Uitspraak
RECHTBANK NOORD-HOLLAND
Team Straf, zittingsplaats Haarlemmermeer en Alkmaar (sluiting onderzoek)
Meervoudige strafkamer
Parketnummer: 15/239406-21 (P)
Uitspraakdatum: 27 mei 2024
Tegenspraak
Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de openbare terechtzittingen van 8, 15, 19, 20, 26, 27 en 29 maart 2024 en 13 mei 2024 (sluiting onderzoek ter terechtzitting) in de zaak tegen:
[verdachte],
geboren op [geboortedatum 1] 1994 te [geboorteplaats] (Soedan),
ingeschreven in de Basisregistratie Personen op het adres:
[adres 1] ,
[adres 1] ,
thans gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting Rotterdam, locatie Hoogvliet,
hierna te noemen: de verdachte of [verdachte] .
De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officieren van justitie
mrs. A.E.M. van Loon, A.F. Hof en A.M.H.G. Peters (hierna in enkelvoud: de officier van justitie) en van wat de verdachte en zijn raadslieden, mrs. G.J. van Oosten en P. Metgod, advocaten te Amsterdam, naar voren hebben gebracht.
mrs. A.E.M. van Loon, A.F. Hof en A.M.H.G. Peters (hierna in enkelvoud: de officier van justitie) en van wat de verdachte en zijn raadslieden, mrs. G.J. van Oosten en P. Metgod, advocaten te Amsterdam, naar voren hebben gebracht.
1.Inleiding
Aanleiding van het onderzoek Ararat-GeulOp 14 juni 2021, omstreeks 13:55 uur, werd het stoffelijk overschot van [slachtoffer 1] (hierna: [slachtoffer 1] ) aangetroffen in zijn woning aan het [adres 2] in Berkhout. Uit onderzoek bleek dat het slachtoffer is overleden door een schot in de borst. Onder de naam Ararat werd een Team Grootschalige Opsporing (hierna: TGO) opgestart. Na onderzoek ging de politie uit van het scenario dat sprake is geweest van een mislukte woningoverval.
Op basis van de zogenoemde
modus operandi(werkwijze) legde de politie een link tussen de gewelddadige dood van [slachtoffer 1] en andere gewelddadige overvallen die zich hadden voorgedaan in de regio West-Friesland. De politie zag overeenkomsten op het gebied van het type slachtoffers, het aantal daders, de wijze van verschaffen van toegang tot de woning, het gebruik van (extreem) geweld en vuurwapens en de buit. Naar aanleiding van meldingen bij het Team Criminele Inlichtingen en Meld Misdaad Anoniem kwamen verschillende personen in beeld als mogelijke betrokkenen bij deze overvallen. Een aantal van die personen was ook al aangemerkt als verdachte in TGO Ararat. Gezien de overeenkomsten in zowel de werkwijze als de mogelijk betrokken personen ging de politie ervan uit dat de overvallen door één dadergroep zijn gepleegd. In juli 2021 werd onder de naam Geul een overkoepelend onderzoek naar de reeks gewelddadige overvallen gestart.
modus operandi(werkwijze) legde de politie een link tussen de gewelddadige dood van [slachtoffer 1] en andere gewelddadige overvallen die zich hadden voorgedaan in de regio West-Friesland. De politie zag overeenkomsten op het gebied van het type slachtoffers, het aantal daders, de wijze van verschaffen van toegang tot de woning, het gebruik van (extreem) geweld en vuurwapens en de buit. Naar aanleiding van meldingen bij het Team Criminele Inlichtingen en Meld Misdaad Anoniem kwamen verschillende personen in beeld als mogelijke betrokkenen bij deze overvallen. Een aantal van die personen was ook al aangemerkt als verdachte in TGO Ararat. Gezien de overeenkomsten in zowel de werkwijze als de mogelijk betrokken personen ging de politie ervan uit dat de overvallen door één dadergroep zijn gepleegd. In juli 2021 werd onder de naam Geul een overkoepelend onderzoek naar de reeks gewelddadige overvallen gestart.
Uit politieonderzoek bleek dat een connectie bestond tussen slachtoffers van een gewelddadige woningoverval in Dreumel, Gelderland, en één van de verdachten die in het onderzoek Geul in beeld was gekomen. Om die reden werd dit onderzoek overgedragen aan het politieteam in Noord-Holland en ook onderdeel van het onderzoek Geul.
In januari 2022 werden TGO Ararat en onderzoek Geul samengevoegd. Binnen het onderzoek Ararat-Geul is onderzoek gedaan naar zeven overvallen en de deelname aan een criminele organisatie in de zin van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr). De incidenten zijn ondergebracht in zaaksdossiers met een eigen onderzoeksnaam. In onderstaande tabel wordt – samengevat – een overzicht gegeven van de acht zaaksdossiers en de namen van de verdachten die hiervoor door het openbaar ministerie worden vervolgd.
Onderzoeksnaam
Datum
Plaats van het delict
Slachtoffers
Verdachten
Zaaksdossier 1
Mainz
Mainz
8 augustus 2020
[adres 3] in De Goorn
[slachtoffer 2]
[slachtoffer 3]
[slachtoffer 3]
[medeverdachte 1] [medeverdachte 2] [medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
[medeverdachte 4]
Zaaksdossier 2
Oberhof
Oberhof
9 augustus 2020
[adres 4] in
Nieuwe Niedorp
Nieuwe Niedorp
[slachtoffer 4]
Tankstation [slachtoffer 5]
Tankstation [slachtoffer 5]
[medeverdachte 5] [medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
[medeverdachte 4]
Zaaksdossier 3
Millet
Millet
30 december 2020
[adres 5] in Dreumel (Gelderland)
[slachtoffer 6]
[slachtoffer 7]
[slachtoffer 7]
[medeverdachte 2] [medeverdachte 5]
[medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
[medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
Zaaksdossier 4
Zwenkau
Zwenkau
7 januari 2021
[adres 6] in Avenhorn
[slachtoffer 8]
[slachtoffer 9]
[slachtoffer 9]
[medeverdachte 2] [medeverdachte 5]
[medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
[medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
Zaaksdossier 5 Zulpich
4 juni 2021
[adres 7] in Heerhugowaard
[slachtoffer 10]
[slachtoffer 11]
[slachtoffer 12]
[slachtoffer 11]
[slachtoffer 12]
[medeverdachte 2] [medeverdachte 4]
Zaaksdossier 6
Ararat
Ararat
14 juni 2021
[adres 2] in Berkhout
[slachtoffer 1]
[verdachte]
[medeverdachte 2]
[medeverdachte 5]
[medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
[medeverdachte 4]
Zaaksdossier 7
Willich
Willich
22 juli 2021
[adres 8] in
Noord-Scharwoude
Noord-Scharwoude
[slachtoffer 13]
[slachtoffer 14]
[slachtoffer 14]
[medeverdachte 2]
[medeverdachte 5] [medeverdachte 3]
[medeverdachte 5] [medeverdachte 3]
Zaaksdossier 8
Artikel 140 Sr
Artikel 140 Sr
Periode van
8 augustus 2020 t/m 22 juli 2021
8 augustus 2020 t/m 22 juli 2021
Diverse plaatsen in Nederland
[medeverdachte 2] [medeverdachte 5]
[medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
[medeverdachte 3]
[medeverdachte 4]
Gedurende het politieonderzoek ontstond de verdenking dat ook een Belgische minderjarige jongen – ook wel aangeduid als ‘ de Belg ’ – betrokken was bij zaaksdossier Oberhof. De politie heeft deze persoon geïdentificeerd als [medeverdachte 6] en hem op 23 maart 2023 aangehouden. Het openbaar ministerie heeft [medeverdachte 6] voor zaaksdossier Oberhof vervolgd en op 1 augustus 2023 heeft de sectie Familie & Jeugd van deze rechtbank [medeverdachte 6] veroordeeld voor het medeplegen van de gewapende overval op het tankstation.
In meerdere zaaksdossiers wordt ook de naam van [naam 1] (bijnamen: Slootje , Handje ) genoemd. Omdat hij in juni 2021 is overleden, is tegen hem geen strafvervolging ingesteld. Het onderzoek naar zijn dood heeft de onderzoeksnaam Waltrop gekregen. Zijn dood wordt door de politie beschouwd als een suïcide.
Algemene inleiding met betrekking tot het dossier en de werkwijze van de rechtbankHet onderzoek Ararat-Geul bestaat dus uit diverse deelonderzoeken (zaaksdossiers). Omdat alle stukken in de procesdossiers van alle verdachten zijn gevoegd, is het procesdossier voor ieder van de verdachten gelijk. Echter, verklaringen die de verdachten ter terechtzitting hebben afgelegd hebben zij uitsluitend afgelegd in hun eigen zaak en worden door de rechtbank niet gebruikt als bewijs in een zaak tegen een medeverdachte.
De rechtbank is van oordeel dat het dossier in zijn geheel moet worden beschouwd en dat de ten laste gelegde feiten niet los van elkaar, maar in onderling verband en samenhang moeten worden bezien. Dit betekent onder meer dat bij de waardering van het bewijs in het kader van een bepaald zaaksdossier ook stukken uit andere zaaksdossiers kunnen worden betrokken. Dit neemt echter niet weg dat voor ieder ten laste gelegd feit afzonderlijk moet worden beoordeeld of sprake is van voldoende wettig en overtuigend bewijs. De rechtbank heeft geen gebruik gemaakt van zogenoemd schakelbewijs.
Hierna volgt eerst een samenvatting van de beschuldiging die het openbaar ministerie tegen [verdachte] heeft geformuleerd. De volledige tekst van de tenlastelegging is als bijlage 1 aan dit vonnis gehecht. De rechtbank zal daarna vaststellen wat er uit de bewijsmiddelen kan worden afgeleid en ingaan op de verklaring van de verdachte en de standpunten die het openbaar ministerie en de verdediging hebben ingenomen. Vervolgens zal de rechtbank concluderen in hoeverre zij het tenlastegelegde bewezen acht, en – in geval van een bewezenverklaring – beoordelen welk strafbaar feit dat oplevert, of de verdachte daarvoor strafbaar is en welke straf passend is.
2.Tenlastelegging
De verdachte wordt ervan beschuldigd dat hij is betrokken bij de overval op [slachtoffer 1] op 14 juni 2021, zaaksdossier Ararat.
Aan de verdachte is, na nadere omschrijving van de tenlastelegging als bedoeld in artikel 314a van het Wetboek van Strafvordering (hierna: Sv), ten laste gelegd dat hij zich
– samengevat – heeft schuldig gemaakt aan:
– samengevat – heeft schuldig gemaakt aan:
Feit 1- medeplegen van gekwalificeerde doodslag op [slachtoffer 1] in Berkhout op 14 juni 2021;
Feit 2- medeplegen van poging tot diefstal met (bedreiging met) geweld op [slachtoffer 1] , met de dood ten gevolge, in Berkhout op 14 juni 2021; en/of
- medeplegen van poging tot afpersing van [slachtoffer 1] , met de dood ten gevolge, in Berkhout op 14 juni 2021.
- medeplegen van poging tot afpersing van [slachtoffer 1] , met de dood ten gevolge, in Berkhout op 14 juni 2021.
3. Voorvragen
De wet schrijft in artikel 348 Sv voor dat de rechtbank eerst onderzoekt of aan een viertal voorwaarden is voldaan voordat zij zich richt op de inhoud van de strafzaak.
