ECLI:NL:RBNHO:2023:13881

Uitspraak

Rechtbank noord-holland

Zittingsplaats Haarlem

Bestuursrecht

zaaknummer: HAA 21/3373

uitspraak van de meervoudige kamer van 22 december 2023 in de zaak tussen

Stichting [eiseres] , gevestigd te [vestigingsplaats] , eiseres

(gemachtigde: mr. M.J.S. Langedijk),

de inspecteur van de Belastingdienst, kantoor Eindhoven, verweerder.

Procesverloop

Eiseres heeft op 8 september 2020 verzocht om bij beschikking aangemerkt te worden als een algemeen nut beogende instelling (ANBI).

Verweerder heeft die aanvraag afgewezen bij beschikking met dagtekening 18 december 2020.

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 31 mei 2021 de beschikking gehandhaafd.

Eiseres heeft daartegen beroep ingesteld.

Verweerder heeft een verweerschrift ingediend.

Eiseres heeft vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn in afschrift verstrekt aan verweerder.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 18 oktober 2023 te Haarlem.

Namens eiseres is verschenen dr. ing. [naam 1] , voorzitter van eiseres, [naam 2] , penningmeester van eiseres, [naam 3] en [naam 4] , werknemers van eiseres, en mr. [naam 5] en mr. [naam 6] , kantoorgenoten van de gemachtigde. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. drs. [naam 7] , mr. [naam 8] en [naam 9] .

Overwegingen

Feiten

1. [naam 1] is directeur-grootaandeelhouder van [bedrijf] B.V. ( [bedrijf] BV). Op de website van [bedrijf] BV staat vermeld:

“
Wat doet [bedrijf] ?

[bedrijf] is een full-service adviesbureau op het gebied van tijd en workforce management.”

2. Eiseres is op 7 april 2009 opgericht door [bedrijf] BV. Eiseres heeft haar zetel in de gemeente [vestigingsplaats] . Haar bestuurders zijn [naam 1] en [naam 2] . Het doel van de stichting is in artikel 2 van de statuten (versie 11 augustus 2020) als volgt omschreven:

“
DOEL

Artikel 2

l. De stichting heeft ten doel:

a. een belangrijke fysieke en virtuele ontmoetingsplaats te vormen rond het thema 'tijd & planning, teneinde deze onderwerpen - in het hart van onze samenleving - structureel te agenderen en uit te bouwen, met als uiteindelijk doel de bevordering van welvaart en welzijn in de [land 1] samenleving en samenlevingen daarbuiten, en

b. voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord.

2. De stichting tracht dit doel te bereiken door het bundelen en delen van kennis en ervaring op dit thema en door innovatie in het gebruik van 'tijd & planning' op individueel, organisatie en maatschappelijk niveau te stimuleren.

3. De stichting beoogt het algemeen nut.

4. De stichting heeft geen winstoogmerk.”

3. Op 8 september 2020 heeft eiseres verweerder verzocht om bij beschikking als bedoeld in artikel 5b, zesde lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) te worden aangemerkt als ANBI. In het daarbij gevoegde ‘ANBI Beleidsplan Stichting [eiseres] 2020-2022’ (het Beleidsplan) staat het volgende van belang zijnde vermeld:

“
Missie

Tijd en tijdsbeleid zijn in onze maatschappij onlosmakelijk verbonden met welzijn, welvaart en geluk. Toch zijn dit thema's die niet hoog op de agenda's staan van opinieleiders. Stichting [eiseres] heeft als doel om bij de bevolking van heel [land 1] het belang van tijd en tijdsbeleid te doen inzien en daarmee een beweging op gang te brengen naar een andere en betere tijdsordening. Een tijdsordening die voorwaardelijk is voor het oplossen van een aantal structurele, maatschappelijke problemen zoals: vergrijzing, congestieproblematiek, werkdruk, arbeidsmarktkrapte en een beperkte werkprivébalans.

Visie

De Stichting pleit voor het actief en betekenisvol omgaan met de tijd, vandaar de naam [eiseres] . Wij zien als verantwoordelijkheid van de overheid onder meer het mede concipiëren van een coherent tijdsbeleid en het faciliteren van de uitvoering daarvan. Daarnaast ziet zij organisaties als het scharnierpunt naar een betere temporele ordening. Een essentieel kenmerk van de aanpak van de tijdsordening is: het harmoniseren, op elkaar afstemmen van tijdsgerelateerde aspecten van menselijk gedrag.

