een schuld en het teniet doen van een inschuld;

immers hebbende verdachte en zijn medeverdachten:

A. heimelijk onverenigbare functies vervuld door als bestuurder van [bedrijf] (indirect) aandeelhouder te zijn van en belanghebbende te zijn bij [huurder] en haar dochterondernemingen;

B. de Raad van Commissarissen (hierna "RvC") van [bedrijf] en de aandeelhouders van [bedrijf] niet geïnformeerd over het belang dat hij en zijn medeverdachten hadden bij [huurder] en haar dochtervennootschappen;

C. heimelijk en zonder toestemming van de RvC van [bedrijf] en zonder toestemming van de aandeelhouders van [bedrijf] en door tussenkomst van de besloten vennootschappen [naam BV 1] en [naam BV 2] en door tussenkomst van [medeverdachte 1] en [medeverdachte 11] en [medeverdachte 3] een belang verkregen in [huurder] en haar dochtervennootschappen [dochteronderneming] . (hierna " [dochteronderneming] ") en [naam BV 3] (hierna " [naam BV 3] ") en [naam BV 4] (hierna " [naam BV 4] ");

I. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en goedkeuring en toestemming en medewerking gegeven aan het door [bedrijf] verstrekken van leningen aan [huurder] en haar dochtervennootschappen;

J. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en goedkeuring en toestemming en medewerking gegeven aan het door [bedrijf] aangaan van sale- and leasebackovereenkomsten met [huurder] en haar dochtervennootschappen;

K. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en goedkeuring en toestemming en medewerking gegeven aan het door [bedrijf] betalen voor investeringen aan [huurder] en haar andere dochtervennootschappen;

L. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en goedkeuring en toestemming en medewerking gegeven aan het door [bedrijf] kwijtschelden van huur verschuldigd door [huurder] en haar dochtervennootschappen;

M. als bestuurder van [bedrijf] opdracht en goedkeuring en toestemming en medewerking gegeven aan het door [bedrijf] doen van betalingen aan [huurder] en haar dochtervennootschappen;

Q. niet in de jaarrekeningen van [bedrijf] over 2007, 2008, 2009 en 2010 vermeld en/of laten vermelden dat er sprake was van [huurder] als verbonden partij;

S. door [financieringsmaatschappij] en/of [medeverdachte 9] een brief laten opstellen om aanvullende financiering van EUR 4.500.000,00 door [bedrijf] aan [huurder] mogelijk te maken en in deze brief niet te laten vermelden dat de financiering deels gebruikt zou gaan worden voor inkoop van eigen aandelen door [huurder] ;

T. de hiervoor vermelde brief met een onjuiste datum op laten maken;

U. voor de RvC van [bedrijf] en de aandeelhouders van [bedrijf] verhuld dat één of meerdere door [bedrijf] aan [huurder] verstrekte leningen door [huurder] aangewend zullen worden voor de inkoop van eigen aandelen;

hij op 10 augustus 2012, in Nederland, een Letter of Representation , zijnde een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk heeft opgemaakt, de valsheid hieruit bestaande dat verdachte valselijk en/of in strijd met de waarheid (in) de Letter of Representation van 2011 heeft ondertekend en daarin heeft opgenomen:

"13. Wij hebben de bij ons bekende informatie met betrekking tot de identificatie van verbonden partijen en aangaande transacties met deze partijen volledig aan u verstrekt.

14. De relaties en transacties met verbonden partijen zijn op passende wijze in de jaarrekening verwerkt en toegelicht in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW."

met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te

doen gebruiken

hij op of omstreeks 27 december 2008 in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander, de intentieverklaring tussen verdachte en [medeverdachte 5] - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt, immers hebbende verdachte en zijn medeverdachte, valselijk en/of in strijd met de waarheid/werkelijkheid, niet de bedoeling gehad om de intentie zoals omschreven onder het 9e en 12e en 13e en 14e gedachtenstreepje van blz. 1 D-202 na te komen en genoemd onder artikel 2 en 3 van blz. 2 van D-202, daar hiervan op geen enkele manier is gebleken,

met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken;

4. subsidiair

hij op 10 juli 2012,

in Nederland, tezamen en in vereniging met een rechtspersoon een geldbedrag,

(Sub B)

- verworven en voorhanden heeft gehad en overdragen,

door toen en daar opzettelijk, tezamen en in vereniging met een ander, op 10 juli 2012 een geldbedrag van EUR 370.000,00 afkomstig van [rekeningnummer] ten name van [naam BV 2] , op de bankrekening met het [rekeningnummer] t.n.v. [medeverdachte 10] , te (laten) storten,

terwijl verdachte en zijn medeverdachte wisten dat dit geldbedrag middellijk afkomstig was uit enig misdrijf.