De rechtbank stelt daarom vast dat de dagvaarding geldig is, dat zij bevoegd is tot kennisneming van de zaak, dat de officier van justitie ontvankelijk is in de vervolging en dat er geen redenen zijn voor schorsing van de vervolging.
4.Beoordeling van het bewijs
4.1
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gerekwireerd tot vrijspraak van het medeplegen van gekwalificeerde doodslag (feit 1) en tot bewezenverklaring van het medeplegen van een poging tot diefstal met geweld, de dood ten gevolge hebbend (feit 2).
4.2
Standpunt van de verdediging
De verdediging heeft vrijspraak van beide feiten bepleit, dan wel een ontslag van alle rechtsvervolging wegens vrijwillige terugtred.
4.3
Oordeel van de rechtbank
De rechtbank komt tot bewezenverklaring van het medeplegen van een poging tot diefstal met geweld, de dood ten gevolge hebbend (feit 2) op grond van de bewijsmiddelen die in bijlage 2 bij dit vonnis zijn vervat.
4.3.1
Zaaksdossier Ararat
4.3.1.1 Bewijsoverweging
Door de rechtbank vastgestelde feiten en omstandigheden
Op grond van de inhoud van het dossier en de bewijsmiddelen in de bijlage neemt de rechtbank de volgende feiten en omstandigheden als vaststaand aan.
Aantreffen van het slachtoffer [slachtoffer 1]
Op maandag 14 juni 2021 rond 13:55 uur kreeg de politie een melding dat in de woning aan het [adres 2] te Berkhout een overleden persoon lag. De politie is naar de woning gegaan en trof op de grond in de woonkamer, het levenloze lichaam aan van [slachtoffer 1] (geboren [geboortedatum 2] ). [slachtoffer 1] lag op zijn buik, was op blote voeten en droeg alleen een onderbroek.
Sporen in de woning van het slachtoffer
De voordeur en het kozijn van de woning waren beschadigd door wrikken met een breekijzer en een schroevendraaier. De ruit van de voordeur was gebroken. Op de vloer van de woning was een bloedsporenpatroon te zien en zijn afdruksporen gevonden die zijn veroorzaakt door blote voeten. Deze sporen liepen van de gang, via de woonkamer en de keuken tot bij de achterdeur in de bijkeuken en vervolgens terug tot aan de plaats in de woonkamer waar het lichaam van [slachtoffer 1] is gevonden. In de bijkeuken is op de grond een hockeystick gevonden. Op de buitenzijde van de voordeur en op de vloer in de gang zijn schoenzoolafdruksporen gevonden met een profiel dat overeenkomt met dat van Nike-schoenen. Moeten (indrukken) in het kozijn van de deur tussen de gang en de woonkamer wijzen erop dat daar een worsteling is geweest waarbij een breekijzer en een hockeystick zijn gehanteerd.
Op de grond in de woonkamer is de vaste telefoon gevonden. Gebleken is dat er om 02:56:43 uur en 02:57:29 uur met deze telefoon is geprobeerd om te bellen. Beide keren is er geen verbinding tot stand gekomen.
Onderzoek aan het lichaam van het slachtoffer
Onderzoek aan het lichaam van [slachtoffer 1] toonde aan dat hij een schotletsel aan de borst had waardoor de rechterondersleutelbeenader en rechterlong waren geperforeerd. Dit heeft geleid tot ademhaling- en longfunctiestoornissen en bloedverlies op basis waarvan het overlijden wordt verklaard. [slachtoffer 1] had ook een schotwond aan zijn linker ellenboog; dit betrof een doorschot en dit letsel was op één lijn te brengen met het schotkanaal door de borst. Verder waren er meerdere bloeduitstortingen, waaronder één aan de borst die kan zijn opgelopen door een krachtinwerking met een langwerpig voorwerp. Het tijdstip van zijn overlijden werd door de schouwarts geschat op waarschijnlijk rond 03:00 uur.
Geluidsopname camerasysteem [adres 9]
Een camerasysteem bij de woning aan het [adres 9] heeft een video- en geluidsopname gemaakt. Op de geluidsopname is omstreeks 02:33 uur en 02:39 uur een auto te horen die een zwaar, sportief geluid maakt. Tussen 02:54 uur en 02:56 uur zijn meerdere dreunen te horen, en om ongeveer 02:55 uur is er een harde knal te horen die nog even na-echoot en waarna de schapen in het weiland beginnen te blaten. Om 02:59:21 uur is de eerder genoemde auto met zwaar, sportief geluid wederom te horen, die ditmaal in tegengestelde richting reed.
Tussenconclusie ten aanzien van het overlijden van [slachtoffer 1]
Uit het voorgaande concludeert de rechtbank dat één of meer personen door middel van braak de woning van [slachtoffer 1] zijn binnengedrongen en dat er een gewelddadige confrontatie is geweest tussen deze persoon/personen en [slachtoffer 1] . De rechtbank concludeert voorts dat [slachtoffer 1] op 14 juni 2021 omstreeks 03:00 uur is overleden als gevolg van een schotwond in de borst.
Vuurwapen
Sporen op de kogel die in het lichaam van [slachtoffer 1] is gevonden zijn vergeleken met sporen op proefkogels uit het zilverkleurige vuurwapen dat op 29 juni 2021 bij het levenloze lichaam van [naam 1] is gevonden. De deskundige heeft in het rapport wapen- en munitieonderzoek gerapporteerd dat de resultaten van dit onderzoek veel waarschijnlijker tot en met zeer veel waarschijnlijker zijn wanneer de kogel is afgevuurd uit de loop van dat vuurwapen, dan wanneer de kogel is afgevuurd uit een andere loop van hetzelfde kaliber en met dezelfde systeemkenmerken als de loop van het vuurwapen.
Schotresten op het lichaam van [slachtoffer 1] zijn vergeleken met schotresten op het lichaam van [naam 1] en schotresten die zijn aangetroffen op het lichaam van [slachtoffer 2] (een slachtoffer in het onderzoek Mainz). De drie verzamelingen deeltjes vertonen volgens de deskundige overeenkomsten. Zij worden alle drie gekenmerkt door de aanwezigheid van deeltjes met een bepaalde elementsamenstelling en er zijn deeltjes in aangetroffen die zelden door de deskundige zijn aangetroffen. De deskundige rapporteerde dat de bevindingen van het onderzoek veel waarschijnlijker zijn wanneer de verzamelingen deeltjes dezelfde bron van herkomst hebben, dan wanneer de verzamelingen deeltjes verschillende bronnen van herkomst hebben. Bron van herkomst is voor dit onderzoek gedefinieerd als schoten met dezelfde vuurwapen-munitie combinatie. De rechtbank heeft de deskundige die deze rapportage heeft opgesteld tijdens de zitting gehoord.
Op het in de woning van [naam 1] aangetroffen wapen is ook DNA-onderzoek verricht. In het rapport van 26 augustus 2021 schreef de deskundige dat in drie bemonsteringen (namelijk #21, #23 en #29) DNA-materiaal is aangetroffen dat afkomstig kan zijn van [medeverdachte 3] . In het rapport vergelijkend DNA-onderzoek van 28 oktober 2022 staat beschreven dat de bemonsteringen waarin DNA-materiaal was aangetroffen van op dat moment nog onbekende personen is vergeleken met de DNA-profielen van diverse slachtoffers, verdachten en andere personen. Uit dat rapport volgt dat in nog eens drie bemonsteringen (namelijk #17, #22, #24) DNA-materiaal is gevonden dat afkomstig kan zijn van [medeverdachte 3] . Uit deze zes bemonsteringen zijn telkens mengprofielen van verschillende donoren verkregen. Het DNA-profiel van [medeverdachte 3] komt overeen met deze DNA-mengprofielen. De bewijskracht van de overeenkomsten met het profiel van [medeverdachte 3] variëren van circa 1,3 miljoen tot meer dan 1 miljard keer waarschijnlijker dat DNA van [medeverdachte 3] in de bemonsteringen aanwezig is dan de kans dat het DNA betreft van een willekeurige, niet aan hem verwante persoon.
In één bemonstering (#17) is DNA-materiaal aangetroffen dat afkomstig kan zijn van het slachtoffer [slachtoffer 1] . Het DNA-mengprofiel AANF5679NL#17 is circa 240 duizend keer waarschijnlijker wanneer de bemonstering DNA bevat van [slachtoffer 1] en drie willekeurige onbekende personen, dan wanneer de bemonstering DNA bevat van vier willekeurige onbekende personen.
Op dit wapen is ook DNA-materiaal aangetroffen (in bemonstering #27) dat van [medeverdachte 6] afkomstig kan zijn. Uit deze bemonstering is een DNA-mengprofiel van minimaal twee donoren verkregen. Het DNA-profiel van [medeverdachte 6] komt overeen met dit DNA-mengprofiel. Het DNA-profiel is meer dan 1 miljard keer waarschijnlijker wanneer – kort gezegd – [medeverdachte 6] één van de donoren is dan wanneer de bemonstering DNA bevat van twee willekeurige onbekende personen.
[medeverdachte 6] is met dat onderzoeksresultaat geconfronteerd en heeft toen gezegd dat dit wapen van [medeverdachte 3] is.
Tussenconclusies ten aanzien het vuurwapen
Op grond van het wapen- en munitieonderzoek, het vergelijkend schotrestenonderzoek en de toelichting van de deskundige ter terechtzitting, bovengenoemd DNA-onderzoek en de verklaring van [medeverdachte 6] , concludeert de rechtbank dat het wapen dat bij [naam 1] is gevonden, ook het wapen moet zijn geweest waarmee het schot is gelost dat [slachtoffer 1] dodelijk heeft getroffen. De rechtbank verwijst ook naar haar overwegingen op dit punt in haar bewijsoverweging in het onderzoek Mainz. Aangezien in zes bemonsteringen op dit wapen DNA-materiaal is aangetroffen dat afkomstig kan zijn van [medeverdachte 3] en gezien de hoge bewijskracht van de overeenkomsten met het DNA-profiel van [medeverdachte 3] , gaat de rechtbank ervan uit dat er DNA-materiaal van [medeverdachte 3] aanwezig was op het bij de dood van [slachtoffer 1] gebruikte wapen.
Camerabeelden en vluchtauto
Op camerabeelden van [adres 9] is te horen dat rond drie uur ’s nachts een auto komt aanrijden uit de richting van de woning van [slachtoffer 1] . De auto lijkt snel op te trekken en rijdt zonder verlichting. Op diverse camerabeelden is de auto te volgen via Spierdijk tot in Opmeer.
Getuige [getuige 1] heeft de auto die is te horen in een geluidsopname van het camerasysteem van een perceel aan de [adres 10] te Spierdijk herkend als zijn groene Opel Astra met kenteken [kenteken] en heeft verklaard dat hij zijn auto op 13 juni 2021 heeft uitgeleend aan [medeverdachte 5] en [medeverdachte 4] .
De rechtbank acht zijn verklaring betrouwbaar omdat zijn verklaringen consistent en gedetailleerd zijn geweest en bovendien bevestiging vinden in ander bewijsmateriaal. Zo passen de zendmastgegevens van de telefoons van [medeverdachte 5] en [medeverdachte 4] van
13 juni 2021 bij de verklaring van [getuige 1] en heeft [medeverdachte 4] in afgeluisterde gesprekken tussen hem en zijn moeder en met zijn toenmalige vriendin bevestigd dat hij de auto van [getuige 1] heeft geleend.