Ambitie

Wij richten onze missie en visie op alle bevolkingsgroepen: jong/oud, man/vrouw en

autochtoon/allochtoon. Daarnaast richten wij ons in het bijzonder op jongeren, omdat er in het [land 1] onderwijs weinig aandacht wordt besteed aan de onderwerpen tijd, tijdsbeleving en praktische zaken als plannen. Uitgaande van de gedachte dat tijd een van de belangrijkste levensader is, dient een actieve en betekenisvolle omgang met tijd dominant in onderwijsprogramma's vertegenwoordigd te zijn.

De stappen die wij hierin willen maken is ten eerste de bewustmaking van het feit dat tijd een enorme impact heeft op tal van zaken in onze maatschappij, op weg naar een betere omgang met de tijd. Ten tweede verdient het willen de aandacht. Ten derde gaat het om het doen, waarbij vaardigheden zoals goed plannen relevant zijn.

3.1

Doelstelling

Om een grotere bewustwording in [land 1] te creëren omtrent het thema tijd zijn onze activiteiten opgedeeld in drie niveaus: maatschappij, organisatie en individu. Onze doelstelling is om elk van deze niveaus te bereiken met onze activiteiten.

3.2

Strategie

Op maatschappelijk niveau zullen wij activiteiten ondernemen die voor iedereen in [land 1] toegankelijk zijn:

o Het publiceren van een onderzoek naar de economische effecten van een nieuwe

tijdsstructuur (2020).

o De publicatie van een boek over hoe bekende [land 1] omgaan met tijd (2020)

o Een documentaire over het thema tijd uitzenden (2021).

Op organisatieniveau richten wij ons voornamelijk op organisaties en trachten wij zowel de

werknemers als werkgevers aan te spreken door:

o Het genereren van aandacht voor nachtwerkers door het jaarlijks organiseren van de [activiteit 1] (2021).

Ten slotte richten wij ons ook op het individu en zullen we door middel van workshops een meer intensieve en interactieve manier gebruiken om kennis te delen:

o Workshops geven aan scholieren van 14-17 jaar over hoe je slim met tijd om kan gaan (2020).

o Trainingen aanbieden aan managers en werknemers over het omgaan met tijd (2021).

Een uitgebreid overzicht van alle geplande activiteiten met bijbehorende doelstellingen zijn te vinden in hoofdstuk 4.”

4. Met betrekking tot de (geplande) activiteiten is in het Beleidsplan het volgende vermeld:

“Jaarlijkse activiteiten vanaf 2014

[activiteit 1]

Sinds 2014 is er ieder jaar in mei een [activiteit 1] georganiseerd om aandacht te vragen voor de fysieke, mentale en sociale belasting die nachtwerk met zich meebrengt. Een aantal organisaties is actief benaderd om mee te doen en solidair met de nachtwerkers een nacht te werken. In 2019 bijvoorbeeld heeft [bedrijf] drie nachten achter elkaar gewerkt.

Omdat is aangetoond dat het regelmatig verrichten van nachtwerk de kans op hart- en vaatziekten vergroot, worden de nachtdiensttoeslagen van de deelnemers gedoneerd aan de Hartstichting. Daarnaast wordt er via social media jaarlijks een fotowedstrijd georganiseerd met als opdracht een foto die de vraag ' [vraag] ?' illustreert. Van de inzendingen wordt de beste foto beloond met een overnachting in een 5-sterrenhotel. De afgelopen jaren is er met uiteenlopende acties geëxperimenteerd, waaronder een ' [verkiezing] ' verkiezing, interviews met nachtwerkers en werkgevers die hun werknemers in het zonnetje zetten met een leuke mok.

Ook heeft het verspreiden van deze artikelen in samenwerking met onze [land 2] collega's

plaatsgevonden. Deze actie ontving veel positieve reacties; het onderwerp werd opgepikt door de [politieke partij] en vervolgens door de media. Ook heeft het [krant] een artikel gewijd aan de [activiteit 1] . In 2020 heeft de [activiteit 1] helaas niet plaats kunnen vinden in verband met het coronavirus.

Incidentele activiteiten 2016 - 2019

[activiteit 2]

De afgelopen jaren heeft Stichting [eiseres] onderzoek verricht naar maatschappelijk relevante thema's omtrent tijd. In 2016 publiceerden wij ' [naam boek] '. Uit ons grootschalige onderzoek, uitgevoerd over nachtwerkers uit [land 1] en [land 2] , kwam naar voren dat er sprake is van negatieve mentale en sociale gevolgen bij personen die werken in nachtdiensten. Onderzoek van Stichting [eiseres] laat zien dat onregelmatige diensten hier een sterke invloed op kunnen hebben en het werkvermogen van werknemers daardoor negatief kunnen beïnvloeden. De stichting brengt in kaart hoe de tijdsbeleving van werknemers van invloed is op de uitvoering van hun werk.

