ECLI:NL:RBNNE:2018:2034

Uitspraak

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

Afdeling Privaatrecht

Locatie Assen

zaak-/rolnummer: 6324775 \ CV EXPL 17-6559

vonnis van de kantonrechter van 5 juni 2018

in de zaak van

de besloten vennootschap Keukenkampioen B.V.,

hierna te noemen: Keukenkampioen,

gevestigd te Kaatsheuvel

eiseres,

gemachtigde: M.N.D. Snel,

tegen

[gedaagde] ,

hierna te noemen: [gedaagde] ,

wonende te [woonplaats] , [adres] ,

gedaagde,

gemachtigde: A.M. Jansen.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- de dagvaarding van 11 september 2017;
- de conclusie van antwoord op de rol van 24 oktober 2017;
- de conclusie van repliek op de rol van 19 december 2017;
- de conclusie van dupliek op de rol van 13 februari 2018;
- de akte uitlating producties aan de kant van Keukenkampioen op de rol van 10 april 2018.

1.2.

Ten slotte is vonnis nader bepaald op vandaag.

2.De vaststaande feiten

2.1.

De kantonrechter gaat uit van de volgende feiten, die vaststaan omdat ze niet of niet voldoende zijn betwist en/of blijken uit de in zoverre onweersproken gelaten inhoud van de overgelegde producties.

2.2.

Keukenkampioen betreft een onderneming met diverse vestigingen in Nederland die zich bezighoudt met de verkoop van keukens en aanverwante artikelen.

2.3.

[gedaagde] heeft in 2015 een brochure van Keukenkampioen opgevraagd omdat hij overwoog een nieuwe keuken aan te schaffen. Een medewerker van Keukenkampioen, [SD] , heeft vervolgens telefonisch een afspraak gemaakt met [gedaagde] voor een vrijblijvend en oriënterend gesprek.

2.4.

Dit gesprek heeft op 9 oktober 2015 plaatsgevonden tussen [SD] en [gedaagde] . Diezelfde dag heeft [gedaagde] zijn handtekening gezet op een document getiteld 'KOOPOVEREENKOMST'. In dit document is vermeld dat voor een bedrag van € 3.500,00 aan materialen is gekocht. Verder is hierin vermeld dat het gaat om onder andere één inbouwkast, een aantal onderkasten, een bestekbak, een koelkast, een combimagnetron en een afzuigkap.

2.5.

Op het voorblad van deze koopovereenkomst is, iets onder de handtekening van [gedaagde] , het volgende vermeld voor zover hier van belang:
"(…) De CBW-algemene voorwaarden, inwerkingtreding 1 december 2005, maken deel uit van de koopovereenkomst. Opdrachtgever verklaart door middel van ondertekening de tekst van deze voorwaarden te hebben ontvangen.(…)".2.6. De tekst van de algemene voorwaarden is op de achterkant van het document afgedrukt. In deze algemene voorwaarden is, voor zover hier van belang, vermeld:
"(…) ARTIKEL 12 - De annulering1. Bij annulering van de overeenkomst door de afnemer is deze een schadevergoeding verschuldigd van 30% van hetgeen de afnemer bij de uitvoering van de overeenkomst had moeten betalen, tenzij partijen bij het sluiten van de overeenkomst anders zijn overeengekomen. Het percentage als bedoeld in de vorige zin bedraagt 50% indien de annulering van een overeenkomst door de afnemer geschiedt terwijl de afnemer er al van in kennis is gesteld dat de op- of aflevering of een deel ervan indien het een deellevering betreft kan plaatsvinden. (…)".

2.7.