13 juni 2021 bij de verklaring van [getuige 1] en heeft [medeverdachte 4] in afgeluisterde gesprekken tussen hem en zijn moeder en met zijn toenmalige vriendin bevestigd dat hij de auto van [getuige 1] heeft geleend.
De Opel Astra met kenteken [kenteken] is op 11 november 2021 door [medeverdachte 4] ingeleverd bij een autodemontagebedrijf in Blokker.
Tussenconclusie ten aanzien van de groene Opel Astra
Vanwege het tijdstip (zeer kort nadat [slachtoffer 1] dodelijk gewond is geraakt) en omdat de auto zonder verlichting reed en snel optrok, gaat de rechtbank ervan uit dat de groene Opel Astra van [getuige 1] is gebruikt als vluchtauto.
Telefoongegevens
Op twee telefoons van [naam 1] zijn notities gevonden die beide op 5 december 2020 zijn gemaakt. In de notities staat: ‘Berkhout [adres 2] ’ resp. ‘ [adres 2] ’.
Op 6 juni 2021 om 16:14 uur heeft [medeverdachte 2] een bericht gestuurd aan [naam 1] dat luidt: “32 min”. [naam 1] antwoordde “aii totzo”.
Uit locatiegegevens gekoppeld aan de telefoon van [naam 1] (Google Cloud gegevens) blijkt dat hij op 6 juni 2021 van 16:02 uur tot ten minste 16:57 uur in de buurt van treinstation Hoorn was.
Vervolgens reed [naam 1] over het Westeinde te Berkhout in de richting van De Goorn, bijna tot aan het eind van het Westeinde waar hij om 17:09 uur was. Op datzelfde tijdstip maakte [medeverdachte 2] contact met een Cell-ID in De Goorn.
Daarna reed [naam 1] terug richting Hoorn, via de Kerkebuurt en het Oosteinde te Berkhout. Om 17:13 uur reed [naam 1] ter hoogte van de woning van [slachtoffer 1] . Op datzelfde tijdstip maakte [medeverdachte 2] contact met een Cell-ID gelegen aan de Venneweg 2 te Berkhout. Om 17:16 uur maakten zowel [naam 1] als [medeverdachte 2] contact met de Cell-ID gelegen aan de Venneweg 2 te Berkhout. Deze Cell-ID biedt dekking aan de woning van het slachtoffer.
Om 17:31 uur was [naam 1] in de omgeving van het treinstation Hoorn. Op datzelfde tijdstip maakte [medeverdachte 2] contact met een Cell-ID die ook dekking geeft aan het treinstation te Hoorn.
Om 17:31 uur was [naam 1] in de omgeving van het treinstation Hoorn. Op datzelfde tijdstip maakte [medeverdachte 2] contact met een Cell-ID die ook dekking geeft aan het treinstation te Hoorn.
Uit deze gegevens leidt de rechtbank af dat [medeverdachte 2] en [naam 1] op 6 juni 2021 samen in de directe omgeving van de woning van [slachtoffer 1] zijn geweest.
Uit chatberichten die [medeverdachte 5] en [naam 1] op 7 juni 2021 vanaf 18:21 uur hebben uitgewisseld en uit de locatiegegevens van hun telefoons leidt de rechtbank af dat zij elkaar hebben ontmoet bij een coffeeshop in Hoorn. De chatberichten suggereren dat ook [medeverdachte 4] daarbij aanwezig was en dit wordt bevestigd door de verklaring van [medeverdachte 5] .
Vervolgens bewoog de telefoon van [naam 1] omstreeks 19:00 uur heen en weer over het Oosteinde te Berkhout. Daarna waren de telefoons van [medeverdachte 5] en [naam 1] wederom in Hoorn.
Op 7 juni 2021 om 21:12 uur schreef [naam 1] aan [medeverdachte 2] : “mondhoude zitten wij op iedereen wachte die enge en punt ze getallen taart gelijke 100procent stil in punten gaat wel snijden”. [medeverdachte 2] antwoordde om 21:23 uur: “krijgt zelfde zowie 100 de deel bro zo iedereen”.
Op 8 juni 2021 hadden [medeverdachte 2] en [medeverdachte 5] contact. [medeverdachte 2] schreef [medeverdachte 5] : “gezegt heb je die crabs bro”, waarop [medeverdachte 5] antwoordde: “jaaa”, “klaar alles zere wij gaan”. Crabs (ook: Krabz ) is de bijnaam van [medeverdachte 4] .
Op 9 juni 2021 rond 03:15 uur heeft de telefoon van [naam 1] wederom over het Oosteinde in Berkhout bewogen. Aan het eind van het Oosteinde is hij gekeerd en dezelfde weg terug gereden. Voorafgaand aan en na deze reisbeweging was de telefoon van [naam 1] bij de woning van [medeverdachte 3] .
Op 9 juni 2021 rond 11:15 uur schreef [medeverdachte 2] aan [medeverdachte 3] : “ slootje checken je komen is”. [medeverdachte 3] antwoordde: “aaai”, “was daaar”, “efe die kijke jwz man moete”. Vervolgens schreef [medeverdachte 2] : “ai”, “is maar goeie”, “happen g deze moeten we”, “geen grap”, “alles ready”. In een verhoor vertelde [medeverdachte 2] dat “happen” betekent ‘proberen bij te verdienen’.
In de middag van 9 juni 2021 probeerde [medeverdachte 2] [medeverdachte 4] telefonisch te bereiken. [medeverdachte 4] schreef in chatberichten aan [medeverdachte 2] vervolgens: “aan stiefmoeder thuis t werk is”, “dat niet te horen bro die hoeft”. [medeverdachte 2] antwoordde: “oke bro cool”, “ pinda naar dalijk ga”, “bro en”, “regel alles”, “je weet precies”. Pinda is een bijnaam van [medeverdachte 3] .
Op 10 juni 2021 vroeg [medeverdachte 5] aan [medeverdachte 2] : “wie is rastta ”. [medeverdachte 2] antwoordde: “ [voornaam 1] broertje”. [medeverdachte 5] schreef daarop: “ rasta en hij [voornaam 1] halen zegt”. [verdachte] heeft verklaard dat hij door anderen ‘ rasta ’ wordt genoemd en zijn telefoonnummer stond in de telefoon van [naam 1] opgeslagen als ‘ Rastaaaa Teammmlid’.
Op 11 juni 2021 zijn er chatberichten verstuurd tussen [medeverdachte 2] en [medeverdachte 5] . [medeverdachte 5] uitte daarin zijn onvrede over [medeverdachte 4] (“ krabz ”) die hij ‘kk driver’ noemt. [medeverdachte 2] antwoordde: “dingen met hem gesproken”, “zondag gaan”, “bro ik die doen torrie weet”, “goed alles hij moet fixen maken”, “ook gaat doen ie”.
Op 12 juni 2021 schreven [medeverdachte 5] en [medeverdachte 4] elkaar onderstaande berichten.
[medeverdachte 4] : [voornaam 2]
[medeverdachte 5] : ja
wat is plan
wil je doen wat
[medeverdachte 4] : jagen
[medeverdachte 5] : nooo
je blijf rustig
vandaag
risico lopen nu geen voor ga saus
morgen belangrijk dag
verpeste het niet ga
[medeverdachte 4] : zijn met oke dan rijden pak morgen we [voornaam 2] even rustig rondje ik en bespreken ook want auto gaan
weten te hij hoeft niet veel
die eventueel voet licht als ik andere er heb al nieuwe niet
[medeverdachte 5] : niks je hem zegt
die je auto pakt
gewoon
[medeverdachte 4] : yes
op aan kunnen maar wel van moet
[medeverdachte 5] : auto geregeld
morgen voor jongen
[medeverdachte 4] : ik pak zijn auto
heb gezegd keer tien je al ik
anders morgen starten de we alfa en op
niet tijds we dat voor bij auto ga verrassingen mar komen pakken te staan zijn
(…)
[medeverdachte 5] : bel [naam 2]
is hoeveel vraag ze tank
[medeverdachte 4] : didii zijn tank is
voor hij heeft auto wat
astra sport
En op 13 juni 2021:
[medeverdachte 5] : nu hij onderweg is
[medeverdachte 4] : si
mij ook osso haal.
Op 13 juni 2021 om 22:29 uur stuurde [medeverdachte 5] aan [medeverdachte 3] : “broer moet je halen we”. [medeverdachte 3] antwoordde: “waar jullie”, “reddy”. [medeverdachte 5] schreef vervolgens: “nu obdam”, waarna [medeverdachte 3] chatte: “loods ga wacht”.
Op 14 juni 2021 om 00:06 uur schreef [getuige 2] aan [medeverdachte 5] : “Ewa broer, doe je ding goed”. [medeverdachte 5] antwoordde: “Ja broer thans”.
Op 14 juni 2021 om 00:21 uur stuurde [medeverdachte 3] aan [medeverdachte 2] : “open dan swa”.
Tussenconclusie met betrekking tot telefoongegevens
De politie heeft de verdachten gevraagd naar de betekenis van de hiervoor genoemde chatberichten. Geen van de verdachten heeft een enigszins aannemelijke uitleg voor deze chatberichten gegeven. De chatgesprekken die de verdachten met elkaar voerden zijn door de verdachten gewist. De politie heeft de chatgesprekken gedeeltelijk kunnen terughalen, maar de woordvolgorde is daardoor gewijzigd (‘scrambled’). Desondanks wijst de inhoud van de berichten op een overval (torrie, happen, iedereen krijgt een gelijk deel) en er wordt ook gesproken over “zondag gaan” en “morgen belangrijk dag” wat past bij de nacht waarin de overval op [slachtoffer 1] plaatsvond (van zondag 13 op maandag 14 juni 2021). Ook voor de kortstondige bezoeken aan het Oosteinde te Berkhout op 6, 7 en 9 juni 2021 hebben de verdachten geen aannemelijke verklaringen gegeven. Gelet op het voorgaande gaat de rechtbank ervan uit dat [medeverdachte 2] , [medeverdachte 5] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 4] in chatgesprekken en door middel van voorverkenningen de overval op [slachtoffer 1] hebben voorbereid.
Locaties van de telefoons van de verdachten in de avond en nacht van de overval
De telefoon van [medeverdachte 5] maakte tussen 13 juni 2021 22:50 uur en 14 juni 2021 01:34 uur contact met een Cell-ID van een zendmast die dekking geeft aan de loods in Hoogwoud.
De telefoon van [medeverdachte 3] heeft op 14 juni 2021 tussen 01:18 uur en 02:05 uur middels data contact gemaakt met Cell-ID’s van een zendmast die dekking biedt aan diezelfde loods.
Op 14 juni 2021 om 01:23 uur maakte de telefoon van [medeverdachte 4] contact met een Cell-ID van diezelfde zendmast.
De telefoon van [medeverdachte 2] maakte om 01:34:06 uur contact met een Cell-ID die dekking biedt aan de loods in Hoogwoud.
Uit zendmastgegevens en locatiegegevens van de telefoon van [verdachte] volgt dat hij tussen ongeveer 18:01 uur en 23:06 uur in de buurt van de woning van [medeverdachte 3] is geweest en vanaf 00:26 uur in de omgeving van de loods in Hoogwoud aanwezig was.
Tussenconclusie met betrekking tot aanwezigheid in de loods voorafgaand aan overval
Uit de hiervoor genoemde gegevens over de locatie van de telefoons van de verdachten leidt de rechtbank af dat [verdachte] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 5] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 4] rond half twee ’s nachts in de nacht waarin de overval op [slachtoffer 1] plaatsvond, in de omgeving van de loods in Hoogwoud zijn geweest.