Daarnaast hebben wij in 2018 onderzoek gedaan naar de relatie tussen tijdsgerelateerde

karaktereigenschappen (zoals goed kunnen omgaan met slaaptekort) en het vermogen om te werken. Voor het eerst in [land 1] is er onderzoek gedaan naar de rol van tijd in duurzame inzetbaarheid van personeel. De resultaten tonen het grote belang en de positieve rol van het effectief omgaan met tijd aan. Hieruit is het artikel ' [naam artikel 1] op het werk' voortgekomen, waarin wij handvatten geven aan medewerkers en organisaties over hoe karaktereigenschappen en het type werk goed op elkaar afgestemd kunnen worden.

Congres

Op 6 september 2019 heeft het [naam evenement] plaatsgevonden in samenwerking met [bedrijf] . Het congres werd gehouden in het [locatie] en had als thema de turbulente ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Uiteraard was er tijdens het congres met zo'n 200 bezoekers ook ruimte voorde stichting en haar boodschap. Tijdens deze middag verzorgden toonaangevende en erudiete sprekers de verschillende presentaties. Uiteraard werden de verhalen gelardeerd met enige (tijd)kunst. De middag stond onder de bezielende leiding van [naam 10] , bekend van [radio omroep] .

(…)

4. Geplande activiteiten en evenementen 2020-2022

De thematiek en activiteiten van de Stichting [eiseres] hebben uiteraard alle betrekking op tijd. Zij hebben echter een divers karakter. Om de fragmentarische initiatieven integraal in te steken, maken wij onderscheid tussen activiteiten op maatschappelijk, organisatie- en individueel niveau. In de onderstaande alinea's worden per niveau de activiteiten en bijbehorende doelstellingen voor de jaren 2020-2022 nader toegelicht.

4.1

Maatschappelijk niveau

Onderzoek naar de gevolgen van een nieuwe tijdsstructuur

De stichting heeft reeds onderzoek gedaan naar de mentale gesteldheid van nachtwerkers en naar duurzame inzetbaarheid. Momenteel werken we aan een onderzoek naar de economische gevolgen van het afstappen van de '9 tot 5 cultuur' en het toepassen van een nieuwe tijdsstructuur. Denk hierbij aan positieve gevolgen voor de congestieproblematiek en toename van de arbeidsparticipatie.

Doelstelling: Voor eind 2020 zal het onderzoek namens Stichting [eiseres] gepubliceerd zijn in een wetenschappelijk tijdschrift en/of ingekort als opiniestuk in een krant, waardoor een breed publiek zal worden bereikt.

Boek over tijd en succes

Naast de wetenschappelijke onderzoeken wordt er op dit moment door de stichting aan een boeiend boek gewerkt dat de werktitel heeft:
[titel 1]. Een mooi vormgegeven boek over de zoektocht naar de rol van tijd in het leven van mensen en bij het behalen van succes. Het boek bestaat uit interviews met bekende [land 1] , uiteraard over het genoemde thema. Het doel van het boek is om dit thema goed te belichten en het toegankelijk te maken voor het grote publiek. Het boek zal uit zo'n 15 interviews bestaan. Personen worden gekozen uit verschillende beroepsgroepen, van verschillende leeftijden en geslacht. Onder andere de volgende personen zijn al geïnterviewd: [naam 11] ( [functie 1] ), [naam 14] ( [functie 2] ) en [naam 13] ( [functie 3] ).

Doelstelling: Het boek zal eind 2020 gepubliceerd worden en gepaard gaan met een bescheiden boekpresentatie om aandacht te genereren voor de ideeën van de stichting.

Platform creëren voor andere initiatieven omtrent tijd

Een van de doelstellingen van Stichting [eiseres] is de integratie van huidige gefragmenteerde initiatieven rondom het onderwerp tijd. Denk hierbij aan onderwerpen als stress, zorg en milieu. Wij zullen contact opnemen met deze partijen om te kijken of er een samenwerking mogelijk is.

Doelstelling: Eind 2020 zullen wij een overzicht op onze site plaatsen met minstens tien stichtingen en andere initiatieven die in ruime zin overeenkomen met het thema waar wij ons voor inzetten.

Documentaire

In samenwerking met een publieke omroep, willen wij de documentaire
[naam documentaire]maken over het belang van tijd en welke rol tijd speelt in de levens van mensen. In navolging op het boek
[titel 1]willen wij niet alleen bekende [land 1] interviewen over het aspect tijd, maar ook wetenschappers, professionals uit het bedrijfsleven en mensen die een (on)regelmatig ritme hebben door de aard van hun werk. Wij willen met deze documentaire de [land 1] bevolking een bredere visie op tijd te geven. Vragen zoals of je tijd als vriend of vijand moet zien, hoe het aantal (toenemende) ziekte- en burn-outklachten samenhangt met de utilisatie van tijd en hoe organisaties

concurreren op tijdsintelligentie (zelfroosteren, ploegendiensten, vrijheid). Daarnaast zal er aandacht worden besteed aan de nieuwe werkelijkheid in lijn met de coronamaatregelen, bijvoorbeeld de toename van thuiswerken. Het doel van deze documentaire is om bewustwording te creëren over tijd, mensen aan het denken te zetten en tot actie aan te zetten.