Verdachte zal van het meer of anders ten laste gelegde worden vrijgesproken, aangezien de rechtbank dat niet bewezen acht.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Strafbaarheid van het bewezen verklaarde

Het bewezen verklaarde levert op:

1. medeplegen van de voortgezette handeling van oplichting;

3. valsheid in geschrift en medeplegen van valsheid in geschrift;
4. subsidiair medeplegen van witwassen.

Deze feiten zijn strafbaar nu geen omstandigheden aannemelijk zijn geworden die de strafbaarheid uitsluiten.

Strafbaarheid van verdachte

De rechtbank acht verdachte strafbaar nu niet van enige strafuitsluitingsgrond is gebleken.

Strafmotivering

Vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte ter zake van het onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 3 jaar, met aftrek van de duur die verdachte in voorarrest heeft verbleven.

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft gepleit voor algehele vrijspraak van [verdachte] .

Oordeel van de rechtbank

Bij de bepaling van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de aard en de ernst van het bewezen en strafbaar verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan, de persoon van verdachte zoals deze naar voren is gekomen uit het onderzoek op de terechtzitting, het verdachte betreffende uittreksel uit de justitiële documentatie, alsmede de vordering van de officier van justitie en het pleidooi van de raadsman.

De rechtbank heeft in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

Tussen 2007 en 2011 is het energiebedrijf [bedrijf] , eigendom van een negental gemeentes in Drenthe en Overijssel, het slachtoffer geworden van een buitengewoon ernstige vorm van fraude, gepleegd door twee voormalige directeuren, [medeverdachte 6] en [verdachte] . Zij hebben het vanuit hun functie mogelijk gemaakt dat [bedrijf] vanaf 20 december 2007 ruim € 30 miljoen aan gemeenschapsgeld heeft geïnvesteerd in [huurder] BV, opgericht voor de bouw en exploitatie van een warmtekracht- en torrefactiecentrale in Steenwijk, terwijl zij al die jaren voor [bedrijf] verborgen hebben gehouden dat zij zelf een (financieel) belang in deze onderneming hadden. Beiden wisten dat [bedrijf] dat geld nooit zou hebben verstrekt als zij van deze vorm van belangenverstrengeling had afgeweten.

Vervolgens hebben [medeverdachte 6] en [verdachte] – samen met de verdachten [medeverdachte 8] en [medeverdachte 7] – er in 2009 en 2010 op geraffineerde wijze, onder meer door het plegen van valsheid in geschrift, voor gezorgd dat een deel van het geld dat [bedrijf] in [huurder] investeerde, door [huurder] gebruikt kon worden voor de inkoop van hun aandelen, waarmee zij enkele miljoenen hebben verdiend. Op deze manier hebben zij, naast [huurder] , ook zichzelf persoonlijk, ten koste van gemeenschapsgeld, verrijkt. Zij hebben zodoende hun werkgever jarenlang en met grote gevolgen opgelicht, vanuit een positie van macht en vertrouwen. De rechtbank tilt daar zeer zwaar aan.

De zeer listige wijze waarop de fraude is gepleegd, in combinatie met de duur daarvan, de omvang van de benadeling van [bedrijf] en de positie waar [verdachte] misbruik van heeft gemaakt, rechtvaardigt het opleggen van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van meerdere jaren. De rechtbank weegt in dit verband ook mee dat [verdachte] niet alleen gehandeld heeft, maar diverse andere personen uit zijn directe (familie)omgeving heeft meegezogen in de oplichtingsconstructie. Ook acht de rechtbank van belang dat [verdachte] gedurende al die jaren geen verantwoordelijkheid voor zijn daden heeft genomen.