De rechtbank ziet steun voor die conclusie in het hiervoor genoemde chatgesprek tussen [medeverdachte 5] en [medeverdachte 3] op 13 juni 2021 (“loods ga wacht”), de verklaring van [medeverdachte 5] bij de politie op 12 juli 2022, de ARS-gegevens van de auto van [naam 3] (de vriendin van [medeverdachte 2] ), en het volgende chatgesprek tussen [medeverdachte 2] en [medeverdachte 5] op 13 juni 2021 tussen 21:49 en 00:04 uur:
[medeverdachte 5] : broer al je onderweg ben
pinda wij moeten halen toch
[medeverdachte 2] : slootje halen zou ze gaan
(…)
[medeverdachte 2] : er ik bijna bro ben
[medeverdachte 5] : toch hoogwoud
[medeverdachte 2] : man ja
[medeverdachte 5] : aii
broer parra op niet mijn worden
straks
[medeverdachte 2] : waarom
wat
[medeverdachte 5] : krabz
[medeverdachte 2] : net die mat wat
[medeverdachte 5] : neus
[medeverdachte 2] : met lat hem ze neus
maar als shit ze ie
doet
is daat ie
[medeverdachte 5] : ja
(…)
[medeverdachte 2] : ben er ik.
De rechtbank begrijpt uit deze (gewiste en gescrambled teruggehaalde) berichten dat [medeverdachte 2] onderweg was naar de loods in Hoogwoud en dat [medeverdachte 5] en [medeverdachte 4] daar reeds waren. [verdachte] en [medeverdachte 3] zijn kennelijk door [naam 1] naar de loods gebracht. [medeverdachte 2] is gelet op het chatbericht van [medeverdachte 3] aan [medeverdachte 2] (“open dan swa”) kennelijk eerder dan hen aangekomen in de loods en moest de deur voor hen openen.
Beeldmateriaal gemaakt in de loods
Dat [verdachte] , [medeverdachte 5] en [medeverdachte 3] rond half twee ’s nachts in de loods in Hoogwoud waren, wordt bevestigd door beeldmateriaal dat daar is gemaakt. Op de telefoon van [verdachte] stonden foto’s opgeslagen waar hij en [medeverdachte 3] samen op te zien zijn. Die foto’s zijn gemaakt in de loods om 01:27 uur en 01:28 uur. Om 01:29 uur is in het kantoor van de loods een filmpje gemaakt met de telefoon van [medeverdachte 5] . Op dat filmpje is [medeverdachte 5] te zien en is de stem van onder andere [medeverdachte 3] te horen. Op het filmpje is een tas zichtbaar met daarin een zwart vuurwapen met een houtkleurig handvat (dat volgens verbalisant overeenkomsten heeft met een Scorpion vuurwapen), handschoenen en tape.
De rechtbank stelt vast dat alle verdachten tijdens deze video-opname in de loods aanwezig waren. De rechtbank acht het voorts onwaarschijnlijk dat dit wapen tijdens de overval op [slachtoffer 1] is achtergebleven in de loods, gelet op het feit dat dit wapen ook is gebruikt bij de woningovervallen die zijn gepleegd voor en na de overval op [slachtoffer 1] (onderzoeken Zulpich, pleegdatum 4 juni 2021 en Willich, pleegdatum 22 juli 2021). Daarbij speelt ook een rol dat geen van de verdachten heeft verklaard dat de Scorpion is achtergebleven in de loods. Dit is alleen gesuggereerd door de raadslieden.
Telefoons van de verdachten uitgeschakeld of inactief tijdens overval
Kort na de video-opname zijn de telefoons van de verdachten uitgezet of was daarop geen activiteit in de zin van telecommunicatie of geregistreerde stappen. [1] De rechtbank stelt vast dat dit ook nog zo was gedurende de tijd dat de overval op [slachtoffer 1] plaatsvond.
Locatie van de telefoons van de verdachten na de overval en de vlucht van [verdachte]
Toen de telefoon van [medeverdachte 2] om 03:24 uur weer een dataverbinding maakte, is de verbinding opgebouwd via een Cell-ID die dekking biedt aan de loods in Hoogwoud. De telefoon van [medeverdachte 3] maakte om 04:26 uur een datacontact met een zendmast die dekking bood aan diezelfde loods. De telefoons van [medeverdachte 5] en [medeverdachte 4] maakten voor het eerst weer contact om respectievelijk 05:52 uur en 05:39 uur, via zendmasten die onder meer dekking bieden aan hun woningen.
De telefoon van [verdachte] is om 03:03 uur weer aangezet, dus zeer kort na de overval. [verdachte] was op dat moment in Berkhout. [verdachte] is te zien op camerabeelden die zijn opgenomen op het [adres 11] en [adres 12] te Berkhout en de [adres 13] te Hoorn. De kleding en de schoenen die [verdachte] die avond droeg (te zien op de foto’s die in de loods in Hoogwoud zijn gemaakt om 01:27 uur en 01:28 uur) komen overeen met de kleding en schoenen van de persoon die op deze camerabeelden te zien is en [verdachte] heeft in verhoren bij de politie bevestigd dat hij de persoon is die op de camerabeelden is te zien. Behalve [verdachte] zijn op die camerabeelden geen andere personen te zien. [verdachte] heeft voorts verklaard dat hij samen met anderen in een auto naar de plek in Berkhout is gereden waar – volgens [verdachte] – zou worden ingebroken.
Om 10:54 uur startte een dataverbinding vanaf de telefoon van [verdachte] naar een Cell-ID in een zendmast die dekking geeft aan de woning van [medeverdachte 3] . Uit een om 13:21 uur opgenomen video opgeslagen op de telefoon van [verdachte] volgt dat [verdachte] toen in de schuur bij de woning van [medeverdachte 3] was.
Tussenconclusie aankomst bij en vertrek van de plaats van het delict
Het voorgaande in onderlinge samenhang bezien brengt de rechtbank tot de conclusie dat de verdachten in de groene Opel Astra vanaf de loods in Hoogwoud naar de woning van het slachtoffer zijn gereden. Na de overval is [verdachte] te voet gevlucht in de richting van Hoorn en hij is in de loop van de ochtend bij de woning van [medeverdachte 3] gearriveerd. De andere vier verdachten zijn met de groene Opel Astra gevlucht, die via Spierdijk naar de loods in Hoogwoud is gereden.
Chat [getuige 2] en [medeverdachte 5] 14 juni 2021
Op 14 juni 2021 om 15:50 uur vroeg [getuige 2] aan [medeverdachte 5] : “Was gelukt of niet”, en hij vroeg [medeverdachte 5] om geld. [medeverdachte 5] stuurde [getuige 2] vervolgens twee audioberichten, waarin hij zegt: “Broer ik heb echt geen doekoe op me bank man. Echt waar man. Ik heb alleen maar vijf euro op me bank, denk ik. Ik moet even kijken, ik weet niet man broer. Maar sowieso een donnie heb ik niet man broer. Ennuhhh broer uhhh… Het is uit de hand gelopen broer uhhh.” en “Zoals ik gister al zei broer. Ik ben er klaar mee. Je weet toch. Ik ben er echt klaar mee broer.”
Verklaringen van getuigen met wie de verdachten hebben gesproken
[getuige 2] is als getuige gehoord bij de rechter-commissaris. Hij heeft toen verteld dat hij van [medeverdachte 5] heeft gehoord dat [medeverdachte 5] bij de overval op [slachtoffer 1] betrokken was. Hij vertelde dat [medeverdachte 5] veel moeite heeft gehad met wat er is gebeurd, er slecht van sliep, geschrokken was en er nachtmerries van had.
De rechtbank acht de verklaring van [getuige 2] bruikbaar voor het bewijs, omdat deze steun vindt in de verklaring van getuige [getuige 3] .
[getuige 3] heeft verklaard dat hij van [medeverdachte 5] heeft gehoord dat [medeverdachte 5] en [medeverdachte 3] betrokken waren bij de overval op [slachtoffer 1] en dat bij die overval door [medeverdachte 3] is geschoten met een revolver. Hij hoorde dit van [medeverdachte 5] op de dag na de overval, toen zij bij een feestje bij [naam 4] thuis waren.
De rechtbank acht deze verklaring van [getuige 3] betrouwbaar. [getuige 3] is consistent en gedetailleerd geweest in zijn verklaringen en niet gebleken is van een motief bij [getuige 3] om een valse verklaring af te leggen. Maar belangrijker nog is dat zijn verklaring steun vindt in andere bewijsmiddelen. Dat [slachtoffer 1] is doodgeschoten met een revolver komt overeen met de resultaten van het forensisch onderzoek. Daarnaast is DNA van [medeverdachte 3] aangetroffen op het bij de dood van [slachtoffer 1] gebruikte wapen. Verder schreef [medeverdachte 5] in een chatbericht aan [medeverdachte 3] van 14 juni 2021 om 18:25 uur (de dag na de overval op [slachtoffer 1] ): “zit bij [voornaam 3] ”. Dat bevestigt dat [medeverdachte 5] die dag bij [naam 4] thuis was, zoals [getuige 3] heeft verklaard.
Wat verder bijdraagt aan de geloofwaardigheid van de verklaring van [getuige 3] is een afgeluisterd telefoongesprek tussen [getuige 3] en [medeverdachte 5] van 9 september 2022. Dit was kort nadat bekend werd dat er zich een getuige had gemeld die (uitsluitend anoniem) een verklaring wilde afleggen. Deze bedreigde anonieme getuige X heeft verklaard dat hij/zij van één van de daders van de overval met dodelijke afloop in Berkhout heeft gehoord dat [medeverdachte 3] het slachtoffer van deze overval heeft neergeschoten.
In het telefoongesprek van 9 september 2022 gaat [medeverdachte 5] ervan uit dat [getuige 3] deze getuige X is. Immers, hij zegt in dat gesprek onder andere: “je weet toch ik hou niet van veel praten man, begrijp je wat ik bedoel, ik weet in ieder geval wel dat ik jou één keer wat verteld heb, ik krijg vandaag een brief binnen, je weet toch, gooi mij niet in de saus broer, een brief van justitie”. Vervolgens leest hij letterlijk het proces-verbaal van de officier van justitie van 13 juli 2022 voor waarin staat dat de officier van justitie in contact is gekomen met getuige X en dat getuige X aan de verbalisanten van het Team Bijzondere Getuigen heeft verklaard: “ik heb van één van de daders van de overval met dodelijke afloop in Berkhout gehoord, dat [medeverdachte 3] het slachtoffer van deze overval heeft neergeschoten”. [getuige 3] zegt vervolgens dat hij niet snapt waarom [medeverdachte 5] hier op zijn naam komt, waarop [medeverdachte 5] zegt: “waarom broer, omdat ik jou… ik heb jou iets verteld, je weet toch en verder tegen niemand!”.
De uitlatingen van [medeverdachte 5] in dit telefoongesprek bevestigen dus de juistheid van de verklaring van [getuige 3] .