Doelstelling: Uiterlijk oktober 2020 willen wij de uitwerking van het plan voor de documentaire voorleggen aan een van de publieke omroepen, zoals [namen omroepen] . Deze zenders richten zich op het maatschappelijke debat. Het plan is om medio maart 2021 de documentaire uit te zenden.

4.2

Organisatieniveau

[activiteit 1]

Nachtwerk is niet vanzelfsprekend, maar toch werken veel mensen regelmatig in de nacht. Naar schatting bestaat de groep die soms of regelmatig in de nacht werkt uit zo’n 1,3 miljoen mensen. Dat komt neer op zo’n 14% van de [land 1] beroepsbevolking. Nachtwerk is helaas niet zonder (gezondheids)risico's. Zo hebben nachtwerkers bijvoorbeeld vaak te kampen met verschillende fysieke, mentale en sociale uitdagingen. Bovendien is de kans op bedrijfsongevallen en fouten aanzienlijk groter tijdens de nachtelijke uren.

Om aandacht te vragen voor de fysieke, mentale en sociale belasting die nachtwerk met zich

meebrengt organiseren wij jaarlijks rond begin mei de [activiteit 1] . In lijn met voorgaande jaren, zullen organisaties actief benaderd worden om vrijwillig een nacht te werken en hun nachtdiensttoeslagen doneren aan de Hartstichting. Wij hebben voor dit goede doel gekozen omdat verschillende onderzoeken aantonen dat het regelmatig verrichten van nachtwerk de kans op hart- en vaatziekten vergroot. Ook kunnen werkgevers als blijk van waardering voor hun personeel 'glow in the dark' mokken met de tekst ' [titel 2] !' bij ons opvragen voor een kleine bijdrage.

Doelstelling: Voor de editie van mei 2021 zullen vijf organisaties die normaliter overdag werken solidair 's nachts werken. Daarnaast is ons streven om minstens 500 mokken te verkopen om aandacht te vragen voor nachtwerkers. Ook zal de media actief benaderd worden, wat zal leiden tot minstens één nieuwsartikel over de [activiteit 1] .

Projectruimte

Momenteel wordt er hard gewerkt aan het inrichten van een projectruimte voor Stichting [eiseres] , geschonken door een sponsor. Deze ruimte zal dienen als werk- en ontmoetingsplek voor workshops en vergaderingen.

Doelstelling: De projectruimte zal uiterlijk augustus 2020 klaar zijn voor gebruik.

4.3

Individueel niveau

Workshop ' [titel 3] ?' voor jongeren tussen de 14 en 17 jaar

Zoals eerder genoemd richten wij ons in het bijzonder op jongeren. Bij het toenemen van de leeftijd is de omgang met de tijd een belangrijke bron van zaken als stress, burn-out en eenzaamheid. Daarmee is het thema tijd, wanneer daar niet goed mee omgegaan wordt, een bedreiging voor ons levensgeluk. In een gezonde, welvarende samenleving is het dan ook van eminent belang dat de ins en outs van de tijdsbesteding en -beleving in een vroeg stadium van het leven worden aangeleerd. Omdat in het [land 1] onderwijs hier weinig aandacht wordt besteed, willen wij hier verandering in brengen.

Het doel van de workshop is om jongeren bewust te maken van hun tijdprofiel/tijdpersoonlijkheid. Deze doelgroep is met name relevant omdat het aantal jongeren met burn-out klachten de afgelopen jaren is toegenomen, wat benadrukt dat er bewustwording gecreëerd dient te worden over hoe je zinvol omgaat met je tijd.

In deze workshop geven we de scholieren handvatten die hen helpen om beter om te gaan met hun tijdprofiel/tijdpersoonlijkheid. Op deze manier willen wij hen helpen om een zo succesvol en gelukkig mogelijk leven te leiden. Verder is het ook belangrijk dat het tijdsprofiel/tijdpersoonlijkheid van een persoon wordt meegenomen in de beroepskeuze, aangezien het van grote invloed kan zijn op het functioneren. Uiteraard wordt dan ook het onderdeel 'passende beroepskeuze' meegenomen in de workshop. Bovendien zal er worden ingegaan op hoe je zo efficiënt mogelijk (huiswerk) kunt plannen.