Hoewel er geruime tijd is verstreken tussen de aanhouding van [verdachte] en zijn uiteindelijke berechting, is er naar het oordeel van de rechtbank geen sprake van een overschrijding van de redelijke termijn die tot strafvermindering aanleiding zou moeten geven. Het gaat om een buitengewoon omvangrijk en complex strafrechtelijk onderzoek waarbij onontkoombaar was dat de FIOD en het openbaar ministerie daar veel tijd in hebben moeten steken. Ook met het onderzoek dat de rechter-commissaris later in opdracht van de rechtbank en op verzoek van de verdediging heeft verricht, en met de deskundigenonderzoeken die eveneens (mede) op verzoek van de verdediging hebben plaatsgevonden, is veel tijd gemoeid geweest. Van een langere periode van inactiviteit door de justitiële autoriteiten, waarop de rechtspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens en die van de Hoge Raad in dit verband ziet, is in al die tijd geen sprake geweest.

Dat de negatieve publiciteit en de voortslepende strafprocedure enorme impact hebben gehad op hem en zijn familie, acht de rechtbank voorstelbaar, maar ook het logisch gevolg van zijn eigen strafbare handelen. Dit zijn derhalve geen aspecten waarmee de rechtbank bij het bepalen van de straf rekening heeft gehouden.

De rechtbank houdt er wel rekening mee dat het feit dat [bedrijf] is misleid om een bedrag van ruim € 30 miljoen in [huurder] te steken, niet zonder meer betekent dat zij ook voor een dergelijk bedrag aan schade heeft geleden, zoals de officier van justitie aan zijn strafeis ten grondslag heeft gelegd. Het geld is immers wel voor een deel besteed aan het doel waarvoor het bestemd was, namelijk de bouw van de warmtekracht- en torrefactiecentrale. Dit werkt enigszins strafmatigend ten opzichte van de eis.

Tot slot houdt de rechtbank er in het voordeel van [verdachte] rekening mee dat hij niet de initiator van de oplichting is geweest en daarbij minder dan [medeverdachte 6] een hoofdrol heeft gespeeld. Ook dit werkt enigszins strafmatigend. Niettemin heeft ook hij zich flink verrijkt en de rechtbank stelt ook vast dat hij, na de schorsing en het ontslag van [medeverdachte 6] in verband met een andere strafzaak, onverkort vastgehouden heeft aan de misleiding van [bedrijf] .

Toepassing van wetsartikelen

De rechtbank heeft gelet op de artikelen 47, 56, 57, 225, 326 en 420bis van het Wetboek van Strafrecht, zoals deze artikelen golden ten tijde van het bewezen verklaarde.

Uitspraak

De rechtbank

Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte onder 2 en 4 primair is ten laste gelegd en spreekt verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 1, 3 en 4 subsidiair ten laste gelegde bewezen, te kwalificeren en strafbaar zoals voormeld en verdachte daarvoor strafbaar.

Verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan het bewezen verklaarde en spreekt verdachte daarvan vrij.

Veroordeelt verdachte tot:

een gevangenisstraf voor de duur van dertig (30) maanden.

Beveelt dat de tijd door de veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en/of voorlopige hechtenis doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf, geheel in mindering zal worden gebracht.

Dit vonnis is gewezen door mr. J. van Bruggen, voorzitter, mr. C.M.M. Oostdam en

mr. W.S. Sikkema, rechters, bijgestaan door mr. P.T.M. van der Lelie, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank op 6 februari 2018.

Mr. Oostdam en de griffier zijn buiten staat dit vonnis te ondertekenen.

ECLI:NL:RBNNE:2018:394

Fraude door directeuren van energiebedrijf met aanzienlijke financiële schade

Uitspraak

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

[verdachte] ,

Tenlastelegging

Beoordeling van het bewijs

Oplichting van [bedrijf]

Eerste fase: de oprichting van [huurder]Rol van [medeverdachte 6] en [verdachte]

Tweede fase: overdracht van de aandelen aan [medeverdachte 3]

Derde fase: inkoop door [huurder] van haar eigen aandelenAanloop

Vierde fase: de overname van [huurder] door [naam BV 6]

Resumé

Rol van [naam BV 1] en [naam BV 2] bij de oplichting van [bedrijf]

Vertaling naar de tenlastelegging onder feit 1

Fraude in de jaarrekeningen

Valsheid in geschrift ten aanzien van de Letters of Representation

Valsheid in geschrift ten aanzien van de intentieverklaring

Bewezenverklaring

Strafbaarheid van het bewezen verklaarde

Strafbaarheid van verdachte

Strafmotivering

Toepassing van wetsartikelen

Uitspraak

De rechtbank

een gevangenisstraf voor de duur van dertig (30) maanden.

Voetnoten