Op 19 oktober 2015 is [gedaagde] gebeld door een monteur van Keukenkampioen voor het maken van een afspraak voor het inmeten van een keuken. Bij e-mail van diezelfde dag heeft [gedaagde] Keukenkampioen het volgende, voor zover hier van belang, meegedeeld:
"(…) Om een lang verhaal kort te houden, gaat de bestelling van de keuken niet door. Heb vanmorgen geprobeerd te bellen, maar werd niet opgenomen. i.v.m inmeetafspraak voor vandaag af te zeggen. (…)".2.8. Bij e-mail van 26 oktober 2015 heeft [gedaagde] het volgende geschreven, voor zover hier van belang:
"(…) Na een telefonisch contact met [SD] op vrijdag 23 oktober, zit het me nog steeds niet lekker. Klantenservice bood mij een gratis advies gesprek aan. Daar ben ik op ingegaan. Dan verwacht ik dat er eerst een offerte wordt opgemaakt met specificatie en niet gelijk een koopovereenkomst.Aangezien ik het nu financieel niet kan betalen(ivm aanschaf andere auto) zie ik er definitief van af. Ik wil mij niet verplicht voelen, en aan het lijntje gehouden te worden (…)".

2.9.

Bij e-mail van 14 juni 2016 heeft Keukenkampioen [gedaagde] het volgende, voor zover hier van belang, meegedeeld:
"(…) In oktober 2015 heeft u een keuken bij ons gekocht ter waarde van € 3.500,00. Het is ons niet geheel duidelijk of u deze order nog wenst af te nemen. Ik wil u dan ook verzoeken dit binnen 14 dagen na heden aan ons kenbaar te maken.

Indien ik binnen gestelde termijn niets van u verneem, ben ik genoodzaakt de annuleringsprocedure op te starten. De annuleringskosten zijn vastgesteld op 30% van de aankoopsom. (…)".2.10. Keukenkampioen en [gedaagde] hebben gecorrespondeerd over de verschuldigdheid van de annuleringskosten. [gedaagde] heeft zich op het standpunt gesteld dat hij geen annuleringskosten hoeft te betalen.

3.De vordering en het verweer

3.1.

Keukenkampioen vordert, verkort weergegeven, veroordeling van [gedaagde] tot betaling aan Keukenkampioen van de somma van € 1.050,00 vermeerderd met de wettelijke rente en de proceskosten. Zij stelt hiertoe, verkort weergegeven, dat [gedaagde] bij haar op
9 oktober 2015 een keuken heeft gekocht voor een prijs van € 3.500,00 maar dat [gedaagde] de bestelling op 19 oktober 2015 heeft geannuleerd en dat [gedaagde] daarom op grond van de algemene voorwaarden de annuleringskosten ter hoogte van 30% van de koopsom is verschuldigd.

3.2.

[gedaagde] voert verweer en concludeert tot niet-ontvankelijkheid, althans afwijzing van de vordering met veroordeling van Keukenkampioen in de proceskosten. Hij voert daartoe, samengevat en puntsgewijs weergegeven, de volgende verweren aan:
- er is geen koopovereenkomst tot stand gekomen;
- als wel aangenomen moet worden dat sprake is van een koopovereenkomst, dan zijn de algemene voorwaarden niet van toepassing;
- als aangenomen moet worden dat sprake is van een koopovereenkomst, dan is deze vernietigbaar op grond van dwaling en oneerlijke handelspraktijken;
- de annuleringsregeling is vanwege mededelingen van de directie niet van toepassing;
- de algemene voorwaarden zijn vernietigbaar omdat ze onredelijk bezwarend zijn;
- als aangenomen moet worden dat de algemene voorwaarden niet kunnen worden vernietigd, dan doet [gedaagde] een beroep op de matigingsbevoegdheid van de kantonrechter.

3.3.

Op de stellingen van partijen zal hierna verder worden ingegaan.

4.De beoordeling

koopovereenkomst of offerte?

4.1.

Een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding ervan (artikel 6:217 BW). Zowel het aanbod als de aanvaarding zijn rechtshandelingen, dat wil zeggen dat sprake moet zijn van een op rechtsgevolg gerichte wil die zich door een verklaring heeft geopenbaard.

4.2.