Doelstelling: Uiterlijk november 2020 zullen twintig middelbare scholen in de regio [provincie] benaderd zijn voor de workshop ' [titel 3] ?'. In december 2020 zullen met deze scholen concrete afspraken gemaakt worden om in het schooljaar 2020-2021 voor minstens tien klassen de workshop te geven. Elke workshop zal na afloop geëvalueerd worden met de deelnemers en de docenten van de klas. Nadat er een vijftal workshops zijn gegeven zal er een bijeenkomst georganiseerd worden voor alle vrijwilligers om met elkaar te evalueren en ideeën uit te wisselen.

Kleinschalige trainingen faciliteren voor organisaties

In deze trainingen zal aandacht besteed worden aan de vaardigheden en het gedrag inzake tijd. Het doel van deze trainingen is het aanwakkeren van tijdsintelligentie onder managers en werknemers. De trainingen zullen gegeven worden in de projectruimte van Stichting [eiseres] die eind 2020 gereed is.

Doelstelling: Uiterlijk september 2020 zal de precieze invulling van de training bepaald zijn. Uit dit plan zal voortvloeien of hier een professionele kracht voor moet worden aangenomen of dat de training gegeven zal worden door vrijwilligers. Uiterlijk november 2020 zal de geschikte persoon voor deze positie gevonden zijn.

Ontwikkelen applicatie

Wij willen een app creëren die, in navolging op de workshops, inzicht geeft in iemands chronotype, tijdsbeeld en aan de hand hiervan dagelijkse handvatten biedt voor de gebruiker.

Doelstelling: Medio april 2021 willen wij het proces opstarten van een app ontwikkelen.

TimeLib

Op de site van Stichting [eiseres] wordt er een pagina toegevoegd die nagaat welke apps bij kunnen dragen aan het optimaal benutten van je tijd, een tijdsbewust leven te leven en hoe om te gaan met het chronotype waarover je beschikt. Ofwel: apps die in het teken staan van tijd. Per app wordt er een kernachtige omschrijving gegeven van de functionaliteiten, de voor- en nadelen en een eindbeoordeling.

Doelstelling: Uiterlijk augustus 2020 willen wij tien apps uitvoerig gerecenseerd hebben door vrijwilligers.”

5. Bij brief van 17 oktober 2020 heeft verweerder eiseres medegedeeld voornemens te zijn om eiseres niet als ANBI aan te merken. Eiseres heeft hier bij brief van 26 november 2020 inhoudelijk op gereageerd.

6. Bij brief van 29 november 2020 heeft verweerder eiseres medegedeeld dat hij ook in de reactie van eiseres van 26 november 2020 geen aanleiding ziet om zijn voornemen tot afwijzing te heroverwegen.

7. Bij beschikking van 18 december 2020 heeft verweerder de aanvraag van eiseres afgewezen.

Geschil8. In geschil is of verweerder terecht het verzoek van eiseres om als ANBI aangemerkt te worden heeft afgewezen. Het geschil spitst zich toe op het antwoord op de vraag of eiseres met haar activiteiten nagenoeg geheel primair en rechtstreeks een voldoende concreet bepaald algemeen belang beoogt.

9. Eiseres heeft – kort gezegd – gesteld dat zij met al haar activiteiten tezamen kwalificeert als instelling van algemeen nut op het gebied van welzijn, onderwijs, wetenschap en onderzoek, of gezondheidszorg, danwel een combinatie daarvan. Volgens eiseres zijn al haar activiteiten gericht op het bevorderen van tijdsbewustzijn in de [land 1] samenleving en dient zij daarmee het algemeen belang. Bewustwording op individueel en organisatorisch niveau is de basis van een maatschappelijk transformatieproces. Succesvolle langdurige verandering wordt gecreëerd door te beginnen met individuen en dit op een hoger niveau te faciliteren. Daarom zijn de activiteiten zowel op individuen als op organisaties gericht. Dat met de activiteiten ook individuele belangen worden gediend laat onverlet dat het algemeen belang nagenoeg geheel prevaleert boven het particulier belang.

10. Verweerder stelt – kort gezegd – dat eiseres niet kwalificeert als ANBI. Volgens verweerder beoogt eiseres primair individuele belangen te dienen. Dat daarmee indirect ook het algemeen belang wordt gediend is volgens verweerder onvoldoende.

Beoordeling van het geschil

Wat is een ANBI?

11. Een ANBI is een instelling die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beoogt (artikel 5b, eerste lid, aanhef en onder a, van de AWR). Op grond van artikel 5b, derde lid, aanhef en respectievelijk letter a, c en e van de AWR, worden ‘welzijn’, ‘onderwijs, wetenschap en onderzoek’ en ‘gezondheidszorg’ als algemeen nut in de zin van artikel 5b van de AWR beschouwd.