Er is ook een verklaring afgelegd door een persoon die op enig moment gedetineerd heeft gezeten in dezelfde penitentiaire inrichting als [medeverdachte 3] . Deze ‘beperkt anonieme medegedetineerde ( 11990029 )’ heeft verklaard dat [medeverdachte 3] hem heeft verteld over een overval met dodelijke afloop. [medeverdachte 3] heeft deze medegedetineerde gezegd dat [medeverdachte 3] voorop liep en gewapend was, dat na het betreden van de woning een aantal stappen gedaan zijn en dat er toen iemand de trap af kwam. Het wapen is toen gericht, er heeft een klein handgemeen plaatsgevonden waarbij het vuurwapen vastgepakt werd of tegen het wapen is geslagen door het slachtoffer en het vuurwapen is afgegaan. Het slachtoffer is ter hoogte van zijn borst geraakt. Nadat het schot gelost was, wat niet de intentie was, werd besloten om weg te gaan en zijn de daders niet verder gegaan, aldus deze getuige. [medeverdachte 3] heeft de getuige ook verteld dat het wapen dat bij de overval is gebruikt, een Smith & Wesson .357 was en dat een vriend van [medeverdachte 3] met hetzelfde wapen zelfmoord gepleegd zou hebben.
Ook deze verklaring is naar het oordeel van de rechtbank bruikbaar voor het bewijs. Onderdelen van de verklaring van de medegedetineerde vinden steun in andere bewijsmiddelen. Dat de verdachten slechts enkele stappen in de woning hebben gedaan, dat er een handgemeen is geweest in de buurt van de trap en dat de verdachten zijn vertrokken nadat het schot is gelost, komt overeen met de sporen die zijn gevonden in de woning van [slachtoffer 1] . Dat zowel [medeverdachte 3] als het slachtoffer het wapen hebben aangeraakt komt overeen met de resultaten van het DNA-onderzoek dat is verricht op het wapen. Verder is juist dat het gebruikte wapen een Smith & Wesson .357 was, dat [slachtoffer 1] in de borst is geraakt en dat ook [naam 1] met datzelfde wapen om het leven is gekomen. Er is niet gebleken van een motief bij deze getuige om een valse verklaring af te leggen en ook is niet aannemelijk geworden dat deze getuige de informatie in zijn verklaring heeft verkregen uit de media of door het lezen van het (voorgeleidings)dossier van [medeverdachte 3] . Belangrijk om op te merken is dat de medegedetineerde de informatie van [medeverdachte 3] heeft gehoord in december 2021, terwijl pas uit het DNA-rapport van 28 oktober 2022 bleek dat er ook DNA van [slachtoffer 1] op het wapen zat. De medegedetineerde kon in december 2021 dan ook niet weten dat in oktober 2022 bevestigd zou worden dat [slachtoffer 1] het wapen heeft aangeraakt. Sommige onderdelen van de verklaring van de medegedetineerde kloppen weliswaar niet met andere onderzoeksresultaten (namelijk dat er een Audi RS3 is gebruikt en dat degene die te voet vluchtte dezelfde persoon is als degene die zelfmoord pleegde), maar de hiervoor beschreven punten die wel overeenstemmen wegen voor de rechtbank zwaarder.
Tot slot is van belang om te markeren dat deze drie getuigenverklaringen elkaar ook onderling ondersteunen.
Tussenconclusie met betrekking tot verklaringen van getuigen
Op grond van het voorgaande concludeert de rechtbank dat drie personen hebben verklaard dat zij van [medeverdachte 5] of [medeverdachte 3] hebben gehoord dat [medeverdachte 5] en/of [medeverdachte 3] betrokken is/zijn geweest bij de overval op [slachtoffer 1] . Twee van deze getuigen hebben [medeverdachte 3] aangewezen als de schutter. Nu deze verklaringen steun vinden in de resultaten van het forensisch onderzoek, gaat de rechtbank ervan uit dat [medeverdachte 3] degene is geweest die het schot heeft gelost als gevolg waarvan [slachtoffer 1] is overleden.
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat bewezen is dat alle vijf de verdachten als medeplegers betrokken zijn geweest bij de overval op [slachtoffer 1] .
De betrokkenheid van [medeverdachte 2] , [medeverdachte 5] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 4] zou volgens de officier van justitie moeten worden gekwalificeerd als het medeplegen van een gekwalificeerde doodslag en als het medeplegen van een poging tot diefstal met geweld, de dood ten gevolge hebbend. Deze vier verdachten zijn ook betrokken geweest bij één of meerdere overvallen waarbij wapens zijn gebruikt en zijn afgevuurd. Bij de overval in Avenhorn op 7 januari 2021 (onderzoek Zwenkau) is de bewoonster door [medeverdachte 3] in de keel geschoten. Het was bij deze vier verdachten dus bekend dat er een scherp schietend vuurwapen mee zou gaan en zou worden gebruikt als dat nodig was. Deze vier daders hebben dan ook op z’n minst het voorwaardelijk opzet gehad op het gericht gebruik van een met scherp schietend vuurwapen ten aanzien van het slachtoffer.
Wat betreft [verdachte] staat de officier van justitie een andere bewezenverklaring voor ogen. Hij is namelijk niet betrokken geweest bij eerdere overvallen. Het is daarom niet bewijsbaar dat [verdachte] wist dat [medeverdachte 3] de trekker zou overhalen als het slachtoffer zich zou verzetten. [verdachte] dient daarom te worden vrijgesproken van de gekwalificeerde doodslag.
Volgens de officier van justitie dient [verdachte] wel veroordeeld te worden voor het medeplegen van een poging tot diefstal met geweld, de dood ten gevolge hebbend. In de aard van het plan om een woningoverval te plegen ligt besloten dat [verdachte] bereid was daarbij enig geweld toe te passen, hetgeen het meenemen van de vuurwapens, het breekijzer en de tape laten zien. [verdachte] heeft het opzet, in voorwaardelijke zin, gehad om het geweld toe te passen nu mag worden aangenomen dat iemand zich niet zomaar van zijn geld laat beroven. Als medepleger is [verdachte] medeverantwoordelijk voor het geweld dat is gepleegd door zijn medeverdachten, aldus de officier van justitie.
Standpunt van de verdediging
De verdediging heeft de rechtbank opgeroepen om uit te gaan van de verklaring van de verdachte, die er kort samengevat op neerkomt dat hij op 13 juni 2021 is geïnformeerd over een plan om in een vrijstaand huis in te breken. De bewoner zou niet thuis zijn en er zou een grote hoeveelheid contant geld in een kluis in de woning aanwezig zijn. Omdat de andere daders luidruchtig waren – de verdachte dacht een geluid te horen alsof iemand in het huis aanwezig was en meende te zien dat ergens een licht aan ging en gordijnen bewogen – is hij zonder zijn mededaders te voet vertrokken. Dit was voordat er toegang was verkregen tot de woning van [slachtoffer 1] . De verdediging doet dus een beroep op vrijwillige terugtred. Als de rechtbank dat beroep honoreert, zou de verdachte ten aanzien van feit 1 en 2 moeten worden ontslagen van alle rechtsvervolging.
Net als de officier van justitie is de verdediging van mening dat er geen sprake is geweest van (voorwaardelijk) opzet op het dodelijke geweld dat tegen [slachtoffer 1] is gebruikt. Voorts is geen sprake van medeplegen. Ook om die reden zou de verdachte moeten worden vrijgesproken van feit 1 (gekwalificeerde doodslag).
Anders dan de officier van justitie vindt de verdediging dat de verdachte ook moet worden vrijgesproken van feit 2 (poging tot diefstal/afpersing met geweld). De verdachte heeft geen rol gehad in de voorbereiding van de overval, er zijn geen afspraken gemaakt over zijn rol, er was geen sprake van een gezamenlijke uitvoering en de verdachte heeft ook geen intellectuele bijdrage geleverd die maakt dat hij als medepleger kan worden gezien. De verdachte kan daarnaast niet verantwoordelijk worden gehouden voor het geweld dat door anderen op [slachtoffer 1] is uitgeoefend. Hij was niet betrokken bij eerdere overvallen, wist niet dat er wapens werden meegebracht en hem was gezegd dat de bewoner niet thuis was. Er kan hooguit worden gesproken van medeplichtigheid aan een poging tot diefstal met braak, maar dat is hem niet ten laste gelegd, aldus de verdediging.
Oordeel van de rechtbank
De verdediging heeft de rechtbank gevraagd uit te gaan van de verklaring van de verdachte. De verklaringen van de verdachte verschillen echter op cruciale punten in zo’n hoge mate, dat de rechtbank geen waarde hecht aan zijn verklaringen. Zo verklaarde de verdachte verschillend over onder meer de volgende punten:
- of hij wel of niet op het erf van [slachtoffer 1] is geweest,
- wat de reden is geweest om de plaats van het delict te verlaten (licht aan zag gaan/staan, gordijnen zien bewegen, het horen van een geluid, en zo ja, in/vanuit welke woning),
- hoe hij de plaats van het delict heeft verlaten (lopend/rennend),
- of hij vervolgens met de trein van Hoorn naar Alkmaar (Noord) is gereisd.
Verder is van belang dat de verdachte veel vragen niet wilde beantwoorden. Zo heeft de verdachte niet willen zeggen hoeveel mededaders erbij betrokken waren, of zij gezichtsbedekking droegen en wat de rolverdeling was. Ook heeft hij in het geheel geen locaties of namen willen noemen. Zijn verklaring wordt bovendien weersproken door andere onderzoeksresultaten. De verklaringen van buurtbewoners sluiten bijvoorbeeld uit dat zij de gordijnen hebben bewogen bij een voor de verdachte zichtbaar raam. Desondanks is getracht om zijn verklaring te verifiëren door middel van een reconstructie, maar de verdachte werkte aan die reconstructie niet mee en die reconstructie werd door hem gefrustreerd door onder meer te weigeren zich om te kleden, de enkelband niet te willen dragen en de auto niet te willen verlaten.
De verklaring van de verdachte is dus inconsistent, onvolledig en onjuist gebleken. Dat de verdachte is vertrokken voordat de deur van de woning van [slachtoffer 1] was opengebroken wordt door niets ondersteund en is dus niet aannemelijk geworden. Het beroep op vrijwillige terugtred wordt daarom door de rechtbank verworpen.
Dat de verdachte pas op 13 juni 2021 voor het eerst is betrokken bij de plannen en hij in de veronderstelling verkeerde dat het zou gaan om een inbraak in een woning terwijl de bewoner niet thuis was, acht de rechtbank evenmin aannemelijk. De bijnaam van de verdachte ( Rasta ) werd al in een chatgesprek tussen [medeverdachte 2] en [medeverdachte 5] op 10 juni 2021 genoemd en zijn telefoonnummer stond als ‘teamlid’ opgeslagen in de telefoon van [naam 1] . Daarnaast heeft de verdachte eerst urenlang verbleven in de woning van [medeverdachte 3] en is hij vervolgens met [medeverdachte 3] en [naam 1] naar de loods in Hoogwoud gegaan. De verdachte was samen met de medeverdachten in de loods op het moment dat het filmpje is gemaakt van een tas met daarin handschoenen, tape en de Scorpion. De verdachte is weliswaar niet op dat filmpje te zien of te horen, maar gelet op de omvang en inrichting van de loods is moeilijk voorstelbaar dat hem dit is ontgaan. De verdediging heeft erop gewezen dat de verdachte één minuut voor deze opname elders in de loods nog foto’s heeft gemaakt, maar [medeverdachte 3] staat ook op die foto’s en hij is wel op het filmpje te horen.