[gedaagde] voert aan "dat hij nooit de wilsovereenstemming heeft gehad tot het sluiten van een overeenkomst" maar dat hij alleen een offerte wilde en dat er daarom geen koopovereenkomst tot stand is gekomen. De kantonrechter begrijpt dit verweer zo dat [gedaagde] bedoelt zich te beroepen op het ontbreken van een op rechtsgevolg gerichte wil waardoor de het aanbod van Keukenkampioen niet is aanvaard en tussen partijen geen overeenstemming is bereikt. De kantonrechter overweegt dat als aangenomen wordt dat [gedaagde] geen keuken wilde kopen, dit niet zonder meer betekent dat er geen overeenkomst tot stand is gekomen. Een rechtshandeling vereist niet alleen een op rechtsgevolg gerichte wil maar ook een verklaring. Artikel 3:35 BW bepaalt dat tegen hem die de verklaring of gedraging van een ander, overeenkomstig de zin die hij daaraan onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mocht toekennen, heeft opgevat als een door die ander tot hem gerichte verklaring van een bepaalde strekking, geen beroep kan worden gedaan op het ontbreken van een met deze verklaring overeenstemmende wil.

4.3.

Het gaat dus om de vraag of Keukenkampioen de ondertekening van de koopovereenkomst door [gedaagde] heeft mogen opvatten als een verklaring van [gedaagde] dat hij de keuken wilde kopen. Daarbij moeten alle omstandigheden van het geval worden meegewogen. Keukenkampioen stelt in dat verband dat zij uit de omstandigheid dat [gedaagde] een overeenkomst heeft getekend waar met hoofdletters boven staat dat het om een koopovereenkomst gaat, waarop geen voorbehoud is gemaakt en waarin de essentialia van de koop zijn opgenomen, heeft mogen afleiden dat [gedaagde] een keuken wilde kopen. [gedaagde] voert aan dat enkel een vrijblijvend gesprek heeft plaatsgehad, dat [SD] hem heeft verzocht de op papier gezette gegevens voor gezien te tekenen maar dat enkele essentiële onderdelen op dat papier nog ontbreken. Ook voert hij (pas bij dupliek) aan dat geen ondertekening heeft plaatsgevonden.

4.4.

[gedaagde] voert aan dat het vanwege zijn betwisting op de weg van Keukenkampioen ligt om aan te tonen dat sprake is van een overeenkomst. Dat is onjuist. In artikel 157, tweede lid, Rv, is namelijk bepaald dat een onderhandse akte, in dit geval de akte met de titel koopovereenkomst, ten aanzien van de verklaring van een partij omtrent hetgeen de akte bestemd is ten behoeve van de wederpartij te bewijzen, tussen partijen dwingend bewijs oplevert van de waarheid van die verklaring. De koopovereenkomst levert met andere woorden dwingend bewijs op van de koop. Hiertegen is tegenbewijs is toegelaten. Het ligt dus niet op de weg van Keukenkampioen om het bewijs te leveren van de overeenkomst, maar op de weg van [gedaagde] om, bij voldoende gemotiveerde betwisting, tegenbewijs te leveren.

4.5.

De kantonrechter moet dus de vraag beantwoorden of [gedaagde] de door Keukenkampioen gestelde feiten zodanig gemotiveerd heeft betwist, dat hij tot tegenbewijs moet worden toegelaten. De kantonrechter is van oordeel dat dit niet het geval is en neemt daarbij het volgende in aanmerking. [gedaagde] voert aan dat hij de overeenkomst volgens Keukenkampioen 'voor gezien' zou hebben ondertekend maar dat zijn handtekening of paraaf onderaan de pagina's van de koopovereenkomst ontbreekt. De kantonrechter volgt [gedaagde] hierin niet. De stelling dat 'voor gezien' moest worden getekend is niet afkomstig van Keukenkampioen maar van [gedaagde] zelf die zich in de conclusie van antwoord erop beroept dat hij een papier voor gezien moest tekenen. Bovendien heeft [gedaagde] niet betwist dat hij een handtekening heeft geplaatst in het daarvoor bedoelde vakje. Keukenkampioen heeft niet gesteld dat op iedere pagina rechts onderaan een paraaf gezet moest worden. Zij wijst er op dat dit niet de gangbare manier is maar dat de werkwijze is dat een handtekening wordt geplaatst in het daarvoor bedoelde vak onder het daarboven beschreven eindbedrag en de weergegeven datum. Dit betekent dat [gedaagde] de stellingen van Keukenkampioen op dit punt onvoldoende gemotiveerd heeft betwist.