12. Op grond van artikel 1a, eerste lid, aanhef en onder b, van de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen 1994 wordt een instelling door de inspecteur slechts als ANBI aangemerkt indien en zolang uit de regelgeving en de feitelijke werkzaamheden van de instelling blijkt dat de instelling uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen belang dient.

13. In het Minerva-arrest (Hoge Raad 12 oktober 1960, ECLI:NL:HR:1960:AY1355) heeft de Hoge Raad geoordeeld:

“dat naar spraakgebruik en maatschappelijke opvatting onder "het algemeen nut beogende instellingen" zijn te verstaan lichamen wier doelstelling een werkzaamheid betreft, welke op zichzelf rechtstreeks het algemeen belang raakt – zoals bijvoorbeeld bejaardenzorg en genezing of verpleging van zieken – en niet lichamen die ten doel hebben een werkzaamheid welke op zichzelf slechts dienstbaar is aan een particulier belang – zoals de ontspanning of het gezellig verkeer, waaraan een bepaalde kring personen behoefte heeft, – ook al moge van de voorziening in dit belang zijdelings een gunstige werking ten algemenen nutte uitgaan;”

14. Over ‘algemeen nut’, ‘welzijn’, ‘onderwijs, wetenschap en onderzoek’ en ‘gezondheidszorg’ is in de parlementaire geschiedenis bij de totstandkoming van artikel 5b van de AWR onder meer het volgende opgemerkt (Kamerstukken II 2011/12, nr. 33 006, nr. 3, blz. 23-25):

“Om een indicatie te geven van wat moet worden verstaan onder de categorieën algemeen nut die nu in de wet worden opgenomen, volgt hierna per rubriek een korte beschrijving, overigens deels ontleend aan de Dikke Van Dale. Compleet kan die toelichting niet zijn, gelet op de diversiteit van de doelen van de instellingen, doelen die in al hun diversiteit overigens wel onder ruime, gemeenschappelijke noemers kunnen worden gevat. Het belangrijkste criterium is in feite dat vanuit de instelling bezien, het beoogde doel voor meer dan 90% ten bate van het algemeen belang moet strekken en niet ten bate van het particulier

belang. Bovendien moet dat doel niet alleen volgens de statuten worden beoogd, maar ook feitelijk door de instelling worden gediend.

(…)

· Welzijn. Welzijn is een begrip waaronder een aantal zaken worden samengevat. Welzijn wordt in het woordenboek omschreven als de toestand waarbij men in materieel en geestelijk opzicht voorspoedig, gelukkig is. Instellingen die actief zijn in het bevorderen van het welzijn van eenieder, kunnen kwalificeren. Eenieder moet hier worden opgevat als een ruime kring, die openstaat voor iedereen en niet beperkt is tot een kleine groep, qua omvang of qua locatie. Onder welzijn vallen met name de doelen die vroeger onder charitatief werden gerangschikt, zoals armoedebestrijding, voedselbanken e.d. De instellingen moeten volgens hun doelstelling en met de door hen aangeboden diensten rechtstreeks het welzijn van anderen beogen, het is niet voldoende wanneer er slechts een bijkomend effect op het welzijn van anderen optreedt.

(…)

· Onderwijs, wetenschap en onderzoek. Deze termen spreken voor zich en behoeven nauwelijks nadere toelichting. Onderzoeksafdelingen van commerciële instellingen kwalificeren niet. Inderdaad kunnen de producten die daar worden ontwikkeld ook strekken tot algemeen nut. Het (hoofd)doel van het de onderneming is echter niet het ontwikkelen van dat product in het algemeen belang. De onderneming heeft als drijfveer het ontwikkelen van een product waarmee winst behaald kan worden en voldoen niet aan de voorwaarde geen winst te beogen. Universiteiten nemen ook wel – tegen betaling of tegen voorwaarden die per saldo tot een positieve financiële opbrengst kunnen leiden – onderzoeksopdrachten aan. Deze activiteiten behoeven, mits op reguliere wijze ingebed in het beleid van de wetenschappelijke faculteit, niet aan de ANBIstatus in de weg te staan. Immers, volgens de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) is valorisatie de (derde) wettelijke taak van de universiteiten. Patentering hoort daar ook bij. (…) Instellingen wier werkzaamheden zich beperken tot het organiseren van congressen vallen hier niet onder.
· Gezondheidszorg. Instellingen die zich met de gezondheidszorg bezighouden en zorgtaken verrichten, zullen doorgaans kwalificeren. Zoals hiervoor vermeld vallen ook verenigingen of stichtingen die door middel van sportbeoefening als doel beogen de gezondheidstoestand te verbeteren van mensen met een beperking of daardoor hun ziekte draaglijker te maken, in deze rubriek. Instellingen die louter voorzien in de huisvesting van zieken, ouderen of anderszins zorgbehoevenden kwalificeren echter niet als ANBI. Hun feitelijke werkzaamheid is de exploitatie van onroerend goed en dat is geen algemeen nut.”