Dat de medeverdachten de verdachte een onjuiste voorstelling van zaken hebben geschetst blijkt nergens uit. Als de verdachte dacht dat het ging om een inbraak waarbij niemand thuis zou zijn, ligt het in de lijn der verwachting dat hij verbaasd of verontwaardigd zou zijn over de gebeurtenissen bij de woning van [slachtoffer 1] . Daarvan blijkt echter niet in chatgesprekken die zijn gevoerd na afloop van de overval en de verdachte verbleef de dag na de overval in de woning van [medeverdachte 3] . De rechtbank ziet ook niet in waarom de medeverdachten de verdachte op het verkeerde been zouden zetten, terwijl zij de overval door onder meer voorverkenningen zorgvuldig hebben voorbereid. Het meebrengen van een mededader die met heel andere verwachtingen naar de woning van het beoogde slachtoffer gaat brengt immers extra risico’s met zich mee. Naar het oordeel van de rechtbank kan het niet anders dan dat de verdachte deelgenoot is gemaakt van het plan om [slachtoffer 1] te beroven en van het plan dus op de hoogte was. In dat plan lag ook besloten dat rekening moest worden gehouden met (bedreiging met) geweld tegen de bewoner. De verdachten gingen immers midden in de nacht naar een woning, met het doel om een geldbedrag buit te maken dat in een kluis in die woning lag. De voordeur is opengebroken door middel van een breekijzer en men wist niet waar in de woning de kluis stond. Behalve een breekijzer zijn ook twee vuurwapens meegebracht. Dat breekijzer en de Scorpion moeten voor de verdachte zichtbaar zijn geweest. In die omstandigheden moesten de verdachten ernstig rekening houden met een confrontatie met de bewoner die zou uitmonden in (bedreiging met) geweld. Die aanmerkelijke kans is door de verdachte bewust aanvaard door in te stemmen met het plan en mee te gaan naar de woning van het slachtoffer. De verdachte had daarom voorwaardelijk opzet op het tegen [slachtoffer 1] gebruikte geweld. Als gevolg van dat geweld is [slachtoffer 1] komen te overlijden.
De rechtbank is het met de officier van justitie en de verdediging van de verdachte eens dat niet gezegd kan worden dat de verdachte bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat [slachtoffer 1] opzettelijk van het leven zou worden beroofd (feit 1). De verdachte was immers niet betrokken bij de eerdere overvallen waarbij vuurwapens tegen de bewoners zijn gebruikt. Anders gezegd: de verdachte heeft bewust de aanmerkelijke kans aanvaard dat er geweld tegen [slachtoffer 1] zou worden gebruikt, maar niet dat [slachtoffer 1] bij de overval opzettelijk van het leven zou worden beroofd.
Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat sprake was van een nauwe en bewuste samenwerking tussen de verdachte en de medeverdachten. De verdachte is gekend in het plan om [slachtoffer 1] te overvallen, is samen met hen naar de woning van [slachtoffer 1] gereden en was erbij toen de voordeur werd opengebroken. Gelet op het chatgesprek tussen [medeverdachte 2] en [naam 1] zou ook de verdachte een gelijk deel van de buit krijgen, wat wijst op een volwaardige bijdrage van de verdachte aan het delict. Er is daarom sprake van medeplegen.
Ten aanzien van de verdachte acht de rechtbank dan ook wettig en overtuigend bewezen dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van een poging tot diefstal met geweld, de dood ten gevolge hebbend (feit 2).
4.3.1.2 Vrijspraak gekwalificeerde doodslag en medeplegen van poging tot afpersing
De verdachte wordt gelet op hetgeen hiervoor is overwogen vrijgesproken van het medeplegen van gekwalificeerde doodslag (feit 1). Hij wordt ook vrijgesproken van het medeplegen van een poging tot afpersing (feit 2 tweede cumulatief/alternatief) omdat er geen aanwijzingen zijn dat de verdachten hebben geprobeerd om [slachtoffer 1] te dwingen geld of goederen af te geven.
4.4
Bewezenverklaring
De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 2 eerste cumulatief/alternatief ten laste gelegde feit heeft begaan, met dien verstande dat
Feit 2hij op 14 juni 2021 te Berkhout gedurende de voor de nachtrust bestemde tijd tezamen en in vereniging met anderen, ter uitvoering van het door verdachte en zijn medeverdachten voorgenomen misdrijf om geld en/of goederen, dat/die aan [slachtoffer 1] toebehoorde(n) weg te nemen met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, de woning van die [slachtoffer 1] door middel van braak heeft betreden, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid,
welke poging tot diefstal werd vergezeld en gevolgd van geweld tegen voornoemde [slachtoffer 1] , gepleegd met het oogmerk om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf en andere deelnemers aan het misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, door
- vuurwapens en een breekijzer ter hand te nemen, en
- met een vuurwapen op het lichaam van die [slachtoffer 1] te schieten,
ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden.
welke poging tot diefstal werd vergezeld en gevolgd van geweld tegen voornoemde [slachtoffer 1] , gepleegd met het oogmerk om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf en andere deelnemers aan het misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, door
- vuurwapens en een breekijzer ter hand te nemen, en
- met een vuurwapen op het lichaam van die [slachtoffer 1] te schieten,
ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden.
Wat aan de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hier als bewezen is aangenomen, is niet bewezen. De verdachte moet hiervan worden vrijgesproken.
5.Kwalificatie en strafbaarheid van het feit
Het bewezenverklaarde levert op:
poging tot diefstal, vergezeld en gevolgd van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf of andere deelnemers van het misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, terwijl het feit wordt gepleegd gedurende de voor de nachtrust bestemde tijd in een woning, waartoe de schuldige zich de toegang heeft verschaft door middel van braak en terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen en het feit de dood ten gevolge heeft.
Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden waardoor de wederrechtelijkheid aan het bewezenverklaarde zou ontbreken. Het bewezenverklaarde is daarom strafbaar.
6.Strafbaarheid van de verdachte
In het Nederlandse strafrecht is het uitgangspunt dat elke dader verantwoordelijk kan worden gehouden voor het door hem of haar gepleegde strafbare feit. Een strafbaar feit kan daarom in beginsel aan de verdachte worden toegerekend. Dat is anders als vanwege een psychische stoornis, psychogeriatrische aandoening of verstandelijke handicap de dader het begaan van het strafbare feit niet kan worden toegerekend. Als een verdachte zijn daden verminderd zijn aan te rekenen, zal dit zich in de regel vertalen in een lagere straf.
Door diverse psychiaters en psychologen zijn rapportages over de verdachte opgesteld. Die rapportages komen hierna uitgebreider aan bod. Van belang is dat deze gedragsdeskundigen vinden dat kan worden gesproken van een psychische stoornis in de vorm van een antisociale persoonlijkheidsstoornis met narcistische trekken (en een stoornis in cannabisgebruik). De deskundigen hebben echter geen zicht verkregen op de eventuele doorwerking van deze stoornis(sen) op het delict. Zij hebben dan ook geen advies kunnen geven over de mate van toerekenbaarheid.
De rechtbank concludeert mede op basis van deze adviezen dat er onvoldoende aanwijzingen zijn dat de stoornis(sen) die bij de verdachte zijn vastgesteld, van invloed zijn geweest op de strafbare rol die [verdachte] bij deze woningoverval heeft vervuld. Het bewezen verklaarde feit wordt daarom door de rechtbank volledig aan de verdachte toegerekend.
Er is dus geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit. De verdachte is daarom strafbaar.
7.Motivering van de sanctie
7.1
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie vordert een gevangenisstraf voor de duur van zes jaren (met aftrek van de tijd die de verdachte al in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht). Daarnaast vordert de officier van justitie de maatregel van terbeschikkingstelling (TBS) met bevel tot verpleging van overheidswege.
7.2
Standpunt van de verdediging
De verdediging heeft bepleit om de vordering tot het opleggen van TBS met verpleging af te wijzen, omdat niet wordt voldaan aan het zogenoemde ‘gevaarscriterium’. Verder wordt verzocht rekening te houden met het feit dat de verdachte zelf geen actief aandeel in het gebruikte geweld heeft gehad en dat de redelijke termijn fors is overschreden. Volgens de verdediging dient dit in strafmatigende zin door te werken. Ook dient in het voordeel van de verdachte mee te wegen dat hij vanaf het begin een meewerkende houding had.
7.3
Oordeel van de rechtbank
Bij de beslissing over de straf die aan de verdachte moet worden opgelegd, heeft de rechtbank rekening gehouden met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, alsmede de persoon van de verdachte, zoals van een en ander uit het onderzoek ter terechtzitting is gebleken. In het bijzonder heeft de rechtbank het volgende in aanmerking genomen.
Ernst van het feitDe verdachte is samen met anderen in het holst van de nacht naar de woning van [slachtoffer 1] gereden, een alleenstaande man op leeftijd. Zij hadden het plan opgevat om daar geld te stelen dat in een kluis in de woning zou liggen. Daartoe hebben de verdachte en zijn medeverdachten vuurwapens, een breekijzer en een schroevendraaier meegenomen. De deur van de woning is opengebroken, waarna het in de hal van de woning tot een gewelddadige confrontatie is gekomen met [slachtoffer 1] . [slachtoffer 1] is daarbij in zijn borst geschoten, waarna de overvallers zonder buit zijn vertrokken. Zij hebben [slachtoffer 1] zwaargewond achtergelaten. [slachtoffer 1] heeft nog twee keer geprobeerd te bellen, maar is korte tijd later aan zijn verwondingen bezweken en komen te overlijden. Hij is de volgende dag door zijn buurman en diens collega gevonden.
Ernst van het feitDe verdachte is samen met anderen in het holst van de nacht naar de woning van [slachtoffer 1] gereden, een alleenstaande man op leeftijd. Zij hadden het plan opgevat om daar geld te stelen dat in een kluis in de woning zou liggen. Daartoe hebben de verdachte en zijn medeverdachten vuurwapens, een breekijzer en een schroevendraaier meegenomen. De deur van de woning is opengebroken, waarna het in de hal van de woning tot een gewelddadige confrontatie is gekomen met [slachtoffer 1] . [slachtoffer 1] is daarbij in zijn borst geschoten, waarna de overvallers zonder buit zijn vertrokken. Zij hebben [slachtoffer 1] zwaargewond achtergelaten. [slachtoffer 1] heeft nog twee keer geprobeerd te bellen, maar is korte tijd later aan zijn verwondingen bezweken en komen te overlijden. Hij is de volgende dag door zijn buurman en diens collega gevonden.
De verdachte en zijn medeverdachten hebben met dit handelen onbeschrijfelijk veel leed toegebracht aan de naasten van [slachtoffer 1] , waaronder de (klein)kinderen van zijn kort voor de overval overleden partner. Hun leven is als gevolg van de overval voorgoed veranderd. Lange tijd is voor hen en de mensen uit de directe (woon)omgeving van [slachtoffer 1] onduidelijk geweest wat er precies is gebeurd. Naast het verdriet om het overlijden van [slachtoffer 1] , heeft dit voor veel angst en gevoelens van onveiligheid gezorgd. Uiteindelijk is gebleken dat [slachtoffer 1] is gedood door toedoen van personen die uit waren op zijn geld. Nergens blijkt uit dat de verdachte of zijn medeverdachten zich hebben bekommerd om zijn lot. Integendeel, zij hebben hem voor dood achtergelaten. Deze wetenschap kan niet anders dan ondraaglijk zijn voor de mensen die [slachtoffer 1] lief hadden. Een woningoverval met fatale afloop zoals deze brengt ook in de rest van de maatschappij ernstige gevoelens van angst en onveiligheid teweeg. Juist in je eigen woning moet je je veilig kunnen voelen. Dit veiligheidsgevoel is de inwoners van Berkhout en andere inwoners uit de omgeving West-Friesland ontnomen. De rechtbank rekent dit alles de verdachte zwaar aan.