4.6.

[gedaagde] voert verder aan dat essentiële onderdelen voor het kunnen maken en leveren van een keuken ontbreken zoals een vriezer, een fornuis/kookplaat, spoelbak en aanrechtblad, wat er volgens hem op wijst dat slechts sprake is van een offerte. De kantonrechter is van oordeel dat [gedaagde] de stellingen van Keukenkampioen onvoldoende gemotiveerd heeft weersproken. Keukenkampioen heeft er immers op gewezen dat in de koopovereenkomst de voor de keuken bepaalde inbouwkasten, onderkasten en bestekbakken per breedte, hoogte en materiaal zijn vastgelegd. Verder wijst zij erop dat in de overeenkomst onder vermelding van typering is benoemd welke koelkast, magnetron en afzuigkap [gedaagde] in de keuken geplaatst wil hebben en dat [gedaagde] kennelijk geen vriezer, vaatwasser of fornuis wilde kopen. [gedaagde] heeft hiermee onvoldoende gemotiveerd betwist dat van een koopovereenkomst sprake is.

4.7.

Verder neemt de kantonrechter in aanmerking dat [gedaagde] zelf aanvankelijk, bij e-mail van 19 oktober 2015, heeft meegedeeld dat de bestelling van de keuken niet doorgaat en dat hij bij e-mail van 26 oktober 2015 meedeelt dat hij niet had verwacht dat er direct een koopovereenkomst zou worden opgemaakt en dat hij daar definitief van af ziet omdat hij het niet kan betalen. Dat [gedaagde] achteraf op de koopovereenkomst terugkomt, wijst er niet op dat hij de gesloten overeenkomst als een offerte heeft aangemerkt.

4.8.

De conclusie is dat Keukenkampioen de gedraging van [gedaagde] , namelijk het tekenen van een koopovereenkomst, redelijkerwijze heeft mogen opvatten als een verklaring dat [gedaagde] een keuken wilde kopen. [gedaagde] heeft de stellingen van Keukenkampioen onvoldoende gemotiveerd betwist zodat er geen ruimte is hem tot het door hem aangeboden bewijs toe te laten. De kantonrechter neemt als vaststaand aan dat er een koopovereenkomst tot stand is gekomen.

dwaling?4.9. Artikel 6:228, eerste lid, BW luidt, voor zover hier van belang, als volgt. Een overeenkomst die is tot stand gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, is, voor zover hier van belang, vernietigbaar:
a. indien de dwaling te wijten is aan een inlichting van de wederpartij, tenzij deze mocht aannemen dat de overeenkomst ook zonder deze inlichting zou worden gesloten,
b. indien de wederpartij in verband met hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te weten, de dwalende had behoren in te lichten.

4.10.

[gedaagde] voert daartoe aan dat hij door Keukenkampioen in de veronderstelling is gelaten dat hij een offerte had opgevraagd en dat het opgeven van zijn gegevens en het tekenen "voor gezien" nodig was om een vrijblijvende offerte te kunnen verkrijgen. Naar het oordeel van de kantonrechter heeft [gedaagde] hiervoor te weinig gesteld. Uit de getekende koopovereenkomst blijkt niet dat [gedaagde] "voor gezien" heeft getekend of een voorbehoud heeft gemaakt. Van [gedaagde] had mogen verwacht dat als was afgesproken dat een vrijblijvende offerte werd getekend, hij naar aanleiding van de hoofdletters "Koopovereenkomst", het concrete bedrag en de vermelding van een betaalwijze vragen had gesteld of er een opmerking bij had geplaatst. Op hem rust ook een onderzoeksplicht.

4.11.