15. In zijn arrest van 22 april 2016, ECLI:NL:HR:2016:695, heeft de Hoge Raad geoordeeld:

“2.3.3. Om te kunnen aannemen dat met de ontplooide werkzaamheden uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut is beoogd, moet in de eerste plaats kunnen worden vastgesteld dat die werkzaamheden rechtstreeks erop zijn gericht enig algemeen belang te dienen. Daarnaast wordt verlangd dat het beoogde doel voor meer dan 90 percent ten bate van het algemeen belang strekt, en niet ten bate van een particulier belang (vgl. Kamerstukken II, 2011/2012, 33 006, nr. 3, blz. 23).

2.3.4.

In de hiervoor in 2.3.3 weergegeven voorwaarden ligt besloten de eis dat de desbetreffende instelling haar werkzaamheden richt op het dienen van voldoende concreet bepaalde doelen die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend tot het algemeen nut kunnen worden gerekend. Immers, als aan deze eis niet wordt voldaan kan niet worden vastgesteld of, en zo ja in welke mate, de werkzaamheden van die instelling erop zijn gericht enig algemeen belang te dienen.(…)”

Zijn de activiteiten van eiseres rechtstreeks gericht op het algemeen belang?

16. De bewijslast dat zij kwalificeert als ANBI ligt bij eiseres, aangezien het gaat om een verzoek om een haar begunstigende regeling toe te passen. Of eiseres aanspraak maakt op de ANBI-status moet worden beoordeeld op het moment van het indienen van de aanvraag. Op dat moment stelt eiseres immers te voldoen aan de vereisten om voor een dergelijke status in aanmerking te komen.

17. Eiseres dient feiten te stellen en bij betwisting aannemelijk te maken waaruit volgt dat haar activiteiten op het moment van het indienen van de aanvraag rechtstreeks erop zijn gericht enig algemeen belang te dienen (kwalitatieve toets) en dat het beoogde doel voor meer dan 90% ten bate van het algemeen belang strekt en niet ten bate van een particulier belang (kwantitatieve toets).

18. Ter zitting heeft eiseres nader toegelicht dat al haar activiteiten tezamen als doel hebben het bevorderen van het welzijn van mensen door hen tijdsbewust te laten worden. Als gevolg van technologische ontwikkelingen, globalisering, individualisering en flexibilisering is de samenleving sterk veranderd. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat sprake is van een toename van burn-out klachten, overspanning, depressie, hartproblemen en andere stressgerelateerde aandoeningen. De activiteiten van eiseres zijn alle gericht op bewustwording over een efficiënte en effectieve omgang met tijd. Het doel daarvan is dat tijdsbesteding betekenisvol wordt, in die zin dat het leven mensen niet overkomt maar is terug te voeren op bewuste keuzes. Het buiten de context van het doel van eiseres afzonderlijk beoordelen van iedere activiteit op de aanwezigheid van een particulier belang zoals verweerder doet miskent dat de activiteiten tezamen zijn gericht op het vergroten van tijdsbewustzijn in het algemeen. Ergens moet een begin worden gemaakt om mensen tijdsbewust te laten worden en daarmee een maatschappelijk transformatieproces in gang te zetten. Eiseres zet daartoe verschillende activiteiten in, niet alleen op individueel niveau, maar ook op het niveau van organisaties en van overheden.

19.1.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres, gelet op hetgeen in haar Beleidsplan is opgenomen en door haar bestuur en haar medewerkers ter zitting nader is toegelicht, aannemelijk gemaakt dat haar feitelijke activiteiten op het moment van het indienen van de aanvraag rechtstreeks gericht zijn op het bevorderen van het welzijn als bedoeld in artikel 5b, derde lid, onderdeel a van de AWR en nader omschreven in de parlementaire geschiedenis (zie 14). De rechtbank acht het aannemelijk dat eiseres met al haar activiteiten tezamen en in onderling verband beschouwd beoogt het tijdsbewustzijn te verhogen en daarmee het welzijn in de samenleving te bevorderen.

19.2.