De rechtbank overweegt verder dat de verdachte geen openheid van zaken heeft gegeven en geen spijt heeft betuigd voor zijn betrokkenheid bij het overlijden van [slachtoffer 1] . Hij heeft niet willen meewerken aan de reconstructie en heeft niet willen verklaren wat er bij de woning van [slachtoffer 1] is voorgevallen en wie daarbij betrokken zijn geweest. De naasten van [slachtoffer 1] tasten nog altijd in het duister over wat er die nacht precies is voorgevallen, terwijl de rechtbank zich kan voorstellen dat die informatie voor hen helpend kan zijn bij de verwerking van de dood van [slachtoffer 1] . Ook dit rekent de rechtbank de verdachte aan en houdt daarmee in zijn nadeel rekening.
De rechtbank overweegt verder dat de verdachte geen openheid van zaken heeft gegeven en geen spijt heeft betuigd voor zijn betrokkenheid bij het overlijden van [slachtoffer 1] . Hij heeft niet willen meewerken aan de reconstructie en heeft niet willen verklaren wat er bij de woning van [slachtoffer 1] is voorgevallen en wie daarbij betrokken zijn geweest. De naasten van [slachtoffer 1] tasten nog altijd in het duister over wat er die nacht precies is voorgevallen, terwijl de rechtbank zich kan voorstellen dat die informatie voor hen helpend kan zijn bij de verwerking van de dood van [slachtoffer 1] . Ook dit rekent de rechtbank de verdachte aan en houdt daarmee in zijn nadeel rekening.
Gezien de aard en de ernst van het bewezen verklaarde feit is de rechtbank van oordeel dat alleen een vrijheidsbenemende straf van aanzienlijke duur passend is. Voor dit soort woningovervallen, waarbij het slachtoffer is overleden, gelden geen algemene uitgangspunten voor de strafmaat. Bij het bepalen van de hoogte van de strafmaat weegt voor de rechtbank zwaar mee dat de verdachte en zijn mededaders, [slachtoffer 1] aan zijn lot hebben overgelaten en dat hij is komen te overlijden. Verder houdt de rechtbank er in strafverzwarende zin rekening mee dat sprake is van een samenwerkingsverband van meerdere daders, dat sprake was van een vooropgezet plan om [slachtoffer 1] in de nacht, dus op het moment dat hij lag te slapen en kwetsbaar was, te overvallen en dat daartoe vuurwapens en een breekijzer zijn meegenomen waarvan ook daadwerkelijk gebruik is gemaakt.
Bij de bepaling van de strafmaat zal de rechtbank rekening houden met het feit dat sprake is van een
pogingtot een diefstal, omdat uiteindelijk geen bezittingen van [slachtoffer 1] zijn weggenomen. Op een poging staat in de wet een lagere maximumstraf gesteld dan op een voltooid misdrijf. Dat niet is vastgesteld dat de verdachte in de woning is geweest en dat niet is gebleken dat hij geweldshandelingen heeft verricht jegens het slachtoffer, zijn voor de rechtbank eveneens strafverlichtende factoren.
pogingtot een diefstal, omdat uiteindelijk geen bezittingen van [slachtoffer 1] zijn weggenomen. Op een poging staat in de wet een lagere maximumstraf gesteld dan op een voltooid misdrijf. Dat niet is vastgesteld dat de verdachte in de woning is geweest en dat niet is gebleken dat hij geweldshandelingen heeft verricht jegens het slachtoffer, zijn voor de rechtbank eveneens strafverlichtende factoren.
Rekening houdend met het voorgaande acht de rechtbank in beginsel een gevangenisstraf voor de duur van zeven jaren (84 maanden) passend.
Persoon van de verdachteMet betrekking tot de persoon van de verdachte heeft de rechtbank gelet op:
- het strafblad van de verdachte, gedateerd 8 februari 2024;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitie rapport van 23 augustus 2022 van J.J. Mol, psychiater in opleiding, onder supervisie van J. Neeleman, psychiater;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 30 augustus 2022 van
drs. J. Yntema, GZpsycholoog;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 6 januari 2023 van A.C. van Dijk, psychiater;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 19 januari 2023 van drs. J. Yntema, GZpsycholoog;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 21 augustus 2023 van M.B.F. van Berkel, psychiater en rapporteur in opleiding, en C.A.M. van der Meijs, psychiater;
- (de op 5 maart 2024 gecorrigeerde versie van) het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 24 augustus 2023 van E.C. Wendt, GZpsycholoog.
- het strafblad van de verdachte, gedateerd 8 februari 2024;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitie rapport van 23 augustus 2022 van J.J. Mol, psychiater in opleiding, onder supervisie van J. Neeleman, psychiater;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 30 augustus 2022 van
drs. J. Yntema, GZpsycholoog;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 6 januari 2023 van A.C. van Dijk, psychiater;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 19 januari 2023 van drs. J. Yntema, GZpsycholoog;
- het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 21 augustus 2023 van M.B.F. van Berkel, psychiater en rapporteur in opleiding, en C.A.M. van der Meijs, psychiater;
- (de op 5 maart 2024 gecorrigeerde versie van) het over de verdachte uitgebrachte Pro Justitia rapport van 24 augustus 2023 van E.C. Wendt, GZpsycholoog.
Uit het strafblad van de verdachte maakt de rechtbank op dat hij in zijn jeugd en vroege adolescentie meermalen is veroordeeld, onder meer vanwege vermogens- en geweldsdelicten. In november 2015 is hij veroordeeld wegens een zedendelict. Dit zijn echter geen feiten die vergelijkbaar zijn aan een woningoverval met dodelijke afloop zoals in deze zaak en sindsdien is geruime tijd verstreken. De rechtbank zal dit dan ook niet ten nadele van de verdachte meewegen bij de strafoplegging.
Uit de rapportages volgt dat de verdachte zeer beperkt heeft meegewerkt aan de onderzoeken naar zijn persoon, hetgeen ertoe heeft geleid dat er, ook na drie ondernomen pogingen, een incompleet beeld van zijn persoon en zijn functioneren is blijven bestaan.
Op basis van de informatie die is verzameld heeft psycholoog E.C. Wendt uiteindelijk geconcludeerd dat kan worden gesproken van een psychische stoornis in de vorm van een antisociale persoonlijkheidsstoornis met narcistische trekken. Onbekend is echter in hoeverre disfuncties vanuit zijn persoonlijkheidsstoornis een rol hebben gespeeld in het tenlastegelegde. Om die reden kan zij geen advies geven over de mate waarin het bewezenverklaarde de verdachte kan worden toegerekend. Ook is de kans op herhaling niet goed te voorspellen. Slechts in algemene zin kan worden gesteld dat het risico op recidive van het plegen van vermogensdelicten hoog is.
Psychiaters Van Berkel en Van der Meijs hebben ook een antisociale persoonlijkheidsstoornis met narcistische trekken vastgesteld. Daarnaast is volgens hen sprake van een stoornis in cannabisgebruik, ongespecificeerd qua ernst. Ook zij hebben echter geen zicht verkregen op de eventuele doorwerking van de persoonlijkheidsstoornis en de stoornis in cannabisgebruik op het tenlastegelegde en onthouden zich van het geven van een advies over de mate van toerekenbaarheid. In algemene zin is het risico op recidive van het plegen van misdrijven, vooral voor vermogensdelicten, hoog. Echter, het risico op herhaling van gelijksoortig ernstig geweld valt niet goed te voorspellen. De impuls- en agressieregulatie lijkt in vergelijking tot de adolescentie wel verbeterd, aldus deze gedragsdeskundigen.
Op basis van de informatie die is verzameld heeft psycholoog E.C. Wendt uiteindelijk geconcludeerd dat kan worden gesproken van een psychische stoornis in de vorm van een antisociale persoonlijkheidsstoornis met narcistische trekken. Onbekend is echter in hoeverre disfuncties vanuit zijn persoonlijkheidsstoornis een rol hebben gespeeld in het tenlastegelegde. Om die reden kan zij geen advies geven over de mate waarin het bewezenverklaarde de verdachte kan worden toegerekend. Ook is de kans op herhaling niet goed te voorspellen. Slechts in algemene zin kan worden gesteld dat het risico op recidive van het plegen van vermogensdelicten hoog is.
Psychiaters Van Berkel en Van der Meijs hebben ook een antisociale persoonlijkheidsstoornis met narcistische trekken vastgesteld. Daarnaast is volgens hen sprake van een stoornis in cannabisgebruik, ongespecificeerd qua ernst. Ook zij hebben echter geen zicht verkregen op de eventuele doorwerking van de persoonlijkheidsstoornis en de stoornis in cannabisgebruik op het tenlastegelegde en onthouden zich van het geven van een advies over de mate van toerekenbaarheid. In algemene zin is het risico op recidive van het plegen van misdrijven, vooral voor vermogensdelicten, hoog. Echter, het risico op herhaling van gelijksoortig ernstig geweld valt niet goed te voorspellen. De impuls- en agressieregulatie lijkt in vergelijking tot de adolescentie wel verbeterd, aldus deze gedragsdeskundigen.
Maatregel van TBSAnders dan het openbaar ministerie heeft geëist, ziet de rechtbank geen mogelijkheid en noodzaak tot het opleggen van de maatregel van TBS met bevel tot verpleging van overheidswege. De wet vereist bij het opleggen van een TBS-maatregel dat sprake is van een gevaar voor de veiligheid van anderen, dan wel voor de algemene veiligheid van personen of goederen. De rechtbank is van oordeel dat niet is voldaan aan dit ‘gevaarscriterium’. De rechtbank stelt daartoe voorop dat de verdachte wordt veroordeeld wegens één strafbaar feit en dat niet kan worden vastgesteld dat de verdachte gewelddadige handelingen heeft verricht jegens het slachtoffer. Verder hecht de rechtbank belang aan het strafblad van de verdachte, waaruit blijkt dat het laatste geweldsdelict waarvoor de verdachte is veroordeeld, dateert uit november 2015 (een zedendelict). Daarna is slechts nog sprake geweest van de oplegging van een strafbeschikking wegens een winkeldiefstal. Dat [verdachte] in 2012 een PIJ-maatregel is opgelegd en de voorwaardelijke invrijheidsstelling (behorend bij de straf uit 2015) is herroepen terwijl er geen succesvolle behandeling lijkt te zijn geweest, vindt de rechtbank onvoldoende om te veronderstellen dat er
op dit momentaan het gevaarscriterium wordt voldaan. Anders dan het openbaar ministerie vindt de rechtbank dat dit ook niet kan worden geconcludeerd uit een advies van de reclassering uit 2019. De rapportages van de psychologen en psychiaters die in onderhavige zaak zijn opgesteld bieden onvoldoende grond voor het oordeel dat de veiligheid van personen of goederen de oplegging van de TBSmaatregel eist. De deskundigen hebben geen uitspraak kunnen doen over het herhalingsgevaar/recidiverisico. Uit de meest recente rapportages van de psycholoog en psychiaters blijkt slechts dat er in het algemeen een verhoogd risico op het plegen van vermogensdelicten bestaat. Het risico op herhaling van gelijksoortig ernstig geweld valt volgens de gedragsdeskundigen niet goed te voorspellen. Daarnaast merken de psychiaters op dat de impuls- en agressieregulatie van de verdachte in vergelijking tot de adolescentie lijkt te zijn verbeterd. De deskundigen hebben ook geen van allen oplegging van een TBSmaatregel geadviseerd. De rechtbank ziet daarom in het bewezenverklaarde, in het strafblad van de verdachte en in de over hem recent opgemaakte rapportages van de deskundigen onvoldoende grond voor het oordeel dat de (algemene) veiligheid van personen of goederen de oplegging van de TBS-maatregel eist. De rechtbank zal daarom aan [verdachte] alleen een gevangenisstraf opleggen.