[gedaagde] heeft onvoldoende gesteld voor de conclusie dat sprake is van een oneerlijke handelspraktijk. Hij heeft zijn stellingen op dit punt niet uitgewerkt.

algemene voorwaarden toepasselijk?4.12. [gedaagde] voert aan dat de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn omdat hij geen kennis heeft kunnen nemen van deze voorwaarden nu ze niet bij de overeenkomst zijn ter hand gesteld. [gedaagde] maakt geen onderscheid tussen de vraag of de algemene voorwaarden, volgens de regels van aanbod en aanvaarding, van toepassing zijn geworden op de overeenkomst en de vraag of het annuleringsbeding vernietigbaar is op de grond dat [gedaagde] geen redelijke mogelijkheid heeft gehad om van die algemene voorwaarden kennis te nemen. De kantonrechter zal dit wel doen en beide aspecten afzonderlijk bespreken.

4.13.

Wat de aanvaarding betreft, is niet in geschil dat [gedaagde] zijn handtekening in het daarvoor bestemde vakje van de koopovereenkomst heeft gezet, terwijl iets daaronder op dezelfde pagina is vermeld dat de algemene voorwaarden van Keukenkampioen van toepassing zijn. Daarmee heeft [gedaagde] de gelding van de algemene voorwaarden aanvaard als bedoeld in artikel 6:231 onder c, BW. De kantonrechter volgt de verwijzing naar de uitspraak van het Hof Den Bosch van 5 november 2002 niet. In die zaak ging het om de vraag of uit de verwijzing in de na het sluiten van de overeenkomst toegezonden en geaccepteerde facturen kon worden afgeleid dat de gelding van de algemene voorwaarden was aanvaard, maar in dit geval is heeft [gedaagde] al bij de ondertekening de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden, die ook nog eens op de achterkant van de koopovereenkomst waren afgedrukt, aanvaard. Ook het beroep op de door [gedaagde] aangehaalde uitspraak van de Hoge Raad gaat niet op omdat, anders dan [gedaagde] aanneemt, daaruit niet valt af te leiden dat het enkele verwijzen naar de achterkant van de koopovereenkomst voor de algemene voorwaarden onvoldoende is voor de toepasselijkheid op een consumentenovereenkomst. In de uitspraak van de Hoge Raad ging het immers niet om een consumentenovereenkomst en was een andere kwestie aan de orde.

4.14.

Wat de informatieplicht betreft, is niet in geschil dat de algemene voorwaarden op de achterzijde van de door [gedaagde] getekende koopovereenkomst zijn afgedrukt zodat ze voorafgaand of bij het sluiten van de overeenkomst zijn ter hand gesteld. Aan de verplichting om een wederpartij een redelijke mogelijkheid te bieden om van de inhoud van de algemene voorwaarden kennis te nemen, is daarmee voldaan. De algemene voorwaarden komen dus niet voor vernietiging in aanmerking.

algemene voorwaarden onredelijk bezwarend?4.15. [gedaagde] beroept zich op de vernietigbaarheid van de algemene voorwaarden omdat de bepaling van artikel 12 van de CBW-voorwaarden volgens hem onredelijk bezwarend zijn. Hij voert daartoe aan dat niet is aangetoond dat Keukenkampioen daadwerkelijk kosten heeft gemaakt of schade heeft geleden en dat Keukenkampioen zich slechts heeft beroepen op algemene gegevens maar niet heeft aangetoond welke kosten in onderhavige kwestie met de annulering zijn gemoeid.

4.16.

[gedaagde] heeft de aankoop van de keuken op 19 oktober 2015 geannuleerd. Keukenkampioen vordert op grond van artikel 12 van de CBW-voorwaarden betaling van 30% van de aankoopsom. De kantonrechter is ambtshalve gehouden om na te gaan of dit artikel als onredelijk bezwarend of oneerlijk in de zin van de Richtlijn oneerlijke bedingen moet worden beschouwd. In een aantal arresten - Gerechtshof Den Haag van
6 mei 2014 (ECLI:NL:GHDHA:2014:1487), en Gerechtshof Arnhem van 3 februari 2015 en 25 augustus 2015 (ECLI:NL:GHARL:2015:672 respectievelijk 6249), Gerechtshof Leeuwarden van 25 augustus 2015 (ECLI:NL:GHARL:2015:624) en Gerechtshof Den Bosch van 5 augustus 2003(ECLI:NL:GHSHE:2003:AJ3552) is al geoordeeld dat dit niet zo is en dat dit beding om die reden niet vernietigd hoeft te worden.