Het feit dat de activiteiten van eiseres gericht zijn op specifieke doelgroepen maakt niet dat eiseres daarmee voor minder dan 90% het algemeen belang dient. Dat verschillende activiteiten worden aangeboden aan verschillende doelgroepen hangt samen met het feit dat personen die tot die doelgroepen behoren zich in verschillende levensfases en/of omstandigheden bevinden of verschillende doelgroepen bedienen. De rechtbank acht aannemelijk dat het voor jongeren van gro(o)t(er) belang is om te beginnen tijdsbewustheid te creëren door hen te leren een bewuste afweging te maken in de besteding van tijd aan hun mobiele telefoon, terwijl die tijdsbewustheid bij (jonge werkende) gezinnen juist beter bereikt kan worden door hen te leren een bewuste afweging te laten maken over de balans tussen werk en gezinsleven. De [activiteit 1] vraagt specifiek aandacht bij organisaties voor de fysieke, mentale en sociale belasting die nachtwerk met zich meebrengt, en aannemelijk is dat met een evenement als [naam evenement] de uitwisseling van kennis over de inzet van personeel vanuit het perspectief tijd op managementniveau wordt bevorderd. De rechtbank acht aannemelijk dat publicaties als een white paper en een boek en het maken van een documentaire inhoudelijk niet op een specifiek af te bakenen groep zijn gericht, waarmee niet aannemelijk is dat deze dienstbaar zijn aan een particulier belang. In dit verband merkt de rechtbank nog op dat zij aannemelijk acht dat bestuurder [naam 1] en [bedrijf] BV geen commercieel belang hebben bij de uitgifte van het boek, gelet op de met bewijsstukken ondersteunde geloofwaardige verklaring van eiseres dat alle inkomsten van het boek aan eiseres worden overgedragen. Al haar activiteiten tezamen en in onderling verband beschouwd passen bij het statutaire doel dat eiseres nastreeft. Dat individuen van deze activiteiten in enige mate profijt kunnen trekken is onvermijdelijk maar doet niets af aan deze conclusie.

19.3.

Dat, zoals verweerder heeft gesteld, een grote mate van verwevenheid bestaat tussen de activiteiten van eiseres en de werkzaamheden van [bedrijf] BV en hierdoor niet het algemeen belang primair wordt gediend maar het particuliere belang van [bedrijf] BV is niet aannemelijk geworden. Verweerder heeft niet weersproken dat [bedrijf] BV zich richt op workforce management, waarbij een belangrijke activiteit is het detacheren van planners bij bedrijven en heeft evenmin weersproken dat [bedrijf] BV nooit klanten via eiseres heeft verkregen. Naar het oordeel van de rechtbank is aannemelijk dat het sponsoren door [bedrijf] BV juist in het belang is van eiseres, waarmee dus het algemene belang wordt gediend.

20. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres aannemelijk gemaakt dat haar activiteiten rechtstreeks gericht zijn op het dienen van het algemeen belang (kwalitatieve toets) en dat zij ook feitelijk voor meer dan 90% het algemeen nut nastreeft (kwantitatieve toets). Verweerder heeft dan ook de ANBI-status ten onrechte geweigerd.

21. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep gegrond te worden verklaard. De rechtbank zal eiseres met ingang van de datum van haar verzoek (8 september 2020) als ANBI aanmerken.

Proceskosten en griffierecht

22. Nu het beroep gegrond is heeft eiseres recht op een proceskostenvergoeding van verweerder. Omdat eiseres niet in bezwaar heeft verzocht om een proceskostenvergoeding, stelt de rechtbank de kosten op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.674 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 837 en een wegingsfactor 1). Ook het door eiser betaalde griffierecht ten bedrage van € 360 zal moeten worden vergoed door verweerder.

Beslissing

De rechtbank:

- verklaart het beroep gegrond;

- vernietigt de uitspraak op bezwaar;

- kwalificeert eiseres met ingang van 8 september 2020 als een ANBI;

- bepaalt dat deze uitspraak in de plaats treedt van de vernietigde uitspraak op bezwaar;

- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres tot een bedrag van € 1.674, en

- draagt verweerder op het betaalde griffierecht van € 360 aan eiseres te vergoeden.

Deze uitspraak is gedaan door mr. M.W. Koenis, voorzitter, en mr. M.C. van As en
mr. J. Gooijer, leden, in aanwezigheid van mr. M. van Doesburg, griffier. De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 22 december 2023.

griffier voorzitter

Afschrift verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof Amsterdam (belastingkamer).

U kunt digitaal beroep instellen via www.rechtspraak.nl. Daar klikt u op “Formulieren en inloggen”. Hoger beroep instellen kan eventueel ook nog steeds door verzending van een brief aan het gerechtshof Amsterdam (belastingkamer), Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam .

Bij het instellen van hoger beroep dient het volgende in acht te worden genomen:

1. bij het hogerberoepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.

2. het hogerberoepschrift moet, indien het op papier wordt ingediend, ondertekend zijn. Verder moet het ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. de datum van verzending;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het hoger beroep is ingesteld;

d. de redenen waarom u het niet eens bent met de uitspraak (de gronden van het hoger beroep).