op dit momentaan het gevaarscriterium wordt voldaan. Anders dan het openbaar ministerie vindt de rechtbank dat dit ook niet kan worden geconcludeerd uit een advies van de reclassering uit 2019. De rapportages van de psychologen en psychiaters die in onderhavige zaak zijn opgesteld bieden onvoldoende grond voor het oordeel dat de veiligheid van personen of goederen de oplegging van de TBSmaatregel eist. De deskundigen hebben geen uitspraak kunnen doen over het herhalingsgevaar/recidiverisico. Uit de meest recente rapportages van de psycholoog en psychiaters blijkt slechts dat er in het algemeen een verhoogd risico op het plegen van vermogensdelicten bestaat. Het risico op herhaling van gelijksoortig ernstig geweld valt volgens de gedragsdeskundigen niet goed te voorspellen. Daarnaast merken de psychiaters op dat de impuls- en agressieregulatie van de verdachte in vergelijking tot de adolescentie lijkt te zijn verbeterd. De deskundigen hebben ook geen van allen oplegging van een TBSmaatregel geadviseerd. De rechtbank ziet daarom in het bewezenverklaarde, in het strafblad van de verdachte en in de over hem recent opgemaakte rapportages van de deskundigen onvoldoende grond voor het oordeel dat de (algemene) veiligheid van personen of goederen de oplegging van de TBS-maatregel eist. De rechtbank zal daarom aan [verdachte] alleen een gevangenisstraf opleggen.
Redelijke termijnDe rechtbank heeft geconstateerd dat de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden is overschreden. Als uitgangspunt heeft te gelden dat de behandeling van strafzaken waarbij de verdachte in verband met de zaak in voorlopige hechtenis verkeert dient te zijn afgerond met een eindvonnis binnen zestien maanden nadat de redelijke termijn is aangevangen, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden zoals de ingewikkeldheid van de zaak, de invloed van de verdachte en/of zijn advocaat op het procesverloop en de wijze waarop de zaak door de bevoegde autoriteiten is behandeld. De rechtbank is van oordeel dat van zo’n uitzonderingssituatie sprake is, om twee redenen. Ten eerste is het onderzoek in zaaksdossier Ararat een langlopend, intensief onderzoek geweest dat in een groot procesdossier heeft geresulteerd. Voor deze overval zijn meerdere verdachten vervolgd en het afdoen van een dergelijke omvangrijke zaak kost logischerwijs meer tijd. Ten tweede is de verdachte wispelturig geweest in het verlenen van medewerking aan de persoonlijkheidsonderzoeken. Hij weigerde een observatie in het Pieter Baan Centrum en daar zijn meerdere procedures over gevoerd. Het heeft uiteindelijk tot meerdere persoonlijkheidsonderzoeken door psychiaters en psychologen geleid. Tussen het eerste en het laatste Pro Justitia rapport zat ongeveer een jaar. Uit de rapportages blijkt dat er geen aanwijzingen zijn dat dit gebeurde vanuit psychopathologische motieven van de verdachte. Hiermee rekening houdend, stelt de rechtbank de redelijke termijn in de zaak van de verdachte vast op een periode van 24 maanden. Het vonnis tegen de verdachte wordt op 27 mei 2024 gewezen. De verdachte is op 2 november 2021 in verzekering gesteld. Er is daarom sprake van een overschrijding van de redelijke termijn van iets meer dan zes maanden.
ConclusieDeze overschrijding van de redelijke termijn betekent dat de rechtbank een lagere straf zal opleggen. Uit rechtspraak volgt dat de omvang van de strafvermindering bij een overschrijding van de redelijke termijn met zes tot twaalf maanden, niet méér bedraagt dan de duur van de overschrijding van de redelijke termijn en in elk geval nooit meer dan zes maanden. [2] De rechtbank zal daarom in plaats van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 84 maanden, een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 78 maanden opleggen.
TenuitvoerleggingTenuitvoerlegging van de op te leggen gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat aan de verdachte voorwaardelijke invrijheidstelling wordt verleend als bedoeld in artikel 6:2:10 Sv.
Voorlopige hechtenisHet verzoek tot opheffing van de voorlopige hechtenis wordt afgewezen, omdat de rechtbank komt tot een bewezenverklaring en aan [verdachte] een gevangenisstraf oplegt die van aanzienlijk langere duur is dan de reeds door hem ondergane voorlopige hechtenis. De gronden waarop de voorlopige hechtenis is gebaseerd zijn nog aanwezig.
Voorlopige hechtenisHet verzoek tot opheffing van de voorlopige hechtenis wordt afgewezen, omdat de rechtbank komt tot een bewezenverklaring en aan [verdachte] een gevangenisstraf oplegt die van aanzienlijk langere duur is dan de reeds door hem ondergane voorlopige hechtenis. De gronden waarop de voorlopige hechtenis is gebaseerd zijn nog aanwezig.
8.Toepasselijke wettelijke voorschriften
De volgende wetsartikelen zijn van toepassing:
45 en 312 van het Wetboek van Strafrecht.
9.Beslissing
De rechtbank:
Verklaart niet bewezen wat aan de verdachte onder feit 1 en onder feit 2 tweede cumulatief/alternatief is ten laste gelegd en spreekt hem daarvan vrij.
Verklaart bewezen dat de verdachte het onder feit 2 eerste cumulatief/alternatief ten laste gelegde heeft begaan zoals hiervoor onder 4.4 weergegeven.
Verklaart niet bewezen wat aan de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven als bewezen is aangenomen en spreekt hem daarvan vrij.
Bepaalt dat het bewezen verklaarde feit het hierboven onder 5 vermelde strafbare feit oplevert.
Verklaart de verdachte hiervoor strafbaar.
Veroordeelt de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van
78 (achtenzeventig) maanden.
78 (achtenzeventig) maanden.
Bepaalt dat de tijd die de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van dit vonnis in verzekering en voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, bij de tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf in mindering wordt gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.
Wijst af het verzoek tot opheffing van het bevel tot voorlopige hechtenis.
Samenstelling rechtbank en uitspraakdatum
Dit vonnis is gewezen door
mr. J.M. Jongkind, voorzitter,
mr. L. Boonstra en mr. A. Buiskool, rechters,
in tegenwoordigheid van de griffier mr. L.S. Rietdijk,
en uitgesproken op de openbare terechtzitting van 27 mei 2024.
Bijlage 1 – De tenlastelegging
1.hij op of omstreeks 14 juni 2021 te Berkhout tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, [slachtoffer 1] opzettelijk van het leven heeft beroofd, door met een vuurwapen op/in het (boven-)lichaam van die [slachtoffer 1] te schieten
welke doodslag werd gevolgd, vergezeld en/of voorafgegaan van enig strafbaar feit, te weten een poging tot afpersing in vereniging en/of een poging tot diefstal met geweld in vereniging van een of meerdere goederen van zijn/hun gading, gepleegd tegen die [slachtoffer 1]
en welke doodslag werd gepleegd met het oogmerk om de uitvoering van dat feit voor te bereiden, gemakkelijk te maken en/of om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf en/of aan andere deelnemers aan dat feit straffeloosheid en/of het bezit van het wederrechtelijk verkregene te verzekeren;
welke doodslag werd gevolgd, vergezeld en/of voorafgegaan van enig strafbaar feit, te weten een poging tot afpersing in vereniging en/of een poging tot diefstal met geweld in vereniging van een of meerdere goederen van zijn/hun gading, gepleegd tegen die [slachtoffer 1]
en welke doodslag werd gepleegd met het oogmerk om de uitvoering van dat feit voor te bereiden, gemakkelijk te maken en/of om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf en/of aan andere deelnemers aan dat feit straffeloosheid en/of het bezit van het wederrechtelijk verkregene te verzekeren;
Feit 2hij op of omstreeks 14 juni 2021 te Berkhout, (omstreeks 03:00 uur, in elk geval gedurende de voor de nachtrust bestemde tijd) tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte en zijn medeverdachte(n) voorgenomen misdrijf om geld en/of goederen, in elk geval enig goed, dat/die geheel of ten dele aan [slachtoffer 1] , in elk geval aan een ander dan aan verdachte en/of zijn mededader(s) toebehoorde(n) weg te nemen met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen de woning van die [slachtoffer 1] door middel van braak en/of verbreking tegen de wil van die [slachtoffer 1] heeft/hebben betreden
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid
welke poging tot diefstal werd voorafgegaan, vergezeld en/of gevolgd van geweld en/of bedreiging met geweld tegen voornoemde [slachtoffer 1] , gepleegd met het oogmerk om die voorgenomen diefstal voor te bereiden of gemakkelijk te maken, of om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf en/of andere deelnemers aan het misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, door
- een of meerdere (vuur)wapens en/of breekijzer(s) ter hand te nemen, en/of
- (vervolgens) met een vuurwapen op/in het lichaam van die [slachtoffer 1] te schieten,
ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden
en/of
hij op of omstreeks 14 juni 2021 te Berkhout, (omstreeks 03:00 uur, in elk geval gedurende de voor de nachtrust bestemde tijd) tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte en/of zijn/haar mededaders(s) voorgenomen misdrijf om met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [slachtoffer 1] te dwingen tot de afgifte van geld en/of goederen, in elk geval enig goed, dat/die geheel of ten dele aan [slachtoffer 1] , in elk geval aan een ander dan aan verdachte en/of zijn mededader(s) toebehoorde(n)
- een of meerdere (vuur)wapens en/of breekijzer(s) ter hand heeft genomen, en/of
- (vervolgens) met een vuurwapen op/in het lichaam van die [slachtoffer 1] heeft geschoten,
ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid.
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid
welke poging tot diefstal werd voorafgegaan, vergezeld en/of gevolgd van geweld en/of bedreiging met geweld tegen voornoemde [slachtoffer 1] , gepleegd met het oogmerk om die voorgenomen diefstal voor te bereiden of gemakkelijk te maken, of om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf en/of andere deelnemers aan het misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, door
- een of meerdere (vuur)wapens en/of breekijzer(s) ter hand te nemen, en/of
- (vervolgens) met een vuurwapen op/in het lichaam van die [slachtoffer 1] te schieten,
ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden
en/of
hij op of omstreeks 14 juni 2021 te Berkhout, (omstreeks 03:00 uur, in elk geval gedurende de voor de nachtrust bestemde tijd) tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte en/of zijn/haar mededaders(s) voorgenomen misdrijf om met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [slachtoffer 1] te dwingen tot de afgifte van geld en/of goederen, in elk geval enig goed, dat/die geheel of ten dele aan [slachtoffer 1] , in elk geval aan een ander dan aan verdachte en/of zijn mededader(s) toebehoorde(n)
- een of meerdere (vuur)wapens en/of breekijzer(s) ter hand heeft genomen, en/of
- (vervolgens) met een vuurwapen op/in het lichaam van die [slachtoffer 1] heeft geschoten,
ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid.
Bijlage 2 - De bewijsmiddelen
(…)