4.17.

De kantonrechter sluit zich aan bij dit oordeel. In de arresten wordt een annuleringsvergoeding van 30% van de koopsom gerechtvaardigd gevonden. Daarbij wordt van belang geacht dat het bij de CBW-voorwaarden niet gaat om (eenzijdig) door de leverancier, in dit geval Keukenkampioen, alléén vastgestelde voorwaarden maar om een regeling die voor de branche is opgesteld en waarbij in de Consumentenbond ook de consumenten betrokken zijn geweest. Verder wordt in de arresten van belang geacht dat, net als door Keukenkampioen is gedaan, uitgebreid is uitgelegd en gedocumenteerd waarom een dergelijke vergoeding redelijk is. [gedaagde] heeft daar onvoldoende tegen ingebracht. De stelling van [gedaagde] dat aangetoond moet worden welke kosten in onderhavige kwestie met annulering zijn gemoeid, gaat niet op. Het gaat immers bij algemene voorwaarden om bepalingen die in veel overeenkomsten plegen te worden opgenomen. De kantonrechter merkt nog op dat de annuleringsregeling voor consumenten doorgaans voordeliger is dan wanneer de leverancier zonder meer aanspraak maakt op volledige nakoming.

uitspraken directielid4.18. [gedaagde] beroept zich op een uitspraak die een directielid van de Mandemakers Groep zou hebben gedaan in het Brabants Dagblad van 30 januari 2017. Daar zou door dit directielid zijn gezegd dat de annuleringsregeling pas van kracht is als een keuken definitief is samengesteld en is ingemeten. De kantonrechter is van oordeel dat [gedaagde] hieraan, mede gelet op de stelling van Keukenkampioen dat het directielid onjuist is geciteerd in het artikel, geen rechten kan ontlenen.

matiging?4.19. De kantonrechter verwerpt het beroep van [gedaagde] op matiging. De bevoegdheid tot matiging dient terughoudend gehanteerd te worden. Er bestaat slechts aanleiding tot matiging als de billijkheid dit klaarblijkelijk eist. Dit is alleen aan de orde wanneer de boete in de gegeven omstandigheden tot een buitensporig en daarom onaanvaardbaar resultaat leidt. Daarbij moeten diverse omstandigheden worden meegewogen zoals de verhouding tussen de werkelijke schade en de hoogte van de boete, de aard van de overeenkomst, de inhoud en de strekking van het beding en de omstandigheden waaronder deze is ingeroepen. [gedaagde] heeft geen op zijn persoon toegesneden feiten en omstandigheden aangevoerd op grond waarvan zou moeten worden gematigd. [gedaagde] voert alleen aan dat het gevorderde bedrag disproportioneel is en dat niet is aangetoond dat Keukenkampioen die kosten daadwerkelijk heeft gemaakt, maar daarvan heeft de kantonrechter onder r.o. 4.17 en 4.18 al overwogen dat dit beding niet onredelijk bezwarend is.

4.20.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de gevorderde hoofdsom toewijsbaar is. Dit geldt niet voor de vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten omdat deze in het petitum van de dagvaarding niet zijn gevorderd.

4.21.

[gedaagde] zal als de in het ongelijk te stellen partij worden veroordeeld in de op de gebruikelijke wijze te begroten kosten van deze procedure

De beslissing

De kantonrechter:

veroordeelt [gedaagde] om aan Keukenkampioen te betalen € 1.050,00 te vermeerderen met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 2 september 2017 tot aan de dag van volledige betaling;

veroordeelt [gedaagde] tot betaling van de proceskosten, tot deze uitspraak aan de zijde van Keukenkampioen begroot op € 83,51 aan dagvaardingskosten, € 470,00 aan vast recht en € 250,00 aan salaris gemachtigde;

verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door de kantonrechter mr. G.J.J. Smits en in het openbaar uitgesproken op 5 juni 2018.

typ/conc: 361/cd

coll: